Arnavut Milliyetçili ği Yönünde Faaliyet Gösteren Süreli Yayınlar Albania: 25 Mart 1897’de ilk sayısıyla 699 Brüksel’de Faik Konica tarafından

Arnavutça ve Fransızca olarak yayınlanmaya başlamıştır700. Gazete, 1909 yılına değin ayda bir veya iki ayda bir şeklinde yayınlanmıştır. Bürüksel, Londra701

ve Belçika’da farklı sayıları çıkan gazetenin 8 Ağustos 1898 tarihinde Osmanlı ülkesine girdirilmesi yasaklanmıştır702

.

Albanija: 28 Haziran 1902 tarihinde ilk sayısıyla yayın hayatına başlayan gazete,

Yaşar Erebara tarafından Arnavutça olarak Sırbistan’ın başkenti Belgrat’ta yayımlanmıştır. Yayın hayatına başlamasından kısa bir süre sonrada Hariciye Nezareti

695 _{Clayer, a.g.e., s. 421.} 696 _{Sönmez, a.g.e., s. 59.}

697 _{BOA, Y.PRK.MF., 5/32, 29 Z 1325 (2 Şubat 1908).} 698 _{BOA, MV, 117/70, 25 Z 1325 (29 Ocak 1908).} 699 _{Skendi, a.g.e., s. 157.}

700

BOA, Y.A.HUS., 391/46, 14 B 1316 (28 Kasım 1898).

701 _{Skendi, a.g.e., s. 157.}

702 _{BOA, DH.MKT., 2090/13, 20 Ra 1316 (8 Ağustos 1898). BOA, MF.MKT., 407/11, 2 Ra 1316 (21}

tarafından 28 Temmuz 1902 tarihinde yabancı devletlerin sefaretlerine gönderilen yazılar ile ülkeye sokulması yasaklanırken703

; 29 Temmuz 1902 tarihinde gönderilen yazı ile de bu durum vilâyetlere bildirilmiştir704_{. Gazete, Arnavutça ve Sırpça olarak}

yayınlanmıştır. 31 Mayıs 1905 tarihli bir padişah irâdesiyle zararlı içeriğinden dolayı “idhâl ve intişârının men’ine” tekrar karar verilmiş705

ve bu durum, Dâhiliye Nezareti tarafından 3 Haziran 1905 tarihinde vilâyetlere bildirilmiştir706

.

Arnavud Kadını: Arnavutça olarak yayınlanan derginin sahibi ve müdürü Derviş

Hima Beydir (İbrahim Naci)707.

Arnavud: Müdürlüğünü ve imtiyaz sahipliğini Derviş Hima’nın yapmış olduğu

gazete, haftalık olarak yayınlanmıştır. “Arnavutlardan mürekkep bir heyet tarafından idâre” edilen Arnavud gazetesi, Türkçe ve Arnavutça olarak 13 Ocak 1910 tarihinde yayın hayatına başlamış ve Balkan savaşının ilk günlerine denk gelen 25 Ekim 1912 tarihine kadar yetmiş dört sayı yayınlanmıştır708.

Zen’i Shqipënisë (Arnavutluk Sedası): Derviş Hima tarafından Arnavutça,

Türkçe ve Fransızca olarak Roma’da yayımlanmıştır. 31 Aralık 1899 tarihinde Dâhiliye Nezaretinden başta Telgraf ve Posta Nezareti olmak üzere ilgili kurumlara gönderilen yazı ile ülkeye girmesinin yasaklandığı bildirilmiştir709

.

Arnavutluk: Derviş Hima (İbrahim Naci) tarafından Roma’da yayımlanmıştır.

“İrâde-i seniyye-i hazret-i hilâfetpenâhi mucebince” 1902 yılında Osmanlı ülkesindeki neşriyâtı yasaklanmıştır710

.

Arnavutluk’un İstiklâli: 25 Haziran 1900 tarihinde gazetenin ülkeye girişi

yasaklanmıştır711

.

