krediyi geri ödediği takdirde, kart hamiline yeniden aynı limite kadar kredi tahsis edilmektedir. Kredi kartları bu özellikleri nedeniyle döner kredinin tipik bir uygulamasıdır.92
III. TÜKETİCİNİN KORU NMASI HAKKINDA KANUN YÖNÜNDEN A. Kredi Kartının Tüketici Kredisi Niteliği
Kredi kartı sözleşmesi ile belirlenen harcama limitinin kredi kartı kullanımı ile somutlaşan bir kredi olduğu kuşkusuzdur. Ancak bu bölümde ele alınacak konu k redi kartı kullanımı ile kart sahibi lehine doğacak kredinin, bir tüketici kredisi olup olmadığı ve bunun doğuracağı sonuçlardır.
Öğretide bazı yazarlar tarafından kart sahibinin kullandığı kredinin tüketici kredisi olmadığını93, hatta kredi kartı sisteminde bir kredi açma olgusu nun dahi bulunmadığını savunulmaktadır .94
90
Örneğin, tüketici kredisi ve meslek kredisi.
91
İŞGÜZAR, s. 154; BUHUR, s. 31; SAYIN , s. 26; AÇIKGÜL, s. 42.
92
İŞGÜZAR, s. 154; SAYIN, s. 26; GÜDER, s. 4; KOSTAKOĞLU, s. 724; ASLAN, s. 366, 372; BAYDEMİR, s. 68; AKİPEK, Şebnem, Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Seçkin yayıncılık, Ankara 1999, s. 11; BARAN, s. 25.
93
TEOMAN, s. 233; KUNTALP, Yargıtay kararları, s. 284 ; ATEŞ, s. 190; YILMAZ, s. 146; SOP, s. 110.
94
Buna karşılık, bir kısım yazarlar tarafından ise kredi kartı uygulamasının tüketici kredisi açısından ele alınması gerektiğini hatta tüketici kredisinin bir çeşidi olan bağlı kredi unsurlarının kredi kartı ilişkisin de mevcut olduğunu savunulmaktadır .95
Tüm bu tartışmalara 4077 sayılı TKHK’ da yapılan değişiklikle kredi kartı ile sağlanan kredinin tüketici kredisi olduğu açıkça vurgulanarak son verilmiştir.96
4077 sayılı TKHK’ nın 4822 sayılı Kanunla değiştirilen 10. maddesine göre tüketici kredisi, “Tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir.”şeklinde tanımlanmıştır.
4077 sayılı Kanuna 10. maddesinden sonra gelmek üzere 4822 sayılı Kanunla eklenen “kredi kartları” kenar başlığını taşıyan 10/A maddesindeki “Kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan krediler de 10 uncu madde hükümlerine tabidir .” hükmü ile kredi kartıyla mal ve hizmet alım ı sonucu nakdi krediye dönüşen veya nakit çekim suretiyle kullanılan kredilerin tüketici kredisi sayılacağı açıkça düzenlenmiştir.97
Kredi kartlarının tüketici kredisi sayılmasından sonra tartışmalı olan bir diğer husus da kredi kartı ile sağlanan tüketici kredisinin TKHK çerçevesinde bağlı kredi oluşturup oluşturmadığıdır.
Bağlı tüketici kredisi98, doğrudan nakdi olarak verilen ya da bir kredili mevduat hesabı açılarak sağlanan serbest tüketici kredilerinden99 farklı olarak; kredi veren tarafından belirli kişilerden veya belirlenmiş olan bir malın satın alınması ya da bir hizmetten yararlanmaya bağlı olarak verilen bir kredi türüdür. Bağlı kredi oluşması için, satışa sunulan ve tedarik edilen mal veya hizmet ile kredi veren tarafından verilen
95
GEZDER, Ümit, Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1998, s. 30. AKİPEK , Tüketici Kredisi, s. 186-vd.
96
AKİPEK, Tüketici Kredisi, s.186-vd.
97
İŞGÜZAR, s. 159; BAYDEMİR, s. 75; BUHUR, s. 37; SAYIN, s. 28; ASLAN, s. 372. Bu hüküm ile kredi kartı ile mal ve hizmet alımı kadar ATM’lerden nakit çekim inde tüketici kredisi sayılması doktrinde ATM’lerden çekilen paranın tüketimd e kullanılıp kullanılmadığı bilinmesi mümkün olmadığından tüketici kredisinin kapsamının amacını aşan şekilde genişlemesi gerekçesiyle eleştirilmektedir. Bkz, REİSOĞLU, s. 21.
98
Ayrıntılı bilgi için bkz, ASLAN, s. 356 -vd.
99
Serbest nakdi tüketici kredileri nde kredi, tüketiciye doğrudan nakit olarak verilmekte ya da bu kredi ona bir kredi mevduat hesabı açılarak sağlanmaktadır. Bu tür kredilerde kredinin belirli mal veya hizmetle ilgisi olmayıp kredi ile alınacak malın veya hizmetin hangi marka olacağı kimd en alınacağı gibi konular tüketiciye bırakılmıştır. Bkz, ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 283; İNAL, Tamer, Tüketici Kredisi ve Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, Kazancı Yayınları, İstanbul, 2005, s. 386.
kredi arasında ekonomik bir birlik bulunması ve verilen kredinin bu malın satış bedelini karşılamak için verilmiş olması gerekir.100
Doktrinde bir kısım yazarlar, kredi kartı kurumunun kart hamiline vereceği kredi kartını sadece anlaşmalı üye işyerlerinde kullanması halin de nakit ödemeksizin alışveriş imkânı sağladığını dikkate alarak kredi kartının nakit çekim dışında üye işyerlerinde kullanıldığı hallerle sınırlı olmak üzere kredi kartı ilişkisinin bağlı kredi oluşturduğunu kabul etmektedirler.101
Oysaki kredi kartının sadece üye işyerlerinde nakit ödemeksizin alışveriş imkânı sağlaması sistemin işleyişinin bir gereğidir. Kredi kartı kurumu kart hamiline kredi kartı ile satın alınacak malın veya hizmetin türü yahut markası konusunda bir sınırlama getirmemekte ve sadece beli rli bir kişiden alışveriş yapması koşulu yüklememektedir. Kredi kartının kullanım alanının genişliğ i, çeşitliliği ve sürekliliği göz önüne alındığında kredi kartıyla sağlanan kredide kredi sağlayanla mal ve hizmet sunan üye işyerleri arasında ekonomik bir birlik olduğunu söylemek imkânsız olduğundan bu açıdan kredi kartının bağlı kredi oluşturduğu kabul edilemez.102
B. Tüketicinin Korunması Hakk ındaki Kanun’un Kredi Kartı Sözleşmesine Uygulanması
1. Kanunun Uygulanması İçin Gerekli Şartlar
TKHK’ nın hükümlerinin kredi kartı ilişkisine uygulanması için aranan şartlar kanunda gösterilmiştir. Bunlar kredi k artı sahibinin tüketici olması ve kredi kartı ile edinilen mal veya hizmetin TKHK kapsamına girmesidir.103
a. Kredi Kartı Sahibinin Tüketici Olması
Kredi kartı ilişkisine TKHK’nın uygulanabilmesi için kart hamilinin “tüketici” olması gerekir. Daha doğrusu kredi kartının TKHK ’ da ki tanıma uygun olarak bir tüketici tarafından kullanılmış olması gerekir.104
100
AKİPEK, Tüketici Kredisi , s. 184; BUHUR, s. 38; ZEVKLİLER/AYDOĞ DU, s. 283.
101
BUHUR, s. 38-vd. ; GEZDER, s. 30. AKİPEK, Tüketici Kredisi, s. 186-vd.
102
ASLAN, s. 378-vd. ; İNAL, s. 369; SOP, s. 111.
103
İŞGÜZAR, s. 159-vd. ; SAYIN, s. 28; AKİPEK, s. 113. Tüketici sözleşmeleri kavramı hakkında ayrıntılı bilgi için bkz, OZAN OĞLU, Hasan Seçkin, “ Tüketici Sözleşmeleri kavramı ( Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Maddi Anlamda Uygulama Alanı)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2001, C. 50, S. 1, s. 55 -90
104
4077 sayılı Kanun’un 4822 sayılı kanunla değişik 3.maddes inin (e) bendinde “tüketici” kavramı: “Bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.” ş eklinde tanımlanmıştır.
Buna göre, kredi kartı sahibini bu kanunun uygulanmasında tüke tici sayılabilmesi için, kredi kartı ile temin ettiği mal veya hizmeti ticari ve mesleki olmayan amaçlarla edinmesi, kullanması veya yararlanması gerekir.105
TKHK hükümlerinin uygulanabilmesi için kart sahibinin gerçek veya tüzel kişi olması önemli değildir. Önemli olan kartı kullanım amacı olacaktır. Yani kredi kartını kullananın gerçek veya tüzel kiş i olmasına bakılmadan kartın kullanım amacı ticari ve mesleki olmadığı sürece T KHK hükümleri uygulanabilir .106
Bu düzenleme sonucu bir tüzel kişi adına düzenlenen “firma kredi kartları” mesleki ve ticari amaçlarla kullanılmadığı sürece bu kartların kullanılması sonucu doğan kredi de tüketici kredisi sayılacağından TKHK kredi kartı ile ilgili hükümleri uygulanabilmelidir.107 Ancak, firma kredi kartlarının veriliş ve çıkarılış amacının mesleki ve ticari faaliyetlerde kullanmak amaçlı olduğu düşünüldüğünde , bu kartların kullanımı sonucu doğan ilişkiye TKHK hükümlerinin uygulanması pek de mümkün gözükmemektedir.
b. Kredi Kartı İle Edinilen Mal veya Hizme tin Bu Kanun Kapsamına Girmesi
TKHK’ nın kredi kartı ilişkisine uygulanabilmesinin bir diğer şartı da, tüketici niteliğini taşıyan kredi kartı hamilinin, kredi kartı ile temin ettiği mal veya hizmetin, kanun kapsamına giren bir mal veya hizmet olmasıdır.108
TKHK’ nın 3. maddesinin (c) bendinde mal, “alışverişe konu taşınır eşya, konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar ve elektronik ortamda kullanılmak üzere
105
İŞGÜZAR, s. 160; SAYIN, s. 28, OZANOĞLU, Makale, s. 70.
106
İŞGÜZAR, s. 160; SAYIN, s. 28; AKİPEK, s. 111; ASLAN, s. 336. Tüzel kişilerin tüketici kredisine taraf olabilecekleri kabul edilmiş olsa da, t üzel kişilerin hukuki işlem ehliyetlerinin kuruluş amaçları ile sınırlı olduğu düşünüldüğünde bunların yapacağı kredi işlemlerinin mesleki ve ticari amaçlarla sınırlı olduğu sonucuna göre bunlara TKHK hükümlerinin uygulanması oldukça sınırlı olacaktır. Bkz, ARSLAN, s. 336–337. Tüzel kişilerin tüketici sayılması konusunda do ktrindeki görüşler için bkz, DERYAL, Yahya, 4077 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65.Yaş Günü Armağanı, İstanbul 1999, s. 149 -vd.
107
İŞGÜZAR, s. 160. Kurumsal kredi kartlarının TKHK kapsamında olmadığa ilişkin g örüş için bkz, HİMMETOĞLU, s. 95.
