İlköğretim II Kademe Sosyal Bilgiler Öğretim Programının

hedeflerin yanında yer alan parantez içerisindeki disiplin veya disiplinler arası alan ilişkilendirmesi araştırmacı tarafından hedeflerin analizinde kullanılmak üzere eklenmiştir. Ortaokul basamağına bakıldığında ise hedefler daha özelleştirilip çoğaltılmıştır. Bu hedefler şu şekildedir: (Vizara el-Terbiye ve el Ta’lim, El-Vesikatü’l el-İctimaiyye ve Tavze’ el-Makarrarat el-Deraseyyalel-Am el-Derase, 2015, s. 77).

1. “Yüce yaratıcının gücüne olan imanı, dinine olan bağlılığı ve bununla iftihar etmesi güçlenir. (Din ve Ahlak)

2. Cenabı Hakk'ın izni ile evrendeki doğa olaylarının nasıl olduğunu anlar. (Din ve Ahlak) 3. İnsan ve diğer yaratılanların yaşama hakkı olduğunun bilincine varır. (Hukuk)

4. Önemli büyük peygamberlerin hayatlarının çeşitli yönlerini anlar. (Tarih) 5. Hz. Muhammed ve dört halifenin hayatlarını öğrenir. (Tarih)

6. İslam ümmetinin tarihi niteliklerini, medeniyetinin çeşitli yönlerini anlar ve bununla övünür. (Vatandaşlık)

7. Toplum inşası ve ilerlemesinde meşveretin önemini anlar. (Sosyoloji) 8. Diyaloğa olan inancını geliştirir ve hayatında kullanır. (Hukuk)

9. Ailesi, toplumu, ülkesine yönelik görev ve sorumluluklarının bilincindedir. (Vatandaşlık) 10. İslam’ın ahlakına, değerlerine ve güzelliklerine uyar. (Vatandaşlık)

11. Günlük hayatında hem kişisel kontrol hem de toplumsal sorumluluk duygularını geliştirir. (Vatandaşlık)

12. Ülkesi olan Suudi Arabistan Krallığı’nın tarihsel gelişimini öğrenir. (Tarih)

13. Ülkesi Suudi Arabistan ile iftihar eder, onun güvenliği ve istikrarı için çalışır. (Vatandaşlık) 14. Ülkesinin doğal ve beşeri özelliklerini öğrenir, bunların nasıl değerlendirileceğini ve

korunacağını öğrenir. (Coğrafya)

15. Toplumsal düzeyde karşı karşıya kaldığı sosyal, ekonomik ve kültürel problemleri anlar ve çözümüne katkıda bulunur. (Sosyoloji)

17. Arap ve İslam ümmetinin karşı karşıya bulunduğu ekonomik ve siyasi bazı problemlerin bilincine varır. (Vatandaşlık)

18. Sosyal bilimlere ait bazı temel kavramları, gerçekleri anlar ve bunları hayatında kullanır. (Yöntem Bilim)

19. Çevre ile olumlu iletişime geçer ve onu korur. (Çevre)

20. Ortaokul seviyesine uygun sosyal bilimler becerileri kazanır. (Yöntem Bilim)

21. Ortaokul seviyesine uygun düşünme becerileri kazanıp bunu hayatında kullanır. (Yöntem Bilim)

22. Kendi kendine öğrenme becerisini kazanır. (Yöntem Bilim) 23. Çalışmaya karşı olumlu yönelimler oluşturur. (Ekonomi) 24. İletişim araçlarını bilinçli kullanır. (Vatandaşlık) 25. Düzene saygı duyar ve ona uyar. (Vatandaşlık) 26. Güvenlik ve emniyet kurallarına uyar. (Vatandaşlık)

27. Sağlıklı alışkanlıklar edinmeye ve bu konuda bilinçlendirme yapmaya çalışır. (Vatandaşlık) 28. Genel ve özel eşyaları korur. (Vatandaşlık)

29. Tüm alanlarda bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirir.” (Ekonomi)

Suudi Arabistan II. kademe sosyal bilgiler programı hedefleri incelendiğinde; araştırmanın önceki hedeflerinde görüldüğü üzere tarih, coğrafya, vatandaşlık, din ve ahlak, sosyoloji, siyaset bilimi, ekonomi, çevre ve yöntem bilim gibi çok çeşitli disiplinlerle programın zenginleştirilme gayreti içerisinde oldukları görülmektedir.

Suudi Arabistan ortaokul 1., 2. ve 3. sınıf sosyal bilgiler programı hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanlara göre dağılımı aşağıda Tablo 19’daki gibi gösterilebilir.

Suudi Arabistan ilköğretim II. kademe sosyal bilgiler programı hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanların sayısı 9’dur. Hedeflerin ilgili oldukları disiplin veya öğretim alanları tarih, vatandaşlık, coğrafya, din ve ahlak, sosyoloji, çevre, ekonomi, yöntem bilim ve hukuk disiplinleri ve çalışma alanlarıdır. II. kademe sosyal bilgiler programı hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası alanlardan en çok kullanılanı 11 adet ile “Vatandaşlık” öğretim alanı olmuştur. Hedeflerin ilişkili olduğu disiplin veya öğretim alanlarından en az kullanılanlar birer adet ile “Çevre” öğretim alanı olmuştur (Tablo 19).

