Ünitelerin Değerlendirilmesi

Öğretim programının son ögesi değerlendirmedir. Değerlendirmenin olmadığı ya da eksik olduğu durumlarda, programın başarıyla uygulandığı söylenemez. Ders kitaplarında bulunan etkinliklerin uygulanması sonucu kazanılan kazanımlar öğretimin değerlendirilmesinde ölçüt olarak alınır (Kılıç & Seven, 2006, s. 22).

Programa göre öğretmen ders kitabındaki bilgilerin tamamını bilmelidir. Böylelikle derse uygun bilgiler ekleyerek öğretim yöntemini zenginleştirmesi mümkün olacaktır. Öğretmen her eğitim öğretim döneminin başında ders kitabını öğrenciye tanıtmakla görevlendirilmiştir. Öğretmen kitabın başlangıcında yer alan sunuştan başlayarak, kitabın hangi konuları içerdiğini öğrencilerine söylemeli, kitapta adı geçen yardımcı kaynaklar hakkında bilgiler vermeli, öğrencinin derse hazırlanırken ders kitabından nasıl faydalanması gerektiğini açıklamalıdır. Öğrenci kültür ve bilgi birikimini geliştirecek kavramları anlamakta zorlanırsa öğretmenin yardımcı olması beklenmektedir. Öğrencinin anlamasına yardım edecek şekil, resim, çizim, haritanın okunmasında, dersini başarıyla geçmesi, öğrenciden öğretmeninin çabasına kendi çabasını katması gerektiğine, kitabın istenilen amaca ulaşacağına, önceki baskılarından daha yeni ve geniş içerikli olmasına bağlanmıştır. Bütün bu hedefleri gerçekleştirmek ve ümit edilen sonuçlara ulaşmak için okul ile aile arasında güçlü bir yardımlaşma ve canlı etkileşim beklenmektedir. Tüm bunlar toplumun bilgi seviyesinin yükselmesi ve beklenilen ümitlerin gerçekleşmesi için önem arz etmektedir (Vizara el-Terbiye ve el Ta’lim, El-Vesikatü’l el-İctimaiyye ve Tavze’ el- Makarrarat el-Deraseyyalel-Am el-Derase, 2015).

9. sınıf ders kitabının 5. sayfasındaki önsözde ünitelerle ilgili şöyle bir açıklama bulunmaktadır: [Vizara el-Terbiye ve el-Talim, el-Memleke el-Arabiyye el-Suudiyye. Et- Terbiyetü’l Vataniyye, el-Saf el-Salis el-Mutavassıt, Riyad. (Suudi Arabistan Krallığı Eğitim ve Öğretim Bakanlığı Ortaokul 3. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı)].

“Bu müfredat programı 5 üniteyi içeriyor. Ülkemin doğal özellikleri, ülkemin tarihi (I. ve II. Suudi devletleri), ülkemin tarihi (Suudi Arabistan Krallığı), kraliyetin sistemleri organları ve milli meseleler (haklar ve görevler) dir. Tüm bu konular çalışma kitabıyla entegredir. Çalışma kitabıyla uyumlu olmasının gerekçeleri; birtakım eğitimsel hedefleri vurgulamak, Suudi toplumunun sosyal değerlerini, adet ve geleneklerini korumak, diğer kültürler ile onların başarılarından faydalanmak, böylece dini ve kültürüyle iftihar eden, ülkesine mensup olmakla övünen, başarı, öne çıkma yolunda başkalarıyla yarışan bir öğrenci yetiştirmek.

