Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörler İçin Yapılan

Çalışmanın bu kısmında medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörlere ilişkin güvenirlilik ve faktör analizleri yer almaktadır.

4.2.1.1. Güvenilirlik Analizi

Tablo 24’te veri yapısının faktör çıkarımı için uygunluğuna işaret eden KMO değeri 0,857 olarak elde edilmiştir. Ayrıca maddeler arasında yeterli oranda ilişkinin olup olmadığını ifade eden “Bartlett Küresellik” testi 0,000 olarak elde edilmiştir. Bu değer, maddeler arasında faktör analizi yapmak için yeterli düzeyde ilişkinin olduğunu ifade etmektedir. Ayrıca medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörler değişkeninin, “Cronbach’s Alpha” değerinin 0,948 olması sonucunda ölçeğin güvenilir olduğu ifade edilebilir.

Tablo 24. Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörlerin KMO, Bartlett ve Güvenilirlik Analiz Sonuçları

Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy. 0,857 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 11235,774

Df 435

Sig. 0,000

Cronbach's Alpha = 0,948 N of Items =30

Tablo 25’da medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörlerin, boyutlar halinde “Cronbach’s Alpha” değerleri ve soruların çıkarılır ise yaratacağı etki değerleri verilmiştir. Tabloda görüldüğü üzere herhangi bir boyutun analiz dışında bırakıldığında değerlerin düşeceği görülmektedir. Bu durumda analize belirlenen boyutlar dahilinde devam edilmiştir.

Tablo 25. Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörler İçin Boyutlar ve Maddeler Halinde “Cronbach’s Alpha” Değerleri

Faktör Değişken CRONBACH'S

ALPHA CRONBACH'S ALPHA İF ITEM DELETED Sağlık kuruluşunun algısı SKÇA1 0,859 0,947 SKÇA2 0,946 SKÇA3 0,946 SKÇA4 0,945 SKÇA5 0,946 SKÇA6 0,946 SKÇA7 0,947 SKÇA8 0,945

Yer çekiciliği algısı

KHY1 0,828 0,945 KHY2 0,946 KHY3 0,945 KHY4 0,945

Hizmet kalitesi algısı

HKA1 0,837 0,945 HKA2 0,946 HKA3 0,947 HKA4 0,944 HKA5 0,945 HKA6 0,945 Değerler algısı DA1 0,819 0,947 DA2 0,946 DA3 0,946 DA4 0,947 DA5 0,946 DA6 0,947 Tedavi maliyetleri algısı TMA1 0,814 0,946 TMA2 0,947 TMA3 0,947

Elde edilebilirlik algısı

KFVA1

0,733

0,947

KFVA2 0,947

KFVA3 0,947

4.2.1.2. Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörler İçin Açıklayıcı Faktör Analizi

Veriler arasındaki ilişkilere dayanarak verilerin daha anlamlı ve özet bir biçimde sunulmasını sağlayan çok değişkenli istatistiksel bir analiz türü olan faktör analizi, birbirleriyle içsel ilişkisi bulunan birçok değişkeni bir araya getirerek daha az sayıda faktörle bu değişkenleri açıklayabilir. Bu nedenle, yapılan çalışmada ölçülmek istenen değişkenlerin birbirlerinden ayırt edilmesi ve ilgili soruların faktör yüklerine göre ait oldukları değişken faktörlere yüklenmesi için faktör analizinden yararlanılmıştır. Faktör analizi uygulamaları için çeşitli teknikler geliştirilmiştir. Bu teknikler içinde en yaygın olarak kullanılanı asal bileşenler (Principal Components) tekniğidir. Bununla birlikte faktörlerin rotasyona uğramasında kullanılan en yaygın metot ise “Varimax”tır. Bu nedenle, faktör analizinde “varimax rotasyonlu asal bileşen

faktör analizi” uygulanmıştır. Medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörler ölçeğine uygulanan faktör analizinde daha önce de açıklandığı gibi KMO testi sonucu oluşan değerin 0,857 olması gereken minimum değer olan 0,50’nin bir hayli üzerinde yer alması verilerin faktör analizi için uygun bir veri seti olduğunu göstermektedir. Bu durum bir faktör analizi yapılmasının mümkün olduğunu ve bunun sonucunda anlamlı gruplar oluşturulabileceğini göstermektedir.