Tablo 19

İlköğretim II. Kademe Sosyal Bilgiler Programı Hedeflerinin İlişkili Oldukları Disiplin veya Disiplinler arası Alanlar

Alan İlgili Hedefler

Tarih Önemli büyük peygamberlerin hayatlarının çeşitli yönlerini anlar. Hz. Muhammed ve dört halifenin hayatlarını öğrenir.

Ülkesi olan Suudi Arabistan Krallığı’nın tarihsel gelişimini öğrenir. Vatandaşlık İslam ümmetinin tarihi niteliklerini, medeniyetinin çeşitli yönlerini anlar ve

bununla övünür.

Ailesi, toplumu, ülkesine yönelik görev ve sorumluluklarının bilincindedir. İslam’ın ahlakına, değerlerine ve güzelliklerine uyar.

Günlük hayatında hem kişisel kontrol hem de toplumsal sorumluluk duygularını geliştirir.

Ülkesi Suudi Arabistan ile iftihar eder, onun güvenliği ve istikrarı için çalışır. Arap ve İslam ümmetinin karşı karşıya bulunduğu ekonomik ve siyasi bazı problemlerin bilincine varır.

İletişim araçlarını bilinçli kullanır. Düzene saygı duyar ve ona uyar. Güvenlik ve emniyet kurallarına uyar.

Sağlıklı alışkanlıklar edinmeye ve bu konuda bilinçlendirme yapmaya çalışır. Genel ve özel eşyaları korur

Coğrafya Arap ve İslam ülkelerini tanır ve aralarındaki ilişkileri anlar. Ülkesinin doğal ve beşeri özelliklerini öğrenir, bunların nasıl değerlendirileceğini ve korunacağını öğrenir.

Din ve Ahlak Yüce yaratıcının gücüne olan imanı, dinine olan bağlılığı ve bununla iftihar etmesi güçlenir.

Cenabı Hakk'ın izni ile evrendeki doğa olaylarının nasıl olduğunu anlar. Sosyoloji Toplum inşası ve ilerlemesinde meşveretin önemini anlar.

Toplumsal düzeyde karşı karşıya kaldığı sosyal, ekonomik ve kültürel problemleri anlar ve çözümüne katkıda bulunur.

Sosyal bilimlere ait bazı temel kavramları, gerçekleri anlar ve bunları hayatında kullanır.

Çevre Çevre ile olumlu iletişime geçer ve onu korur. Ekonomi Çalışmaya karşı olumlu yönelimler oluşturur.

Tüm alanlarda bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirir Yöntem Bilim Ortaokul seviyesine uygun sosyal bilimler becerileri kazanır.

Ortaokul seviyesine uygun düşünme becerileri kazanıp bunu hayatında kullanır.

Kendi kendine öğrenme becerisini kazanır.

Hukuk Diyaloğa olan inancını geliştirir ve hayatında kullanır.

İnsan ve diğer yaratılanların yaşama hakkı olduğunun bilincine varır

Suudi Arabistan ilköğretim II. kademe sosyal bilgiler programı hedeflerinin ilişkili oldukları disiplin veya disiplinler arası ifadelerin frekans ve yüzde dağılımları aşağıda Tablo 20’de gösterilmiştir.

Tablo 20

İlköğretim II. Kademe Hedeflerinin İlişkili Oldukları Disiplin veya Disiplinler arası Alanlara Göre Frekans (f) ve Yüzde (%) Dağılımları

Adet Alan f % 1. Vatandaşlık 11 37,9 2. Yöntem Bilim 3 10,3 3. Tarih 3 10,3 4. Sosyoloji 3 10,3 5. Ekonomi 2 6,8 6. Coğrafya 2 6,8 7. Din ve Ahlak 2 6,8 8. Hukuk 2 6,8 9. Çevre 1 3,4 Toplam 29 100

Tablo 20’de Suudi Arabistan ilköğretim II. kademe sosyal bilgiler programı hedefleri 9 disiplin veya öğretim alanı ile ilişkilendirilmiştir. Hedeflerin disiplin veya öğretim alanlarına göre yüzdelikleri; “Vatandaşlık” % 37,9, “Yöntem Bilim” % 10,3, “Tarih” % 10,3, “Sosyoloji” % 10,3, “Ekonomi” % 6,8, “Coğrafya” % 6,8, “Din ve Ahlak” % 6,8, “Hukuk” % 6,8 ve “Çevre” % 3,4 şeklindedir.

Ortaokul 1., 2. ve 3. sınıf hedefleri; genel hedeflerle uyumlu, Allah inancının ön planda olduğu, bu aşamada öğrenilen dini bilgi ve kuralların davranışlara dönüştürülmek istendiği görülmektedir. Ortaokul basamağında inançlı bir gençlik yetiştirme, düzene uyum sağlama, güvenlik ve emniyet kurallarını bilme ve uygulama, kendi kendine öğrenebilme, düşünebilme ve bunları hayatında kullanabilen bir toplumun oluşturulmaya çalışıldığı görülmektedir.

4.1.6. İlköğretim I. Kademe Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Yapısı