Kazanç Paylaşım Planlarının Uygulanması ve Dikkat Edilmesi Gereken

İşletme yönetimlerinin kazanç paylaşım planlarını uygulamaya başlamadan önce şu altı noktada gerekli çalışmaları yapmaları gerekmektedir

1. İşletme stratejileri ile uygunluk: Strateji organizasyonlar için değişim aracı rolü oynar. Kazanç paylaşım planları işletme stratejileri ile desteklendiği sürece varlığını sürdürebilir.

2. İşletme kültürü ile uygunluk: Planlar organizasyonun varolan inanç ve değerleri ile uyum gösterdiği sürece etkin olarak kullanılabileceklerdir.

3. katılımcı yönetim anlayışı: Kazanç paylaşımı katılımcı bir yönetim biçimini gerektirir. Danışmanlar ve yöneticiler çalışanların planlar yoluyla yetkilendirilmesinden rahatsızlık duymamalıdırlar. Yönetim çalışanlar tarafından getirilen önerilere karşı açık ve bunların uygulanması konusunda da istekli davranmalıdır.

4. Bilgi raporlama sistemlerinin geliştirilmesi: Kazanç paylaşım planları işletmenin bilgi sistemleri üzerine bir yük getirecektir. Planın başarı ile uygulanması bilgilerin doğru olarak ve zamanında ilgili birimlerce hazırlanmasına bağlıdır. 5. Ürün ve hizmet yapısı: Ürün ve hizmet çeşitliliğinin fazla olması planların

uygulanmasında bir takım problemleri de beraberinde getirmektedir. Bu yüzden geniş yelpazede mal ve hizmet üreten işletmelerde kazanç paylaşım planlarının yürütülmesi daha zor olmaktadır.

6. Çalışanlar arasındaki dayanışma: Kazanç paylaşım planlarının birbirine bağımlılığın üst düzeyde olduğu işletmelerde daha iyi çalıştığı görülmektedir. Piyasada faaliyet gösteren bir organizasyon diğerlerine benzemediği için kazanç paylaşımı planlarının da her yerde aynı şekilde dizayn edilmesi ve uygulanması mümkün değildir. İşletme yönetimlerinin bu açıdan dikkatli davranmalarının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Yöneticiler veya görevlendirilmiş birim yada birimler iş piyasası ve organizasyon yapısına uygun kazanç paylaşımı planının oluşturulması ve uygulanması sırasında gerekli adımları atarken şu sırayı takip etmelidirler:

uygunluk var mıdır? Başarılı bir planın dizaynı ve uygulanması için yapmamız gerekenler nelerdir?

Organizasyonun mimarisi üç temel elementten oluşmaktadır. Bunlar 1.Teknoloji, ekipman, bilgi ve uygulama,

2.Organizasyon: yönetim kontrol sistemi,genel yapı, insan kaynakları sistemleri, çalışanların yeterlilikleri ve süreçler

3.İş süreçleri, fiziksel yapıdır.

İşletme içerisinde uygulanacak olan kazanç paylaşım planlarının bu elementler üzerinde ne gibi etkilerinin olacağı önceden dikkate alınmalıdır.

Kazanç paylaşım programının dizayn edilmesi: Bu süreç öncelikli olarak bir dizayn takımının kurulması ile başlayacaktır. İnsan kaynakları, eğitim, finans, üretim ve sendika temsilcilerinden oluşacak bir ekibin işlevsel olarak bu işi yürütebileceği söylenebilir. Eğer oluşturulan bu ekip elemanları kazanç paylaşım planları hakkında yeterli derecede bilgi ve tecrübeye sahip değiller ise bu durumda : kazanç paylaşımının tarihçesi, başarı ile sonuçlanmış vaka çalışmaları, fabrika ziyaretleri, ortaya çıkaracağı faydalar ve taşıdığı riskler, kazanç paylaşım planlarının birbirlerinden farklı yönleri, dizayn ve uygulamalar için taslakların oluşturulması konularında bir eğitime tabi tutulmaları uygun olacaktır.

Eğitim tamamlandıktan sonra dizayn takımı, kazanç paylaşım programının amaçlarının oluşturulması ve geliştirilmesi, planın etkileyeceği grupların belirlenmesi, çalışanların katılım yöntemleri-verimlilik- prim formülleri- prim ödemeleri gibi konularda planın ana unsurlarının belirlenmesini gerçekleştirmelidirler.

Planlar bu konuda görevlendirilmiş ekip tarafından dizayn edildikten sonra yönetim bu planları hangi düzeyde uygulayacağına karar vermelidir. Bu işletmenin pilot olarak seçilebilecek belirli bir ünitesi ile sınırlı kalabilirken uygulamanın tüm işletme için başlatılması kararı da verilebilir.

Programın yürütülmesi: Kazanç paylaşım planları piyasalarda meydana gelebilecek değişikliklere cevap verebilecek derecede esnek olmalıdır. Bu safhada dizayn ekibi, belirlenen görev ve sorumlulukların yerine getirilip getirilmediğini inceleyecek ve takip edecektir.

Planların uygulanması sırasında bir takım sorunların çıkabileceği gerçeğinden hareketle planların gelişim ve değişimlerinin sağlanmasına yönelik bir ön hazırlık da önceden yapılmalıdır. Bu konuda belirlenen politikaların neler olduğu, hangi şartlar altında planlarda değişikliklere gidilebileceği, bu konuda hangi süreçlerin takip edileceği, düzenli olarak kimin yada kimlerin gözlemlerde bulunmasının gerektiği yazılı olarak belirlenmelidir.

Başarısızlıkla sonuçlanan kazanç paylaşım planları incelendiğinde, dizayn,uygulama ve gerekli revizyonların yapılmasında yetersiz kalınmasının etkili olduğu görülmektedir. Bu temel yargıdan hareketle şunlar söylenebilir:

ƒ Planlarda taraflar açısından kolay, anlaşılabilir formüller kullanılmalı, çalışanlar formüllerde yer alan bileşenler üzerinde etki sahibi olabilmelidir.

ƒ Planlar her yıl yeniden düzenlenmeli ve eksiklikleri giderilerek geliştirilmelidir. Planlara ilişkin sayısal değerler belirli periyotlarla güncellenmeli, programda yapılacak değişikler için iletişim kanalları sürekli açık tutulmalıdır.

ƒ Planların hazırlanması, uygulanması ve periyodik aralıklarla gelişimlerinin sağlanması süreçlerine çalışanlar dahil edilmelidir. