Kişilik Haklarını İhlâl Eden İnternet Ortamındaki Yayın İçeriğinin Noterlerce Güvenli Elektronik İmza Kullanılarak

Elektronik Ortamda Tespiti

NK m. 198/A, 2 hükmü, Noterlik Kanunu’nun 61. maddesinde düzenlenen noterlerin yapabileceği tespit işlerinin kapsamını genişle- terek, fiili olgu veya durumlar yanında elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin de noterlerce tespit işle- ri kapsamında yapılabilmesini olanaklı hâle getirmiştir. Verinin tespiti işleminden, bir donanımdaki veya internet ortamındaki verinin tespiti işlemi ile o verinin belirli bir anda ya da zama aralığında o anki veya za- man aralığındaki hâlinin değişmez olarak belirlenmesi, tekrar edilebilir hâlde tutulması ve saklanması anlaşılır (Yönetmelik m. 5, 6/a).

Elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü veri tespiti, Noterlik Kanununun 61. maddesinde yer alan tespit işleriyle aynı şekilde ve usûlde yapılacaktır. Noterlik Kanununun 61. maddesinde yazılan tespit işlemleri kâğıt ortamında tutanak şeklinde (NK m. 102); elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile yapılaca- ğından, elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin tespiti de güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda yapılabilecektir (NK m. 198/A, 2).

Yönetmelikde tespitin nasıl yapılacağına ilişkin bazı düzenle- meler öngörülmüştür. Buna göre, donanımdaki bir verinin tespiti için malikin ya da zilyedin rızasıyla mahalinde veya noterlikte yapılabilir. Noterlerin cebir kullanma yetkisi bulunmadığından, malikin ya da zil- yedin rızasının aranması yerinde olmuştur. Belirtmek gerekirse, malik ile zilyedin farklı olduğu hâllerde, en azından zilyedin rızası aranacak- tır. Zîrâ malikin rızası olsa dahi zilyedin rızası yoksa, tespit işlemi de yapılamayacaktır (Yönetmelik m. 5, 6/b). Tespit edilecek veri internet ortamında ise rıza aranmayacak, tespit işlemi TNBBS üzerinden yapı- labilecektir (Yönetmelik m. 5, 6/c).

İster donanımdan olsun ister internet ortamından olsun, yapılan tespit işlemi hakkında noterlik mevzuatı çerçevesinde noterliğin çalış- ma saatleri içinde bir tutanak düzenlemelidir. Tutanakta işlemle ilgili tüm ayrıntılara yer verilmeli; başvuran kişi, işlemin yapıldığı yer ve zaman, duruma göre web sitesi ve/veya web sitesinin ilgili sayfaları, tespitin nasıl yapıldığı, gün saat dakika bilgisi gibi hususlar ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.

NK m. 198/A, 2 ile ilk defa Türk hukukunda yer bulan elekt- ronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin noter tarafından elektronik ortamda güvenli elektronik imza kullanıla- rak tespitinin yapılması, en çok internet ortamında işlenen suç ve haksız fiillerle mücadele konusunda etkili olacaktır. 5651 sayılı İnternet Orta- mında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşle- nen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda204 _{içerik sağlayıcı,} yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yüküm- lülük ve sorumlulukları ile internet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usûller düzenlenmiştir (İOYYDHK m. 1).

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hak- larının ihlâl edildiğini iddia eden kişiler, sulh ceza hâkimine başvurma- dan önce, elektronik ortamda yer alan ve kişilik haklarını ihlâl ettiğini iddia ettiği durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin noter tarafından elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile tespitini yap- tırabilir ve bu tespiti sulh ceza hâkimine yapacakları başvuruda delil olarak kullanabilirler. İnternet ortamında yapılan yayın içeriklerinde anlık değişiklikler yapılabilmesi sebebiyle, elektronik ortamdaki du- rum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda noter tarafından tespiti, internet ortamında yapılan yayının içeriğinin süratle ve güvenli şekilde tespitini sağlayacağından ilgiliye ispat kolaylığı sunacaktır.

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hak- larının ihlâl edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağla- yıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını 204 RG 23.5.2007, Sa. 26530.

isteyebileceği gibi, doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilirler (İOYYDHK m. 9, 1).

Sulh ceza hâkimi, vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlâlinin gerçekleştiği yayın, kı- sım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engel- lenmesi yöntemiyle verir (İOYYDHK m. 9, 4). Noter tarafından güven- li elektronik imza ile yapılan elektronik ortamdaki durum, görüntü veya işlem tespitiyle, kişilik hakkının ihlâlinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili URL saptanmış olacağından, hâkimin vereceği erişimin engellenmesi kararı da kolaylaşacaktır. Çünkü noterlikçe yapılan elekt- ronik ortamdaki yayın tespiti ile, erişimin engellenmesi kararı verilecek içerik hızlı ve somut olarak ortaya koyulacak, erişimi engellenecek alan adı, IP adresi tespit edilecek, kişilik haklarını ihlâl eden içerik (URL) serî biçimde belirlenecektir.

Hâkim, elektronik ortamda noter tarafından güvenli elektronik imza kullanılarak yapılan elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem veya benzeri her türlü verinin tespitine istinaden erişimin engellenme- si kararını somutlaştıracak ve doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderecektir (İOYYDHK m. 9, 4). Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafın- dan erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kara- rının gereği derhâl, en geç dört saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir (İOYYDHK m. 9, 8). Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendili- ğinden hükümsüz kalır (İOYYDHK m. 9, 7). İçeriğe erişimin engellen- mesi kararının uygulanıp uygulanmadığı ve erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olup olmadığı da, elektronik ortamda noter tarafından güvenli elektronik imza kullanılarak tespit edilebilecek verilerdendir.

Hâkimin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlâline ilişkin yayının veya aynı mahiyetteki yayınların başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda, ilgili kişi tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliğine müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır (İOYYDHK m. 9, 9). İlgili, Erişim Sağla- yıcıları Birliğine başvuru yapmadan önce, kişilik hakkının ihlâline iliş- kin yayın ile aynı mahiyetteki yayınların başka internet adreslerinde de

yayınlanmış olduğunu, NK m. 198/A, 2 kapsamında elektronik ortamda notere tespit ettirebilir ve böylece erişimin engellenmesini istediği alan adı, IP adresi veya içeriği (URL) güvenli elektronik imzalı elektronik ortamdaki noter tespitiyle ispatlayabilir.

2) Özel Hayatının Gizliliğini İhlâl Eden İnternet