Hoca medreseden mezun olduktan sonra bir yandan imamlık yapmış, bir yandan da öğrencilere ders vermiştir. 1954 yılında Diyarbakır’ın Şemamiye köyünde imamlık yap-maya başlamış ve o günden sonra 2005 yılında hastalanıncaya kadar çok düzenli bir şe-kilde o köyde ilmi tedrisatı sürdürmüştür. Disiplini, öğrencilere çok soru sormak ve sarfı öğretmekle meşhur olduğundan, özellikle öğrencilere ondan sarf dersi almaya çalışmış-lardır. Hoca, 2005 kış mevsiminde karlı kaygan yolda medreseye giderken düşer. Ondan sonra yatağa bağımlı olur. O halde bile üç yıla kadar öğrencilerini eve çağırır ve onlara ders verir. Uzun süre maalesef bilinci yerinde olmayıp yatalak halde yaşayan hoca 25.10.2012 yılında Diyarbakır ‘da vefat eder ve Şemamiye köyünde defnedilmiştir.
Yarım asır ilmi tedrisat ile uğraşan hoca birçok öğrenci yetiştirmiştir. Mele Metin, Seyyid Badin, Mele Tahir Kalıki, Mele Cemil onlardan sadece birkaç tanesidir. Bunların tümü müderristir. Hocası Molla Abdussamed Ferhandi’nin etkisi ile menzil Şeyhi Şeyh Abdulhakim’e intisap etmiş, ancak sürekli ilimle uğraşmıştır. Tasavvuf onda ferdi kal-mıştır.
Molla Abdullatif sürekli ders vermekle meşgul olduğunda pek eser yazmamıştır. Oğ-lunun anlattığına göre, kendi kişiliği ve medresedeki talebelerin uymak zorunda olduğu kuralları şiir olarak yazmıştır. Bunun dışında dağınık biçimde Kürtçe. Arapça şiirleri ve fetva için yörenin âlimleriyle mektuplaştığı yazıları vardır.
KAYNAK: Hocanın oğlu Abdulllah ve Öğrencisi Faruk Kazan (15)
Veysel karani
Veysel Karani Yemende doğmuş, Mekke, Medine, Bağdat, Şam ve Kufe’yi gezmiştir.
Kabriile ilgili olarak Yemende Zebid kasabasının dışında Meşhed-i şerifte, Mardin’de;
Şam’da, Bursa’da Atıcılar mevkiinde, Garzan’da, Hicaz’da, Horasan’da, Hindistan’da Bey-rutte, Siirt Baykan’da ve Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde olduğu bildirilmektedir (7)
Muaz Bin Cebel’in Komutanın Kabri (Kulp mücavir alanında bir kutsal mekan)
Kulp, Silvan, Sasonluların müşterek katıldığı bir toplantı 21-24 Mart günleri müşte-rek bir şenlikti. Silvan alınmadan önce, yani daha Diyarbakır’ın fethinin başladığı sıra-larda Diyarbakır hakimi Meryem Dara çevredeki Hıristiyan valilerden yardım ister.
Yardım için;
Ahlat valisinin kızı Taron 4000 kişi Bitlis valisinin oğlu Buğur 3000 kişi
Senasine (Silvan) dağlarının hakiminin oğlu Moş yardıma koşarlar
Bitlis valisinin oğlu Buğur İslam ordularının yanına geçer, bu arada Ahlat valisinin kızı Taron’u da kaçırarak onunla evlenir.
İslam orduları ve Bitlis valisinin oğlu Buğur; Ahlat ve Senasine kuvvetleriyle Silvan yakınlarında çatışmaya girer, bu çatışmada Ahlat ve Senasine kuvvetleri yenilir.(8) Bu çatışmada çok sayıda sahabe ve tabiinin şehit olması aklın gereğidir. Bu çatışmada şehit düşen bir sahebe için bölge halkı her yıl anma töreni (Murat şenliği)yapar. Olay şu şe-kildedir.