Bashkimi î Kombit: Bashkimi î Kombit gazetesi, Türkçe ve Arnavutça olarak

Manastır’da yayınlanmıştır. Türkçe ve Arnavutça kısımları arasında farklılıklar bulunan gazete, Osmanlı hükümetine karşı muhalif bir yayın politikası izlemiş, hükümetin 703 _{BOA, DH.MKT., 553/11, 28 R 1320 (4 Ağustos 1902).} 704 BOA, MF.MKT., 651/43, 6 Ca 1320 (11 Ağustos 1902). 705 _{BOA, DH.MKT., 965/4, 29 Ra 1323 (3 Haziran 1905).} 706 _{BOA, MF.MKT., 862/45, 4 Ra 1323 (9 Mayıs 1905).}

707 _{Ahmet Ali Gazel, Şaban Ortak, “İkinci Meşrutiyet’ten 1927 Yılına Kadar Yayın İmtiyazı Alan Gazete}

ve Mecmualar (1908-1927)”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 7, S. 1, Erzurum, 2006, s. 232.

Gazel, a.g.m., s. 232.

708 _{Arnavud, Nu: 1, 31 Kânunuevvel 1325 (13 Ocak 1325). Arnavud, Nu: 74, 12 Teşrinievvel 1328 (25}

Ekim 1912).

709_{BOA, DH.MKT., 2291/21, 27 Ş 1317 (31 Aralık 1899).} 710_{BOA, Y.PRK.EŞA., 39/64, 4 Za 1319 (12 Şubat 1902).} 711 _{BOA, DH.MKT., 2365/50, 27 S 1318 (26 Haziran 1900).}

uygulama ve icraatlarını çok ağır bir dille eleştirmiştir. Gazete matbaasının masrafları Avusturyalılar tarafından karşılanmış ve yazı işlerini Manastır Avusturya konsolosu tercümanı Gjergj Qiriazi yapmıştır. Gazetenin sert bir yayın politikası takip etmesi bundan hiçbir suretle yumuşama göstermemesi üzerine Manastır Valiliği Dâhiliye Nazırlığına gönderdiği 18 Haziran 1910 tarihli yazı ile yayınının yasaklanmasını talep etmiştir712_{. Fehim Zavalani’nin mesul müdürlüğünü yaptığı gazete, Yakova Divân-ı}

Harbisince “matbuât kanununun yedinci maddesi mucebince” tatil edilmiştir713

. Bu kararın alınmasında gazetenin, hükümet tarafından Kosova ve Manastır vilâyetlerinde gerçekleştirilen, askerî harekât hakkındaki zararlı yayınları etkili olmuş ve askerî harekât müddetince gazetenin yayın yapması yasaklanmıştır714

.

Başkim: Müdürlüğünü ve imtiyaz sahipliğini M. Şani’nin yaptığı gazete,

İstanbul’da Türkçe ve Arnavutça olarak yayınlanmıştır. “Arnavutlardan mürekkep bir heyet tarafından idare” olunan gazete, haftada bir defa yayınlanmıştır. 14 Ocak 1909 tarihinde Besa gazetesiyle birleşerek Besa Başkim ismiyle yayınlanmıştır715

.

Besa: İstanbul Galata’da Mader Hanında yayınlanmaya başlayan gazetenin idare

memurluğunu H. Fraşeri, yazarlığını M. Fraşeri yapmıştır. 18 Kasım 1908 tarihinde ilk sayısı yayınlanan gazete, Türkçe ve Arnavutça olarak haftada iki kez yayınlanmıştır716

. Besa gazetesi, İstanbul’da yayınlanan Başkim isimli Arnavut gazetesiyle birleşerek 14 Ocak 1909’da yayınlanan sekizinci sayısından itibaren Besa Başkim ismiyle yayınlanmaya başlamıştır. Gazetenin ismi değişirken, mesul müdürlüğünü M. Şani yapmaya başlamıştır717

.

