Ortaöğretim Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik ve İşlemci Liderlik Özelliklerinin İncelenmes

Araştırmanın dördüncü alt problemi, “Ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik ve işlemci liderlik stillerine ilişkin öğretmen görüşleri nasıldır?” şeklinde ifade edilmiştir. Bu alt probleme ilişkin tanımlayıcı istatistikler Tablo –8‟de verilmiştir

Tablo 8

Araştırmaya katılan okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerine ilişkin öğretmen görüşlerinin tanımlayıcı istatistikleri

Boyut Alt boyut n

X s Dönüşümcü Liderlik Entelektüel Uyarım 325 2.42 .84

İdealleştirilmiş Etki (Davranış) 325 2.54 .73

Telkinle Güdüleme 325 2.64 .80

İdealleştirilmiş Etki (Atfedilen) 325 2.45 .95

Bireysel Destek 325 2.35 .91

Genel 325 2.48 .76

İşlemci Liderlik Koşullu Ödüllendirme 325 2.60 .86 İstisnalarla Yönetim (Pasif) 325 1.70 .75 İstisnalarla Yönetim (Aktif) 325 2.26 .72

Laissez-Faire 325 1.37 .96

Öğretmenlerin, okul müdürlerinin liderlik stillerine ilişkin algılarının tanımlayıcı istatistikleri incelendiğinde dönüşümcü liderlik düzeyine ait genel ortalamanın 2.48 olduğu görülmektedir. Bu değer genellikle düzeyine denk gelmektedir. Yani, öğretmenler dönüşümcü liderliğe ilişkin maddelere genellikle düzeyinde cevaplar vermiştir. Dönüşümcü liderlik stilinde en fazla gerçekleşen alt boyutun telkinle güdüleme (X =2.64), en az gerçekleşen alt boyutun ise bireysel destek (X =2.35), olduğu görülmektedir. Başka bir ifadeyle dönüşümcü liderliğin entelektüel uyarım, idealleştirilmiş etki (davranış), telkinle güdüleme ve idealleştirilmiş etki (atfedilen) alt boyutları incelendiğinde cevap düzeyinin genellikle olduğu görülürken, bireysel destek alt boyutuna verilen cevapların arasıra düzeyinde olduğu görülmektedir. Öğretmenler dönüşümcü liderlik alt boyutları arasında en homojen değerlendirmeyi idealleştirilmiş etki (davranış) (s=.73) en heterojen değerlendirmeyi ise idealleştirilmiş etki (atfedilen) (s=1.12) alt boyutunda yapmışlardır.

İşlemci liderlik ile ilgili tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde genel ortalamanın 1.98 olduğu görülmektedir. Bu değer arasıra düzeyine denk gelmektedir. Yani, öğretmenler işlemci liderliğe ilişkin maddelere arasıra düzeyinde cevaplar vermiştir. Öğretmenler işlemci liderlik stilinin en fazla gerçeklesen alt boyutu olarak koşullu ödüllendirme (X =2.60) en az gerçekleşenin ise laissez–faire liderlik(tam serbestlik) (X =1.37) olduğunu ileri sürmektedirler. Öğretmenler işlemci liderlik alt boyutlarından en homojen değerlendirmeyi istisnalarla yönetim (aktif) (s=.72) en heterojen değerlendirmeyi ise laissez-faire liderlik (s=.96) alt boyutunda yapmışlardır. İşlemci liderliğin koşullu ödüllendirme alt boyutu incelendiğinde cevap düzeyinin genellikle olduğu görülürken, istisnalarla yönetim (pasif) ve istisnalarla yönetim (aktif) cevaplarının arasıra düzeyinde olduğu görülmektedir. Diğer yandan, laissez-faire liderlik alt boyutuna verilen cevapların çok az düzeyinde olduğu görülür.

Bu durumda öğretmenlerin görüşlerine göre, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını, işlemci liderlik davranışlarından daha fazla gerçekleştirdikleri sonucuna ulaşılmıştır, ayrıca daha çok dönüşümcü liderliğin alt boyutu olan telkinle güdülemeyi tercih ettikleri, en az tercih ettikleri alt boyutun bireysel destek olduğu, okul yöneticilerinin işlemci liderlik stilinin en fazla koşullu ödüllendirme alt boyutunu

gerçekleştirdiklerini, en az ise laissez-faire (tam serbestlik) liderlik boyutunu tercih ettikleri görülmektedir.

Öğretmenlerin okul müdürlerini daha çok dönüşümcü liderlik stiline uygun olarak değerlendirmeleri yönündeki bulguyu Şahin (2003), Bresctick (1999), Erturgut (2000) ve Bilir‟in (2007) araştırmaları da destekler niteliktedir. Şahin (2003), “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler” adlı araştırmasında İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul müdürlerini daha yüksek ortalamayla dönüşümcü ve daha düşük ortalamayla sürdürümcü liderlik stillerine uygun olarak değerlendirdiği bulgusuna ulaşmıştır. Bresctick (1999) tarafından yapılan "Yönetim Düşüncesinin Evriminde Liderliğin Gelişimi ve Dönüşümcü Liderlik ve Bir Uygulama Örneği" isimli çalışmada elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir: “Çalışanlara vizyon ve ilham sağlanması", "grup amaçları için kendilerini adama", "çalışanlara bireysel destek olma", "model olma", "aydın istek uyandırma", "yüksek performans beklentisi içinde olma" gibi boyutlarda özel sektör çalışanları devlet sektörüne göre yöneticilerini daha olumlu değerlendirmişlerdir. Erturgut‟un (2000) , “Örgütsel Değişmede Dönüştürücü Liderlik Davranışları Üzerine Bir Uygulama” adlı çalışmasında okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri yüksek bulunmuştur. Ayrıca dönüşümcü liderlik davranış boyutlarından "bireysel destek sağlama" ve sonra "Entellektüel uyarma" en yüksek ortalamaya sahip boyutlardır. Erturgut (2000) tarafından yapılan ve “Örgütsel Değişmede Dönüştürücü Liderlik Davranışları Üzerine Bir Uygulama” isimli çalışmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir: Okul yöneticilerinin klasik liderlik özelliklerine sahip olma ve dönüşümcü liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri yüksektir. Klasik liderlik özelliklerinden “astlarını yetiştirme” ve dönüşümcü liderlik davranış boyutlarından “bireysel destek sağlama” ve sonra “entelektüel uyarım” en yüksek ortalamaya sahip boyutlardır. Bilir (2007), “Öğretmen Algılarına Göre İlköğretim Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu İlişkisinin İncelenmesi” adlı araştırmasında ilköğretim okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasında bir ilişki olup olmadığını sorgulamış ve okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini taşıyıp taşımadıklarına ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin genel olarak olumlu yönde olduğunu tespit etmiştir. Öğretmenlerin olumlu yöndeki bu görüşleri yöneticilerini dönüşümcü bir lider olarak yeterli gördüklerini göstermektedir.

Araştırmanın beşinci alt problemi, “Ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik ve işlemci liderlik stillerine ilişkin okul müdürlerinin görüşleri nasıldır?” şeklinde ifade edilmiştir. Bu alt probleme ilişkin tanımlayıcı istatistikler Tablo 9‟da verilmiştir.

Tablo 9

Araştırmaya katılan okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerine ilişkin okul müdürlerinin görüşlerinin tanımlayıcı istatistikleri

Boyut Alt boyut n

X s

Dönüşümcü Liderlik Entelektüel Uyarım 27 2.92 .43

İdealleştirilmiş Etki (Davranış) 27 3.39 .40

Telkinle Güdüleme 27 3.10 .38

İdealleştirilmiş Etki (Atfedilen) 27 3.14 .33

Bireysel Destek 27 3.36 .29

Genel 27 3.18 .29

İşlemci Liderlik Koşullu Ödüllendirme 27 3.30 .39

İstisnalarla Yönetim (Pasif) 27 1.22 .30 İstisnalarla Yönetim (Aktif) 27 1.58 .33

Laissez- Faire 27 0.94 .37

Genel 27 1.76 .17

Okul müdürlerine ilişkin tanımlayıcı istatistikler incelendiğinde dönüşümcü liderlik düzeyine ait genel ortalamanın 3.18 olduğu görülmektedir. Bu değer genellikle düzeyine denk gelmektedir. Okul müdürleri dönüşümcü liderliğe ilişkin maddelere genellikle düzeyinde cevaplar vermiştir. Dönüşümcü liderlik stilinde en fazla gerçekleşen alt boyutun İdealleştirilmiş etki (davranış) ( X=3.39), en az gerçekleşen alt boyutun ise entelektüel uyarım (X=2.92) olduğu görülmektedir. Başka bir ifadeyle Dönüşümcü liderliğin entelektüel uyarım, telkinle güdüleme ve idealleştirilmiş etki (atfedilen) alt boyutları incelendiğinde cevap düzeyinin genellikle olduğu görülürken, idealleştirilmiş etki (davranış) ve bireysel destek alt boyutuna verilen cevapların her zaman düzeyinde olduğu görülmektedir.

