Kosova’nın yatırım ile ilgili mevzuat ve teşvikleri

Kosova’nın sahip olduğu mevcut yasanın temel ilkesi Kosova’ya yapılacak yabancı yatırımların teşvik edilerek ve cesaretlendirilmesidir. Yatırımlarının garanti altında olacağını bilecek yatırımcılar Kosova’daki yatırımlarını artıracaklardır. Böylece

75

Kosova ekonomisinde topyekun bir iyileşme görülecek. Ayrıca güçlü ve çeşitli sektörlerde rekabetçilik doğacaktır. Bu şekliyle mevcut yasa şunları hedeflemektedir: • Sermaye, modern teknoloji, know-how, finans ve danışmanlık hizmetleri, yöneticilik sistemleri ve bilgi birikiminin aktarımı sağlanarak Kosova’nın bölge, Avrupa ve dünya ekonomilerine tam entegrasyonunu sağlamak

• Kosova’nın dış pazarlarla mal, hizmet ve sermaye alış-verişinin çeşitliliğinin artırılması

• Kosova yasal çerçevesinin istikrar ve şeffaflığının sağlanarak Avrupa ve uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmesi

Kosova’nın dışında yaşayan kişiler, yurtdışında kurulmuş şirketler ile yabancı bir ülkenin kurmuş olduğu şirketler yabancı kişiliğe sahiptir. Yabancı yatırımlar aşağıdaki şu şekillerde yatırım yapabilmektedir:

• Mülk ve gayri mülk ile bunlardaki hisse ve haklar

• Telif hakları ve patenler ile üretim teknikleri ve know-how süreçleri

• Nakit, hisse, senet, teminat, borsa hissesi, hazine bonusu, devlet tahvili v.b borç enstrümanları

• Sözleşmeler ile elde edileceği belgelenen para, mal ve hizmet hakları • Kosova ya da herhangi başka bir ülkeden elde edilen kazanç [12]

Bir şirketin Kosova’da yabancı yatırımcı sayılabilmesi için bu şirketin en az %25 hissesinin bir yabancı şahıs ya da kuruluşa ait olması, yazılı bir sözleşmeyle belgelenmek kaydıyla yabancı bir yatırımcı tarafından kontrol ediliyor olması ya da yönetim kurulun çoğunluğunun yabancıların kontrolünde olması gerekmektedir. Kosova Cumhuriyeti yabancı yatırımlarını garanti altına almıştır. Bu garanti uluslararası anlaşmalar ve Kosova yasalarıyla her şart altında korunmak zorundadır. Kosova Cumhuriyeti hiçbir zaman yabancı bir yatırımcıyı zora sokacak uygulamalar yapmamakla yükümlüdür. Ayrıca yabancı yatırımcılara hiç kimse tarafından ayrımcılık uygulanamayacağı yasalarla garanti altına alınmıştır. Bahsigeçen yatırımcıların tüm yatırım, hak ve çıkarları devlet tarafından tanınmıştır. Hiçbir kamu kuruluşu bu hakları ihlal edemeyecektir. Bu hakların ihlali halinde Kosova devleti şirketin maddi manevi tüm zararını tazmin edeceğini mevcut yasalarda belirtmiştir.

76

Kosova devleti yabancı yatırımcıların en az yerli yatırımcılar kadar olumlu şartlarda yatırım yapmalarını garanti altına alacaktır. Kosova bağlı olduğu uluslararası anlaşmalar gereği bir yatırımcıya ırkı nedeniyle farklı muamele yapmayacağını kabul etmiştir. Ancak bahsigeçen yatırımcılar yerli yatırımcılar kadar sorumluluğa da sahip olacaktır. Yatırımcı yatırım yaptıktan sonra beş yıl içerisinde yatırım kanunlarında bir değişiklik olsa dahi bu beş yıl içinde devletten tazminat talep edilebilir. [12] Kosova’da yapılmış yabancı bir yatırım ile yabancı bir yatırımcıya ait varlıklar şu durumlar haricinde kamulaştırılamaz:

• Bir varlık üzerinde meşru kamu çıkarı olması halinde

• Yabancı yatırımcılara yerli yatırımcılarla eşit şartlarda davranılmak suretiyle milli ve uluslararası yasalara tam bağlı kalarak yatırımcının hak ettiği ödemenin eksiksiz olarak gecikme faizleriyle (LIBOR+%2) beraber yapılması halinde

Yabancı yatırımcılar Kosova’da istedikleri para birimini kullanabilir ve ayrıca elindeki nakdi Kosova’ya sokup çıkarabilir. Yatırımcılar Kosova’da gerçekleşen yasadışı olaylardan Kosova devletinin sorumlu olması sonucunda zararlarını devletten tazmin edebilirler. Yatırımcının savaş, çatışma, isyan, yağma, protesto, iç ayaklanma, terörizm v.b gibi politik ve ekonomik durumlarla ilgili sorunlar yaşaması durumunda Kosova devleti bu yatırımcının zararını ya tazmin edecektir ya da benzer bir uzlaşı yolu bulacaktır. Ayrıca bahsigeçen yatırımcı herhangi bir Kosova kurum, kuruluş ya da memurunun sebep olacağı maddi zararları da Kosova devletinden tazmin edebilir.

Sayılan imtiyazlardan faydalanan yatırımcının aynı zamanda sorumlulukları da bulunmaktadır. Bu sorumlulukların başında yasalara, bilhassa çevresel koruma ile ilgili yasalara saygılı olması gerekir.

Kosova’da yapılacak yabancı yatırımlarda mesleki, yönetimsel, danışmanlıkla ilgili alanlarda ve teknik konularda faaliyet göstermek maksadıyla yabancı ülke vatandaşları çalıştırılabilir. Bu yabancı çalışanların oturum izni kontrat süreleri kadardır, ve bu kişiler için Kosova devleti vize işlemleri ile oturum izinlerini kolaylaştırmaktadır. Bu çalışanlar çalışma mevzuatı bakımından Kosova’daki çalışanlarla aynı şart ve özlük haklarına sahiptir.

Yabancı yatırımcılar yatırımlarını ve tüm varlıklarını istedikleri an sona erdirip nakit olarak yurtdışına aktarma özgürlüğüne sahiplerdir. Yatırım esnasında doğabilecek

77

her türlü anlaşmazlık için Kosova ile yatırımcı arasındaki anlaşmalar yahut uluslararası mevzuatlar geçerli olacaktır. Kosova devleti bu gibi ticari uyuşmazlıklar hususunda New York anlaşmasına sıkı sıkıya bağlıdır.

Yapılacak her türlü yabancı yatırım için Yatırım Teşvik Kurumu yatırımcılara talepleri halinde danışmanlık sağlayacak ve diğer kamu kuruluşlarındaki işlemleri kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır. Bu kurum olası yatırımcılar için gerekli uygun ortamı yaratacak, Kosova’yı yabancı yatırımcılar için cazip kılacak ve ayrıca yatırımcılara gerekli her türlü bilgiyi sağlayacaktır. Kosova’nın tüm kurum ve kuruluşları bu kurumun hedeflerine uyum sağlamak zorundadır. [12]