Mentorlukla Okul Yöneticisi Yetiştirmenin YOY İçin Öğrenme-

Mentorlukla okul yöneticisi yetiĢtirmenin YOY için öğrenme-öğretme süreci açısından olumsuz yönlerinin neler olabileceği tablo 4.10‟da yer almaktadır.

Tablo 4.10. Mentorlukla Okul Yöneticisi YetiĢtirmenin YOY Ġçin Öğrenme-Öğretme Süreci Açısından OluĢturabileceği Olumsuzluklar

Tema Belirtilme

Sıklığı (f)

Yüzde (%) Mentor seçiminde hatalar (EY8, EY9, OE4, EY17, EY18,

OE5, OE7, OE9, EY28, EY27, EY13, EY30, EY31, EY32, EY40)

15 30

Mentorun olumsuz davranıĢları (EY2, EY11, OE3, OE2,

EY16, EY19, OE6, EY34, EY36) 9 18

YOY‟un özgüveninde sarsılma (OE2, EY12, EY14) 3 6

YOY‟un üzerinde politik baskı (OE1, OE2, OE8) 3 6

YOY‟un yeteneklerinin geliĢimini engelleme (EY3, EY5,

EY33) 3 6

YOY‟ca mentoru mutlak doğru kabul etme (EY39, OE3) 2 4

Tablo 4.10‟a göre mentorlukla okul yöneticisi yetiĢtirmenin YOY için öğrenme- öğretme süreci açısından oluĢturabileceği olumsuz yönleri katılımcıların onbeĢi yanlıĢ mentor seçiminin getireceği olumsuzluklar, dokuzu mentorun olumsuz davranıĢları, üçü YOY‟un özgüveninin sarsılması, üçü YOY‟un politik baskı görmesi, üçü YOY‟un yeteneklerinin geliĢmemesi ve ikisi mentorun mutlak doğru kabul edilmesi olarak belirtmiĢlerdir.

Mentorun seçiminde yapılacak yanlıĢların YOY için oluĢturabileceğini olumsuzluklarla ilgili olarak; EY8 “ehil olmayan mentorların elinde YOY‟lar zarar görür” demiĢtir. EY9 mentor seçiminde yeterli birisi olmasına dikkat edilmemesinin süreci olumsuz etkileyeceğine değinmiĢtir. EY17 “mentor iyi eğitilmezse sorun olur” demiĢtir. OE4 de iyi yöneticilerin iyi mentorlar olamayabileceğini belirtmiĢtir. OE4 mentor seçiminin çok dikkatli yapılması gerektiğini kendini geliĢtirmemiĢ bir mentorun yanlıĢ örnek olabileceğini vurgulamıĢtır. EY13 “mentor iĢine vakıf değilse zarar verir” demiĢtir. EY27 “mentor iyi yetiĢmezse olumsuz olabilir” demiĢtir. EY31 ise “yeterli donanıma sahip olmayan bir mentor olumsuz bir örnek oluĢturacağı için kaynakların etkili ve verimli kullanılmamasına sebebiyet verebilir” demiĢtir. EY32 “mentor bu iĢ için liyakat sahibi değilse YOY‟a bir Ģey veremezler” demiĢtir. EY40 mentorun donanımlı olmamasının süreci olumsuz etkileyeceğini belirtmiĢtir. Katılımcılar mentor seçilecek kiĢinin eğitilmemiĢ, liyakat sahibi birisi olmaması durumunda YOY‟un geliĢim sürecini olumsuz etkileyeceğini belirtmektedirler. Mentorun süreç hakkında bilgisinin olması ve mesleki anlamda da yeterli birisi olması gerektiği katılımcılar tarafından vurgulanmaktadır.

Mentorun olumsuz davranıĢlarının YOY için olumsuzluk oluĢturacağıyla ilgili olarak; EY2 “olumsuz örnekler mentordan gelirse iyi olmaz” demiĢtir. OE3, EY11, OE2 ve EY16 mentorun sergileyeceği olumsuz davranıĢların YOY‟u etkileyebileceği ve YOY‟a yanlıĢ örnek olabileceğini belirtmiĢlerdir. EY19 “mentorun özel becerilerine vb. özelliklerine göre yöneticinin bakıĢ açısı olumsuz geliĢebilir” demiĢtir. OE6 de “mentorun olumsuz yaklaĢımları olabilir, mentorun yanlıĢlıkları eksiklikleri YOY‟a geçer” demiĢtir. EY34 mentorun olumsuz davranıĢlarının YOY‟un motivasyonunu olumsuz yönde etkileyebileceğini belirtmiĢtir. Aynı Ģekilde EY36 de “mentorun olumsuz tavır ve yaklaĢımları YOY‟u olumsuz etkileyebilir” demiĢtir. Katılımcılar mentor tarafından

sergilenecek olumsuz davranıĢların hem YOY için kötü örnek oluĢturabileceğini hem de YOY‟u olumsuz etkileyebileceğini belirtmiĢlerdir.

