Mesih’in Hatırası

İsa Mesih, Bakire Meryem’den Kutsal Ruh aracılığıyla babasız doğmuştur. O, ruh ve ateşle vaftiz etmek için gelmiş, haça gerilmiş, acı çekmiş, ölmüş, üç gün sonra

492 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 336.} 493 _{Aydın, Kurobo, s. 20.}

494 _{Aydın, Kurobo, s. 33.} 495 _{Yu. 5: 5.}

496 _{Aydın, Kurobo, s. 16. Ayrıca bkz. Varghese, a. g. m.} 497 _{Ayvaz, a. g. e., s. 42.}

498 _{Aydın, Kurobo, s. 13.} 499 _{Aydın, Kurobo, s. 16.}

dirilmiş, kadınlara ve elçilere görünmüş ve göğe yükselmiştir.500 _{Mesih’in hatırası}

bedenlenen Oğul’un bu hayatının bütününü içerir. Mesih’in bu hayatı evharistiya ritüelinde anılırken yenilenir.501

Pavlus’un ‘Mesih Sırrı’ diye ifade ettiği Mesih’in doğumu, haça gerilmesi, acı çekmesi, kendini feda etmesi, dirilmesi ve göğe alınmasıdır. Kısacası, bedenlenen Oğul’un hayatı ve onun anlamıdır. Evharistiya ise Mesih’in, hayatının hatırasıdır. Bu aynı zamanda Tanrı’nın kurtuluş planıdır.502

Evharistiya sadece kâhin ve diyakosların yaptıkları bir ayin değildir. Bu nedenle cemaat ayine bilerek ve inançla katılmalıdır. Kâhinlerin önderliğinde, diyakoslar ve tüm cemaat aralarında hazır bulunan Mesih’in etrafında canlı bir iman birliği teşkil etmelidir.503

İnananlar ayin esnasında, kurtarıcı Mesih’in gerçek hazır oluşunu, dua, adet ve merasimlerle yaşamalıdırlar. Mümin insanın ayinde günahların affı için yaptığı rica ve şükran duaları, eğilip diz çökmesi, kutsal ayin eşyalarını öpmesi gibi eylemleri onun Allah ile olan irtibatını canlı ve diri tutar.504

4.2.4. Yaşam Ekmeği

Evharistiya, günahların bağışlanması ve sonsuz yaşam için temel kaynaktır.505

İsa Mesih Yuhanna İncili’nde; “Yaşam ekmeği Ben’im. Atalarınız çölde man yediler,

yine de öldüler. Gökten inen öyle bir ekmek var ki, ondan yiyen ölmeyecek. Gökten inmiş olan diri ekmek Ben’im. Bu ekmekten yiyen sonsuza dek yaşayacak. Dünyanın yaşamı uğruna vereceğim ekmek de benim bedenimdir.”506 _{diyerek evharistiyaya}

işaret etmiştir.507 _{İnananlar evharistiya ayininde Mesih’in tenini simgeleyen ekmeği ve}

kanını simgeleyen şarabı alırlar. Böylece bu kutsal ayin esnasında kutsal ekmekten ve Rab İsa Mesih’in kanına dönüşen şaraptan bir insan meydana gelmektedir. Rab İsa

500 _{Luk. 24: 1-50;}

501 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 334.} 502 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 334.} 503 _{Aydın, Kurobo, ss. 33-34.}

504 _{Aydın, Kurobo, s. 19.}

505 _{Akgüç ve Koç, “Kutsal Kurbono (Kurban)”, s. 36.} 506 _{Yu. 6: 48-51.}

Mesih inananlara tenini ve kanını bu sır sayesinde sunmuştur. İnananlar kutsal kurbanı alarak İsa Mesih’i kabullenmiş ve onun ilahi gücünü de almış olur. Evharistiya sırrı, aynı zamanda sunu olarak verildiği için dirilerin ve ölülerin ruhuna bağışlamalık olarak yani af dilemek amacıyla da Tanrıya sunulur. Bu nedenle tüm inananların bu kutsal kurbanı alması zorunludur. Bu kutsal kurbanı almakla kişinin ruh ve bedeni Tanrı tarafından takdis olunur.508 _{Evharistiya, Mesih’in ikinci gelişine kadar kilisenin}

hayati yemek törenidir. Bu kutsal kurban, ahirete kadar bir hayat kaynağı olarak kiliseyi yaşatacaktır. Bu kaynaktan beslenen kiliseden hayat ve sevgi fışkırmalıdır.509