Yapılan çalışmada medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörleri ölçmek üzere 30 madde (soru) açıklayıcı faktör analizine tabi tutulmuş ve faktör yükleri itibariyle 0,50’nin altına düşen maddeler değerlendirme dışı tutularak, kalan 24 madde medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörler olarak belirlenmiştir. Bu maddeleri de altı boyut (faktör) altında toplamak mümkün olmuştur. Değerlendirme sonucu; sağlık kuruluşunun algısı (7.10.11.13.15.30. maddeler), yer çekiciliği algısı (14.27.28.29. maddeler), hizmet kalitesi algısı (12.17.18.19. maddeler), değerler algısı (20.22.23.24. maddeler), tedavi maliyetleri algısı (1.2.3. maddeler) ve elde edilebilirlik algısı (4.5.26. maddeler) boyutu olarak şekillenmiştir.

Tablo 26. Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörlerin Ortalama ve Varyans Değerleri

Faktörler Ortalama Varyans (%)

Sağlık kuruluşunun algısı 3,76 39,35 Yer çekiciliği algısı 3,68 9,14 Hizmet Kalitesi Algısı 3,78 7,79

Değerler Algısı 3,69 5,65

Tedavi Maliyetleri Algısı 3,62 4,99 Elde Edilebilirlik Algısı 3,69 4,51

Bu faktörler arasında açıklanan toplam varyans % 71,448 olarak elde edilmiştir. Sağlık kuruluşunun algısı olarak adlandırılan boyut (7.10.11.13.15.30. maddeler); Türkiye’deki hastanelerde tıbbi müdahalenin zamanında yapılması, Türkiye’deki sağlık kuruluşlarının internet sayfasında istenilen bilgiye kolayca ulaşılabilmesi, Türkiye’de yardımcı sağlık çalışanları ile doktorlar arasındaki koordinasyonun iyi olması, Türkiye’deki sağlık kuruluşlarının hijyenik ortama sahip olması, Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında kullanılan tıbbi malzemelerin yeterli kalitede olması, tedaviyle birlikte gezi hizmetlerinin sağlanmasını içermektedir.

Yer çekiciliği algısı boyutu (14.27.28.29. maddeler); Türkiye’deki konaklama işletmelerdeki hizmetlerin iyi olması, Türkiye’nin yaşanılan ülkeye coğrafi yakınlığı,

Türkiye’nin turistik çekiciliği ve Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında kullanılan yeni teknolojinin olmasını kapsamakta ve toplam varyansın %9,14’ünü açıklamaktadır.

Hizmet kalitesi algısı boyutu (12.17.18.19. maddeler); Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında çalışan personelin hastalara güler yüzlü davranması, Türk doktorların, sağlık problemleri hakkında hastaları yeterince bilgilendirmesi, Türkiye’de hastaların özeline saygı gösterilmesi ve Türkiye’deki sağlık kuruluşları gerekli olan bütün tıbbi malzemeye sahip olmasını kapsamakta ve toplam varyansın % 7,79’unu açıklamaktadır.

Değerler algısı boyutu (20.22.23.24. maddeler); sağlık kuruluşlarında çalışan personelin taleplere hızlı cevap vermesi, Türkiye’de ibadetlerini yapabilecekleri yerlerin mevcut olması, Türk halkının diğer dinlere saygılı olması, sağlanan tıbbi hizmetlerin dini kurallar ile uyumlu olmasını kapsamakta ve toplam varyansın % 5,65’ini açıklamaktadır.

Tedavi maliyetleri algısı boyutu (1.2.3. maddeler); yaşanılan ülkede hastalığıyla ilgili uygulanan tedavi masraflarının çok yüksek olması, Türkiye’deki tedavi maliyetlerinin daha düşük olması, Türkiye’deki tedavi hizmetinin kalitesinin fiyat açısından uygun olmasını kapsamakta ve toplam varyansın % 4,99’unu açıklamaktadır.

Elde edilebilirlik algısı boyutu (4.5.26. maddeler); Türkiye’deki konaklama fiyatlarının alternatif ülkelere göre daha uygun olması, Türkiye’deki sağlık turizmi kapsamındaki paket tur ücretlerinin alternatif ülkelere göre daha uygun olması ve vize almada kolaylık sağlanmasını kapsamakta ve toplam varyansın % 4,51’ini açıklamaktadır.

Medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörlere ait boyutları oluşturan maddelerin faktör analizi sonucunda bu şekilde gruplanması medikal turistlerin tercih nedenlerini etkileyen faktörleri ölçebilmek adına geliştirilen ölçek için ilk adımdır. Analiz sonucunda elde edilen faktör yüklerinin dağılımı ve rakamsal değerleri Tablo 27’de görülmektedir.

Tablo 27. Medikal Turistlerin Tercih Nedenlerini Etkileyen Faktörlerin Faktör Yüklerinin Dağılımı

Faktörler SKA YÇA HKA DA TMA EEA

1 Türkiye’deki hastanelerde tıbbi müdahalenin zamanında yapılması tercihimde etkilidir (7. Soru)

0,817 2 Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında kullanılan

tıbbi malzemeler yeterli kalitededir (15. Soru) 0,768 3 Türkiye’deki sağlık kuruluşlarının internet

sayfasında istediğim bilgiye kolayca ulaşabiliyorum (10. Soru)

0,655 4 Türkiye’de yardımcı sağlık çalışanları ile

doktorlar arasındaki koordinasyonun iyi olması tercihimde etkilidir (11. Soru)

0,589 5 Türkiye’deki sağlık kuruluşları hijyenik ortama

sahiptir (13. Soru) 0,562

6 Tedavimle birlikte gezi hizmetlerinin sağlanması

Türkiye’yi tercimde etkilidir (30. Soru) 0,553 7 Türkiye’deki konaklama işletmelerdeki

hizmetlerin iyi olması tercihimde etkilidir (29. Soru)

0,736 8 Türkiye’nin yaşadığım ülkeye coğrafi yakınlığı

tercihimde etkilidir (27. Soru) 0,706 9 Türkiye’nin turistik çekiciliği tercihimde etkilidir

(28. Soru) ,669

10 Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında kullanılan

yeni teknoloji tercihimde etkilidir (14. Soru) 0,617 11 Türkiye’deki sağlık kuruluşlarında çalışan

personel hastalara güler yüzlü davranmaktadır (18. Soru)

0,781 12 Türk doktorlar, sağlık problemleri hakkında

hastaları yeterince bilgilendirmektedir (17. Soru) 0,713 13 Türkiye’de hastaların özeline saygı

gösterilmektedir (19. Soru) 0,665

14 Türkiye’deki sağlık kuruluşları gerekli olan bütün

tıbbi malzemeye sahiptir (12. Soru) ,508 15 Sağlık kuruluşlarında çalışan personel taleplere

hızlı cevap vermektedir (20. Soru) 0,800 16 Türkiye’de ibadetimi yapabileceğim yerler

mevcuttur (23. Soru) 0,741

17 Türk halkı diğer dinlere saygılıdır (22. Soru) 0,712 18 Sağlanan tıbbi hizmetler dini kurallar ile

uyumludur (24. Soru) 0,571

19 Yaşadığım ülkede hastalığımla ilgili uygulanan

tedavi masrafları çok yüksektir (1. Soru) 0,833 20 Türkiye’deki tedavi maliyetleri daha düşüktür (2.

Soru) 0,807

21 Türkiye’deki tedavi hizmetinin kalitesi fiyat

açısından uygundur (3. Soru) 0,750

22 Türkiye’deki konaklama fiyatları alternatif

ülkelere göre daha uygundur (4. Soru) 0,864

23 Türkiye’deki sağlık turizmi kapsamındaki paket tur ücretleri alternatif ülkelere göre daha uygundur (5. Soru)

0,746 24 Vize almamda kolaylık sağlanması Türkiye’yi

tercihimde etkilidir (26. Soru) 0,553

Açıklayıcı faktör analizinde bir değişkenin, tanımlanabilen bir faktörün altında yer alıp almaması o faktörle olan ilişkisini gösteren yük değerinin yüksek olmasını gerektirmektedir. Bir faktörle yük değeri veren değişkenler hep birlikte o faktörü oluşturmaktadırlar. Maddelerin yer aldığı faktördeki yük değerlerinin yüksek olması,

o maddelerin birlikte bir kavramı-yapıyı-faktörü ölçtüğü anlamına gelmektedir (Büyüköztürk vd., 2014: 124).

4.2.2. Türk Dış Politikası Algısı Ölçeği İçin Yapılan Güvenilirlik ve Faktör