Programın Genel Hedefleri

Suudi Arabistan’da sosyal bilgiler öğretim programı ilkokul dördüncü sınıftan başlayıp ortaokul üçüncü sınıfın sonuna kadar devam etmektedir. Öğretim programında da ilkokul ve ortaokul basamağının hedefleri ayrı ayrı belirtilmiştir. Programın ortak hedefleri aşağıda sunulmuştur. Her bir maddedeki hedeflerin yanında yer alan parantez içerisindeki disiplin veya disiplinler arası alan ilişkilendirmesi araştırmacı tarafından hedeflerin analizinde kullanılmak üzere eklenmiştir.

Öncelikle programda 21 maddeden oluşan sosyal bilgiler programının genel hedeflerine yer verilmiştir.

Bu genel hedefler şu şekildedir: (Vizara el-Terbiye ve el Ta’lim, El-Vesikatü’l el- İctimaiyye ve Tavze’ el-Makarrarat el-Deraseyyalel-Am el-Derase, 2015, s. 59-60).

1. “Rab olarak Allah'a, dini inanışı ve hayat tarzı olarak İslam'a ve peygamber olarak Hz. Muhammed'e olan inancı artar. (Din ve Ahlak)

2. Evrene, insana, hayata İslami bir anlayışla ve Allah'ın kanunları gözüyle bakar. (Din ve Ahlak)

3. Bazı peygamberleri ve peygamberlik tarihlerini öğrenir. (Tarih)

4. Hz Muhammed'in hayatını anlar, yaşantısıyla onu örnek alır, geçmişteki iyi insanların hayatlarını çeşitli yönleriyle anlar ve bundan faydalanır. (Tarih)

5. İslam ümmeti ile medeniyetinin tarihi ilişkisini kurar, onların dayanaklarına güvenir, bunlarla kendini güçlü kılar, farklı ırklardan olan İslam ümmetinin birliğine inanır, onun saygın geçmişinin tekrar geri geleceğine inanır. (Vatandaşlık)

6. İslam şeriatının ışığında olmak üzere meşveret ve diyalog prensiplerine olan inancını derinleştirir. (Hukuk)

7. Hak ve görevlerini anlar ve öğrenir. (Vatandaşlık)

8. İslam'ın adabına, öğretilerine ve değerlerine inanarak bunları davranış ve ilişkilerinde uygular. (Vatandaşlık)

9. Ülkesi Suudi Arabistan Krallığı'nın tarihini öğrenir. (Tarih)

10. Ülkesi olan Suudi Arabistan ile ve ona mensup olmakla iftihar eder. Onun güvenliği, istikrarı ve müdafaası için çalışır. (Vatandaşlık)

11. Ülkesi olan Suudi Arabistan'ın, doğal ve beşeri coğrafi özelliklerinin, nasıl değerlendirileceğini ve korunacağını öğrenir. (Coğrafya)

12. Toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik sorunları hakkında bilinçlenir ve çözümlerine katkıda bulunur. (Sosyoloji)

13. Arap, İslam ve dünya toplumlarını öğrenir, ülkeler arası ilişkiler ve milletlerin birbirleriyle yardımlaşmaları hakkında bilgi sahibi olur. (Siyaset Bilimi)

14. Arap ve İslam milletlerinin karşı karşıya olduğu sorunların boyutu hakkında bilinçlenir. (Sosyoloji)

15. Toplum, çevre ve gelecekle uyum sağlayabilmesine imkân verecek ve yardımcı olacak sosyal araştırmalar, bunların kavramlarına dair gerçeklerle kendini donatır. (Vatandaşlık)

16. İnsan ile çevre arasındaki dengeli etkileşimin önemini bilir ve çevreye karşı rolünün farkındadır. (Çevre)

17. Sosyal araştırma, çalışmalara dair genel becerileri kazanır ve bunları geliştirir. (Sosyoloji) 18. Bilimsel düşünme, mantıksal analiz, buluş ve yaratıcılık prensibini geliştirir. (Yöntem Bilim) 19. Her türden çalışmanın değerini takdir eder, ülkesinin eğitilmiş işgücüne duyduğu ihtiyacın

farkındadır. (Ekonomi)

20. Bilimsel teknolojinin ve modern iletişimin önemi ile bunların insan üzerindeki etkisinin ve bunların nasıl bilinçli şekilde kullanılacağının bilincindedir. (Sosyoloji)

21. Toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik problemleri ile mücadele ederken takındığı olumlu davranışlarla iftihar eder.” (Sosyoloji)

Suudi Arabistan sosyal bilgiler programının genel hedefleri incelendiğinde; tarih, coğrafya, vatandaşlık, din ve ahlak, sosyoloji, siyaset bilimi, ekonomi, çevre ve yöntem bilim gibi çok çeşitli disiplinlerle programın zenginleştirilme gayreti içerisinde oldukları görülmektedir.

Suudi Arabistan I. ve II. kademe sosyal bilgiler programı genel hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanlara göre dağılımı araştırmacı tarafından düzenlenmiş olup aşağıda Tablo 15’deki gibi gösterilebilir.

Tablo 15

İlköğretim I. ve II. Kademe Sosyal Bilgiler Programı Genel Hedeflerinin İlişkili Oldukları Disiplin veya Disiplinler Arası Alanlar

Alan İlgili Hedefler

Tarih Bazı peygamberleri ve peygamberlik tarihlerini öğrenir.

Hz. Muhammed'in hayatını anlar, onu yaşantısıyla örnek alır, geçmişteki iyi insanların hayatlarını çeşitli yönleriyle anlar ve bundan faydalanır.

Ülkesi Suudi Arabistan Krallığı'nın tarihini öğrenir.

Vatandaşlık İslam ümmeti ile medeniyetinin tarihi ilişkisini kurar, onların dayanaklarına güvenir, bunlarla kendini güçlü kılar, farklı ırklardan olan İslam ümmetinin birliğine inanır, onun saygın geçmişinin tekrar geri geleceğine inanır. Hak ve görevlerini anlar ve öğrenir.

Ülkesi olan Suudi Arabistan ile ve ona mensup olmakla iftihar eder. Onun güvenliği, istikrarı ve müdafaası için çalışır.

Toplum, çevre ve gelecekle uyum sağlayabilmesine imkân verecek ve yardımcı olacak sosyal araştırmalar, bunların kavramlarına dair gerçeklerle kendini donatır. İslam'ın adabına, öğretilerine ve değerlerine inanarak bunları davranış ve

ilişkilerinde uygular.

Coğrafya Ülkesi olan Suudi Arabistan'ın, doğal ve beşeri coğrafi özelliklerinin, nasıl değerlendirileceğini ve korunacağını öğrenir.

Din ve Ahlak Rab olarak Allah'a, dini inanışı ve hayat tarzı olarak İslam'a ve peygamber olarak Hz. Muhammed'e olan inancı artar.

Evrene, insana, hayata İslami bir anlayışla ve Allah'ın kanunları gözüyle bakar. Sosyoloji Toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik sorunları hakkında bilinçlenir ve

çözümlerine katkıda bulunur.

Arap ve İslam milletlerinin karşı karşıya olduğu sorunların boyutu hakkında bilinçlenir.

Bilimsel teknolojinin ve modern iletişimin önemi ile bunların insan üzerindeki etkisinin ve bunların nasıl bilinçli şekilde kullanılacağının bilincindedir. Toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik problemleri ile mücadele ederken takındığı olumlu davranışlarla iftihar eder.

Çevre İnsan ile çevre arasındaki dengeli etkileşimin önemini bilir ve çevreye karşı rolünün farkındadır.

