Kuramsal Çerçeve

Turizm günümüz dünyasında tüm ülkeleri ilgilendiren, ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel bir olgudur. Sağladığı kazançlar kadar, getirdiği maliyetler açısından da değerlendirilmeye ve kapsamlı bir şekilde araştırılmaya başlanan turizm, akademik ortamda olduğu kadar iş çevrelerinde de tartışılmaktadır.

Turizm sektörünün gelişme göstermesi, Türkiye’de turizm sektörüyle kendini tanıtmak isteyen ve gelir kazanmayı hedefleyen bölgeleri de yakından ilgilendirmektedir.

Beypazarı ilçesi, özellikle 2000 yılından itibaren Türkiye’de önemli bir turistik çekim

merkezi haline gelmiş bir turizm ilçesidir. İlçe, ağırladığı ziyaretçi sayısı, sahip olduğu doğal ve tarihi varlıkları ile benzer özelliklere sahip olan diğer ilçelerden farklı olarak, turizmde rekabet gücünü artırmış, yeni ve özgün niteliklere sahip, gelişen bir turizm merkezi olma potansiyeli taşımaktadır.

Beypazarı ilçesi; Ankara, İstanbul, Eskişehir ve Bolu illerine mesafe olarak yakın olma avantajına sahiptir. Her yıl yapılan festivalde ağırladığı yabancı konuk sayısında ve yurtiçi tur programlarında konaklama noktası olarak alınmasında yaşanan artışla, önemli bir çekim merkezi haline gelmiştir. Ayrıca sahip olduğu bitki örtüsü, Türkiye’de nesli tükenmekte olan kuşların yaşam alanı olması ile henüz yeni keşfedilmeye başlanan doğal varlıklara sahiptir. Ancak Beypazarı’nın var olan doğal kaynaklarının yanında sadece kültür turizmi ile gelişmesi, deniz turizmine hitap edememesi, turist gecelemesinin az olması, özellikle hafta sonları ve bayram dönemlerinde ziyaretçi alması gibi dezavantajlara da sahip olduğu görülmektedir.

Beypazarı ilçesinin tüm bu özelliklerin yanında turizmle ortaya çıkan ziyaretçi ve yerel halk deneyimleri ve düşünceleri farklı boyutlarda olabilmekte, bu deneyimleri yaşarken de Beypazarı, ekonomik, sosyal, kültürel, fiziksel anlamda değişiklikler yaşayabilmektedir. Değişimin yönü olumlu yönde olabildiği gibi kültürel yozlaşma, kaynakların bilinçsiz kullanılarak geri dönülemez hale gelmesi gibi olumsuzluklar da yaşanabilmektedir. Bu anlamda olumsuzlukların anında tespit edilmesi ve müdahale edilmesi gerekmektedir. Yapılan bilimsel araştırmalar sorunların belirlenmesinde önem taşımaktadır.

Alanlarda öncelikli olarak hedef, sürdürülebilir bir gelişme olmalıdır. Sürdürülebilirlik kavramı kaynakların etkin kullanımı ile ilgilidir ve ilişkilendirilen kavramın ekonomik ömrünün en üst düzeye ulaştırılmasını amaçlamaktadır. Bir turistik bölgenin zaman içinde turizmle ilgili gücünü kaybetmesiyle ekonomik getiri azalacak, hatta yok

173 olabilecektir. Çevresel etkiler de ele alındığında korunabilen alanlar gelişebilecekken, korunamayan alanlar geri dönülmesi zor, olumsuz sonuçlarla karşılaşabilecektir. Sosyal anlamda ise yapının değişmesi kolay olmayacak, değiştiğinde ise eskiye dönüş olanaksız hale gelebilecektir. Bu nedenle yerel halkın turizmle beraber bölgede gerçekleşen değişimlere, ziyaretçiye ve değişen yaşamına ilişkin düşünceleri önemsenmesi gereken bir konudur.