KULP İLÇESİNDE KUTSAL MEKANLAR123
Murat şenlikleri: Muaz bin Cebel adına yapılır. Şehit düşen Muaz bin Cebel değildir Burada şehit olan Muaz bin Cebel’in komutanıdır. Zira Muaz bin Cebel evlidir, Şam’da 41 yaşında vebadan ölmüştür. Oğlu Abdurrahman gazi Ahlat veya Erzurum’da şehit düşmüştür. Burada şehit düşen bekardır ve 21 yaşındadır
Murat Şenliği Kulp Kozluk Silvan üçgeninde Murat Ovasında kutlanan üç günlük bir şenliktir. Silvan’ın kuşatılmasında şehit düşen Muaz Bin Cebelin komutanının mezarı başında yapılan şenlik birbirine kavuşmayan, kavuşamayan sevenle sevilenin kültürü-müzdeki bir yansımasıdır. Muaz Bin Cebel’in komutanı, nişanlıdır. Evleneceği gün or-duya komutanlık etmiş. Silvan kuşatmasında hayatını kaybetmiştir. Bu yüzden Murat Şenliği, mezarı başında yapılır. Daha çok evlenmek isteyenlerin birbirini gördüğü, aile-lerin kaynaştığı bu şenlik Silvan’da, Kozluk’ta, Kulp’ta, canlı tutulan şenliklerdendir. At yarışları yapılır. Muaz bin Cebel’in komutanının türbesi ziyaret edilir. Ziyarete gelenlere yemek dağıtılır, üç gün üç gece doyasıya eğlenilir, adaklar tutulur. Gelenek 1500 yıldan beri sürmektedir.
Silvan Hıvde şenlikleri(9)
Muaz bin Cebel’in komutanı kabri
124TÜM YÖNLERİYLE DİYARBAKIR KULP İLÇESİ VE TURİZM
Muaz bin Cebel’in komutanı kabri Kulpta kutlu doğum haftası etkinliği Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde, Kaymakamlık ve Müftülük tarafından Kutlu Doğum Haftası nedeniyle etkinlik düzenlendi. Bir düğün salonunda düzenlenen etkinliğe Kulp Kaymakamı Mehmet Maraşlı, araştırmacı yazar Vehbi Vakkasoğlu, Kulp Müftüsü Hü-seyin Hacıfettahoğlu, Kulp Emniyet Amiri Nail Savaş, daire amirleri ve çok sayıda va-tandaş katıldı.
İlahi ve Kur’an-ı Kerim’in okunmasının ardından bir konuşma yapan İlçe Müf-tüsü Hacıfettahoğlu, Hz. Muhammed’i (sav) anmak için toplandıklarını söyledi.
Hacıfettahoğlu, “Onu anarken bundan sonra onun yolundan gitmeyi Allah bize nasip etsin. İslam dini insanlara çok değer veriyor. İnsanların dış görüşüne önem vermeyerek ibadet ve takvasına bakıyor” dedi. Daha sonra araştırmacı-yazar Vehbi Vakkasoğlu ‘Hz. Peygamber, din ve samimiyet’ konulu konuşma yaptı. Konuşmala-rın ardından miniklerden oluşan bir gurup tarafından ilahi dinletisi sunuldu. İlahi dinletisinin ardından program sona erdi.(17)
Kulpta Soma için mevlit okutuldu DİYARBAKIR- Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde faaliyet yürüten Kulp Eğitim ve Dayanışma Derneği (KEĞİ-DER) tarafından Soma’daki maden ka-zasında hayatını kaybeden vatandaşlar için mevlit okutuldu.
Mevlitte hayatını kaybedenler adına okunan Kur’an-ı Kerim hatmi için hatim
KULP İLÇESİNDE KUTSAL MEKANLAR125
duası okundu. KEGİDER misafirhanesinde düzenlenen mevlit programı mevlit yemeği ile son buldu.