Besa-Besën: 1900 yılının Ekim ayında Milo Duçi tarafından Kahire’de

çıkarılmıştır. Yaklaşık bir yıllık bir sürenin sonunda adı Toska olarak değiştirilmiştir. Arnavut milliyetçiliğinin yayın organı olarak çıkarılan Toska gazetesinin amacı,

712 _{BOA, HSD.TFR1., 2/117, 5 B 1328 (13 Temmuz 1910). 8 Temmuz 1910 tarihinde Kosova Müretteb}

Kolordu Kumandanı Şevket Turgut imzasıyla Kosova Valiliğine gönderilen şifrede Bashkimi î Kombit gazetesinin ülkenin idâresi zararına bir teşebbüste bulunması veyahut bu yolda bir makaleyi yayımlamasının Divân-ı Harb-i Örfiye sevk olunarak kanunî takibat yapılmasını gerektirdiği ifade edilmiştir. Bu yüzden gazetenin bu yönde yayımlanan makalelerini içeren nüshaları Divân-ı Harb-i Örfiye verilmek üzere tercümeleriyle vilâyete gönderilmiştir. BOA, HSD.TFR1., 2/110, 29 C 1328 (8 Temmuz 1910).

713 _{BOA, HSD.TFR1., 2/105, 29 Ca 1328 (8 Haziran 1910).}

714 _{BOA, HSD.TFR1., 2/118, 5 B 1328 (13 Temmuz 1910). BOA, HSD.TFR1., 2/119, 5 B 1328 (13}

Temmuz 1910). BOA, HSD.TFR1., 2/121, 6 B 1328 (14 Temmuz 1910).

715_{Gazetenin elimizde bulunan 4 Kasım 1910 tarihli 38. sayısında Başkim ismiyle M. Şani tarafından}

yayınladığı görülmektedir. Bu durum Besa ve Başkim gazetelerinin ilerleyen tarihlerde ayrıldıkları şeklinde yorumlanabilir. Başkim, Nu: 38, 1 Zilkade 1328 (4 Kasım 1910).

716 _{Besa, Nu: 1, 5 Teşrinsani 1324 (18 Kasım 1908).} 717 _{Besa, Nu: 8, 1 Kanunisani 1324 (14 Ocak 1909)}

Arnavutçayı ilerletmek olarak belirlenmiştir. Gazete yeni adıyla da ekonomik sıkıntılardan dolayı ancak 1903 yılına kadar yayın hayatını sürdürebilmiştir718

.

Dielli (Güneş): Kuzey Amerika’da Massachusets eyaletinin Boston kentinde

Arnavutça olarak yayın yapan gazete, Besa – Besen isimli Arnavut cemiyeti tarafından 1909 yılında yayınlanmaya başlamıştır. Haftalık olarak yayımlanan gazetenin müdürlüğünü G. Konda yaparken; “Amerika’daki tek Arnavut Gazetesi” ve “Arnavutluk İçin Özerklik İsteyen Milliyetçi Arnavutların Yayın Organı” sloganlarını kullanmıştır719

. 16 Ocak 1910 tarihinde Meclis-i Vükela kararıyla, zararlı yayınları dolayısıyla, Osmanlı ülkesine sokulması yasaklanmıştır720

.

Doğru Söz: İmtiyaz sahipliğini ve mesul müdürlüğünü Arif Hikmet’in yaptığı

Doğru Söz gazetesi, 7 Temmuz 1910 tarihinde çıkarılan ilk sayısıyla yayın hayatına başlamıştır. Türkçe ve Arnavutça olarak hafta bir defa yayımlanan gazete, “İttihâd-ı Osmanî Arnavud Maârif Mahfilinin Mürevvic-i Efkârı” olarak yayınlanmıştır721.

Dretiniba: Türkçe ve Arnavutça olarak yayınlanan derginin sahibi ve müdürü

Arif Hikmet Beydir722.

