Kelime Bilgi Düzeyi ile Okuduğunu Anlama BaĢarısının Annenin Öğrenim

AraĢtırmada, “Yedinci sınıf öğrencilerinin kelime bilgi düzeyleri ile okuduğunu anlama baĢarıları, annenin öğrenim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?” Ģeklinde ifade edilen probleme cevap bulmak amacıyla hem kelime bilgi düzeyi için hem de okuduğunu anlama baĢarısı için tek yönlü ANOVA yapılmıĢtır. Elde edilen sonuçlar Tablo 32‟de verilmiĢtir.

Tablo 32. Annenin Öğrenim Düzeyine Göre Kelime Bilgi Düzeyi ile Okuduğunu Anlama BaĢarı Puanları Arasında Farklılık Olup Olmadığına Yönelik ANOVA Sonuçları Bağımlı değiĢken Annenin öğrenim düzeyi N _X Ss Sd F p Fark η² Kelime bilgi düzeyi O.değil (A) 35 192,91 29,38 4- 265, 989 29,563 ,000* A<B, A<D A<E, B<D B<E, C<D C<E, D<E ,245 Ġlkokul (B) 94 210,47 31,84 Ortaokul (C) 82 201,19 23,78 Lise (D) 102 227,47 30,70 Üniversite (E) 42 247,47 25,36 Okuduğunu anlama O.değil (A) 35 23,60 7,43 4- 281, 012 24,857 ,000* A<B, A<D, A<E, B<D, B<E, C<D, C<E, D<E ,209 Ġlkokul (B) 94 28,22 8,10 Ortaokul (C) 82 25,98 6,40 Lise (D) 102 32,14 8,54 Üniversite (E) 42 36,88 6,28

Tablo 32‟de görüldüğü üzere araĢtırmaya katılan öğrencilerin kelime bilgisi puanları ortalamalarının annenin öğrenim düzeyi değiĢkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan ANOVA sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuĢtur [Brown-Forsythe (4; 265,989) = 29,563, p<,05]. Farkın hangi gruplardan kaynaklandığını bulmak amacıyla yapılan Dunnetts C testi sonucunda bu farkın A-B, A-D, A-E, B-D, B-E, C-D, C-E ve D-E grupları arasında olduğu belirlenmiĢtir. Buna göre annenin öğrenim düzeyi ilkokul olan öğrencilerin kelime bilgisi puanlarının annenin öğrenim düzeyi okuryazar olmayan öğrencilere göre daha yüksek; annenin öğrenim düzeyi lise veya üniversite olan öğrencilerin kelime bilgisi puanlarının annenin öğrenim düzeyi okuryazar olmayan, ilkokul veya ortaokul olan öğrencilere göre daha yüksek; annenin öğrenim düzeyi üniversite olan öğrencilerin kelime bilgisi puanlarının annenin öğrenim düzeyi lise olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu söylenebilir.

Genel olarak, yüksek gelirli ailelerin ve daha eğitimli annelerin çocukları, okul baĢladıklarında düĢük gelirli ailelerin çocuklarından daha fazla kelime hazinesine sahip olduğu bilinen bir gerçektir (Snow, Tabors ve Dickinson, 2001). Özkök Kayhan‟ın (2010) 1-5. sınıfa devam eden öğrenciler üzerinde yaptığı araĢtırma sonucunda anne eğitimi yüksek olan öğrencilerin kelime bilgisi puanları açısından daha iyi performans sergiledikleri gözlenmiĢtir. Okul öncesinde öğrenim gören 6 yaĢ grubunda anne ve baba eğitim düzeyi yüksek olan öğrencilerin kelime servetinin daha fazla olduğu tespit edilmiĢtir (SavaĢ, 2010).

Annenin öğrenim düzeyi değiĢkeninin kelime bilgisi üzerinde ne düzeyde etkili olduğunu belirlemek amacıyla eta-kare (η²) değeri hesaplanmıĢtır. Hesaplanan eta-kare (,24) değerine göre öğrencilerin kelime bilgisinden aldıkları puanlara ait toplam varyansın %24‟ünün annenin öğrenim düzeyi değiĢkenine bağlı olduğu söylenebilir. Hesaplanan bu değer, cinsiyet değiĢkeninin kelime bilgi düzeyi üzerinde “geniĢ” düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğunu göstermektedir.

Tablo 32‟de görüldüğü üzere araĢtırmaya katılan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarı puanları ortalamalarının annenin öğrenim düzeyi değiĢkenine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılan ANOVA sonucunda grup ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuĢtur [Brown-Forsythe (4; 281,012) =24,857, p<,05]. Farkın hangi gruplardan kaynaklandığını bulmak amacıyla yapılan Dunnetts C testi sonucunda bu farkın A-B, A-

D, A-E, B-D, B-E, C-D, C-E ve D-E grupları arasında olduğu belirlenmiĢtir. Buna göre annenin öğrenim düzeyi ilkokul olan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarı puanlarının annenin öğrenim düzeyi okuryazar olmayan öğrencilere göre daha yüksek; annenin öğrenim düzeyi lise veya üniversite olan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarı puanlarının annenin öğrenim düzeyi okuryazar olmayan, ilkokul veya ortaokul olan öğrencilere göre daha yüksek; annenin öğrenim düzeyi üniversite olan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarı puanlarının annenin öğrenim düzeyi lise olan öğrencilere göre daha yüksek olduğu söylenebilir.