Katılımcılar, mevlitte bu elim kazada hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet yakın-larına sabrı cemil dilekleri iletti. KEĞİDER Başkan Yardımcısı Emrullah Çelik, prog-ramda yaptığı açıklamada, tüm dünyada yankı uyandıran bu elim hadisede hayatını kaybeden ve yaralı kurtarılan madencilerin yakınlarına bir destekte Kulp ilçesinden git-mesini istediklerini söyledi.
Çelik, “Somalı kardeşlerimiz bilmeli ki burada da acılarını paylaşan, onlar için gözyaşı döken ve dua eden kardeşleri var” dedi.(18)
Madenciler için Kulp’ta sela okundu DİYARBAKIR- Manisa’nın Soma ilçe-sindeki maden faciasında hayatını kaybeden-ler için Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde camilerde sela verildi.
İlçe merkezinde bulunan tüm camilerde okunan selanın ardından anons yapıldı.
Anonsta, “Değerli müminler okunan sela hepi-nizin malumu. Manisa’nın Soma ilçesinde mey-dana gelen kazada hayatlarını kaybeden kardeşlerimizin ruhlarına hitaben okunmuştur.
Cenab-ı Hak hepsine rahmet eylesin” denildi.
Öte yandan Soma’daki faciada vefat edenler için 3 günlük milli yas ilan edilmesinin ardın-dan Kulp’ta resmi kurumlar Türk bayraklarını yarıya indirdi.
126TÜM YÖNLERİYLE DİYARBAKIR KULP İLÇESİ VE TURİZM
KAYNAKLAR
1-Bayram Altan: Türkiye’de Dini Ziyaret Yerleri. 1996. s:222, 224 2-Mirze Çelik. Fotoğraflarla Kulp. Gün matb. İst. 2011
3- Ali Melek - Abdullah Demir, Dini Değerleri İle Diyarbakır, Diyarbakır Müftülüğü Yay., Diyarbakır, 2009
4-Vefa Akdoğan Prof. Dr. Abdullah Topçuoğlu. Güneydoğu’da Sosyal Yasam: (Diyar-bakır’ın Kulp ilçesi Örneği) T. C.Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Konya 2007
5-Diyarbakır 1973 il yıllığı
6- Zeynel Abidin Çiçek. Diyarbakır’ın Fethi ve Kültürü. Diyarbakır 2007
7-Yrd. Doç. Dr. Ergun Çelik. Veysel karani HazretleriUluslar arası Siirt Sempozyumu.
Birleşik matb. İzmir. 2007. s.199
8-Demir A. İslam’ın Anadolu’ya gelişi. Kent yay. 2.baskı. İst. 2008 s.114,109 9-Resimler. Silvan Mücadele gazetesi
10- Z. Fuat Toprak, Muhammed Toprak, Z. Abidin Toprak, Seyda Molla Yasin Top-rak (Yüsri) Hayatı Ve İlmî Kişiliği. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi -www.e-sarkiyat.com- ISSN: 1308-9633 Sayı: I Nisan 2009
11- http://www.ozdiyarbakirgazete.com/
12- www.pasurunsesi.org 13- www.kulpder.org
14- M.Şefik Korkusuz. Diyarbekir Velileri. Kent yay. İst. 2004. s. 277,278,279,321, 334
15- Doç. Dr. M. Edip Çağmar Seydaye Mele Abdulhadi Araşki . Seydaye Mele Ab-dullatif (Şemamiye) İhsan Işık(ed) Diyarbakır Ansiklopedisi -IV. Elvan yay. Ank. 2013.
s.181
16- Dr. Yaşar Kalafat Diyarbakır’da Ulu Kabirler: Diyanet İşleri Başkanlığı Arşiv Ka-yıtlarına Göre / Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu.
2004.s.816
17 -17-4-2014.www.diyarinsesi.org
18 -(MT-AKK-Y).www.diyarinsesi.org.19-5-2014
KULP İLÇESİNDE KUTSAL MEKANLAR127