Mentorluk sürecinde YOY‟un özgüveninin sarsılabileceğiyle ilgili olarak; OE2 iyi seçilmemiĢ bir mentorun davranıĢlarının YOY‟un güvenini kırabileceğini belirtmiĢtir. EY12 de “YOY ile mentor arasındaki sınır belirlenmezse özgüven sorunu yaĢayabilir” demiĢtir. EY14 ise “YOY özgüven duymada sıkıntı yaĢayabilir” üzerine vurgu yapmıĢtır. Katılımcılar mentorluk sürecinde YOY‟ların çeĢitli nedenlerle özgüven sorunu yaĢayabileceklerini belirtmiĢlerdir.

YOY‟un mentorluk sürecinde politik baskı görebileceği ile ilgili olarak; OE1 “mentor kendi ideolojik açısından olaya yaklaĢabilir, buda YOY‟u olumsuz etkileyebilir” demiĢtir. OE2 ise “politik bir kadrolaĢma sonucu yönetici olan müdürler kendi görüĢlerini YOY‟a dayatabilirler” demiĢtir. Aynı Ģekilde OE8 de “mentorun bir görüĢü olacaktır, süreç politize olabilir” demiĢtir. Katılımcılar mentorların siyasi yaklaĢımları sonucu YOY üzerinde politik baskı kurmaya çalıĢabileceklerine dikkat çekmiĢlerdir.

Mentorluk sürecinde YOY‟un yeteneklerinin geliĢemeyebileceği ile ilgili olarak; EY3 YOY‟un taklitçi olmaması gerektiğini kendi yeteneğini ortaya çıkarması gerektiğini söylemektedir. EY5 ise “süre uzun olursa karar verme yeteneği geliĢmez” demiĢtir. EY33 ise “YOY‟un yeteneklerinin ortaya çıkması gecikebilir” demiĢtir. Katılımcılar mentorluk sürecinde YOY‟un yeteneklerinin geç veya eksik geliĢebileceğini belirtmiĢlerdir.

EY39 ve OE3 mentorluk sürecinde YOY‟un mentoru kesin bir Ģekilde doğru olarak kabul edebileceğini ve eleĢtirel bakmayabileceğini belirtmiĢler ve bunun bir olumsuzluk olabileceğini söylemiĢlerdir. EY39 “YOY, mentorun her yaptığı doğrudur derse, sorgulamazsa olumsuz olur” demiĢtir. OE3 de “sorgulama yapmayan YOY mentoru salt olduğu gibi alabilir” demiĢtir. Mentorun davranıĢlarını veya yöntemlerini sorgulamayan ve tek doğru olarak gören menti süreçten olumsuz etkilenecektir.

Mentorluk uygulamalarında mentor ve YOY‟un eĢleĢtirilmesi süreci çok önemlidir (Young vd., 2005, s. 6). Yapılacak hatalar bütün sürecin olumsuz yürümesine neden olabilecektir. Katılımcılarda mentor seçiminden kaynaklı olumsuzlukların oluĢabileceğini belirtmiĢlerdir. Katılımcılar mentorun olumsuz davranıĢlarının da olabileceğini ifade etmiĢlerdir. Olumsuz örnek oluĢturabilecek bir mentor YOY için olumsuzluklar

oluĢturacaktır. Douglas (1997, s. 86) olumsuz örnek olacak mentorların YOY için sakıncalı olabileceğini belirtmektedir. YOY‟un özgüveninin sarsılabileceği katılımcılar tarafından belirtilmiĢtir. Douglas (1997, s. 86) YOY‟un mentora fazla bağımlı olabileceğini ve özgüvenini yitirebileceğini belirtmektedir. Mentorluk sürecinde mentor ile iliĢkisini iyi ayarlayamayan YOY‟ların özgüveni sarsılabilecektir.

Katılımcılar YOY‟a mentorun politik baskı yapabileceğini belirtmiĢlerdir. Mentorluğu bir güç ve baskı aracı olarak benimseyecek mentorların mentorluğu siyasi görüĢlerini aktarmak için bir araç olarak da kullanabilme olasılığı bulunmaktadır. Katılımcılar YOY‟un yeteneklerinin geliĢemeyebileceğini söylemektedirler. Sürekli aynı mentorla çalıĢan YOY‟lar sorun çözmede sınırlı yöntemler görebilmektedirler (Daresh, 2001, s. 8). Farklı mentorlarla çalıĢacak YOY farklı yöntem ve teknikleri görecek ve yetenekleri de geliĢecektir. Aynı Ģekilde YOY mentoru salt doğru olarak kabul edebilir (Daresh, 2001, s. 8). Katılımcılarda bu durumu dile getirmiĢlerdir. Sürekli aynı mentorla çalıĢacak YOY‟lar mentorlarını tek doğru olarak kabul edebilirler ve bir olumsuzluk yaĢayabilirler.

