Literatür taraması sonucunda enerji vergileri, cari açık ve bütçe açığı/GSYİH oranı arasında yapılan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Analizde kullanılacak değişkenlerle ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi neticesinde, cari açık ve ÖTV arasındaki ilişkiyi inceleyen de pek fazla çalışma bulunamamıştır. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar genel olarak iktisat literatüründe ikiz açıklar olarak bilinen cari açık ve bütçe açığı değişkenleri kullanılarak yapılan çalışmalardır. Enerji ile ilgili yapılan çalışmalar genel olarak enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi inceleyen analizlerdir. Özel Tüketim Vergisi ve Cari açık arasındaki ilişkiyi inceleyen Uğur, Akbaş ve Şentürk (2012) 2005:1-2010:12 dönemlerini kapsayan çalışmalarının sonucunda cari açıktan özel tüketim vergisine doğru pozitif yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit etmişlerdir. Buna göre, ilgili dönemde Türkiye’de cari açığın ÖTV’nin nedeni olduğu ve cari açık arttığı dönemlerde ÖTV gelirlerinin de artış gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
İkiz açıklar hipotezi üzerine yapılan çalışmalar:
Yılmaz ve Kaya (2007), 1990-2004 dönemi için aylık veriler kullanarak VAR modeli yardımıyla reel döviz ile dış ticaret dengesi arasındaki ilişkiyi araştırmıştır.
Bulgular, reel kurdaki değişikliğin dış ticaret dengesi üzerinde anlamlı bir etkiye yol açmadığını göstermiştir.
Türkiye’de cari açık üzerinde etkili olan faktörleri belirleyebilmek üzere Erdoğan ve Bozkurt (2009)’un 1990-2008 dönemini kapsayan çalışmalarında uygulamış oldukları MGARCH modelleri sonucunda dış ticaret dengesinin ve petrol fiyatlarının cari açık üzerinde önemli derecede etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Kim ve Roubini (2008), ABD’de cari açık, bütçe açığı ve reel döviz kuru arasındaki etkileşimi inceleyen ve 1973:01-2004:01 dönemini kapsayan çalışmalarında uygulamış oldukları VAR analizi sonucunda bütçe açığında kısa dönemde meydana gelen şokun cari işlemler açığı ve reel döviz kurunu arttırdığını tespit etmiştir.
Cardi ve Muller (2008), açık ekonomiler üzerine yapmış oldukları 1980-2007 dönemini kapsayan çalışmalarında uygulamış oldukları VAR analizi sonucunda kamu harcamalarının üretim miktarını arttırırken yatırımları azaltıp, cari işlemler açığını arttırdığı sonucunu tespit etmişlerdir.
1979:1-2007:1 döneminde Kanada ekonomisinde reel gelir, tüketim harcamaları ve cari açık arasındaki etkileşimi inceleyen Braeu (2010) yapmış olduğu VAR analizi sonucunda değişkenler arasında eş bütünleşme olduğu sonucuna ulaşmıştır.
Bussiere vd. (2010) ise, 1960-2003 döneminde 21 OECD ülkesi için yapmış oldukları çalışmada uygulamış oldukları OLS modeli sonucunda üretkenlik şokları ve bütçe açıklarının cari açığa neden olduğu sonucuna ulaşmışlardır.
Çalışmanın Künyesi
Çalışma
Dönemi Çalışmada Kullanılan Değişkenler
Çalışmada Kullanılan Yöntem
Eş-bütünleşme
İlişkisi Nedensellik İlişkisi
Terzi (1998) 1950-1991
Reel GSYİH,
Mesken Elektrik Tüketimi, Sanayi Elektrik Tüketimi,
Ticari Elektrik Tüketimi Engle-Granger Eş Bütünleşme Testi, ECM Evet
Elek. ↔B (ticaret ve sanayi sektörleri Soytaş, Sarı ve Özdemir
(2001) 1960-1995
Reel GSYİH, Enerji Tüketimi
Johansen Eş-Bütünleşme
Testi, VECM Evet E→B
Altınay ve Karagöl (2004) 1950-2000
Reel GSYİH,
Yıllık Enerji Tüketimi
Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testi, Hsiao'nun Granger
Nedensellik Testi Yapılmamış E-B
Sarı ve Soytaş (2004) 1969-1999
Reel GSYİH,
Toplam Enerji tüketimi,
Kömür-Petrol,Hidrolik,Asfaltit,Linyit, Atık ve Odun Tüketimi, İstihdam
