Emin Mutlu ve Işıl Kabakçı, “Türkiye Bilişim Derneği Eskişehir Oluşumu”, 

http://www.bilgi.aof.edu.tr/yayinlar/2004/1, 17.08.2004.  107 

Ahmet Ulusoy, “E­Devlet (in), Bürokrasi (Out)”, 

http://www.liberal­dt.org.tr/guncel/A.%20Ulusoy/au_burokrasi.htm, 17.08.2004.  108 

Kaster  Isaac,  Henry  Cris  Painter  ve  Cris  Barnes,  Management  in  The  Public  Sector: 

Challenge and Change, Published by Chapman & Mail, London, 1993, s. 561.  109 

Doğan  N.  Leblebici,  Mustafa  Kemal  Öktem  ve  Mehmet  Devrim  Aydın,  “Türkiye’de  Kamu  Kesiminde  Bilgi  Teknolojileri  Uygulamaları  ve  E­Bürokrasi:  Örgütsel  Dönüşüm  Üzerindeki  Etkiler”, Kamu Yönetiminde Kalite 3. Ulusal Kongresi, Ankara 2003, s. 504.

değerlendirilmesi  ve  uygulamaların  yöneticilere,  kullanıcılara  ve  uzmanlara  hizmet  içi  eğitim  yoluyla  öğretilmesi  gerekmektedir.  Bu  yaklaşım,  örgütün  kapsamlı  ve  bütüncül  bir  şekilde  benimsenmesini  de  beraberinde  getirmektedir.  Örneğin  donanım  ve  yazılım  konuları  ele  alınırken  insan  boyutunun  gözardı  edilmemesi  başarı  şansını  artırmakta  ve  kurum  içi  dengelerin  korunmasına  da  yardımcı olmaktadır 110 . 

Bilişim  sistemlerinin  kamu  kurumlarında  kullanımı,  diğer  örgütler  açısından olduğu gibi bu kurumlar açısından da bir takım avantajlar taşımaktadır.  Bununla  beraber  kurum  bünyesinde  bir  takım  düzenlemelerin  yapılmasını  da  zorunlu  kılmaktadır.  Özellikle  kamu  yönetiminin  merkeziyetçi  ve  hantal  yapısı  göz  önüne  alındığında bilişim  sistemleri  altyapısının  önemi  daha  da  artmaktadır.  Kamu yönetiminde bilişim sistemleri kullanımı için oluşturulması gereken altyapı  unsurları,  idari  ve  mali  altyapıya,  teknik  altyapıya,  eğitim  ve  insan  kaynakları  altyapısına  ve  hukuki  altyapıya  ilişkin  bir  takım  düzenlemelerin  yapılmasını  içermektedir. 

1.5.2.1. İdari ve Mali Altyapı 

Bilgi  toplumuna  geçiş  sürecinde  bilişim  teknolojilerinin  gerektirdiği  değişim  süreci  kamu  kurumlarını  da  etkileyerek  kamunun  yeniden  yapılanması  ihtiyacını  doğurmuştur.  Yeniden  yapılanma  sürecinde  vatandaşa  sunulan  hizmet  kalitesini artırmak amacıyla  hizmetin etkin, şeffaf,  güvenli,  hızlı ve  kesintisiz  bir  hale  gelmesi  amaçlanmıştır.  Bu  süreçte  kamu  hizmetlerinin  yeniden  değerlendirilmesi,  görev  ve  örgüt  arasında  dengenin  sağlanması,  hizmet  etkinliğinin  artırılması,  kamu  hizmetlerinde  vatandaşın  taleplerini  esas  alan  kaliteli  mal  ve  hizmet  sunumu,  katılımcılık  ve  halka  dönük  bir  yönetim  anlayışının  yerleştirilmesi 111 ,  kamu  yönetimi  sistemindeki  bir  takım  idari  sorunların  çözüme  kavuşturulmasını  gerektirmektedir.  Bu  sorunlar,  kamu  kurumlarının  statükocu  yapısı,  nitelikli  personel  eksikliği,  bilgi  işlem 

110 

Sadun Emrealp, Yerel Yönetim ve Bilgi Teknolojisi, Kent Basmevi, İstanbul, 1993, ss. 77­79. 

111 

Başbakanlık,  “Herkes  için  Bilgi  Toplumu,  e­Türkiye  Girişimi  Eylem  Planı,  2002”, 

merkezlerinin aktif çalışamaması, bir koordinasyon kurulunun oluşturulmaması ve  kamu hizmetlerinin standart bir bedelinin olmamasıdır 112 . 

Söz konusu sorunların aşılması için periyodik olarak faaliyet alanındaki  hizmetlerin  verilmesine  ilişkin  performans  ölçüm  kriterleri  belirlenmeli  ve  performans  ölçümleri  yapılmalıdır.  Bu  kapsamda  bir  takım  hedefler  ortaya  konmalı  ve  denetlenmelidir.  Ayrıca  bürokrasi  de  mümkün  olan  en  minimum  düzeye  çekilmeli 113 ,  birbirinden  bağımsız  olarak  aynı  alanlarda  hizmet  veren  kamu  kurumları  arasında  entegrasyon  sağlanmalı  ve  ortak  hizmetler  aynı  çatı  altında  toplanmalı 114 ,  esnek  bir  yapılanmaya  gidilmeli,  gereksiz  kademeler  azaltılmalı ve örgütler yalınlaştırılmalıdır. 