4.2.2.2. Mentorlukla Okul Yöneticisi Yetiştirmenin Eğitim Sistemi ve Okul Sistemi

İçin Oluşturabileceği Olumsuz Yönler

Mentorlukla okul yöneticisi yetiĢtirmenin eğitim sistemi ve okul sistemi için oluĢturabileceği olumsuz yönler tablo 4.11‟de yer almaktadır.

Tablo 4.11. Mentorlukla Okul Yöneticisi YetiĢtirme Sürecinde Eğitim Sistemi ve Okul Sistemi Ġçin OluĢabilecek Olumsuzluklar

Tema Belirtilme

Sıklığı (f)

Yüzde (%) Olumsuz Yönü Olmaz (EY1, EY5, EY6, EY7, EY22, EY25,

EY26, OE7, OE9, OE10, EY37, EY38) 12 24

YanlıĢ uygulamalar aktarma (EY2, OE2, OE4, EY16) 4 8

Okul yönetici karmaĢası yaĢama (OE1) 1 2

Öğretmen merkezli eğitimde artma (EY36) 1 2

Toplam 19 38

Tablo 4.11‟e göre mentorlukla okul yöneticisi yetiĢtirmenin eğitim sistemi ve okul sistemi için oluĢturabileceği olumsuzluklar için katılımcıların dördü yanlıĢ uygulamaların aktarılabileceğini, biri teknoloji kullanımında geri kalınabileceğini, biri okulun yöneticisi karmaĢası yaĢayabileceğini ve biride öğretmen merkezli eğitim artabileceğini belirtmiĢtir. Katılımcıların on ikisi mentorluk uygulamalarının eğitim sistemi ve okul sistemi için olumsuz bir yönü olmayacağını belirtmiĢlerdir. Katılımcıların otuz bir tanesi bu konu ile ilgili görüĢ belirtmemiĢlerdir.

Mentorluk sürecinde mentorun kullandığı yanlıĢ uygulamaların YOY tarafından diğer okullara taĢınabileceği ile ilgili olarak; EY2 “yanlıĢ uygulamalar aktarılmıĢ olabilir” demiĢtir. OE2 “mentorun niteliklerine bağlı, hata yapıyorsa bu yanlıĢ düĢünce devam ederse yenileĢme önünde direnç olur” demiĢtir. OE4 ise yanlıĢ bir uygulamanın aktarılmasında bu yanlıĢın devam edeceğini belirtmiĢtir. EY16 ise daha özel bir örnek vererek “örneğin mentorun otokratik bir anlayıĢı varsa YOY da taklit ederse sorun olur” demiĢtir. Katılımcılar mentorun yapabileceği hataları doğrudan kendi okuluna taĢıyan YOY‟un okul sistemi için olumsuzluk yaratabileceğini belirtmiĢlerdir.

EY10 mentorluk uygulaması sonucunda YOY‟un teknoloji kullanımında geri kalabileceğini belirtmiĢtir. OE1 ise mentorluk sürecinde okulda iki yönetici olgusu oluĢabileceğini belirterek “öğrenme sürecinde çift baĢlı görülebilir” demiĢtir. EY36 ise “öğretmen merkezli eğitim yaklaĢımının artmasına neden olabilir” demiĢtir.

Katılımcıların bir kısmı mentorluk sürecinin eğitim ve okul sistemi için olumsuz etkisi olmayacağını belirtirken, bazıları çeĢitli olumsuzluklar olabileceği ifade etmiĢlerdir. Katılımcılar tarafından en çok üzerinde durulan olumsuzluk yanlıĢ uygulamaların aktarılabileceğidir. Douglas (1997, s. 86) YOY‟un karĢılaĢabileceği olumsuzluklarda aynı konuya değinmiĢtir. Mentorun olumsuz uygulamalarını kendi kurumuna taĢıyan okul yöneticisi eğitim sistemi ve okul sistemi için olumsuzluklar yaratacaktır. Katılımcılar farklı

olumsuzluklar belirtmiĢlerdir. Katılımcıların otuz biri mentorlukla okul yöneticisi yetiĢtirmenin eğitim ve okul sistemi için olumsuzluğuna iliĢkin görüĢ belirtmemiĢtir.