108
hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri gayri maddi mallar” olarak tanımlanmıştır.109
TKHK’ nın 3. maddesinin (d) bendinde hizmet, “bir ücret veya menfaat karşılığı yapılan mal sağlama dışındaki her türlü faaliyet” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımla hizmet kavramı sadece fikri ve bedeni faaliyet olmaktan çıkmıştır.110
TKHK göre, kredi kartı kullanılarak temin edilen mal ve hiz metler sonucu nakdi krediye dönüşen kredi ile nakit çekmek suretiyle kullanılan kredi arasında uygulama farkı bulunmamaktadır.111
2. Kredi Kartı Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler i
Ülkemizde Kredi kartlarına ilişkin ilk düzenleme daha ö ncede belirttiğimiz gibi TKHK’nın 10/A maddesi ile yapılmıştır. Kredi kartları bu düzenleme ile 4077 sayılı TKHK’ya 4022 sayılı kanunla eklenen 10/A maddesi v e bu maddenin yaptığı atıf ile tüketici kredilerini düzenleyen 10. maddenin 2. fıkrasının (a), (b), (h), (ı) bentleri il e 4. fıkrası hariç 10. Madde hükümlerine tabi kılınmıştır.
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun kanunlaşma sürecinde bu kanunun özel bir düzenleme olma sı nedeni ile 4077 sayılı kanun un 10/A maddesi hükmünün yürürlükten kaldırılması gerek tiği savunulmuştur. Ancak TKHK hükümleri halen yürüklükte olduğundan , 5464 sayılı kanun hükümleri yanında yukar ıda açıkladığımız şartları taşımak koşuluyla ve BKKKK aykırı olmamak şartıyla TKHK’nın ilgili hükümleri de uygulanmaya devam etmektedir.112
TKHK’ nın kredi kartları ile ilgili hükümleri ve bu hükümlerin BKKKK hükümleri ile karşılaştırılması ve uygulanabilirliği yeri geldiğinde ilgili konular içerisinde ayrıntılı olarak incelendiği için burada ayrıca üzerinde durulmasına gerek görülmedi.
109
AKİPEK, s. 112. İnternet üzerinden işlemlerin giderek geliştiği göz önüne alındığında sanal veya dijital ürün olarak adlandırılan malların TKHK da mal kap samına dâhil edilmesi oldukça olumlu bir gelişme olmuştur. 110 AKİPEK, s. 113. 111 AKİPEK, s. 113; İŞGÜZAR, s. 160. 112
HİMMETOĞLU, s. 95. BKKKK ile TKHK hükümlerinin çoğunun benzer olmasına rağmen iki kanun hükmü arasında aykırılık olması halinde 5464 sayılı BK KKK yeni tarihli ve özel kanun olması nedeniyle öncelikle uygulama alanı bulur . BKKKK da düzenlenmeyen hükümlerde ise TKHK hükü mleri uygulamaya devam eder .
TKHK’ nın 10. Maddesinin 2. fıkrası ile tüketici kredisi sözleşmesinde yer alacak asgari şartlar düzenlenmektedir. TKHK’ nın kredi kartlarına ilişkin 10/A maddesi hükmü sözleşmede yer alacak asgari şartları düzenleyen 10. maddenin 2. fıkrasına atıf yapmıştır. Ancak tüketici kredisi sözleşmesinde yer alması gereken asgari şartları düzenleyen 10. maddenin 2.fıkrası hükmünün (a), (b), (h), (ı) bentleri kredi kartı sözleşmesinin yapısına uygun düşmediğinden bu atfın dışında tutulmuştur.