Kamu hizmeti sunumunda bilişim sistemleri  kullanımı,  daha önce  kağıt  üzerinde  yapılan  işlemlerin  büyük  bir  kısmının  uzaktan  erişimli  bilgisayarlar  aracılığıyla  yapılmaya  başlanmasını,  bilişim  teknolojisi  ürün  ve  yöntemlerinin  yoğun  olarak  kullanılmasını  gerektirmektedir.  Bu  aynı  zamanda  bilgisayar  ve  ağ  teknolojileri  ile  çeşitli  konularda  uzmanlaşmış  olan  işgücünün  istihdamı,  sayısız  form  ve  evrakın  bilgisayar  ortamına  aktarılması 115 ,  dolayısıyla  bir  kuruluş  ve  işletim  maliyeti  ile  karşılaşılması  anlamına  gelmektedir.  Bu  maliyet  kısa  sürede  karşılanamayacağı  gibi  para  ile  ölçülemeyen  diğer  önemli  oluşumları  da  beraberinde getirecektir. Bu durum kamu kurumları açısından ödenek eksikliği ve  kaynak sağlanamaması gibi sebeplerden dolayı önemli bir sorun teşkil etmekte ve  bu  kurumların  teknolojik  yapılanmalarını  önlemektedir 116 .  Bu  bağlamda  bilişim  sistemleri  kurulumundan  önce  gerekli  ödeneklerin  ayrılması,  ayrıca  mevcut  yapının  etkin  bir  şekilde  analiz  edilmesi  ve  süreçte  yer  alan  gereksiz  adımların  elenmesi  gerekmektedir 117 .  Bunun  için  ağ  hizmetleri  sübvanse  edilmelidir.  Kurulacak  ulusal  ağ,  tüm  kamu  kurumlarına  ortak  bir  şekilde  hizmet  vermelidir. 

112 

Hüseyin  Çetin,  Okan  Aydoğan  ve  Zerrin  Ertuğrul,  “E­Türkiye  Durum  Analizi  ve  Çözüm  Önerileri”,  http://inet­tr.org.tr/inetconf7/eposter/aydogan.html, 17.08.2004. 

113 

Türkiye  Bilişim  Şurası,  “E­Devlet  Dönüşümünde  Kamu  Kurumlarının  Yapması  Gerekenler” 

http://www.bilisimsurasi.org.tr/e­turkiye/docs/e­devlet_donusumu_07042004.doc, 17.08.2004, 

ss. 11­12. 

114 

Kayalı ve Yereli, a.g.e., s. 122. 

115 

Murat  İnce,  “Elektronik  Devlet  Kamu  Hizmetlerinin  Sunulmasında  Yeni  İmkanlar”, 

http://www.edevlet.net/raporveyayinlar/e­devlet_mayis_2001.pdf, 17.08.2004, s. 40.  116 

Vahap Tecim, “Kamu Kurumlarında Etkin Yönetim İçin Bilişim Teknolojileri Sakarya Valiliği  Bilişim  Sistemleri  Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 

Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, 2002, s. 145.  117 

Bu ağın,  kurulum ve  yıllık işletim masrafları, üniversiteler örneğinde olduğu gibi  bütçede  bir  kalemde  toplanarak  raporlanmalı,  bu  raporlar  ağ  kuruluşu  ve  işletilmesinden sorumlu birimlere aktarılmalıdır 118 . 

1.5.2.2. Teknik Altyapı 

Bilişim sistemlerinin istenen sonuçları vermesi, sistemler arasında uyum  sorunun  yaşanmaması,  bilginin  kaybolmaması  ve  anlaşılır  olması  için  birtakım  teknik  standartların  sağlanması  gerekmektedir 119 .  Bilişim  sistemlerinin  kullanımının  yaygınlaştırılmasında  eylem  planı  olarak  öncelikle  devlet,  iletişim  altyapısını  ülkeye  yaymalı,  erişim  altyapısını  geliştirmeli  ve  ucuz  hale  getirmeli,  bireyleri  bilgisayar  ve  internet  konusunda  eğitmeli,  e­vatandaşlardan  gelen  taleplere  ve  iş  yüküne  bakarak  uygulanması  en  kolay  ve  en  çok  katma  değer  sağlayan  uygulamaları  harekete  geçirmelidir 120 .  Bu  açıdan  kamu  kurumlarında  kullanılan  veritabanı  uygulamalarının  ve  arayüzlerin  envanteri  gibi  verilerin  tespiti 121 , veri kalitesi, doğruluğu ve güncelliği ile teknik açıdan farklı standarttaki  verilerin veri tabanında tek bir standartta korunması önemli konulardır 122 . 

Teknik  altyapı  oluşumu  için  kamu  kurumlarında  tüm  birimlerin  uyması  gerekli  standartlar  belirlenmeli  ve  bunun  için  gerekli  olan  kanuni  düzenlemeler  yapılmalıdır. Ayrıca vatandaşların, devletin hizmet ve bilgilerine en hızlı, en kolay  ve  en  aktif  şekilde  ulaşabilmelerini  sağlayacak  en  düşük  maliyetli  dağıtım  kanallarının  devlet  tarafından  tespit  edilerek  tüm  halkın  kullanımına  açılması  gerekmektedir 123 . 

Ülkede  bölge,  şehir  ve  mahalleler  arasında  hizmete  ulaşım  için  yeterli  altyapının olmaması,  hizmetten eşit düzeyde  yararlanmayı olanaksız  kılacaktır 124 .  Bu nedenle bilişim sistemleri altyapısının ve kullanımının, geniş bant erişimini de  118  Başbakanlık, Kamu Bilgisayar Ağları Konferansı,  http://siyaset.bilkent.edu.tr/kamunet/kamusonuc.html, 23.08.2004.  119  Murat İnce, “E­Dönüşüm Türkiye Projesi”, http://www.la21turkey.net/dl/10, 17.08.2004.  120  Türkiye Bilişim Şurası, a.g.e., s. 88.  121  Başbakanlık, “Herkes için Bilgi Toplumu... a.g.m., s.17.  122