Semizoğlu‟nun (2013) yaptığı araĢtırmaya göre 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama puanları anne ve baba eğitim durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Okuduğunu anlama puanlarının anne ve baba eğitim durumuna göre ortalamalarına bakıldığında lise ve üniversite mezunu anne ve babaların çocukları diğer gruplara göre daha baĢarılı olmuĢlardır. Anne eğitim düzeyi ise baĢarıyı olumlu yönde daha çok artırmaktadır. Yılmaz (2011) ilkokul 4. sınıflar üzerinde yaptığı araĢtırmada annesi ilköğretim ve üniversite mezunu olan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarılarının annesi okuryazar olmayan öğrencilere göre daha yüksek; annesi üniversite mezunu olan öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarılarının annesi lise mezunu olan öğrencilere göre daha yüksek olduğunu tespit etmiĢtir.

Farklı seviyelerden ortaokul öğrencileri üzerinde yapılan çalıĢmalar araĢtırmanın bu bulgusunu desteklemektedir. Yapılan araĢtırmalara göre annenin öğrenim düzeyi yükseldikçe, öğrencinin okuduğunu anlama baĢarısı da yükselmekte, annenin öğrenim düzeyi azaldıkça, öğrencinin okuduğunu anlama baĢarısı da azalmaktadır (AteĢ, 2008; ÇalıĢkan, 2000; KeleĢ, 2005; Köseoğlu, 2011; Kurnaz, 2018; Özkök Kayhan, 2010; Sert, 2010). Sidekli‟nin (2005) 5. sınıf öğrencileri üzerinde yaptığı araĢtırmasında, anne-babanın eğitimine göre hem öğretici metinlere hem de öyküleyici metinlere göre okuduğunu anlamada anlamlı bir farklılık bulunmuĢtur. Bu farklılığa göre her iki metin türünde de üniversite mezunu anne-babaların çocukları diğerlerine nazaran daha baĢarılı olmuĢtur. Anne-baba eğitim durumuna göre öğrencilerin her iki metni anlama düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiĢtir. Üniversite mezunu anne-babaların çocuklarının öğretici metinleri daha iyi anladığı görülürken diğerlerinin öyküleyici metinleri daha iyi anlamakta oldukları görülmüĢtür. Yine farklı seviyelerden ilkokul öğrencileri üzerinde yapılan çalıĢmalarda da anne ve babanın eğitim düzeyine bağlı olarak okuduğunu anlama baĢarısı artmıĢ veya azalmıĢtır (Akın, 2016; Katırcı Ağaçkıran, 2016; Koçyiğit, 2003; Özkök Kayhan, 2010; Sabak Kaldan, 2007). Anılan

(1998) çalıĢmasında, 5. sınıf Türkçe dersinde okuduğunu anlama becerisi hedef davranıĢların gerçekleĢme düzeyinin, anne ve babanın eğitim düzeyinin yüksek olmasından olumlu etkilendiğini tespit etmiĢtir. Yapılan çalıĢmalar çoğunlukla anne baba eğitim düzeyinin okuduğunu anlama baĢarısı üzerinde etkili olduğunu göstermekle beraber Yılmaz‟ın (2006) 2. sınıf öğrencileri üzerinde yaptığı araĢtırmaya göre öğrencilerin okuma becerisi düzeyi, anne-babanın eğitim seviyesine göre değiĢmemektedir. Sonuç olarak annenin öğrenim düzeyi ile öğrencinin okuduğunu anlama baĢarısı arasında doğrusal bir iliĢki olduğu söylenebilir.

Annenin öğrenim düzeyi değiĢkeninin okuduğunu anlama baĢarısı üzerinde ne düzeyde etkili olduğunu belirlemek amacıyla eta-kare (η²) değeri hesaplanmıĢtır. Hesaplanan eta-kare (,20) değerine göre öğrencilerin okuduğunu anlama baĢarısından aldıkları puanlara ait toplam varyansın %20'sinin annenin öğrenim düzeyi değiĢkenine bağlı olduğu söylenebilir. Hesaplanan bu değer, annenin öğrenim düzeyi değiĢkeninin okuduğunu anlama baĢarısı üzerinde “geniĢ” düzeyde etki büyüklüğüne sahip olduğunu göstermektedir.

4.2.6 Kelime Bilgi Düzeyi ile Okuduğunu Anlama BaĢarısının Babanın