Müzakerelerin Canlandırılması - Türkiye’nin AB’den Beklentileri

2. Avrupa Birliği’nde En Çok Göç Alan Devletler

1.4. Geri Kabul Anlaşmaları Çerçevesinde AB – Türkiye İlişkileri

1.4.3. Türkiye’nin AB’den Beklentileri

1.4.3.4. Müzakerelerin Canlandırılması

AB’nde Türkiye’nin^æ Birliğe^æ üye^æ olması^æ konusunda^æ farklı^æ görüşlerin^æ olduğu^æ görülmektedir.^æAB^ækamuoyunun^æbir^ækısmı^æTürkiye’nin^æbirliğe^æüye^æolması^ægerektiği^æyönünde^æ görüş^æbildirirken^æTürkiye’nin^ælaik^æbir^ægörünüm^æsergilemesi^æsebebiyle^æbirliğe^æolumlu^æyönde^æ katkı^æsağlayacağını^æaksi^æhalde^æTürkiye’nin^æsahip^æolduğu^ægenç^ænüfus^æve^æcoğrafi^æolarak^æenerji^æ kaynaklarına^æulaşımı^ækolaylaştırma^ægibi^æfırsatlardan^æ yararlanılamayacağı^æsavunulmaktadır.^æ Türkiye’nin^æ üye^æ olmaması^æ gerektiğini^æ savunan^æ bir^æ diğer^æ kesim^æ ise^æ ikinci^æ görüşü^æ oluşturmaktadır.^æBunlara^ægöre^æTürkiye’nin^ætoplumsal^æyapısının^æAB’ye^æuymayacağını,^æİslam^æ dininin^æAvrupa^æentegrasyonuna^æengel^æteşkil^æedeceği^æifade^æedilmektedir.^æÜçüncü^æve^æson^ægörüş^æ ise^æTürkiye’nin^æbirliğe^æüye^æolarak^æalınmaması^æancak^æilişkilerin^ætamamen^ækoparılmamasını^æ savunmaktadır.^æ“Ayrıcalıklı^æOrtaklık”^æolarak^æifade^æedilebilen^ækavram^ægereğince^æTürkiye’nin^æ AB^æ siyasetini^æ takip^æ etmesi^æ ancak^æ herhangi^æ bir^æ konuda^æ söz^æ sahibi^æ olmayacağı^æ temeline^æ dayanmaktadır.^æ AB^æ kamuoyunda^æ bu^ædenli^æ farklı^æ görüş^æayrılıklarının^æ olması^æ Türkiye’nin^æ üyeliği^æönündeki^æsorunlarından^æbiri^æolarak^æifade edilebilir.²⁹⁹

Türkiye Avrupa^æBirliği^æilişkileri^æyukarıda^æaçıklandığı^æüzere^æ1959’dan^ægünümüze^ædeğin^æ evrilen^æbir^ætarihsel^æsüreç^æiçerisinde^ædeğerlendirilmektedir.^æBu^ætarihten^æitibaren^æTürkiye^æve^æ Avrupa^æBirliği^æarasında^ægerek^æekonomik^æbeklentiler^ægerekse^æsiyasi^æbeklentiler^æsebebiyle^æbir^æ durup^æbir^ædevam^æeden^æilişkiler^æağına^æsahne^æolmuştur.^æAB’nin^æ2004^æyılında^æKıbrıs^æsorununu^æ çözüme^ækavuşturmadan^æGüney^æKıbrıs^æRum^æYönetimi’ni^æ(GKRY)^æAB’ye^æüye^æolarak^ækabul^æ etmesi^æ üzerine^æ Türkiye^æ 2005^æ yılındaki^æ Ankara^æ Anlaşmasına^æ ek^æ protokolü^æ imzalarken^æ GKRY’ni^ætanımadığını^æbeyan etmiştir.³⁰⁰

11 Aralık^æ2006^æTarihinde^æAvrupa^æKonseyi^æTürkiye^æile^æolan^ægörüşmelerdeki^æ8^ægörüşme^æ faslının^æbekletileceğini^æbelirtmiştir.^æAB’ye^æüye^æolup^æTürkiye’nin^æüyeliğini^æolumsuz^æolarak^æ

298 https://www.avrupa.info.tr/tr/ilerleme-raporlari-744

299 Mehmet Dalar, “Avrupa Birliği Kamuoyunun Türkiye’nin üyeliğine Yaklaşımı: Tarihsel ve Siyasal Perspektif”. Avrupa Birliğinin Uluslararası İlişkileri ve Türkiye”. Ed. İ. Sağsen ve M. Dalar. Ankara : Orion Kitabevi, 2018, s. 124-127.

300 Bağcı, Hüseyin, “Dönemlerle Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri”. Avrupa Birliğinin Uluslararası İlişkileri ve Türkiye. Ed. İ. Sağsen ve M. Dalar. Ankara: Orion Kitabevi, 2018, s. 24.