Ulaşılan çalışmalardan bazılarına ve çalışmalardan elde edilen önemli sonuçlara aşağıda yer verilmektedir:

Turizmin yerel halk, sosyo kültürel yaşam ve çevresel değerler arasındaki ilişkisini, sistematik bir şekilde ilk kez ele alan araştırmacı Butler (1980) olmuştur. Butler’ın savı diğer araştırmacılar (Murphy, 1981; Doğan, 1989; Usal, 1990; Mathieson ve Wall, 1992; Kıral, 1995; Gürkan, 1996; Akış, 1996; Weaver, 1998; Özdemir vd., 2000; Peter ve Joanne, 2000) tarafından da kabul görmüş ve çalışmalarıyla desteklenmiştir.

Butler’ın TAYDM (Turizm Alanlarının Yaşam Döngüsü Modeli) hipotezine göre, belli bir bölgeye gelen turist sayısı arttıkça başlangıçta turistlere olağanüstü hoşgörülü yaklaşan halk, turizmin ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan uzun dönemde sağlayacağı fayda konusunda giderek daha kuşkucu olmakta ve bu nedenle turistlere olan tavrı da olumsuz yönde değişmektedir. Bunun nedeni, turizmin gelişiminden beklenen ekonomik fayda elde edilse bile, başlangıçta hiç hesap edilmeyen veya önemsenmeyen sosyal-kültürel ve çevresel maliyetlerin giderek öne çıkması, dolayısıyla halkın turistin gerçekten bir nimet olup olmadığı konusunda kuşkuya kapılmasıdır. Sonuç olarak söz konusu bölgede turizm gerilemeye başlayacaktır. Bu hipotez diğer çalışmalarla test edilip doğrulanmıştır. Ancak çoğu kez bu modellerde halkın tepkisi çok basit şekilde değerlendirilmektedir. Genellikle ekonomik açıdan turizme bağımlı olan ya da turizmi gelişme için temel bir araç olarak gören ülke veya bölgelerde ekonomik beklentiler

nedeniyle sosyo kültürel ve çevresel etkiler göz ardı edilebilmektedir (Akış, 1996: 10).

Yukarıdaki olası olumsuzlukları ortaya koyabilmek ve zamanında önlem alabilmek için Beypazarı’na yönelik turistik gelişmelerin kapsamlı bir şekilde analiz edilmesi gerekmektedir.

Şekil 5: Butler’ın Turizm Alanları Yaşam Döngüsü Modeli

Kaynak: (Butler, 1980: 7; Weaver, 1998: 13; Çalışkan ve Tütüncü, 2008: 130)

Tamara Ratz tarafından Macaristan’da “The Socio-Cultural Impacts of Tourism”

başlıklı bir araştırma yapılmıştır. Oldukça geniş zaman aralığını kapsayan (1993-2000) araştırmada ziyaretçilerle yerel halk arasındaki turizm ve kültürel etkileşim incelenmiştir. Ülkenin ikinci en büyük turizm merkezi olan Balaton Gölü ve çevresindeki 5 yerleşim yerinde (Keszthely, Heviz, Gyenesdias, Vonyarcvashegy ve Cserszegtomaj) yaptığı araştırmaya göre; turizmin ekonomik olarak katkı sağlamasının yanında sosyo-kültürel anlamda bir takım olumsuzluklar da tespit etmiştir. Bunlar;

yabancıların yaşam tarzının benimsenmesi sonucu ortaya çıkan taklit kültür, dil kullanımındaki bozulma, alkol kullanımının artması, suç, kumar ve fuhuş gibi olumsuz

175 davranışlar olmuştur. Araştırmacı Ratz öneri olarak, sorunların tespit edilmesiyle yerel yönetimlere ve sivil otoritelere verilecek bilgilerle önlem alınabileceğini ve olumsuzlukların minimize edilebileceği ve aynı zamanda olumlu yönlerin de geliştirilebileceğini belirtmiştir. Macaristan’da gerçekleştirilen bu araştırma, çalışmamıza ışık tutarak benzer modeli alana uygulamıza yardımcı olmuştur.