Okul müdürleri dönüşümcü liderlik alt boyutları arasında en homojen değerlendirmeyi bireysel destek (s=.29) en heterojen değerlendirmeyi ise entelektüel uyarım (s=.43) alt boyutunda yapmışlardır.

Okul müdürlerinin işlemci liderlik ile ilgili tanımlayıcı istatistikleri incelendiğinde genel ortalamanın 1.76 olduğu görülmektedir. Bu değer arasıra düzeyine denk gelmektedir. Yani, okul müdürleri işlemci liderliğe ilişkin maddelere arasıra düzeyinde cevaplar vermiştir. Öğretmenler işlemci liderlik stilinin en fazla gerçekleşen alt boyutu olarak koşullu ödüllendirme (X =3.30) en az gerçekleşenin ise laissez-faire liderlik (tam serbestlik) (X =0.94) olduğunu ileri sürmektedirler. İşlemci liderliğin koşullu ödüllendirme alt boyutu incelendiğinde cevap düzeyinin her zaman şeklinde olduğu görülürken, istisnalarla yönetim (pasif), istisnalarla yönetim (aktif) ve laissez- faire (tam serbestlik) cevaplarının çok az düzeyinde olduğu görülmektedir. Okul müdürleri işlemci liderlik alt boyutlarından en homojen değerlendirmeyi istisnalarla yönetim (pasif) (s=.30) en heterojen değerlendirmeyi ise koşullu ödüllendirme(s=.39) alt boyutunda yapmışlardır.

Bu durumda okul yöneticilerinin görüşlerine göre dönüşümcü liderlik davranışlarını işlemci liderliğe göre daha fazla gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Okul müdürlerinin kendilerini daha çok dönüşümcü lider daha az işlemci lider olarak değerlendirdikleri yönündeki sonuçlar Çelik (1998), Karip (1998), Eraslan (2003), Şahin (2003), Altun (2003), Erturgut (2000), Açıkalın (2000) ve Kültür‟ün (2006) yaptığı çalışmalarla da paralellik göstermektedir.

Çelik (1998) tarafından, okul yöneticilerinin liderlik özellikleriyle dönüşümcü liderlik davranışları arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılan “Eğitimde Dönüşümcü Liderlik” adlı araştırma, 146 ilköğretim okulu yöneticisine uygulanmış ve araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin, belirlenen 35 liderlik özelliğinin büyük çoğunluğunu yüksek düzeyde gösterdikleri tespit edilmiştir. Ayrıca okul yöneticilerinin, dönüşümcü liderlik davranışı boyutlarından vizyon oluşturma, davranış modeli oluşturma, grup hedeflerine bağlılığı özendirme, bireysel destek sağlama, entelektüel özendirme ve yüksek performans beklentisine sahip olma boyutlarında kendilerini başarılı gördükleri ortaya çıkmıştır. Karip (1998) tarafından yapılan “Dönüşümcü