Drita: Cemiyet-i İlmiye-i Arnavudiye tarafından toplanan bağışlar vasıtasıyla

1884-1885 yılları arasında önce Drita daha sonra da Dituria ismiyle bu dergiyi çıkarmışlardır723_{. Bu derginin çıkarılmasında Şemseddin Sami ve kardeşi Naim Bey’in}

büyük katkısı olmuştur. Dergi, ilk üç sayı Drita (Aydınlık/Işık) ismiyle yayınlanırken 10 Kasım 1884 tarihli dördüncü sayısından itibaren Dituria (Bilgi/Bilim) ismiyle yayınlanmaya başlanmıştır. Yayın hayatı çok uzun sürmemiş ve 11 Temmuz 1885 tarihli on ikinci sayısıyla yayın faaliyeti sona ermiştir724. İlk sayısı Petro Poga’nın ikinci sayısından itibaren de Pandeli Sotiri’nin imtiyaz sahipliğinde yayımlanan dergi, 10 Ağustos 1884 ilâ 11 Temmuz 1885 tarihleri arasında 12 sayı çıkartılmış ve dergide Naim Fraşeri, Sami Fraşeri, Jani Vreto ve Pandeli Sotiri çeşitli konularda yazılar kaleme almışlardır725

.

718 _{Skendi, a.g.e., s. 152-153.}

719 _{BOA, HR.SYS., 67/45, 29 Nisan 1910.} 720 _{BOA, MV., 136/3, 4 M 1328 (16 Ocak 1910).} 721_{Doğru Söz, Nu:1, 24 Haziran 1326 (7 Temmuz 1910).} 722 _{Gazel, a.g.m., s. 236.}

723

Clayer, a.g.e., s. 238.

724 _{Bülent Bilmez, “Ölümünün Yüzüncü Yılında Şemsettin Sami Frashëri Paylaşılamayan Aydın”,}

Toplumsal Tarih, S. 126, Haziran 2004, s. 43.

Drita: Şahin Kolonya tarafından Sofya’da yayınlanan gazete, Latin alfabesiyle

Arnavutça olarak yayımlanmıştır. 1901 yılının Kasım ayında ilk sayısıyla iki haftada bir yayınlanmaya başlayan Drita, “Başkaları ve Yabancılar İçin Değil Kendin İçin Çalış” sloganı ile yayınlanmıştır726

. 1903 yılında Osmanlı ülkesine girişi yasaklanmış olmasına rağmen727

, özellikle Avusturya-Macaristan İmparatorluğu konsolosluğu vasıtasıyla Selanik, Kosova, Yanya, İşkodra ve Manastır vilâyetlerine sokulmuş728

ve Görice, Ergiri, Avlonya, Selanik, Üsküp ve Prizren gibi yerlere ulaştırılmıştır. Arnavut alfabesiyle Arnavutça yayımlanan gazetede zaman zaman Arnavut alfabesi tablo şeklinde verilirken; aynı alfabe ile bazı Türkçe yazılara da yer verilmiştir729

. Gazeteyi “neşriyât-ı mefsedetkârâne ve haiâne ile iştigâl” ederek yayımlayan Şahin Kolonya hakkında Napoli’den Arnavutluk’a geçeceği yönünde istihbarat alınması üzerine 1905 yılının Ağustos ayında bazı tedbirler alınması kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede Selanik, Yanya, İşkodra, Manastır ve Kosova valiliklerine gönderilen yazıyla Şahin’i yakalayacak kişilerin “ibrâz-ı sadakat” edecekleri ve bunun mükâfatlandırılacağı ilan edilerek halk, Şahin’in yakalanmasına yardımcı olmaları için teşvik edilmiştir730

.

Edor Tata: Arnavutça ve Rumca yayınlanan derginin sahibi Leonid Emarko

Efendi, müdürü İlya Dimitri Efendidir731

.

Fiamuri i Arbërit: İsmi Arnavut Bayrağı anlamına gelen bu dergi, 1883 – 1887

yılları arasında İtalya’nın Cosenza kentinde İtalyanca olarak Gerolamo de Rada tarafından çıkarılmıştır. Pjetro Kiaraand Gavril Dara Junior, Alfos Kinigoand Zef Skiroi gibi Arbershlerin yanı sıra Şemseddin Sami, Jani Vreto, Filip Shiroka, Gjergji Qiriazi, Visar Dodani, Dora d'Istria and Nikolla Naço gibi Arnavut milliyetçilerinin önemli isimleri de bu dergide yazılar yazmışlardır732

.

