Korelasyon Analizine İlişkin Bulgular

Araştırmadan elde edilen verilere korelasyon analizi yapılmıştır. Danışmanların sergiledikleri duygusal emek, örgütsel vatandaşlık tutumları ve örgütsel yaşamda yalnızlık düzeylerine ilişkin ortalama, standart sapma ve korelasyon değerleri hesaplanmıştır. Tablo 9 aracılığıyla hesaplanan tüm değerler

paylaşılmaktadır.

Tablo 9. Betimleyici İstatistikler ve Korelasyon Analizi

DEĞİŞKENLER ORT. SS 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1. Özgecilik 3.85 0.73 1

2. Vicdanlılık 4.44 0.57 .172** ₁

3. Centilmenlik-Nezaket 4.13 0.54 .428** _.348** ₁

4. Sivil Erdem 4.45 0.59 .413** _.338** _.543** ₁

5. Yüzeysel Rol Davranışı 2.50 1.10 -.466** _{-0.077 -.143}** _-.127** ₁

6. Derinlemesine Rol Davranışı 2.43 1.32 .497** _{0.022 .228}** _.205** _-.487** ₁

7. Samimi Rol Davranışı 3.89 0.83 .541** _.247** _.167** _.260** _-.749** _.499** ₁

8. Duygusal Yoksunluk 1.96 0.83 -.367** _{-0.059 -.357}** _-.294** _.127** _-.105* _-.151** ₁

9. Sosyal Arkadaşlık 1.75 0.63 -.400** _-.132** _-.398** _-.490** _.162** _-.194** _-.253** _.520** ₁

* Korelasyon 0.01 seviyesinde anlamlı (2-yönlü) ** Korelasyon 0.05 seviyesinde anlamlı (2-yönlü).

Tablo 9’de görüldüğü üzere araştırma kapsamındaki bağımlı, aracı ve bağımsız değişkenler arasında anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmaktadır. Korelâsyon katsayılarının yorumlanabilmesi için r<0.40 oranının zayıf, r=0.40 ila 0.59 oranlarının orta, r=0.60 ila 0.74 oranları iyi ve r>0.75’den yüksek oranların mükemmel olarak kabul edildiği ifade edilmektedir.379

Korelasyon matrisi incelendiğinde, özgecilik ile vicdanlılık arasında pozitif, anlamlı ve zayıf bir ilişki (r= .172, p<0.05) tespit edilmiştir. Özgecilik ile centilmenlik- nezaket arasında pozitif, orta, anlamlı bir ilişki (r= .428, p <0.05) tespit edilmiştir.

379 _{Hüner Şencan, “Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik” (Ankara: Seçkin}

157

Özgecilik ile sivil erdem arasındaki ilişki ise pozitif, orta derece, anlamlı ilişki (r=.413, p<0.05) sergilemektedir. Keser ve Karaduman 2014 yılında gerçekleştirdikleri çalışmalarında örgütsel vatandaşlık davranışının her bir alt boyutunun birbiriyle pozitif yönlü anlamlı ilişkisi olduğunu tespit etmişlerdir. Özgecilik ile yüzeysel rol davranışı arasında ters yönlü, orta ve anlamlı ilişki (r= -466, p<0.05) tespit edilmiş iken derinlemesine rol davranışı ile orta, pozitif yönlü anlamlı ilişki (r= .467, p<0.05) sergilediği görülmektedir. Samimi rol davranışıyla da aralarında pozitif, orta derece, anlamlı ilişki (r=.541 p<0.05) tespit edilmiştir. “Ulaşılabilen kaynaklarda örgütsel vatandaşlığın alt boyutları ile duygusal emeğin alt boyutlarına ilişkin gerçekleştirilen korelasyon analizlerinde, samimi rol davranışı ile yüzeysel rol davranışı arasında negatif ilişki saptanmış olup, örgütsel vatandaşlık tutumları ile duygusal emeğin her bir alt boyutu arasında pozitif ilişki olduğu tespit edilmiştir.”380 _{Özgecilik tutumlarının}

yalnızlık değişkeninin alt boyutlarıyla arasında negatif yönlü, orta dereceli anlamlı ilişki (r =- 367, p<0.05) (r= -400, p<0.05) sergilediği tespit edilmiştir. Benzer sonuçlara Keser ve Karaduman (2014) da ulaşmıştır.381 _{“Vicdanlılık” ile centilmenlik-}

