Dünyada Kamu Yönetiminde Strateji Geliştirme Çalışmaları Kamu sektörü, işlevi itibariyle kamusal hizmet sunumunu yerine 

getirmektedir. Ancak  yerine  getirdiği işlevler gün geçtikçe değer kaybetmekte  ya  da  yanlış  algılanmaktadır.  Bu durum,  kamu  sektörünün  yeniden  yapılandırılması  gereğini  ortaya  çıkarmış 352 ve  birçok  gelişmiş  ülkede  kamu  yönetimi  alanında  önemli  reformlar  yapılmasını  gündeme  getirmiştir.  Özellikle  İkinci  Dünya  Savaşını  izleyen  yıllarda  toplumsal  değişim  süreci,  kamu  sektörü  üzerinde  bir  baskı  unsuru  haline  gelmiş,  kamu  kurumlarını  çeşitli  ve  nitelikli  mal  ve  hizmet 

349 

Hasan Dursun, “Toplam Kalite Yönetimi İlkeleri Çerçevesinde  Türk Kamu Yönetimine  Genel  Bir Bakış”, Türk İdare Dergisi, Yıl 77, Sayı 446, Mart 2005, s. 47. 

350 

Sema Yıldırım Becerikli, “Stratejik Yönetim Planlaması: 2000’li Yıllarda İşletmeler için Yeni  Bir Açılım”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 33, Sayı 3, Eylül 2000, s. 104. 

351 

Sinan  Güner,  “Stratejik  Yönetim  Anlayışı  ve  Kamu  Yönetimi”,  Türk  İdare  Dergisi,  Yıl  77,  Sayı 446, Mart 2005, ss. 73­74. 

352 

Paul  C.  Nutt  ve  Robert  W.  Backoff,  “Transforming  Public  Organizations  with  Strategic  Management and Strategic Leadership”, Journal of Management, Vol. 19, No 2, 1993, s. 301.

sunma  gerekliliğiyle  karşı  karşıya  bırakmıştır 353 .  1960’lı  ve  1970’li  yıllarda  Amerika’da  geliştirilen  kamu  kurumlarında  özel  sektör  yönetim  tekniklerinin  kullanımı  ve  stratejik  politika  üretme,  Avrupa  ülkelerinde  de  özel  sektör  kukurumları  ve  kamu  kurumları  tarafından  benimsenmiştir.  Bu  etkilenme,  1970’lerde  devletlerin  mali  krizler  ile  karşı  karşıya  kalmaları  sonucu  yeniden  yapılanma  çalışmalarında  özel  sektör  değerlerinin  ve  tekniklerinin  kullanılması  fikrini  bir  zorunluluk  haline  getirmesi  ile  devam  etmiştir 354 .  Kamu  sektörünün  yeniden  yapılandırılması  gereği  öncelikle  Amerika’da  (Reagan  döneminde)  ardından  Avrupa’da  hissedilmiş  ve  kamu  sektörünün  güçlendirilmesi  için  çalışmalar  başlatılmıştır 355 .  Bu  çalışmalar  çerçevesinde  etkin  bir  uygulamanın  gerçekleştirilmesi stratejik planların  hazırlanarak  etkili bir şekilde uygulanmasını  gerektirmiş,  ABD,  Japonya  ve  bazı  Avrupa  ülkelerinde  stratejik  planlar  geliştirilmiş  ve  uygulamaya  aktarılmıştır 356 .  Bugün  gelinen  nokta  itibariyle  stratejik  planlamayı  kamu  yönetiminde  yaygın  bir  şekilde  kullanan  ülkelerin  başında  ABD,  Kanada,  Avustralya,  Yeni  Zelanda,  İngiltere,  İsveç  ve  İrlanda  gelmektedir 357 . 

2.3.3.1. Amerika Birleşik Devletleri’nde Strateji Geliştirme  Çalışmaları 

Bugün  Amerika  Birleşik  Devletleri’nde  tüm  kamu  kurumları  stratejik  plan hazırlamak, bu planları yıllık performans planlarına dönüştürmek, bütçelerini  bu bazda hazırlamak, harcamaları konusunda ise önceden ilan ettikleri performans  göstergeleri  temelinde  hesap  vermek  zorundadırlar.  Girdiler  yerine  sonuçlara  odaklanan bu anlayış ile birlikte 30 yıl aradan sonra halkın yönetime olan güveni  ilk kez artma eğilimine girmiştir 358 . 

Amerika’da  Şubat  2002’de  Bütçe  Bürosu  ve  Eyalet  Planlama  Ofisi  tarafından  yayımlanan  “Maine’s  Guide  To  Performance  Measurement”de  eyalet  kanunları gereğince  her  kurumun  bütçeden  ödenek  almış  olduğu programlar  için 

353 

Demokaan  Demirel,  “Kamusal  Retorikte  Moda  Trend:  Yeni  Kamu  Yönetimi”,  Sayıştay 

Dergisi, Sayı 58, Temmuz­Eylül 2005, s. 105.  354 

M. Akif  Özer, “Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni  Kamu Yönetimi”,  Sayıştay Dergisi, Sayı  59, Ekim­Aralık 2005, ss. 3­4.  355  Nutt ve Backoff, a.g.m., s. 302.  356  http://ekutup.dpt.gov.tr/haber/2002/05/kumcue.pdf, 17.07.2006.  357  Bekir Parlak ve Zahid Sobacı, Kuram ve Uygulamalarda Kamu Yönetimi Ulusal ve Global  Perspektifler, Alfa Aktüel Yayıncılık, Bursa, 2005, s. 299.  358  Başbakanlık, a.g.e., s. 15.

performans  ölçüleri  belirleme  zorunluluğu  olduğu  belirtilmiştir.  Bu  rehber  kurumların  performans  ölçülerini  belirlemelerine  yardımcı  olmak  üzere  hazırlanmış  olup  kurumların  performans  ölçüm  sistemlerini  nasıl  oluşturmaları  gerektiği  konusunda  birtakım  bilgiler  içermektedir 359 .  Teksas  Eyaleti  strateji  geliştirme  çalışmalarına  1991;  Missouri  Eyaleti  ise  1993  yılında  başlamıştır.  Teksas  Eyaleti  Valilik  Bütçe  ve  Planlama  Ofisi  ve  Bütçe  Kanunu  Kurulu  tarafından  hazırlanan  ve  kamu  kurumlarında  stratejik  planlama  sürecinin  nasıl  işleyeceğine  yönelik  bilgiler  içeren  “Instructions  for  Preparing  and  Submitting  Agency Strategic Plans, Fiscal Years 2003­2007” bu sürecin işlemesiyle, stratejik  planlardaki  kurumsal  amaç  ve  hedefler  ile  bu  hedeflere  ulaşılabilmesi  için  tahsis  edilen  bütçe  kaynakları  arasında  nasıl  bağlantı  kurulacağı  hakkında  birtakım  bilgiler  içermektedir 360 .  Yine  Kurumlararası  Planlama  Konseyi  tarafından  Missouri Eyaletinin  girişimlerini adım adım içeren “Missouri Strategic  Planning,  Model  and  Guidelines”  adlı  rapor  hazırlanmış  ve  kamu  kurumlarına  yardımcı  olmak  hedeflenmiştir 361 .  Ülkede  tüm  kamu  kurumları  5  yılı  kapsayan  stratejik  planlarını hazırlamış bulunmaktadırlar. 

2.3.3.2. Avrupa’da Strateji Geliştirme Çalışmaları 

Avrupa  Komisyonu,  Birlik  boyutunda  stratejik  planlama  yapmaktadır.  Örneğin,  halk  oylamasına  sunulan  Maastircht  Anlaşması  böyle  bir  belgedir.  Bununla beraber AB ülkelerinin here birinde kamu kurumlarında stratejik yönetim  anlayışı hakimdir. 

İngiltere’  de  başbakanlık  strateji  birimi  tarafından  Temmuz  2004’te  “Strategic  Survival  Guide”  adlı  bir  kılavuz  yayımlanmıştır.  Kılavuzda  strateji  geliştirme; örgütleri, hedefleri ve bu hedeflere ulaşma yolları hakkında düşünmeye  yönlendiren bir  süreç  şeklinde  tanımlanmıştır 362 .  Strateji  biriminin  web  sitesinde  birimin  üç  temel  görevi  olduğu  belirtilmiştir.  Bunlar,  Başbakanın  politikaları  çerçevesinde  strateji  geliştirilmesinin  sağlanması  ve  bu  konuda  Başbakana 

359  http://www.sayistay.gov.tr/yayin/elek/ekutupana2.asp?id=378, 17.07.2006.  360  http://www.sayistay.gov.tr/yayin/elek/ekutupana2.asp?id=377, 17.07.2006.  361  http://www.sayistay.gov.tr/yayin/elek/ekutupana2.asp?id=379, 17.07.2006.  362  “Strategy Survival Guide”,  http://www.strategy.gov.uk/downloads/survivalguide/downloads/ssgv2.1.pdf , 20.07.2006, s.5.

danışmanlık  yapmak  ve  bakanlıkların  etkin  stratejiler  ve  politikalar  oluşturmalarına ve stratejik kapasitelerinin geliştirilmesine yardımcı olmaktır 363 . 

İrlanda’da  Stratejik  Yönetim  Girişimi  adı  altında  başlatılan  reform