135

302 Hakan Cavlak, “Türkiye Avrupa Birliği İlişkilerinde Kırılma Noktaları”. Avrupa Birliğinin Uluslararası İlişkileri ve Türkiye. Ed. İ. Sağsen ve M. Dalar. Ankara: Orion Kitabevi, 2018, s. 53.

303æ Cemal^æKakışım,^æve^æSeven^æErdoğan,^æ“Türkiye-Avrupa^æBirliği^æİlişkileri^æve^æ15^æTemmuz^æDarbe^æGirişimin^æ Ardından^æYaşanan^æGelişmeler”.^æKSBD,^æCilt^æ10,^æSayı18,^æ2018,^æs.^æ401.

304 Çiğdem Nas,“Darbe Girişimi Sonrasında Türkiye-AB İlişkileri: Türkiye’nin AB’li Geleceği Açısından Çıkarımlar”. İKV Değerlendirme Notu, 2016, s. 3.

305æ Dalar,^æop.^æcit.,^æs.^æ135.

136

görevlerinden^æ açığa^æ alınmaları^æ ve^æ ihraç^æ edilmeleri,^æ örgüt^æ ile^æ bağlantılı^æ üniversite^æ ve^æ gazetelerin^ækapatılması^æAB’de^ækaygılara^æneden^æolmuştur.^æHukuk^ædevleti^æve^ædemokrasinin^æ üstünlüğü^ægibi^ækonuların^ægöz^æardı^æedildiği^æifade^æedilmiştir.³⁰⁶^æAB^ækonsey^æbaşkanı^æve^æAvrupa^æ Komisyonu^æbaşkanı^ækendileri^æiçin^æönemli^æbir^æmüttefik^æolarak^ænitelendirdikleri^æTürkiye’de^æ demokrasinin^æve^æhukukun^æüstünlüğü^ækonusunda^æhem^æfikir^æolduklarını^æiçeren^æaçıklamalarda^æ bulunmuştur.^æAvrupa^æParlamentosu^æBaşkanı^æise^æTürkiye’nin^æsergilediği^ætutumu^æolumlu^æolarak^æ nitelendirmiş^æve^æyaşanan^æşiddet^æortamının^æbir^æan^æönce^æson^æbulmasını^ætemenni etmiştir.³⁰⁷

Türkiye’de yaşanan^æ olayları^æ öne^æ sürerek^æ kimi^æ ülkeler^æ AB^æ ile^æ müzakerelerin^æ sonlandırılması^ægerektiğini^æsavunmuşlardır.^æAvusturya^æbu^ækonudaki^ægörüşleri^ædesteklemekte^æ olup^æ Türkiye’nin^æ demokrasi^æ ve^æ ekonomi^æ alanında^æ yeterli^æ koşulları^æ sağlayamadığı^æ için^æ müzakerelerin^æ sonlanması^æ yönünde^æ görüş^æ belirtirken^æ bu^æ konuda^æ diğer^æ AB^æ üyelerinin^æ yetkilileri^æ ile^æ iletişime^æ geçeceğini^æ ifade^æ etmiştir.^æ Komisyon^æ başkanı^æ ise^æ Avusturya^æ başbakanının^æifadesinin^æyanlış^æolduğunu^æTürkiye^æile^æmüzakerelerin^ækesilmesinin^æsöz^ækonusu^æ olmadığını^æifade^æetmekle^æbirlikte^æTürkiye’nin^æiçinde^æbulunduğu^ædurumda^æAB^æüyesi^æolmasının^æ mümkün^æolmayacağını^æaçıklamıştır.^æBununla^æbirlikte^æTürk^ækamuoyunda^ædesteklenen^æidam^æ cezasının^æ uygulanması^æ konusunun^æ AB^æ müktesebatına^æ uygun^æ olmaması^æ nedeniyle^æ müzakerelerin^ædevam^æetmesinin^æönünde^æengel^æolacağını^æifade etmiştir.³⁰⁸

Türkiye’nin müzakere^æsüreci^æ3^æEkim^æ2005^æile^æbaşlamış^æçeşitli^æsiyasi^æsorunlar^æsebebiyle^æ kimi^æzaman^ædondurulduğu^ækimi^æzaman^æyakın^æilişkiler^ækurulduğu^æsöylenebilir.^æGünümüze^æ kadar^æ müzakereler^æ kapsamında^æ 16^æ fasıl^æ görüşmeye^æ açılmış^æ ve^æ bu^æ fasıllardan^æ Bilim^æ ve^æ Araştırma^æbaşlığını^æiçeren^æfasıl^æbelli^æbir^æsüreliğine^ækapatılmıştır.^æAvrupa^æKomisyonunun^æ2018^æ tarihli^æraporuna^ægöre^æşu^æanki^ækonumda^æyeni^æbaşlıkların^ægörüşmeye^æaçılması^ægibi^æbir^ækonudan^æ söz^æ edilmemektedir.^æ Ortaklık^æ anlaşması^æ kapsamında^æ izlenen^æ Türkiye’de^æ gerçekleştirilen^æ yenilikler^æve^æilerlemeler^ætakip edilmektedir.³⁰⁹