nezaket arasında pozitif yönlü, zayıf, anlamlı (r= .348, p <0.05), sivil erdem ile ise yine pozitif, zayıf, anlamlı (r= .338, p= 0.05) ilişki tespit edilmiştir. Samimi rol davranışı ile de pozitif yönlü, orta dereceli, anlamlı ilişki sergilediği görülmektedir. Örgütsel yaşamda yalnızlığın alt boyutlarından sosyal arkadaşlık ile negatif yönlü, zayıf dereceli, anlamlı ilişki (r= -132, p<0.05) tespit edilmiştir. Vicdanlılık ile yüzeysel, derinlemesine rol davranışı ve duygusal yoksunluk arasında anlamlı ilişki tespit edilememiştir. Centilmenlik-Nezaket ile sivil erdem arasında pozitif yönlü, orta derece, anlamlı (r= .543, p<0.05), yüzeysel rol davranışıyla ise, negatif yönlü, zayıf, ilişki (r=-.143, p<0.05), derinlemesine rol davranışıyla da pozitif yönlü, zayıf, anlamlı ilişki (r= .228, p<0.05) tespit edilmiştir. Centilmenlik-Nezaket ile samimi rol davranışı arasındaki ilişki ölçüldüğünde yine pozitif yönlü, zayıf, anlamlı bir ilişki saptanmıştır.

Sivil erdem ile yüzeysel rol davranışının arasındaki ilişki incelendiğinde negatif yönlü, zayıf ve anlamlı ilişki (r=-.127, p<0.05) saptanmıştır. Derinlemesine rol davranışıyla ise pozitif yönlü, zayıf ve anlamlı (r= .205, p<0.05), samimi rol

380 _{Bıyık, Aydoğan, 172.; Beğenirbaş, Meydan, 171.} 381 _{Keser, Karaduman,193.}

158

davranışıyla da pozitif yönlü, zayıf ve anlamlı bir ilişki (r= .260, p<0.05) saptanmıştır. Sivil erdem ile duygusal yoksunluk arasında negatif yönlü, zayıf ve anlamlı (r=-.294, p<0.05) sosyal arkadaşlık ile de negatif yönlü, orta dereceli, anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Yüzeysel rol davranışı ile derinlemesine rol davranışı arasındaki ilişkiye yönelik incelemede iki değişken arasında negatif korelasyon olduğu görülmektedir. Orta derece ve anlamlı bir ilişki (r= -.487, p <0.05) olduğu saptanmıştır. Yüzeysel rol davranışı ile Samimi rol davranışı arasında da negatif yönlü ve kuvvetli, ( r= -749, p < 0.05) anlamlı ilişki görülmektedir. “Cheung Lin Shing 2006 yılında sunduğu doktora tezinde benzer sonuçlara ulaşmıştır. Çalışmasında duygusal emek ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiye yönelik yaptığı korelasyon analizinde, özgecilik ile duygusal emek arasında pozitif yönde anlamlı ilişki (r=755, p<0.01), centilmenlik ile pozitif (r=543, p<0.01), sivil erdem ile pozitif (r= 473, p<0.01), nezaket ile pozitif (r=724, p<0.01) anlamlı ilişki olduğunu tespit etmiştir”.382 _Duygusal

yoksunluk ile pozitif yönlü, zayıf, anlamlı bir ilişki (r=. 127, p<0.05) sosyal arkadaşlık ile de pozitif, zayıf ve anlamlı bir ilişki (r= .162, p<0.05) saptanmıştır.

Derinlemesine ile samimi rol davranışı arasında pozitif yönlü, orta düzeyde anlamlı bir ilişki (r= .499, p<0.05) olduğu tespit edilmiştir. Derinlemesine ile duygusal yoksunluk arasında ters yönlü, düşük düzeyli ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Tıpkı sosyal arkadaşlık değişkeni ile olduğu gibidir. (r=-.194, p<0.05)

Samimi rol davranışı ile duygusal yoksunluk arasında ters yönlü, zayıf ve anlamlı bir ilişki (r= -.151, p< 0.05) sosyal arkadaşlık ile de ters yönlü, zayıf ve anlamlı bir ilişki (r= -.253, p< 0.05) olduğu saptanmıştır.

Duygusal yoksunluk ile sosyal arkadaşlık arasında yapılan korelasyon analizi sonucunda ise; pozitif yönlü, orta derece, anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Kısaca; gerçekleştirilen korelasyon analizi sonucu duygusal emek ile örgütsel vatandaşlık arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Örgütsel yaşamda yalnızlığın her iki alt boyutunun da duygusal emek ve örgütsel vatandaşlık

382 _{Cheung Lin Shing “The Role of Emotional Labour in Generating OCB and Organizational}

159

ile negatif yönde anlamlı ilişki içerisinde olduğu, sadece yüzeysel rol davranışı ile pozitif yönde anlamlı ilişkisi olduğu saptanmıştır. Literatür incelendiğinde benzer sonuçlara ulaşmış çalışmalar mevcuttur.