Gözde Emekli yayınladığı “The Policies of the Tourism in European Union and Cultural Tourism in Türkiye” (2006) isimli makalesinde AB’nin turizm polititikalarında kültürel turizmin önemini vurgulamaktadır. AB içindeki kültürel faklılıklar bir zenginlik olarak ele alınmakta ve değişik kültürleri tanıma isteğinin turistik ziyaretleri arttıracağını belirtmektedir. Kültürel turizmin Türkiye ile AB arasındaki halklar arasındaki yakınlaşmayı teşvik edeceğini ve Türkiye’nin AB’ne uyum sürecine katkı sağlayacağına ve birliğe girmesine kolaylık sağlayacağını ifade etmektedir. Çünkü Türkiye’nin birliğe kabulü üye ülkelerinin halklarının referandumda kabulü ile gerçekleşebilecektir. Kültürel turizmin ekonomik boyutuna da değinen Emekli, kültürel turistlerin klasik tatil anlayışına sahip turistlerden daha fazla harcama yaparak ekonomiye daha fazla katkı sağladığına da vurgu yapmaktadır. Bu bağlamda yerel ve ülkesel bazda kültürel turizmin geliştirilmesine dair öneme vurgu yapmaktadır.

Araştırma alanı olan Beypazarı ilçesine yönelik yapılan literatür çalışmalarında şu sonuçlara ulaşılmıştır:

Beypazarı ile ilgili kapsamlı ilk çalışma Yaşar Şener’in 1970 yılında yayınladığı

“Beypazarı Tarihte ve Bugün” adlı monografik çalışması olmuştur. Yazar kitabında Beypazarı’nın tarihi, coğrafyası, ekonomisi, iklimi, bitki örtüsü yanında geleneksel yaşam tarzı, el sanatları, folkloru gibi alanlara da kısaca değinerek öz bilgiler vermeye çalışmıştır. Kitap 1976 ve 1997 yıllarında da baskılar yapmıştır.

Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü tarafından 1996 yılında “Beypazarı Kenti Analitik Etüdleri” isimli bir çalışma yapılmıştır. Çalışmada doğal yapı, sosyal ve demografik yapı, ticaret, ulaşım ve altyapı, turizm, eğitim konuları ana hatlarıyla incelenmiştir. Beypazarı Belediyesi tarafından destek verilen çalışma araştırmacılara ve yatırımcılara yol gösterir mahiyette bir çalışma olmuştur.

Beypazarı Belediyesi tarafından 2003 yılında “2015 Yılında Beypazarı” isimli bir envanter çalışması yapılmıştır. Çalışmada ilçenin sahip olduğu kaynaklar tespit edilmiş mevcut durumu ortaya konmuştur. İlçenin doğal yapısı, iklimi, yeraltı ve yerüstü kaynakları, iklim ve bitki örtüsü; altyapı, ulaşım, arazi kullanımı, enerji durumu ve geleceğe ait projelere yer verilmiştir. Eğitim, sağlık kurumları; dini, tarihi ve kültürel yapılar listelenmiştir. Tarım, hayvancılık, ticaret, turizm, ormancılık, madencilik konuları ele alınmıştır. Nüfus, harcamalar, sanayi konularında projeksiyonlar yapılarak ilçenin geleceği tahmin edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada, başta belediye yatırımları olmak üzere diğer kamu ve özel yatırımlar ortaya konarak yatırımcılara ve araştırmacılara ışık tutmaya çalışılmıştır.

Beypazarı ilçesinde mevcut potansiyeli ortaya koyma ve yatırımları teşvik etme amaçlı bir diğer çalışma ise, Ankara Kalkınma Ajansı’nın desteklediği ve Beypazarı Ticaret Odası tarafından 2012 yılında gerçekleştirilen “Gelenekten Geleceğe Beypazarı”

çalışmasıdır. Türkçe ve İngilizce olarak basılan çalışma yabancı yatırımcıları da çekmeyi amaçlamıştır. Bu çalışmada Beypazarı’nın doğal yapısı, tarihçesi, kent dokusu, tarım, hayvancılık, sanayi ve ticari durumu, gözde mekânları, mutfak kültürü, el sanatları gibi sahip olduğu özellikler ortaya konmuştur.