Liderlik” adlı araştırmasında okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik kapasitelerini belirlemeye çalışmıştır. Bu amaçla, Ankara İli merkezinde özel ilköğretim okullarında görev yapan 39 müdür, 68 müdür yardımcısı ile devlet ilköğretim okullarında görev yapan 53 müdür ve 102 müdür yardımcısına anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, ilköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine sahip olma ve liderlik davranışlarını gösterme düzeylerinin yüksek olduğu, liderlik kapasitesi bakımından devlet ilköğretim okulu müdürlerinin kendilerini özel ilköğretim okulu müdürlerinden daha yeterli gördükleri belirlenmiştir. Eraslan (2003), “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri (Kırıkkale İl Örneği)” adlı çalışmasında amaç, İlköğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerini değerlendirmek ve çeşitli değişkenler açısından belirlemektir. Bu amaçla, Kırıkkale il merkezinde 30 İlköğretim okulu ve 300 ilköğretim öğretmenine anket uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre ilköğretim okul müdürleri dönüşümcü liderlik davranışları açısından kendilerini çok yeterli görmektedirler. Şahin (2003), “Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Okul Kültürü Arasındaki İlişkiler” adlı araştırmasının bulgularına göre okul müdürleri yüksek bir ortalamayla kendilerini dönüşümcü liderlik, bu ortalamaya göre düşük bir puanla da işlemci lider özelliklerine uygun olarak değerlendirmişlerdir. Okul müdürlerinin kendilerini yüksek bir puanla dönüşümcü liderlik stiline uygun olarak değerlendirmeleri yönündeki bulguyu Altun‟un (2003) “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderliğe Verdikleri Önem ve Uygulama Düzeyleri” adlı araştırması da destekler niteliktedir. Bu araştırma sonucuna göre ilköğretim okulu müdürleri kendilerini dönüşümcü liderlik stiline uygun olarak değerlendirmektedirler. Okul müdürleri yetenek geliştirmeye çaba gösterme, öğretmenleri bireysel özelliklerine dikkat etme farklı bakış geliştirme konularında kendilerini başarılı bulmaktadır. Bu okul müdürlerinin bireysel destek sağlama, vizyoner olma ve entelektüel uyarımda bulunmaya yönelik çabalarının olduğunun bir göstergesi olabilir. Buna karşın okul müdürleri öğretmenlerin işlerini kolaylaştırma ve geleceğe iyimser bakma konusunda kendilerini daha az başarılı bulmaktadırlar. Erturgut (2000) tarafından yapılan "Örgütsel Değişmede Dönüştürücü Liderlik Davranışları Üzerine Bir Uygulama" isimli çalışmada elde edilen bulgular, okul yöneticilerinin klasik liderlik özelliklerine sahip olma ve dönüşümcü liderlik davranışlarını gösterme düzeylerinin yüksek olmasıdır. Klasik liderlik özelliklerinden "astlarını yetiştirme" ve dönüşümcü liderlik davranış boyutlarından "bireysel destek sağlama" ve sonra "entelektüel uyarma" en yüksek ortalamaya sahip boyutlardır. Açıkalın (2000) tarafından yapılan ve "İlköğretim Okulu

Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri ile Empati Becerileri Arasındaki ilişki" isimli çalışmada elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir: İlköğretim okulu müdürleri dönüşümcü liderlik özellik ve davranış1arını yüksek düzeyde gösterdiklerini belirtirlerken, en çok "telkinle güdüleme", en az "idealleştirilmiş etki" boyutunu gösterdiklerini düşünmektedirler.

Kültür (2006) “Ortaöğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Liderlik Stilleri ve Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması” adlı araştırmasında okul yöneticilerinin dönüşümsel liderlik stili davranışlarına ilişkin algılarının öğretmenlere göre daha yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşmıştır. Dönüşümsel liderlik alt boyutları incelendiğinde ise daha yüksek bir ortalamayla “Entellektüel uyarım ” liderlik boyutunda bulunmaktadırlar.

Araştırmanın altıncı alt problemi, “Ortaöğretim okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik ve işlemci liderlik stillerine ilişkin öğretmen ve okul müdürlerinin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?” şeklinde ifade edilmiştir. Bu alt probleme ilişkin istatistiksel testler Tablo-10‟da verilmiştir.

Tablo 10

Araştırmaya katılan okul müdürlerinin ve öğretmenlerin dönüşümcü liderlik ve işlemci liderlik görüşlerinin karşılaştırılması

Boyut Alt boyut Grup n

X s t p Dönüşümcü

Liderlik

Entelektüel Uyarım Öğretmen 325 2.42 .84 -3.06 .01 Okul Müdürü 27 2.92 .43

İdealleştirilmiş Etki (Davranış)

Öğretmen 325 2.54 .73 -5.96 .01 Okul Müdürü 27 3.39 .40

Telkinle Güdüleme Öğretmen 325 2.64 .80 -2.95 .01 Okul Müdürü 27 3.10 .38

İdealleştirilmiş Etki (Atfedilen)

Öğretmen 325 2.46 .95 -3.71 .01 Okul Müdürü 27 3.14 .33

Bireysel Destek Öğretmen 325 2.35 .91 -5.76 .01 Okul Müdürü 27 3.36 .29 Genel Öğretmen 325 2.48 .76 -4.73 .01 Okul Müdürü 27 3.18 .29 İşlemci Liderlik Koşullu Ödüllendirme Öğretmen 325 2.60 .87 -4.13 .01 Okul Müdürü 27 3.30 .39 İstisnalarla Yönetim (Pasif) Öğretmen 325 1.70 .75 3.32 .01 Okul Müdürü 27 1.22 .30 İstisnalarla Yönetim (Aktif) Öğretmen 325 2.26 .72 4.83 .01 Okul Müdürü 27 1.58 .33 Laissez-Faire Öğretmen 325 1.37 .96 2.29 .01 Okul Müdürü 27 0.94 .37 Genel Öğretmen 325 1.98 .39 2.96 .01 Okul Müdürü 27 1.76 .17