Fiyaladreyt: Türkçe ve Arnavutça olarak yayınlanan derginin sahibi ve müdürü

Arif Hikmet Beydir733.

726 _{Skendi, a.g.e., s. 155.} 727

BOA, Y.EE.KP., 20/1929, 18 B 1321 (10 Ekim 1903).

728_{İSAM, HHPE, 14/944, 7 Mayıs 1322 (20 Mayıs 1906). BOA, DH.MKT., 2598/55, 1 Z 1319 (11}

Mart 1902). BOA, DH.MKT., 2587/25, 3 Za 1319 (11 Şubat 1902).

729 _{BOA, TFR.I.MKM., 28/2742, 29 Ra 1326 (1 Mayıs 1908). 1 Nisan 1906 tarihinden Rumeli Vilâyât-ı}

Şâhânesi Müfettişliği tarafından gazetenin Selanik, Manastır ve Kosova vilâyetlerine girişinin engellenmesi ve buna aracılık yapanların ortaya çıkarılması yönünde bir karar alınmıştır. BOA,

TFR.I.UM., 12/1146, 9 S 1324 (4 Nisan 1906).

730 _{BOA, TFR.I.UM., 9/831, 15 C 1323 (17 Ağustos 1905).} 731

Gazel, a.g.m., s. 236.

732_{Peza(Perrıu), a.g.e., s. 653. Derginin 15 Kasım 1886 ve 15 Mart 1887 tarihli nüshaları için bkz. BOA,}

HR.SYS., 125/24, 6 Nisan 1887.

Ili i Arbreşvet/La stella degli Albanesi: “Arnavut Yıldızı” isimli dergi, “Societa

Nazionale Albanese” isimli cemiyetin girişimleri neticesinde 30 Eylül 1895 tarihinde Girolamo de Rada’nın başkanlığında toplanan bir dil kongresinden sonra çıkarılmaya başlanmış ve 1897 yılının Şubat ayına değin yayınlarına devam etmiştir734

.

Kalamori-Bayrak: Amerika’da Faik Konitza tarafından çıkarılan gazetenin

“muhteviyât-ı muzırasına binâen” Osmanlı ülkesine girişi, meclis-i vükelâ kararıyla 30 Nisan 1910 yasaklanmıştır735

.

Kombi (Millet): Amerika Birleşik Devletleri’nin Massachusets eyaletinin Boston

kentinde Arnavutça olarak yayın yapan gazete, Sotir Peci’nin editörlüğünde haftada bir kez yayınlanmıştır. “Amerika’da Arnavutların Millî Menfaatlerine Sadık Tek Arnavut Gazetesi” sloganıyla yayınlanan gazetenin Amerika’da kırk beş bin Arnavut’a, diğer ülkelerde ise üç binden fazla işyerine ulaştığı ifade edilmiştir736_{. Gazetenin Osmanlı}

ülkesine girişi, 19 Şubat 1908 tarihinde Dâhiliye Nezareti tarafından alınan bir karla yasaklanmıştır737

.

L’Albaine: Gazete, Sotir Kolea tarafından Lozan’da yayınlanmıştır738.

L’Arbri i ri/Giovane Albania: Bir edebiyat, dilbilim ve folklor dergisi olarak

1887 yılında İtalya Palermo’da 3 sayı yayımlanan derginin amacı, Arnavutları birleştirmenin en iyi aracı olarak dil görüldüğü için, Arnavutları dillerini öğrenmeye teşvik etmek olmuştur739

.

La Bandiera Dell 'Albania: 20 Ağustos 1883 tarihinde İtalya’da yayın hayatına başlayan dergi, “Arnavut Bayrağı” ismiyle tanınmıştır. Arnavut Millî Hareketinin ilk yayın organı olarak bilinen dergi, sosyal, kültürel, folklorik ve edebi konuların yanı sıra millî politikalar hakkında da yayınlar yapmıştır. İtalya’nın dışında Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Avusturya, Fransa ve Osmanlı topraklarında yaşayan Arnavutlara kadar ulaştırılan dergi, 1887 yılına kadar yayın yapmıştır740

.