Buna göre kredi kartı sözleşmesinin yapısına uygun düşmediği için kredi kartı sözleşmesinde “tüketici kredisi tutarı nı”, “faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı”, “kredinin vadesinden önc e kapatılmasına ilişkin şartlar” , “kredinin yabancı para cinsinden kullandırılması durumun da, geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin şartlar” aranmamıştır.113
4077 sayılı TKHK’ nın 10/A maddesinde kredi kartlarına uygulanacak düzenlemeler belirtilirken 10. madd enin 4. fıkrasında düzenlenen tüketicinin kredi verene borçlandığı miktarı önceden ödemesi veya vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde bulunması halinde kredi verenin gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmasına ilişkin düzenleme kredi kart ı sisteminin yapısı ile bağdaşmadığından atfın dışında tutulmaktadır.114
4077 sayılı Kanun’un 10/A maddesinde kredi kartlarına uygulanmayacak düzenlemeler belirtilirken 10. maddenin 3. ve 5. fıkrası açıkça hariç bırakılmamıştır. Taksitlerden birinin veya bir kaçının ödenmemesi halinde kalan borcun tümünün ifasının istenebilmesi için tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksiti ödemede temerrüde düşmüş olması ve kredi verenin en az bir hafta vererek muaceliyet uyarısında bulunması gerektiğine ilişkin üçüncü fıkrası, kredi kartı ilişkisinde hesap özetlerinin taksit olarak nitelendirilmesinin mümkün olmaması ve bakiye borcun bulunmaması dolayısıyla kredi kartı sisteminin yapısına uygun düşmediğin den uygulama alanı bulmamaktadır .115
113
Bkz. AKİPEK s.113, dn. 37; BUHUR, s.37-vd; ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 307; ASLAN, s. 376– 377; REİSOĞLU, s. 21.
114
REİSOĞLU, s. 22–23.Bu konuda ayrıntılı bilgi için Bkz. İŞGÜZAR, s. 167.
115
HİMMETOĞLU, s. 95. Aksi yönde bkz, İŞGÜZAR, s. 170 -vd. ; AKİPEK, s. 115–116; ASLAN, s. 378; REİSOĞLU, s. 22; ÇEKER, Mustafa, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamınd a Kredi Kartı Borcunun Ödenmemesi ve Hukuki S onuçları, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_163.htm, s . 2. (Erişim Tarihi, 27.03.2007), (TKHK ). Bu yazarlara göre: TKHK’ nın 10. Maddesinin 3. fıkrası kredi kartı ilişkisi için uygulanacaktır. Yani tüm kre di kartı borcunun muaccel hale gelmesi, yani kart çıkaran kuruluşun hamilin tüm borcunun ifasını talep edebilmesi için sözleşmede kalan borcun ifasının saklı
Bu nokta da dikkat edilm esi gereken bir husus da TKHK’nın md. 6/A da yer alan taksitli satım sözleşmelerine ilişkin düzenlemenin kredi kartı ilişkisi içersinde nasıl uygulanacağıdır. Öncelikle belirtmek isteriz ki kredi kartı sözleşmesinin kuruluş aşamasında taksitle bir mal ve hizmet a lımı söz konusu olmadığı gibi ilerde dahi kart hamilinin böyle bir durumu tercih edeceği bilinmediğinden ayrıca kart hamili tarafından ilerde alınacak ma lın bedelinin peşin tutarının, vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek toplam satış fiyatı nın bilinmesi de mümkün olmadığından taksitli satım sözleşmesine ilişkin madde metninde yer alan asgari şartların kredi kartı sözleşmesinde aranmasını beklemek pek de mümkün gözükmemektedir. Ancak kredi kartı ile alınan mal ve hizmet bedelinin banka tarafından ya da üye işyeri tarafından taksitlendirilmesi halinde uygulamada bu sıkıntı, kart hamilleri tarafından imzalanan harcama belgeleri ile çözümlenmektedir. Zira bu harcama belgeleri üzerinde malın veya hizmetin toplam ve dönemsel olarak ödenecek taksitli tutarları ayrı ayrı yer almakta olup bu tutarlar hesap özetlerine de ayrıntılı olarak yansıtılmaktadır.