Araştırmaya katılan okul müdürlerinin ve öğretmenlerin dönüşümcü liderlik ve işlemci liderlik görüşleri karşılaştırıldığında, tüm alt boyutlarda öğretmen ve okul müdürü arasındaki görüşlerin anlamlı derecede farklı olduğu görülmektedir. Dönüşümcü liderliğe ilişkin görüşler incelendiğinde, öğretmen görüşleri ile okul müdürleri arasındaki görüşlerin anlamlı derecede farklı olduğu görülmektedir [t(350)=-4.73; p<.05]. Ortalama değerler dikkate alındığında okul müdürlerinin

dönüşümcü liderliğe ilişkin görüşlerinin öğretmenlerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu söylenebilir. Dönüşümcü liderliğin alt boyutlarına ilişkin görüşler

incelendiğinde ise tüm alt boyutlarda okul müdürlerinin görüşlerinin öğretmenlerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir.

İşlemci liderliğe ilişkin görüşler incelendiğinde, öğretmen görüşleri ile okul müdürleri arasındaki görüşlerin anlamlı derecede farklı olduğu görülmektedir [t(350)=2.96; p<.05]. Ortalama değerler dikkate alındığında öğretmenlerin işlemci

liderliğe ilişkin görüşlerinin okul müdürlerinin görüşlerine göre daha olumlu olduğu söylenebilir. İşlemci liderliğin alt boyutlarına ilişkin görüşler incelendiğinde ise koşullu ödüllendirme boyutunda okul müdürlerinin görüşlerinin öğretmenlerin görüşlerine göre daha olumlu olduğu görülürken [t(350)=-4.13 ; p<.05], istisnalarla yönetim (pasif)

[t(350)=3.32; p<.05], istisnalarla yönetim (aktif) [t(350)=4.83; p<.05] ve tam serbestlik

[t(350)=2.29; p<.05] alt boyutlarında öğretmenlerin görüşlerinin okul müdürlerinin

görüşlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir.

Araştırmanın altıncı alt problemine ilişkin sonuçlar incelendiğinde, öğretmen ve okul müdürleri görüşleri arasında anlamlı derecede farklılık ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stilini, işlemci liderliğe göre daha fazla gerçekleştirdiği görülmektedir. Karşılaştırma yapıldığında ise dönüşümcü liderlik stilini göstermede okul müdürlerinin görüşlerinin öğretmen görüşlerine göre daha olumlu olduğu sonucu çıkmıştır. İşlemci liderliğe ilişkin görüşlerde ise öğretmen görüşlerinin okul müdürlerinden daha olumlu olduğu görülmektedir. Burada okul yöneticileri her ne kadar dönüşümcü liderlik stilini fazla gerçekleştirmiş görünseler de, işlemci liderlik stilini gerçekleştirme oranı da oldukça yüksektir. Bu bulgu Karip‟in (1998) araştırma bulgularıyla tutarlıdır. Şahin (2003), okul müdürleri ile öğretmenlerin hem dönüşümcü hem de işlemci liderlik stiline ilişkin algıları arasında önemli bir farklılık olduğunu ortaya koyduğu araştırması araştırmanın bulgularını destekler niteliktedir. Bu araştırmada okul müdürleri öğretmenlere göre kendilerini hem dönüşümcü hem de işlemci liderlikte daha olumlu değerlendirirken, çok yüksek bir algıyla kendilerini daha çok dönüşümcü bulmaktadırlar.

Bu araştırmanın bulguları Ingram‟ın (1997) “Meslek İçi Eğitim Ortamlarında Yöneticilerin Liderlik Davranışları”, Floyd‟un (1999) Yöneticilerin Liderlik Stilleri ve Öğretmen Algısına Göre Onun Okul Misyonu ve Öğrenci Başarısıyla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Hall‟un (1999) “Lider Davranışları ile Özellikleri ve Okul Kültürü

Arasındaki İlişki”, Shivers‟in (2000) “Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Davranışlarının Anlaşılmasına Yönelik Rol Kuram Yaklaşımı: Örgütsel Bağlamın Yorumlanmasının Önemi”, Açıkalın‟ın (2000) “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri İle Empati Becerileri Arasındaki İlişki” ve Bayrak‟ın (2001) “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri” adlı araştırmalarını destekler niteliktedirler. Sözü edilen araştırmaların bulgularına göre okul müdürleri öğretmenlere göre kendilerini dönüşümcü liderlik açısından oldukça olumlu değerlendirmişlerdir.