Beypazarı ilçesiyle ilgili yapılan ilk kapsamlı çalışma 2004 yılında basılan Ethem Torun’ ait “Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle Beypazarı” isimli kitap çalışmasıdır.

177 Kitapta şu konular mevcuttur: Beypazarı ve çevresinin jeolojik, coğrafi, morfolojik, flora ve vejetasyon durumu; eski çağlardan günümüze Beypazarı’nın tarihi gelişim süreci; Beypazarı’nda bulunan tarihi yapılar; ekonomik yapısı ve geçim kaynakları; el sanatları, yemek kültürü, sosyal yaşama ait inanç, gelenek ve görenekleri gibi konular incelenmiştir.

Beypazarı’na ait ikinci kapsamlı çalışma Ethem Torun ve Ali Torun’a ait 2011 yılında basılan “Bilinen ve Bilinmeyen Yönleriyle Beypazarı” kitap çalışmasıdır. Yukardaki ilk çalışmanın güncellenmiş ve genişletilmiş halidir. Ayrılan yönleri, ikinci çalışmada dedesi eski belediye başkanı olan yazar tarihi vesika ve fotoğraflara daha fazla yer vermiştir. Ayrıca Beypazarı sosyal yaşamındaki hatıralar, gelenek ve görenekler, inanışlar, simalar, çocuk oyunları, ölüm ve tanınmış aileler bölümü daha ayrıntılı incelenmiştir.

Alana ait kitap çalışmalarının yanısıra tez, makale, çalıştay ve sunum araştırmalarında şu çalışmalar karşımıza çıkmaktadır:

Nihat Demirtaş tarafından 2003 yılında “Turistik Ürün Çeşitlendirmede Otantik Değerler Örnek Olay: Beypazarı” isimli makale hazırlanmıştır. Beypazarı ilçesinin sahip olduğu doğal ve kültürel değerlerin bir envanteri çıkarılan çalışmada aynı zamanda bu değerlerin turizm bakımından nasıl değerlendirilebileği ortaya konmaya çalışılmıştır. Dünyadaki klasik tatil anlayışından kültürel turizm temelli tatil anlayışına doğru bir değişimin yaşanmakta olduğu ve Beypazarı’nın sahip olduğu otantik mimarisi, el sanatları, yemek kültürü ve müzeleriyle bu alandaki talebe cevap verebilecek potansiyele sahip olduğu belirtilmiştir.

Ankara Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından

“Beypazarı’nda Kırsal Kalkınmada Tarım, Turizm ve Çevre Çalıştayı” düzenlenmiştir.

2006 yılında gerçekleştirilen çalıştay sonucunda Beypazarı ilçesindeki turizm ile ilgili şu sonuçlara ulaşılmıştır:

- Organik tarım uygulamalarının Beypazarı’nda başladığı ve bu amaca yönelik üretim yapıldığı memnuniyetle tespit edilmiştir. Ancak potansiyeli tam anlamı ile değerlendirmek için yapılması gerekenler olduğu anlaşılmaktadır. Organik tarım üretimi Beypazarı’ndaki turizme katkı sağlayacaktır.

- Turizm alanında, şu andaki günübirlik ziyaretlerin turizme katkısının yetersiz olduğu, konaklama olanaklarının genişletilmesi gerektiği ve turizmin çeşitlendirilmesi zorunluluğu bulunduğu görülmektedir.

- Geniş doğal kaynaklara sahip Beypazarı ve yöresinde, yapılacak projelerle yamaç paraşütü, rafting, trekking, kuş gözlemciliği, sağlık turizmi gibi doğa turizmi olanaklarının değerlendirilmesi gerektiği, bunun sağlanması halinde kırsal alanda yaşayan insanların büyük bir ekonomik kalkınma sağlayacağı belirlenmiştir.

- Tanıtım konusunun yetersiz olduğu, Belediye Başkanlığı’nın bu işi kendi olanakları ve büyük bir özveri ile yapmaya çalıştığı, ancak bu konuda örgütlü bir çalışmaya gereksinim olduğu anlaşılmaktadır.