Türkiye’nin AB’ye^æ katılım^æ müzakerelerinin^æ tamamlanması^æ birçok^æ sorunlu^æ alanın^æ giderilmesi^æ ile^æ mümkün^æ olabilir.^æ Öncelikle^æ AB^æ her^æ aday^æ ülke^æ karşısında^æ aynı^æ ilkeleri^æ savunmakta^æve^ægerçekleşmesini^æbeklemektedir.^æBu^ædurumda^æmüzakerelerin^ætamamlanması^æve^æ hızı^æaday^æülkenin^æbu^æilkeleri^ækarşılama^æsüresine^ægöre^ædeğişmektedir.^æBu^ædurumda^æTürkiye^æ

306æ https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-42993589

307 https://www.ikv.org.tr/ikv.asp?id=1517

308 Nas, op. cit., s. 5.

309 Avrupa Komisyonu (2018). 2018 Türkiye Raporu.

(https://www.ab.gov.tr/siteimages/pub/komisyon_ulke_raporlari/2018_turkiye_raporu_tr.pdf

137

benimsediği^ætoplumsal,^ækültürel^æve^æhukuki^ædeğerler^ænedeniyle^æmüzakerelerin^æuzamasına^æsebep^æ olabilir.^æBunun^æyanında^æTürkiye’nin^æAB’ye^æ üyelik^æsürecinde^æbir^ædevlet^æ politikası^æyerine^æ hükümet^æ politikası^æ benimsemesi^æ sonucu^æ ilişkilerde^æ stabil^æ bir^æ durumun^æ sağlanması^æ zorlaşmaktadır.^æMüzakere^æsürecinde^æTürkiye’nin^æsadece^æAB’nin^æbeklentilerini^ækarşılaması^æile^æ son^æ bulacak^æ bir^æ sürecin^æ olmaması^æ aynı^æ zamanda^æ AB^æ üyesi,^æ AB’ye^æ aday^æ ülkelerin^æ ve^æ kamuoyunun^æ baskılarına^æ maruz^æ kalması^æ görüşmeleri^æ sekteye^æ uğratan^æ bir^æ duruma^æ neden^æ olmaktadır.^æKültür,^ækimlik^æve^ædin^ækonularında^æAB^æfarklılıkları^ætek^æbir^æpotada^æbulunduran^æbir^æ kurum^æimajı^æyaratmaya^æçalışsa^æda^æTürkiye’nin^æsahip^æolduğu^ædeğerlerin^æAB’ye^æters^ædüştüğü^æ gerekçesi^æile^æbir^æsorun^æolarak^æortaya^ækoyması^æilişkilerin^ægidişatını^æetkilemektedir.^æSon^æolarak^æ AB’nin^æiçte^æyaşadığı^æbir^ætakım^æsorunları^ægideremeyerek^æTürkiye’nin^æüyeliği^ækonusunda^æyeni^æ şartlar^æöne^æsürerek^æmüzakere^æhızını^ædüşürmeye^æçalışması^ætaraflar^æarasında^æsoruna^æsebep^æolan^æ bir^ædiğer^æfaktördür.^æEn^ænihayetinde^æTürkiye’nin^æAB^æile^æmüzakerelerinin^æ“açık^æ–uçlu”^æolması^æ tarafların^æbu^æüyeliği^æne^ækadar^æistediğine^æbağlı^æolarak değişebilecektir.³¹⁰

Türkiye’nin yaklaşık^æ13^æyıldır^æAB^æile^æüyelik^æmüzakereleri^æyürütmekte^æve^æsunulan^æ35^æ faslın^ætamamlanması^æiçin^æçok^æuzun^æyıllar^ægerekmektedir.^æZira^æsöz^ækonusu^ædönem^æiçerisinde^æ ancak^æyarısı^æaçılabilmiştir.^æDolayısıyla^ætaraflar^æarasında^ævar^æolan^ægüvensizlik^æsorunu^æsebebiyle^æ yakın^æzamanda^æTürkiye’nin^æAB’ye^æüye^æolması^æbeklenmemektedir.^æYaklaşık^æ60^æyıldır^ædevam^æ eden^æTürkiye^æAB^æilişkilerinin^æise^ætamamen^æson^æbulması^æolası^ægörünememektedir.^æBunca^æyıl^æ ekonomik^æve^æsiyasi^æbağlantılar^ægeliştiren^æAB^æve^æTürkiye’nin^ætekrar^æuzlaşı^æmasasında^æbir^æaraya^æ gelmesi^æve^æilişkilerin^ædaha^æakışkan^æbir^æzeminde^ædevam^æetmesini^ægaranti^æaltına^æalacak^æbir^ærota^æ çizmesi gerekmektedir.³¹¹

Belgede T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI ULUSLARARASI İLİŞKİLER BİLİM DALI (sayfa 150-153)