Kredi verenin, belirli bir marka bir mal veya hizmet satın alınması ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı ile verilmesi durum unda kredi verenin satılan malın veya hizmetin hiç ya da zamanında teslim veya ifa edilmemesinden116tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı ile müteselsil sorumlu olacağını düzenleyen TKHK’ nın 10. maddesinin 5. fıkrası hükmü, kredi kartı sözleşmeleriyle kart hamiline sağlanan kredinin bağlı kredi olmadığı dikkate alındığında kredi kartı ilişkisine uygulama alanı bulmaz.117
tutulmuş olması, tüketicinin kendisine hesap özetinde belirtilen tutarı üst üste iki kere ödememe si, kart çıkaran kuruluşun kendisine düşen tüm edimleri ifa etmiş olması ve tüketiciye en az iki hafta süre vererek muacceliyet uyarısında bulunması gerekmektedir.
116
Hiç ya da zamanında ifa edilmeme ile ayıplı ifa kavramlarının farklı kavramlardır. 4077 Sayılı Kanun 4022 sayılı kanunla değiştirilmeden önce ayıplı ifa kavr amı da madde metnine dâhildi. Buda tüketici kredilerinde kredi verenin satıcı ve sağlayıcıyla birlikte tüketiciye karşı malın ayıplı ifa edilmesinden dolayı sorumluluğunu doğurmaktaydı. An cak maddenin bu yeni hali ile kredi verenin sorumluluğu malın ve hizmetin geç ifa edilmesi veya hiç ifa edilmemesi ile sınırlanmıştır. Bkz, İŞGÜZAR, s. 175 –176; BUHUR, s. 39; ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 290 –291.
117
HİMMETOĞLU, s. 95 –96; ATEŞ, s. 56; TEOMAN, s. 23 5; ASLAN, s. 377; İNAL, s. 369; REİSOĞLU, s. 21, 23. Kredi kartı kullanımı ile bir bağlı kredinin oluşacağını savunanlara göre kredi veren kuruluşun satıcı ve sağlayıcı ile birlikte sorumlu olacağı yani TKHK’ nın 10/3. maddesinin kredi kartı ilişkisine uygulanacağı yönünde bkz. İŞGÜZAR, s. 174; BUHUR, s. 34 -vd. ; ZEVKLİLER/AYDOĞDU, s. 308; ALTINPARMAK, s. 11 –12; ÇEKER, TKHK, s. 2-vd.
§. 4. KREDİ KARTININ YARAR VE SAKINCALARI
Kredi kartı sistemin taraflarına olumlu ve olumsuz yönde etkileri bulunmaktadır. Kredi kartı s isteminin taraflar açısından onun sistemde kötü ve haksız işletilmesinden kaynaklı olumsuz etkileri bulunsa da olumlu yönleri olumsuz yönlerine nazaran ağır bastığından kredi kartı uygulaması giderek yaygınlaşmaktadır.
Bu bölümde kredi kartı sisteminin tar afları olan üye işyeri, kart hamili ve kart çıkaran kuruluş açısından kredi kartının yararları ve sakıncaları ele alınıp incelendi.
I. KREDİ KARTININ YARARLARI A. Kart Hamili Yönünden
Kredi kartının kart hamili yönünden en önemli özelliği ve yararı, ham iline nakitsiz ödeme olanağı sağlamasıdır. Kredi kartı hamili, mal ve hizmete ihtiyacı bulunduğu anda, yanında yeterli miktarda parası bulunmasa dâhi, kredi kartıyla alışveriş yapabilmektedir.