Nevin Gültekin tarafından 2007 yılında “Geleneksel Konut Dokusunda Kullanım Sürecinin Değerlendirilmesi-Beypazarı Örneği” isimli bir makale yayınlanmıştır.

Makalede geleneksel konutların mimari yapılarının yanı sıra içinde yaşayan ailelerin sosyal yaşantı ve aile yapısı üzerindeki etkilerine değinerek geleneksel Beypazarı yaşam tarzını şekilldendirmedeki rolünü ortaya koymaya çalışmıştır. Buna göre dede-oğul-torun şeklindeki geleneksel yaşam tarzından günümüz çekirdek aile yaşantısına geçişle kaybolmaya başlayan geleneksel yaşamın izlerini sürmeye çalışmıştır.

179 İmran Başak Kurt 2009 yılında “Beypazarı İlçesinde Kırsal Turizm” adında yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Kurt, çalışmasında turizm, rekreasyon, kırsal turizm, sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir turizm kavramlarıyla bir çerçeve oluşturmuş ve bu bağlamda; Beypazarı ilçesinin fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri; turizm çekiciliğine konu olan doğal, kültürel ve kırsal çekiciliklerini ortaya koyarak bu değerlerin kırsal turizm içinde yerini nasıl alabileceğini incelemiştir. Belirlediği saptamalarla yapılması gerekenler konusunda önerilerde bulunmuştur.

Serkan Çalışkan tarafından “Tarihi Konut İşletmeciliği ve Kültür Turizmi İlişkisi Beypazarı Örneği” (2009) isimli bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Çalışmada ziyaretçilerle anketler yapılarak Beypazarı’nın sahip olduğu tarihi ve kültürel değerlerin (tarihi mekânlar, müzeler, festival, el sanatları, mutfak kültürü, gelenek ve görenekler) ziyaretçilerin Beypazarı’nı tercih ve ziyaret motivasyonlarını ele almıştır. Alanın ziyaretçiler açısından çekicilik unsuru olarak görülen;

- Bölgenin tarihi mimari, yerel mutfağı ve yerel halkın misafirperverliği - Bölgenin gelenek ve görenekleri

- Müzeler ve kültürel çekicilikler gibi kültürel özellikleri incelenmiş ve alana gelen ziyaretçilerle ve Beypazarı’ndaki ekonomik etkileşim ele alınmıştır.

Turhan Çetin, 2009 yılında “Beypazarı’nda Turist-Yerli Halk Etkileşimi ve Turizmin Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Etkileri” isimli bir makale çalışması yapmıştır.

Araştırmada Beypazarı ilçe merkezinde yaşayan halkın turizmin sosyal, kültürel ve ekonomik etkileriyle turist-yerli halk etkileşimine ilişkin görüşleri değerlendirilmiştir.

Turizmin ekonomik etkilerinde yerel halk tarafından mal ve hizmet fiyatlarını arttırdığı, kadın istihdamını olumlu etkilediği, geleneksel yaşam tarzını olumsuz etkilemediği, yerel halk ile turist arasında olumlu etkileşimi geliştirdiği, yerel halkın turizm değerlerini koruma bilincini arttırdığı sonuçları ortaya çıkmıştır. Beypazarı’nın turizm

potansiyelinin daha da artması için Ankara-Beypazarı ve İstanbul-Beypazarı arasındaki karayolu ulaşım ağının güçlendirilmesi ve demiryolu ağının kurulması gerektiği yönünde öeriler getirilmiştir.