Ayrıca Eraslan (2003) ve Kültür (2006) tarafından yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular, öğretmen ve okul müdürleri arasındaki görüş farklılığı olması yönündeki bulguyu desteklemektedir. Eraslan (2003) “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri (Kırıkkale İl Örneği)” adlı çalışmasından elde edilen bulgulara göre Öğretmenler ile Okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışı değerlendirmeleri arasında anlamlı bir farlılık vardır. Kültür (2006) “ Ortaöğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Liderlik Stilleri ve Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması” adlı araştırmasında, okul yöneticilerinin “Dönüşümsel liderlik” stillerine ilişkin analiz sonuçları incelendiğinde; okul yöneticilerinin okulda sergiledikleri liderlik stili okuldaki görev yapan gruplar bakımından anlamlı bir farklılık göstermektedir. Okul yöneticileri öğretmenlere göre daha yüksek bir ortalamayla kendilerinin “Dönüşümsel liderlik” stili ile ilgili davranışları gerçekleştirdiklerini ifade etmişlerdir. Durum alt boyutlar açısından ele alındığında ise müdürler kendilerini öncelikle yüksek ortalamayla “Entellektüel uyarım ” lider daha düşük bir ortalamayla da “Karizmatik liderlik ” boyutunda değerlendirmişlerdir. Öğretmenler ise okul müdürlerinin, okul yöneticilerine göre daha düşük bir ortalamayla “Dönüşümsel liderlik” stili ile ilgili davranışları gerçekleştirdiklerini ifade etmişlerdir. Alt boyutlara bakıldığında ise okul müdürlerinin yüksek oranda “Karizmatik liderlik ” sonra “Entellektüel uyarım ” liderlik stili sergilediklerini düşünmektedirler.

Araştırmamızda okul müdürlerinin öğretmenlere göre daha düşük bir ortalamayla kendilerini işlemci liderlik boyutunda değerlendirmeleri Akalın‟ın (2003) yaptığı çalışmanın bulguları ile desteklenmektedir. Akalın (2003), yaptığı araştırmasının okul yöneticilerinin “Etkileşimci liderlik” stillerine ilişkin analiz sonuçları incelendiğinde; okul yöneticilerinin okulda sergiledikleri liderlik stili okuldaki görev

yapan gruplar bakımından anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Okul yöneticileri öğretmenlere göre daha düşük bir ortalamayla kendilerinin “Etkileşimci liderlik” stili ile ilgili davranışları gerçekleştirdiklerini ifade etmişlerdir. Alt boyutlar açısından ise öğretmenler ve müdürler okul yöneticilerini öncelikle yüksek ortalamayla “Aktif Beklentilere göre yönetim” daha düşük bir ortalamayla “Pasif Beklentilere göre yönetim” ve en düşük ortalamayla da “Laissez-Faire” lider boyutunda değerlendirmişlerdir. Bass, “Laissez-Faire” önderlik tarzının astların performansını, gayretini ve davranışlarını olumsuz olarak etkilediğini bulmuştur. Bu “Laissez-Faire” önderlik tarzının istenmeyen bir önderlik tarzı olduğunu göstermektedir.

Çelik‟in (1998) “Eğitimde Dönüşümcü Liderlik” ve Erturgut‟un (2000) “Örgütsel Değişmede Dönüştürücü Liderlik Davranışları Üzerine Bir Uygulama” adlı araştırmalarında okul müdürlerinin kendilerini dönüşümcü liderlik stilinde daha yüksek değerlendirip, işlemci liderlik özelliklerini de yüksek düzeyde gösterdiklerini belirtmeleri çalışmamızın bulgularını desteklememektedir.

Ayrıca Hall‟un (1999) “Lider Davranışları ile Özellikleri ve Okul Kültürü Arasındaki İlişki” adlı araştırmasının bulguları da araştırmanın bulgularıyla paralellik göstermemektedir. Bu araştırmada işlemci liderlik stiline ilişkin öğretmenler ve yöneticiler arasında çok az görüş farkı olduğu ortaya konmuştur.

4.3. Ortaöğretim Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik ve İşlemci Liderlik