Bu yönüyle kredi kartları hamilini yanında para taşıma zorunlul uğundan ve yanında nakit para taşımanın riskinden kurtarmakta , hamil yanında para taşıma zorunluluğu olmadan sisteme dâhil üye işyerlerinden sözleşmede belirtilen sınıra değin mal ve hizmet satın alabilmekte dir.118
Paranın kaybolması ve çalınma riskine k arşılık kredi kartının çalınma ya da kaybolma riski hamil lehine daha az zararın doğumuna neden olabilmektedir. Şöyle ki, parasını çaldıran ya da kaybeden bir kişinin parasına yeniden ulaşması pek de mümkün olmamaktadır. Kredi kartının da çalınma ve kaybolma riski olmasına rağmen kartın çalınması ve kaybolması durumunda hamilin alacağı basit önlemlerle zarar tehlikesi ortadan kalkmakta, paylaşılmakta ya da bir zarar mevcut olsa bile buna üye işyeri ya da bankanın katlanma durumu olabilmektedir.119
Kredi kartı hamiline faizsiz bir krediden yaralanma imkânı tanımaktadır. Kredi kartı sayesinde kart hamili alışverişin yapıldığı tarih ile kredi kartı borcunun ödendiği
118
İŞGÜZAR, s. 49; TEOMAN, s. 30; YILMAZ; s. 24–25, 28; SAYIN, s. 9; AYDIN, s. 56; BAYDEMİR, s. 40; YETİM, s. 19.
119
son ödeme gününe değin geçen sürede fiili, faizsiz bir krediden de yararlanmış olmaktadır.120
Kredi kartlarının en önemli yaralarından biri de kredi kartı sahibine taksitli mal ve hizmet temin etme olanağı sağlamasıdır. Kredi kartı ile üye işyerlerinden peşin alışveriş yapan kart sahibi, kart çıkaran kuruluşa karşı borcunu taksitle ödeme olanağına sahip bulunduğundan, dolaylı bir şekilde taksitle alışveriş yapmış olmak tadır. Günümüzde bazı üye işyerleri bankaların kart hamilinin borcunu taksitlendirmeleri yanında kredi kartı ile olan alışveriş tutarlarını da ayrıca taksitlendirmektedir ler.121
Kredi kartları hamillerine, belirlenen limitlerde nakit sağlama işlevi de taşımaktadırlar. Hamil ATM denilen elektronik makinelerden ve bankamatiklerden günün her saati kredi kartı ile belirlenen limitler oranında nakit para çekme imkânına sahiptir.122
Kredi kartı eğer yurtdışında geçerli bir kredi kartı ise hamiline döviz bozdurma ya da hesaplama işlemleriyle uğraşmaksızın kolaylıkla alışveriş yapma olanağı sağlamaktadır.123
Kart hamilinin kredi kartı sayesinde elde ettiği diğer bir fayda da güven ve saygınlıktır. Bugün gelişmiş ülkelerin çoğunda kredi kartı ile yapılan alışveriş sırasında kart taşıyana daha farklı davranılmaktadır. Kart taşıyan , kredi kartı verilmeden önce kart çıkaran kuruluşun o kişi hakkında güvenilirlik araştırması yapmış olması sebebiyle kredi değerliliği olan saygın bir kişi olarak nitelendirilmektedir. Özellikle yurt içinde ve yurt dışında geçerli olan yüksek limitli kredi kartına sahip olan kişileri, üye işyerleri saygın müşteri olarak görmektedir.124
Kart hamilinin kredi kartına sahip olmasının bir diğ er faydası da kart çıkaran kuruluşun sunduğu bazı özel hizmetlerden yararlanma olanağına sahip olmasıdır. Bu hizmetlere örnek olarak, belirli dönemlerde çıkarılan dergileri ücretsiz edinmek, sadece
120
BAYDEMİR, s.40-vd. ; YILMAZ, s.26; SAYIN, s. 9; AYDIN, s. 56.
121
AYDIN, s. 57. Kredi kartının taksitlendirme işlevi özellikle üye işyerlerinin kart hamiline taksitle mal ve hizmet temin etmediği durumlarda , kredi kartı hamilinin kart çıkaran kuruluşa ödemelerini taksitle yaparak fiilen taksitle alışveriş yapma olanağına kavuşmasıyla daha belirgin şekilde ortaya çıkmaktadır. Bkz, İŞGÜZAR, s. 49; SAYIN, s. 10; BAYDEMİR, s. 41.