Nihat Demirtaş tarafından 2010 yılında “Turizmde Kadın Çalışanların Profili ve Sorunları: Beypazarı Örneği” isimli bir makale çalışması yapılmıştır. Çalışmada Beypazarı’nda faaliyet gösteren turistik işletmeler tespit edilmiş ve kadın çalışanların durumu incelenerek sorunları ortaya konmaya çalışılmıştır. Geleneksel yapısı nedeniyle daha önce kadın çalışanların çalışma hayatındaki sınırlılığına karşın turizmin ortaya çıkmasıyla kadın çalışanların turizm istihdamındaki yeri konusunda ilginç sonuçlara ulaşılmıştır. Turizm istihdamında kadınların oranı %55’lik bir oranda erkek çalışanlardan daha yüksek çıkmıştır. Eğitim seviyesi düşük ve daha önce hiç çalışmamış kadınların turizm sayesinde istihdamda yerini aldıkları, geleneksel ev üretiminin ekonomik getiriye dönüşmesi sonusunda ev kadınlarının da gelir kazanmaya başladıkları gibi bulgulara ulaşılmıştır. Ekonomik var olmanın dışında kadınların toplumda ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal anlamda varlığını hissettiren kadın profiline doğru bir gelişme yaşanmakta olduğu sonuçlarına da ulaşılmıştır. Sorun olarak düşük ücretler, sigortasız çalışma, fazla mesai, ağır çalışma şartları ile hem anne, hem eş, hem de çalışan kadın olmanın yarattığı olumsuzlukların olduğu ortaya çıkmıştır.

Arzu Köse tarafından 2011 yılında “Kentsel Alanlarda Turizmin Planlanması Ve Yönetimi: Beypazarı Örneği” adında doktora tezi hazırlanmıştır. Araştırmacı Beypazarı ilçesindeki turizm varlığını planlama ve yönetim boyutuyla ele almıştır. Dünyada ve Avrupa ülkelerinde uygulama örnekleri görülen “Bütünleşik Kalite Yöntemi (IQM)”

modelini temel almıştır. Modelin bileşenleri (Ortaklık Gücü – Plan, Tasarım Gücü – Strateji ve Politikalar, Yürütme Gücü – Uygulama, Gözlemleme Gücü – Göstergeler, Değerlendirme ve Uygulama Gücü)’nin Beypazarı’ndaki turizm planlamasının bu

181 modele uygunluğu ve eksiklikleri tespit edilerek önerilerde bulunulmuştur. Yapılan öneride kamusal ve özel kurumlar arasındaki eşgüdüm ve koordinasyon zafiyeti ve alınması gereken önlemlere ilişkin görüşlere yer verilmiştir.

Yakup Öztürk tarafından 2012 yılında “Turizmde Destinasyon Markalaşması Üzerine Bir Araştırma: Beypazarı Örneği” adında yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. 2011 yılında Beypazarı’nı ziyaret eden yerli ziyaretçiler üzerinde anket çalışması yapılmıştır.

Araştırmada Beypazarı’nı ziyaret eden yerli ziyaretçilerin destinasyon markalaşması algıları ile cinsiyet durumları, yaş grupları, eğitim durumları ve gelir durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olup olmadığı anlaşılmaya çalışılmıştır.

Hayret Sümer tarafından 2013 yılında “Kent Pazarlaması: Beypazarı Örnek Olayı”

isimli yuksek lisans tezi hazırlanmıştır. Araştırmada, Amsterdam, Chicago ve Helsinki kentlerindeki kent pazarlama süreci, planlama aktörleri incelenerek Beypazarı’na uygulanabilirliği araştırılmıştır. Beypazarı’nda 2001-2008 yılları arasında uygulanan kent planlaması Stratejisinin planlama aktörleri, pazarlama faktörleri ve pazarlama yöntemleri incelenmiş ve sonuçlarına değinilmiştir. Kent pazarlaması uygulamasının;

kentin ekonomik, sosyal, kültürel ve yapısal alanlarda gelişimine katkı sağlayıp sağlamadığı ölçülmeye çalışılmıştır.

Fikret Soner tarafından 2013 yılında “Gastronomi Turizmi: Küçük Şehirlerin Pazarlanması Ve Bölgesel Kalkınma İçin Bir Çözümdür” isimli yükseklisans tezi hazırlanmıştır. Tezin temel ilgi konusu, Beypazarı destinasyonuna yönelik pazarlama aktivitelerinin yerel mutfak bileşeni içindeki rolü olmuştur. Çalışma, pek fazla çekiciliği olmayan küçük şehirlerin pazarlanmasında yerel mutfak kültürünün etkili bir biçimde kullanılabileceğinin ve gastronomi turizmi ile değer zinciri oluşturarak küçük şehirlerde ekonomik gelişme sağlayıp sağlayamayacağını göstermeye çalışmış ve Beypazarı özelinde destinasyon pazarlama aktivitelerinde yerel mutfak kültürünün

önemini ortaya koymaya çalışmıştır.