La Nazione Albanese: 1897 yılından itibaren Anselmo Lorecchio tarafından

İtalyanca olarak741 _{Napoli’de yayımlanmıştır. 30 Eylül 1898 tarihinde alınan bir karar}

734 _{Clayer, a.g.e., s. 227.}

735_{BOA, HR.HMŞ.İŞO., 234/4, 25 Mayıs 1326 (7 Haziran 1910).} 736 _{BOA, Y.PRK.GZT., 43/28, 24 Ocak 1908.}

737 _{BOA, MF.MKT., 1042/46, 28 M 1326 (2 Mart 1908).} 738

Clayer, a.g.e., s. 106.

739 _{Clayer, a.g.e., s. 227.}

740_{Peza (Perrıu), a.g.m., s. 652-653.} 741 _{Clayer, a.g.e., s. 325.}

ile Osmanlı ülkesine girişi yasaklanmıştır742_{. İtalyan başkonsolosluğu, posta ve İtalyan}

okullarındaki öğretmenler tarafından dağıtılan bu gazete, İtalyanca bilen din adamları ve Katolik nüfus tarafından tercih edilmiştir743

.

La Speranza Dell’ Albania: Nikola bey Ivanay tarafından Ragusa’da

yayınlanmıştır. Gazete ilk olarak 10 Eylül 1905 tarihinde ilk sayısı yayınlandıktan bir müddet sonra yayın faaliyetlerine ara vermiş ve 1 Temmuz 1906 yılında tekrar birinci sayısıyla aynı yayıncı tarafından yayınlanmaya başlamıştır744

.

L'Albanese d'Italia: 1848 yılında Jeronim De Rada tarafından İtalya’da

Arnavutça ve İtalyanca olarak yayımlanmıştır. Arbereshlerin veya Arboreslerin çıkardığı ilk gazete olarak bilinmektedir745

.

La Nuova Albania: İskender Beyin torunu olduğunu iddia eden Marchese d’

Auletta tarafından Napoli’de kurulan Arnavut Siyasî Komitesinin yayın organı olarak iki haftada bir yayınlanmıştır746.

Pake: Arnavutça yayınlanan derginin sahibi ve müdürü Cemaleddin Efendidir747.

Perparim: Türkçe ve Arnavutça yayınlanan gazetenin sahibi ve müdürü Hasan

Beydir748.

Sâika: Mısır’da “Rufâye” yani Sâika ismiyle yayınlanan Arnavutça gazete, halkı

“tefrikaya ve ihtilale” sevk eden makaleler yayımlamıştır. Yayımladığı makalelerin ve gazetenin içeriği dolayısıyla “muhteviyât-ı muzırasına” binaen matbuat kanunun 35. maddesi gereğince Osmanlı ülkesine girdirilmesi 23 Mart 1910 tarihinde yasaklanmıştır749

.

Shqiperia: Visar Dodani tarafından 1897 yılından itibaren Bükreş’te

yayımlanmaya başlanmıştır. Gazetenin amacı, Arnavutlara Arnavutların bir ulus oluşturduklarını ve kendilerini yönetebilecek yeteneğe sahip oldukları bilincini kazandırmak olmuştur. Somut olarak Arnavut milliyetinin Osmanlı İmparatorluğunca tanınmasını, buna pasaportlarda yer verilmesini, Müslüman ve Hıristiyan okullarında Arnavutçanın öğretilmesi talebinde bulunmuşlardır750

.

742 _{BOA, DH.MKT., 2111/122, 14 Ca 1316 (30 Eylül 1898).} 743 _{Clayer, a.g.e., s. 435.}

744 _{BOA, HR.SYS., 118/33, 11 Temmuz 1906.} 745_{Peza (Perrıu), a.g.m., s. 652.}

746 _{Skendi, a.g.e., s. 220.} 747

Gazel, a.g.m., s. 248.

748 _{Gazel, a.g.m., s. 248.}

749 _{BOA, BEO, 3724/279231, 16 Ra 1328 (28 Mart 1910).} 750 _{Clayer, a.g.e., s. 390.}

Sotiria/Alvania: 1901-1902 yılları arasında İsmail Kemal Bey tarafından

Yunanca ve Arnavutça olarak beş sayı yayımlanmıştır. İsmail Kemal Bey, bu süreli yayın vasıtasıyla Doğu halklarının özellikle de Yunan halkından farklı görmediği kendi halkının davasını savunmayı amaçlamıştır751

.

Sqipetari: Bükreş’te yayımlanan Sqipetari gazetesi, Drita isimli Arnavut cemiyeti

tarafından yayımlanmıştır. İstanbul, Mısır, Manastır başta olmak üzere ülkenin farklı bölgelerinde şubeleri bulunan Drita Cemiyeti, Latin harfleriyle basılan Sqipetari gazetesiyle Hristiyan Arnavutlar arasında milliyetçi fikirleri uyandırmaya çalışmıştır752

. Gazete, Arnavutça, Fransızca ve Rumence dillerinde yayımlanmıştır753_{. Ağustos 1888}

ilâ Ocak 1890 yılları arasında Rumen hükümetinin maddî desteğiyle 28 veya 29 sayı yayınlanan gazeteyle esas amaçlanan Arnavutçanın eğitim ve ibadet dili haline getirilmesini sağlamak, basılacak kitap ve süreli yayınlar vasıtasıyla halk arasında ulusal dil, tarih ve edebiyat anlayışının yaygınlaşmasını sağlamak olmuştur754

.

Şekumbi: Türkçe ve Arnavutça yayınlanan dergini sahibi Kasım Fraşeri Efendi,

müdürü Hikmet Salih Beydir755. Divan-ı Harb-i Örfi kararıyla tatil edilen Arnavut gazetesinin yerine yayına başlamıştır756

.

Şimşek: Daha önce Sâika adıyla Mısır’da yayımlanan gazete, muzır içeriğinden

dolayı ülkeye girişinin men edilmesi üzerine Şimşek adıyla tekrar yayımlanmaya başlamıştır. Ancak 25 Nisan 1911 tarihinde gazetenin ülkeye girişi tekrar yasaklanmıştır757

.

Şiresa: Türkçe ve Arnavutça yayınlanan derginin sahibi ve müdürü Behçet

Beydir758.

Yürek: Mesul müdürlüğünü Elbasan mebusu Hacı Ali’nin yaptığı Yürek gazetesi,

İttihâd-ı Osmanî Arnavud Maârif Mahfilinin bir yayın organı olarak 18 Aralık 1911 tarihinden itibaren yayınlanmaya başlamıştır. Gazete hem Türkçe hem de Arap alfabesi ile Arnavutça olarak yayınlanmıştır759

.

Zemer: Türkçe ve Arnavutça yayınlanan derginin sahibi ve müdürü Ali Beydir760.

751 _{Clayer, a.g.e., s. 386.}

752 _{BOA, Y.MTV. 35/100, 9 S 1306 (15 Ekim 1888).} 753 _{BOA, HR.SYS., 155/21, 24 Haziran 1903.} 754 _{Clayer, a.g.e., s. 235.}

755 _{Gazel, a.g.m., s. 252.}

756 _{BOA, DH.EUM.KADL., 14/29, 18 R 1329 (18 Nisan 1911).} 757

BOA, DH.EUM.KADL., 16/31, 7 Ca 1329 (6 Mayıs 1911).

758 _{Gazel, a.g.m., s. 252.}

759 _{Yürek, Nu:1, 5 Kânunuevvel 1327 (18 Aralık 1911).} 760 _{Gazel, a.g.m., s. 255.}

4. II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE ARNAVUT MİLLİYETÇİLİĞİNİN

Belgede XIX. yüzyılın ikinci yarısında Arnavut Milliyetçiliğinin gelişiminde mektepler / Mekteps in the development of Albanian Nationalism in the second half of the 19th century (sayfa 176-184)