4.2.5. Mesih’in Paskalyası

Hıristiyanlıkta kurban fikri ‘Mesih Sırrı’ üzerine bina edilmiştir. Mesih, ilahi öğütleriyle insanları aydınlatmış, nezih ve kutsal yaşantısıyla iyi bir örnek ve sadık bir rehber olmuştur. Bunların yanı sıra, ruhani niteliklerini kötüye kullanan Yahudi din adamlarını da tenkit etmiştir. Buna dayanamayan Musevilerin baş kâhinleri O’nu haksızlık ve zulümle ölüme mahkûm ettirmişlerdir. Mesih, büyük eziyetler çektikten sonra haça gerilmiş ve burada ruhunu Baba’sına teslim etmiştir. Mesih’in haçtaki kurbanı insanlığı günahtan kurtarmış, insanlığa hayat ve hürriyet vermiştir.510

Mesih böylece Eski Ahit geleneğindeki kurban geleneğini, Fısıh kuzusunu tamamlamıştır. O, haçta ölüm kurbanıyla günahı kaldırmış, üç gün sonra dirilerek ölümsüzlüğü kazandırmıştır. Paskalya kuzusu artık Mesih’in kendisidir.511 _Bu

nedenle, Mesih’in ölümden hayata geçişinin ifadesi olan Paskalya, her Pazar gün doğumunda tekrarlanır.512

4.2.6. Kutsal Sofra

Kilisenin en kutsal yeri mezbahtır. Mezbah “Hayat Sofrası” olarak kendini kutsal kurban şeklinde sunan Mesih demektir.513 _{Mezbahta Mesih göksel yaşam}

508 _{Akgüç ve Koç, “Kutsal Kurbono (Kurban)”, ss. 36-37.} 509 _{Aydın, Kurobo, s. 31.}

510 _{Akdemir, Dini Kurallarımız, s. 34. Ayrıca bkz. Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s.} 333.

511 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 333.} 512 _{Akdemir, Dini Kurallarımız, s. 37.}

ekmeği olarak sunulur. Yaşam ekmeğinden tadınca, Tanrı’nın suretindeki kutsalları Mesih’in vârisi olarak Mesih’le birlikte kurtaran sunuya dönüşür.514

Evharistiya, Mesih’in vârisi olanlara kutsallık veren görkemli kutsiyet sofrasıdır. Aynı zamanda kutsal, göksel ve manevi sunağında, göksel krallıkta kutsal kraliyet sofrasıdır. Bu sofra, güvey olan Mesih515 _{ile Kilisesinin birleşmesinin}

gerçekleştiği kutsal ve ruhsal gıda sofrasıdır. Mesih’te imanla bir olup düğüne katılanlar için evharistiya göksel krallığa, Mesih’in göksel şölenine dönüşür.516

İnsanlığı kanı ile salih kılan Mesih, insanlar için mezbah, yani “Hayat Sofrası” olmuştur. Bu sofradan yiyen ebedi hayata nail olur.517 _{Tanrı, insan için kendisini}

kurban olarak sunmuştur ve evharistiyada bunu tekrarlar. Son Akşam Yemeği’nde ekmek ve kâseyle Mesih, kendi lekesiz, çürümez, yaşam veren bedenini ve değerli, kutsallaştıran, andıran, günahları bağışlatan kanını anmaları için vermiştir. O’nun hatırasına O’nun gününde, Paskalya’sında kutsal sofra yinelenir.518

İnananların her biri ruh ve fikirlerini bir mezbah olarak tesis etmelidir. Bu mezbah, saf yürekle kurbana katılan müminlerin temiz ruh ve fikirlerinden oluşur. Tanrıyı yücelten dualar, mezbahtan Rabbe doğru yükselir.519