Öğrencilerimiz! Her fırsatta sizlerin, eğitimin sahadaki uygulamasında odak noktası olduğunuz zikredilmektedir. Bu durum sizlerin, gayretinizi ve çalışmanızı gerekli kılıyor. Ayrıca eğitsel etkinliklere aktif katılımınız gerekmektedir. Bu kitapta, sizlerin eğitimsel ve öğretimsel becerilerinizle ilgili hedeflere ulaşmanızı sağlamak amacıyla, sizin düşünme becerinizi geliştirmek amacıyla sizin de görüşlerinizi ifade etmenize fırsat vererek, yaşıtlarınızla diyalog kurmanızı öngörmek, potansiyelinizdeki yaratıcılık ve yenilik ortaya koyma becerinizi geliştirecek akli gücünüze uygun problemlerle karşılaşacaksınız”.

9. sınıf ders kitabının 11. sayfasında 1. ünite “Ülkemin Doğal Özellikleri” nde ilk olarak; [Vizara el-Terbiye ve el-Talim, el-Memleke el-Arabiyye el-Suudiyye. Et- Terbiyetü’l Vataniyye, el-Saf el-Salis el-Mutavassıt, Riyad. (Suudi Arabistan Krallığı Eğitim ve Öğretim Bakanlığı Ortaokul 3. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı)] .

“1. Krallığın konumu nasıl belirlenir?

2. Krallığın Arap ülkeleri arasında yüzölçümü bakımından sıralaması nedir?”

sorularıyla başlanmaktadır. Sorular bilgi düzeyinde sorulup öğrencinin soruların ardından öğrenecekleri konunun zihinlerinde geri getirilmek istendiği görülmektedir.

Ünitelerin sonunda yer alan değerlendirmeler bölümünde karşılaştırmalı sorular, doğru- yanlış seçmeli sorular ve tablo içerisinde eşleştirme şeklinde hazırlanmış sorular ve çalışmalar görülmektedir. Bu sorular, öğrenciye verilmesi hedeflenen bilgilerin ne kadarının aktarıldığını, hedeflerin ne kadarına ulaşıldığını öğrenmek amacıyla yapılmış çalışmalar içerisinde yer almaktadır.

Değerlendirme süreci içerisindeki çalışmalar sadece ünitelerin sonunda değil, konuların sonunda çalışma başlığı altında öğrencinin dikkatini ve motivasyonunu sağlamak için yapılan uygulamalar görülmektedir. Ünitenin başında verilen amaçlara ulaşmaya yönelik olarak değerlendirme sorularına yer verilmiştir. Değerlendirme sorularını yanıtlayabilmek için kitapta verilen metinleri iyice okuyarak anlamanın yanında, farklı kaynaklardan araştırma yapmaya yönelttiği de gözlenmektedir.

Fotoğraf 7. Suudi Arabistan ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında ünite sonu

değerlendirme bölümü

4. sınıf ders kitabı 1. ünitenin değerlendirme bölümünde yer alan sorular aşağıda gösterilmiştir; [Vizara el-Terbiye ve el-Talim, el-Memleke el-Arabiyye el-Suudiyye. Derasat el-Ejtemaiyya, el-Saf el-Rabi el-İbtidai, Riyad. (Suudi Arabistan Krallığı Eğitim ve Öğretim Bakanlığı İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı)].

“Soru 1. Boşlukları dolduruyorum. (4 soru)

Soru 2. Doğru olanlara tik işareti koyuyorum. (4 soru) Soru 3. Kelimeleri anlamlı cümle yapıyorum. (3 soru)

Soru 4. Doğru cevaptaki “O” işaretinin içine tik koyuyorum. (4 soru)

Soru 5. Cümlede altı çizili olan kelimeyi, yukarıda parantez içinde verilenlerle değiştiriyorum. (3 soru)

Soru 6. Aşağıdaki kişilere karşı hissettiklerimi bir kelime ile ifade ediyorum a) Öğretmen

b)Yaşlılar

c) Güvenlik görevlileri d) Fakir”

Soruların tamamının öğrencinin zihninde bildiğini geri getirmeye yönelik bilgi düzeyinde oldukları tespit edilmiştir. Üst düzey bilgileri ölçen kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme türünden soruların bulunmadığı görülmüştür.