Kredi Kartını Özenle Saklamak ve Kullanmak

BKKKK’ nın 15. maddesi “Kart kullanımından doğan sorumluluk, sözleşme imzalandığı ve kartın zilyetliğine geçtiği veya fizikî varlığı bulunmayan ka rt numarasının öğrenildiği andan itibaren, kart hamiline aittir.” şeklindedir. Bu hüküm uyarınca kart hamilinin kartın kullanılmasından dolayı sorumluluğu sözleşme imzalanması anında da değil sözleşme imzalanmasının ardından kartın ken disine teslimi ile başlar. Ancak fiziki bir varlığı bulunmayan sadece kart numarasından oluşan kartlarda464 hamile kartın tesliminden söz edilemeyeceğinden kart hamilinin bu durumda sorumluluğukart numarasının öğreni lmesinden itibaren başlamaktadır .

Kanunda kart hamilinin soruml uluğun başlangıç anının sınırının çi zilmesi oldukça yerinde bir düzenlemedir . Böylece kart hamilinin bundan önceki zamanlarda

462

HİMMETOĞLU, s. 97; İŞGÜZAR, s. 174; AKİPEK, s. 117; ASLAN, s. 379.

463

Bu hükme aykırılığın yaptırımı konusunda bkz, ASLAN, s. 361 -vd. ; ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 292-vd. ; DEMİR, s. 225-vd. ; İŞGÜZAR, s. 174.

464

BKKKK’ nın tanımlar başlıklı 3. maddesinde kredi kartı tanımlanırken “Kredi kartı: Nakit kullanımı gerekmeksizin mal ve hizmet alımı veya nakit çekme olanağı sağlayan basılı kartı veya fizikî varlığı bulunmayan kart numarasını” ifade eder. Şeklinde tanımlanarak fiziki varlığı bulunmayan sadece kart numarasından oluşan kartları n düzenlenmesine olanak tanınarak bu tür kartlar yasal dayanağa kavuşturulmaktadır.

kartın haksız kullanımı sonucu meydana gelecek zararlardan sorumlu olmayacağı açıkça ortaya konulmaktadır.

Sözleşme imzalanması il e kartın hamile teslimi veya fiziki varlığı bulunmayan kartlarda kart numarasının öğrenilmesi arasında gerçekleşen kredi kartının haksız kullanımlarından kart ç ıkaran kuruluş sorumlu olur .

Bu düzenlemeyi destekleyen hükümlerden biri de BKKKK’ nın 8/6. maddesi ile getirilmektedir. Yukarıda kart çıkaran kuruluşun yükümlülüklerini incelerken ele aldığımız bu hüküm uyarınca kart çıkaran kuruluşlar, banka kartı ve kredi kartlarının asıl kart hamiline teslim edilmesini sağlayacak önlemleri almak la yükümlüdür. Bu nedenle kart çıkaran kuruluşun teslim yükümlülüğüne aykırı olarak hareket etmesi sonucu kredi kartı sözleşmenin imzalanması ile kartın teslimi arasındaki sürede yetkisiz üçüncü kişilerin eline geçmiş ise , burada kartın haksız olarak kullanılmasından doğan sorumluluk kart çıkaran kuruluşa ait olur. Bu arada üye işyeri de kendisine üye işyeri sözleşmesi gereği yüklenen kontrol yükümlülüklerine aykırı olarak kartı kabul etmiş ise kart çıkaran kuruluşun zara rına kusuru oranında katılı r.

BKKKK’ nın 15/2. maddesi uyarınca, kartın imza hanesinin kart hamili tarafından imzalanmış olması zorunludur. Bu hüküm uyarınca kart hamilinin kartını özenle kullanma yükümlülüğü kapsamındaki bir borcu da kredi kartının imza hanesini imzalamaktır. Kart hamili tarafından imzalanm amış bir kredi kartının yetkisiz üçüncü kişilerin eline geçince imza hanesinin imzalanarak onlar tarafından kullanılmas ı oldukça kolay hale gelir. Üstelik üye işyerinin üye işyeri sözleşmesinden kaynaklanan imza karşılaştırması yükümlülüğünü yerine getirme si için de kart hamilinin kredi kartının imza hanesini imzalamış olması gerekmektedir. 465 Kart hamilinin bu yükümlüğüne aykırı davranması onun sorumluluğunu doğurur .466

Kart hamilinin kredi kartını özenle kullanmak kapsamında bir yükümlülüğü de üye işyerinin talep etmesi halinde kartın kullanılması sırasında kimlik belgesi ibraz etme yükümlülüğüdür.