Ekonomi Her türden çalışmanın değerini takdir eder, ülkesinin eğitilmiş işgücüne duyduğu ihtiyacın farkındadır.

Yöntem Bilim Bilimsel düşünme, mantıksal analiz, buluş ve yaratıcılık prensibini geliştirir. Sosyal araştırma, çalışmalara dair genel becerileri kazanır ve bunları geliştirir. Hukuk İslam şeriatının ışığında olmak üzere meşveret ve diyalog prensiplerine olan

inancını derinleştirir.

Siyaset Arap, İslam ve dünya toplumlarını öğrenir, ülkeler arası ilişkiler ve milletlerin birbirleriyle yardımlaşmaları hakkında bilgi sahibi olur.

Tablo 15’de görüldüğü üzere Suudi Arabistan I. ve II. kademe sosyal bilgiler programı genel hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanların sayısı 10’dur. Hedeflerin ilgili oldukları disiplin veya öğretim alanları tarih, vatandaşlık, coğrafya, din ve ahlak, sosyoloji, çevre, ekonomi, yöntem bilim ve hukuk çalışma alanlarıdır. I. ve II. kademe sosyal bilgiler programı genel hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanlardan en çok kullanılan 5’i “Vatandaşlık” öğretim alanı olmuştur. Hedeflerin ilişkili olduğu disiplin veya öğretim alanlarından en az kullanılanlar bir kez ile “Coğrafya”, “Çevre”, “Ekonomi”, “Hukuk” ve “Siyaset” öğretim alanları olmuştur.

Suudi Arabistan I. ve II. kademe sosyal bilgiler programı genel hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası ifadelerin frekans ve yüzde dağılımları aşağıda Tablo 16’da gösterilmiştir.

Tablo 16

Genel Hedeflerin İlişkili Oldukları Disiplin veya Disiplinler arası Alanlara Göre Frekans (f) ve Yüzde (%) Dağılımları Adet Alan f % 1. Vatandaşlık 5 23,8 2. Sosyoloji 4 19,04 3. Tarih 3 14,2 4. Din ve Ahlak 2 9,5 5. Yöntem Bilim 2 9,5 6. Coğrafya 1 4,7 7. Çevre 1 4,7 8. Ekonomi 1 4,7 9. Hukuk 1 4,7 10. Siyaset 1 4,7 Toplam 21 100

Tablo 16’da Suudi Arabistan I. ve II. kademe sosyal bilgiler programı genel hedefleri 10 disiplin veya öğretim alanı ile ilişkilendirilmiştir. Hedeflerin disiplin veya öğretim alanlarına göre yüzdelikleri; “Vatandaşlık” % 23,8, “Sosyoloji” % 19,04, “Tarih” % 14,2, “Din ve Ahlak” % 9,5, “Yöntem Bilim” % 9,5, “Coğrafya” % 4,7, “Çevre” % 4,7, “Ekonomi” % 4,7, “Hukuk” % 4,7 ve “Siyaset” % 4,7 şeklindedir.

Suudi Arabistan sosyal bilgiler programının genel hedefleri incelendiğinde; Suudi Arabistan öncelikle İslam inancını benimsemiş, Allah’a inanan, Hz. Muhammed’in öğretileriyle hareket eden ve İslam inancını hayatına rehber edinen bireyler yetiştirmek

istemektedir. Bunların yanında, ülkesinin tarihi ve coğrafi özelliklerini bilen, bununla iftihar eden, sosyal ve ekonomik sorunların farkında olan, çözüm üretebilen, çevreye karşı duyarlı bireylerin yetişmesini amaçlamaktadır. Sosyal araştırmalar yapabilen, bilimsel düşünebilen, mantıksal analiz, buluş, yaratıcılık becerileri olan, teknolojiden etkin faydalanabilen, etkili iletişim kurabilen, ekonomik ve sosyal problemleri, olumlu davranışları ile çözebilen bireylerin yetişmesini sağlamaya çalışmaktadır.