Genelleştirilmiş Tahmin Hata Varyansı Ayrıştırma
Tekniği Yapılmamış İlişkisiz
Altınay ve Karagöl (2005) 1950-2000
Reel GSYİH,
Toplam Elektrik Tüketimi
Dolado-Lütkepohl Eş Bütünleşme Testi, Standart
Granger Nedensellik Testi Yapılmamış Elek.→ B Nişancı (2005) 1970-2003
Kişi Başına Milli Gelir,
Kişi Başına Elektrik Enerjisi Tüketimi
Johansen Eş-Bütünleşme
Testi, VECM Evet Elek.→ B
Şengül ve Tuncer (2006) 1960-2000
Reel GSYİH,
Ticari Enerji Kullanımı,
Reel Enerji Fiyatları Endeksi Toda Yamamoto Testi, VAR Yapılmamış Elek.→ B Karagöl, Erbaykal ve Ertuğrul
(2006) 1971-2003
Reel GSMH, Petrol Tüketimi
Johansen ve Juselius Eş- Bütünleşme Testi, Granger Nedensellik Testi Evet
P-B (kısa dönem) P←B (uzun dönem)
Kaynak: Dumrul,2011:128-129
Çalışmanın Künyesi
Çalışma
Dönemi Çalışmada Kullanılan Değişkenler
Çalışmada Kullanılan Yöntem
Eş-bütünleşme
İlişkisi Nedensellik İlişkisi
Lise ve Montfort (2007) 1970-2003
Reel GSYİH,
Toplam Birincil Enerji Tüketimi,
Toplam Nüfus Eş Bütünleşme Testi, ECM Evet E←B
Karagöl, Erbaykal ve Ertuğrul
(2007) 1974-2004
Büyüme Oranı Serisi,
Elektrik Tüketimi Serisi ARDL,ECM Evet Elek. →B
Halıcıoğlu (2007) 1968-2005
Kişi Başına Reel Gelir,
Kişi Başına Konut Elektrik Tüketimi, Konut Reel Elektrik Fiyatı,
Şehirleşme Oranı
ARDL,Granger Nedensellik
Testi Evet K. Elek. ← B,F,Ş
Jobert ve Karanfil (2007) 1960-2003
Reel GSMH,
Endüstriyel Katma Değer, Toplam enerji tüketimi, Endüstriyel Enerji tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme Testi, Granger Nedensellik
Testi Hayır E-B
Çifter ve Özün (2007) 1968-2002
1998 Fiyatlarıyla GSMH, İmalat Sektörü Katma Değeri,
Endüstrideki Toplam Elektrik tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme
Vawelet Analizi Evet
E ↔B (kısa dönem) E← B (uzun dönem)
Karanfil (2008) 1970-2005
Reel GSYİH,
Toplam Enerji Tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme Testi, VECM (resmi GSYİH ve TEC)
Evet , Hayır (kayıtdışı ekonomi dikkate alındığı zaman)
E←B E-B (kayıtdışı ekonomi dikkate alındığı zaman)
Aktaş ve Yılmaz (2008a) 1970-2004
GSMH, Petrol Tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme
testi, ECM Evet P↔B
Tablo 23’ün Devamı: Türkiye için Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisini Ele Alan Uygulamalı Çalışmalar Çalışmanın Künyesi
Çalışma
Dönemi Çalışmada Kullanılan Değişkenler
Çalışmada Kullanılan Yöntem
Eş-bütünleşme
İlişkisi Nedensellik İlişkisi Aktaş ve Yılmaz (2008b) 1970-2004
GSMH,
Elektrik tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme
Testi, ECM Evet
Elek. ↔ B (kısa dönem) Elek. ←B (uzun dönem) Erdal, Erdal ve Esengün
(2008) 1970-2006
Reel GSMH,
Birincil Enerji tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme Testi, Pair-wise Granger
Nedensellik Testi Evet E↔B
Kar ve Kınık (2008) 1975-2005
Reel GSYİH,
Toplam Elektrik Tüketimi, Mesken ve Sanayi Elektrik Tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme
Testi, VECM Evet
Elek. ← B, M. Elek.↔ B Aktaş (2009) 1970-2006 GSMH, Elektrik tüketimi, İstihdam
Johansen Eş Bütünleşme
Testi, ECM Evet
Elek. ← B, İst. İst ↔B
Mucuk ve Uysal (2009b) 1960-2006
Reel GSMH Enerji Tüketimi
Johansen Eş Bütünleşme Testi, Granger
Nedensellik Testi, Etki- Tepki
Fonksiyonları,Varyans
Ayrıştırması Evet E→B
Aytaç (2010) 1975-2006
GSMH Büyüme Oranı
Toplam Birincil Enerji tüketimi, Toplam Sabit Sermaye Yatırımları,
Toplam İşgücü VAR, Granger Nedensellik Testi Yapılmamış E-B, B→S, İşgücü →B
Polat, Uslu ve San (2011) 1950-2006
Reel GSMH,
Toplam Elektrik tüketimi,
Toplam İstihdam ARDL, VECM Evet
Elek., İst →B (uzun dönem) İst. → Elek. (kısa dönem)
4.3. Analizde Kullanılan Değişkenler