Davut Kodaş tarafından 2013 yılında “Yerli Ziyaretçilerin Yerel Yiyecek Tüketim Güdülerinin Belirlenmesi: Beypazarı Örneği” isimli bir yükseklisans tezi hazırlanmıştır.

Çalışmada, yerel kültürün ana bileşeni olarak yerel mutfak kültürünün önemi vurgulanmıştır. Beypazarı ilçesini ziyaret eden 385 yerli ziyaretçiyle anket tekniğiyle görüşmeler yapılarak bilgiler toplanmıştır. Çalışmada yerli ziyaretçilerin yerel yiyecek tüketimini etkileyen güdülerin dört faktör altında toplandığı saptanmıştır. Kültürel güdüler, fiziksel güdüler, bireylerarası güdüler ve psikolojik rahatlama güdüleri olarak adlandırılan faktörlerin güvenilir ve kabul edilebilir güdüler olduğu iddia edilmiştir.

Sonuç olarak Beypazarı ilçesini ziyaret eden ziyaretçilerle yerel mutfağa ait ürünlerin tüketimi konusunda olumlu ilişkiler olduğu belirtilmiştir.

Azade Özlem Çalık tarafından 2014 yılında “Turistik Merkezlerin Sosyal Taşıma Kapasitesi: Beypazarı Örneği” isimli doktora çalışması yapılmıştır. Çalışmada, turizmin etkileri sorgulanmış ve sosyal taşıma kapasitesi üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Beypazarı'nın sosyal taşıma kapasitesi ile ilgili analizler yapılmıştır. Yerel halkın ve ziyaretçilerin turizme yönelik düşünceleri, turizmle oluşan yerel halk ve ziyaretçiler arası ilişkinin boyutları incelenmiştir. Araştırma, taşıma kapasitesi sınırlarının aşılıp aşılmadığı konusunu Beypazarı'nda sosyal boyut açısından ele almaştır. Araştırmada, ziyaretçiler ve yerel halk üzerinde anketler uygulanarak sosyal taşıma kapasitesinin aşılıp aşılmadığı incelenmiştir. Çıkan sonuçların olumlu olmasının yanı sıra sonrası için alınması gereken önlemlerin sürdürülebilirlik açısından önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

İsmail Kervankıran 2014 yılında “Beypazarı / Ankara Örneğinde Turizmin Ekonomik, Toplumsal ve Çevresel Etkilerine Yerel Halkın Yaklaşımı” adlı makale çalışması yayınlamıştır. Makalede, Beypazarı ilçesindeki turizm gelişiminin; çevresel,

sosyo-183 kültürel ve ekonomik etkilerinin yerel halk tarafından nasıl algılandığının ortaya konması amaçlanmıştır. Yapılan anket değerlenmesinde yerel halkın sosyal yapısı, tatil anlayışı, Beypazarı’na yönelik turizmi algılama şekli ekonomik ve kültürel boyutlarıyla incelenmiştir. Çıkan sonuçlara göre yerel halkın Beypazarı’ndaki turizm gelişmesinin ekonomik ve sosyo-kültürel algılamadaki değerlendirmeleri olumlu olarak algıladığı

sosyo-183 kültürel ve ekonomik etkilerinin yerel halk tarafından nasıl algılandığının ortaya konması amaçlanmıştır. Yapılan anket değerlenmesinde yerel halkın sosyal yapısı, tatil anlayışı, Beypazarı’na yönelik turizmi algılama şekli ekonomik ve kültürel boyutlarıyla incelenmiştir. Çıkan sonuçlara göre yerel halkın Beypazarı’ndaki turizm gelişmesinin ekonomik ve sosyo-kültürel algılamadaki değerlendirmeleri olumlu olarak algıladığı