BKKKK’ nın 16. maddesi kart hamilini kendisine teslim edilen kredi kartını ve kartın kullanılması bir kod numarası, şifre ya da kimliği belirleyici başka bir yöntemin kullanılmasını gerektiriyorsa bu bilgileri güvenli bir şekilde korumakla ve bu

465

Üye işyeri kart hamili tarafından imzalanmamış bir kredi kartını daha öncede belirdiğimiz gibi kabul etmemekle yükümlüdür.

466

ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 305; KUNTALP, Sempozyum, s. 8; KUNTALP, Yargıtay Kararları, s. 287, 294; AKYOL, s. 244; AÇIKGÜL, s. 139.

bilgilerin başları tarafından kullanılmasını engelleyecek önl emleri almakla yükümlü tutulmaktadır. Bu hüküm kart hamillerine kartın kullanılması ve saklanması konusunda bir özen borcu yüklemektedir.

Kart hamiline kartın kullanılması ve saklanası konusunda yüklenen bu özen borcu kredi kartının günlük yaşamda kullanılmasını engellemeyecek ölçüde olmalıdır.467 Kart hamilinin kredi kartını kilitli bir yerde tutması uygulamada onda n beklenemez. Bu nedenle kredi kartı hamilinin kartını cüzdanında taşıması özen borcunun ihlali anlamına gelmemelidir.468

Kart hamilinin bu yükümlülüğü kapsamında kredi kartını bizzat kullanması, kartını başkasına vermemesi ve kredi kartıyla ilgili bilgileri kart numarası, şifre gibi başkalarına açıklamaması gerekir.469Zira kredi kartının devir kabiliyeti yoktur. Bunun sonucu olarak kredi kartı bir temsilci vasıtası ile kullanılamaz.470 Çünkü kredi kartı sisteminin amaçladığı basit, çabuk ve güvenilir alışveriş olanağının sunulması için, temsilci ile alışverişe imkân vermemek gerekir. Zira bu imkân tanındığı durumda üye işyerinin gerçek bir temsil yetkisi olup olmadığını araştırma yükümlülüğü doğar ve buda sistemin işleyişini yavaşlatmış olur. Kart hamili kredi k artını bizzat kullanma yükümlülüğüne aykırı davranırsa harcama tutarından ve kart çıkaran kuruluşun bu yüzden uğradığı zarardan sorumlu olur.471

Kredi kartı hamilinden üye işyerlerinde ödeme yapılması sırasında harcama belgelerini mutlaka gözü önünde hazırl anmasını ondan beklemek hayatın olağan akışına aykırı bir durum olur. Böyle bir durumda kart hamilinin kartın kopyasının çıkarılıp çıkarılmadığını ve başka harcama belgesi düzenlenip düzenlenmediğini bilmesi mümkün değildir. Kart hamili kart çıkaran kurulu şun seçtiği üye işyerine güvenmekle ve bu üye işyerinin kartı amacına uygun olarak kullanacağına inanmakla haklıdır. Ancak burada kart sahibi harcama belgesini imzalamadan önce harcama belgesindeki tutarı kontrol etmekle yükümlüdür.472

467

İŞGÜZAR, s. 112; SAYIN, s. 70.

468

ATAMER, s. 1003. Aksi yönde görüşler için bkz, İŞGÜZAR, s. 112; SAYIN, s. 70.

469

ASLAN, s. 374; AKYOL, s. 237; GÜVENÇ, s. 13; ATAMER, s. 1003; SA YIN, s. 71

470

ÇEKER, s. 94; TEOMAN, s. 219 -vd; SAYIN, s.71.

471

ÇEKER, s. 94.

472

Kart hamilinin kartı özenle kullanma kapsamında ki bir borcu da kart çıkaran kuruluş tarafından kendisine gönderile n hesap özetlerini inceleme ve burada kendi yapmadığı harcamalar olması halinde bunu kart çıkaran kuruluşa bildirim yükümlülüğüdür.473

Kart hamili kartını özenle ku llanılması kapsamında oluşan bu borçların a aykırı davranması halinde ortaya çıkan zarara kusur oranında katlanmak zorunda kalır. Yargıtay’a göre de kredi kartını korumada gerekli özeni göstermeyen kart sahi bi müterafık kusurlu sayılır.474