4.2.7. Kurtuluş Sırrı

İnsanoğlu asli günah sebebiyle günaha batmış ve bu günah nesilden nesle aktarılmıştır. Kişinin kurtuluşa ermesi ancak kilise sırlarını almakla mümkün olabilir. Tanrı, bu sırlar vasıtasıyla insana kurtuluşu sağlayacak kutsal işlevine başlar. Vaftizle kilisenin bir üyesi olan kişi, konfirmasyon sakramenti aracılığıyla Kutsal Ruh’un gücünü ve ihsanını alır. Vaftiz ve konfirmasyon sakramentlerini alan, yani suda ve ruhta doğan birisi evharistiyaya katılarak kutsal kurbandan almaya hak kazanır. Bu

514 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 334.} 515 _{Mat. 25: 10.}

516 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 335.} 517 _{Aydın, Kurobo, s. 44.}

518 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 334.} 519 _{Aydın, Kurobo, s. 43.}

doğrultuda, inananlar evharistiya ayinine bilinçli, aktif ve imanlı bir şekilde katılarak Tanrı’nın sunduğu kurtuluş lütfuna nail olur.520

Evharistiyayı almak bir Hıristiyan açısından Mesihsel yaşamın en üst noktasıdır. Evharistiyayı alan imanlı birinin en son tekâmül mertebesine erişeceğine inanılır.521 _{Bu nedenle günaha giren bir Hıristiyan’a kilisenin uygulayacağı en şiddetli}

yaptırım onu evharistiyadan mahrum bırakmaktır. Kişinin bu kutsal kurbana temiz ve günahsız bir şekilde yaklaşması esastır. Bunun için günahkâr kişinin önce tövbe ederek günahlarından arınması, Kutsal Ruh’un işlevini yeniden kazanması gerekir.522

Günahlarından arınan, bağışlanan birisi evharistiyaya katılarak gündelik ekmeğini, sürekli besinini alır ve sonsuz yaşamı, Mesih’in bedeninde birliği koruyarak kiliseye sürekli bağlılığı elde eder.523 _{Bu kutsal sırrı alan kilise üyeleri Tanrı’nın}

Göksel Krallığı’na dâhil olurlar.524

Ayinde iyilik, bereket, azizler, kutsallar, melek ve ışıklarla dolu gök dünyası, her bakımdan fakir, günahkâr ve karanlık yer dünyasını örter. Kutsal ayin esnasında Rabbin sonsuz ışığı dünyanın karanlığını yarar. Mesih’in krallığının azameti, düşmüş Âdemoğullarının içinde bulundukları karanlığı aydınlatır.525

Kilisede kutsal kurbanın sunulduğu mezbah, kişiyi kurtarıcı Mesih’e ulaştıran yol alametidir. Böylece kilise denen kutsal ev, ayin esnasında karanlıktan ışığa, eskiden yeniye doğru bir geçit mekânı olur.526

4.2.8. Kutsal Sır

Evharistiya ayininde, Allah dünyaya Mesih vasıtasıyla kutsallık bahşeder. Bu Allah’ın gösterdiği en yüksek etkisidir. Çünkü tüm kurtuluş ve kutsiyet sırları bu ayinde mevcuttur. Ayin esnasında kişi günahlarından arınır. Günahlardan temizlenen insan Tanrıyla yakınlaşır. Kutsal ayinde Mesih’in bizzat hazır bulunur.

520 _{Aydın, Kurobo, ss. 17-18. Ayrıca bkz. Ayvaz, a. g. e., ss. 42-43; Varghese, a. g. m.} 521 _{Aydın, Kurobo, s. 18.}

522 _{Ayvaz, a. g. e., s. 42.}

523 _{Seyfeli, Ermeni Kilisesi’nde Sakramentler, s. 338.}

524 _{Brock, “Gabriel of Qatar’s Commentary on the Liturgy”, s. 220.} 525 _{Aydın, Kurobo, s. 19.}

Evharistiyadaki ekmek ve şarap Kutsal Ruh vasıtasıyla Mesih’in tenine ve kanına dönüşür. İnananlar bu ekmek ve şaraptan alarak Mesih’te bir olurlar.527