Mevzuat Takip Etme

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarına ilişkin veriler Tablo 133’te yer almaktadır.

Tablo 133. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumuna Göre Dağılım Şeker hastalığıyla ilgili mevzuatı takip

eder misiniz? (ilaç, şeker ölçüm

çubuklarının ödemesi, rapor süresi vs.)

N %

Evet 236 76,9

Hayır 71 23,1

Toplam 307 100,0

Katılımcıların %76,9’unun hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip ettikleri görülmektedir. Katılımcıların büyük bir çoğunluğunun hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etmeleri olumlu görülmekle birlikte yaklaşık her dört hastadan birinin bunu ihmal etmesi önemli bir yetersizliktir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının cinsiyete göre dağılımına ilişkin veriler tablo 134’te yer almaktadır.

Tablo 134. Katılımcıların Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumlarının Cinsiyete Göre Dağılımı

Diyabetle ilgili mevzuatı takip eder misiniz?

Kadın Erkek Toplam n % n % N % Evet 146 76,4 90 77,6 236 76,9 Hayır 45 23,6 26 22,4 71 23,1 Toplam 191 100,0 116 100,0 307 100,0

X2=0,053; sd= 1; p>0,05

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının cinsiye değişkeni ile aralarında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Mevzuatın takip edilmesinde cinsiyetin önemli bir faktör olmadığı görülmektedir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının yaş gruplarına göre dağılımına ilişkin veriler tablo 135’te yer almaktadır.

Tablo 135. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumunun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

Diyabetle ilgili mevzuatı takip eder misiniz?

44 yaş ve

altı 45-54 yaş 55-64 yaş 65 yaş ve

üzeri Toplam n % n % n % n % N % Evet 40 70,2 78 75,7 63 76,8 55 84,6 236 76,9 Hayır 17 29,8 25 24,3 19 23,2 10 15,4 71 23,1 Toplam 57 100,0 103 100,0 82 100,0 65 100,0 307 100,0

X²=3,706; sd= 3; p>0,05

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının yaş değişkeni ile aralarında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Yaş faktörü mevzuatın takibinde etkili olmamakla birlikte ileri yaş grubunda mevzuat takibinin daha fazla olduğu görülmektedir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının

öğrenim düzeylerine göre dağılımına ilişkin veriler tablo 136’da yer almaktadır.

Tablo 136. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumunun Öğrenim Düzeylerine Göre Dağılımı

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumları ile öğrenim düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Eğitim düzeyi mevzuta takibinde etkili bir faktör olarak bulunmamıştır. Ancak okuryazar olmayan katılımcıların mevzuatı büyük ölçüde takip ettiklerini ifade etmeleri düşündürücüdür. Bu takibin çevresindeki kişilerden duydukları ve sözlü medya araçlarından duydukları ile sınırlı olabileceği düşünülmektedir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının gelir düzeylerine göre dağılımına ilişkin veriler tablo 137’de yer almaktadır.

Tablo 137. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumlarının Kimin Kullandıklarının Gelir Gruplarına Göre Dağılımı

Diyabetle ilgili mevzuatı

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumları ile gelir durumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Ancak gelir düzeyi arttıkça mevzuatı takip etme durumlarının bir miktar arttığı görülmektedir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının sahip oldukları sosyal güvence türüne göre dağılımına ilişkin veriler tablo

138’de yer almaktadır.

Tablo 138. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumunun Sahip Oldukları Sosyal Güvence Türüne Göre Dağılımı

Diyabetle ilgili mevzuatı takip eder misiniz?

SGK Yeşil kart Toplam n % n % N % Evet 222 79,3 10 52,6 232 77,6 Hayır 58 20,7 9 47,4 67 22,4 Toplam 280 100,0 19 100,0 299 100,0

X²=7,270; sd= 1; p< 0,05

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumları ile sahip oldukları sosyal güvence türü arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.

Sosyal güvencesi olmayanlar ya da yeşil kartı olanlar mevzuatı sosyal güvencesi olan gruptaki katılımcılara göre daha az takip etmektedirler.

Ancak sosyal bir hak ve sorumluluk ilişkisi bağlamında düşünüldüğünde mevzuatı takip etmeyen SGK güvencesi olan %20,7’i oranı dikkat çekicidir.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının yaşadıkları bölge özelliğine göre dağılımına ilişkin veriler tablo 139’da yer almaktadır.

Tablo 139. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuatı Takip Etme Durumunun Yaşadıkları Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı

Diyabetle ilgili mevzuatı takip eder misiniz?

Kent merkezi Kasaba/ Köy Toplam

n % n % N % Evet 209 80,4 27 57,4 236 76,9 Hayır 51 19,6 20 42,6 71 23,1

Toplam 260 100,0 47 100,0 307 100,0

X²= 11,780; sd= 1; p< 0,05

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumları ile yaşadıkları yer özelliği arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Tablo 132’de katılımcılardan köy ve kasaba yaşayanların mevzuatı daha az takip ettikleri görülmektedir. Ancak kent merkezinde oturan mevzuatı takip etmeyen yaklaşık %20 oranındaki katılımcı sayısı da dikkat çekicidir.

Yaşam boyu süren ve sürekli takip gerektiren bir hastalık olarak diyabette yasal prosödürlerin takibi tedavi haklarının korunması ve bu konuda yapılan politikalardan etkilenmesi muhtemeldir. Bu açıdan sağlığın sosyal ve ekonomik belirleyicilerine dair bilgi sağlamak, politika ve kurumsal değişiklikleri takip etmek elzem görülmektedir. sağlığın sosyal ve ekonomik belirleyicileri üzerine harekete geçmek için gelişmiş bireysel kapasite ve yetkilendirme üst düzey sağlık okuryazarlığı davranışı olarak tanımlanmaktadır (Nutbeam, 2000). Katılımcıları bu açıdan değerlendirdiğimizde %77,9’unun bu yeterliği gösterdiği halde yaklaşık beşte birinden fazlası yetersiz sağlık okuryazarı olarak değerlendirilmektedir. Bu durumu etkileyen demografik değişikenlere baktığımızda, cinsiyet, yaş, eğitim ve gelir durumu etkili olmaz iken yaşanılan bölge ve sağlık güvencesine sahip olma durumu etkili olmaktadır.

Katılımcıların hastalıklarıyla ilgili SGK’nın mevzuattındaki kan şekeri ölçümü çubuklarının ödenmesi hakkındaki maddelerin esas ve şartlarını bilme durumlarına ilişkin veriler tablo 140’ta yer almaktadır.

Tablo 140. Hastalıklarıyla İlgili Mevzuat Maddelerin Esas ve Şartlarını Bilme Durumlarına İlişkin Dağılımı

Tip II diyabetli hastaların kullanmakta olduğu kan şekeri ölçüm çubuklarına ait bedeller hangi esaslar ve şartlara göre ödenmektedir

Sayı (N)

Yüzde (%) Uzman hekim raporu gerekmektedir. 220 44,4 Tip II DM insülin kullananlara üç ayda 100 adet çubuk verilir 66 13,3 Sadece oral antidiyabetik ilaç kullananlara üç ayda 50 adet

çubuk verilir 57 11,5

Kan şekeri ölçüm çubuklarına ait faturalara, sağlık raporunun fotokopisi

ile reçetenin asılları ödeme evrakına eklenecektir

29 5,8

Sağlık raporları en fazla 2 yıl geçerli olacaktır 124 25,0

Toplam 496* 100,0

*Katılımcılar birden fazla şık işaretlemiştir.

Katılımcıların %44,4’ü “uzman hekim raporu” gerektiğini, %25’i ise

“Sağlık raporunun 2 yıl geçerli olduğu” bilgisine sahip oldukları görülmektedir.

Bu veriyi değerlendirirken katılımcıların hastalıklarıyla ilgili mevzuatı takip etme durumlarının yetersiz olduğu bulgusunu da dikkate alırsak

hastalıklarının takibine ilişkin mevzuatlara karşı bilinçsizlik ve bilgisizlik olduğu söylenebilir.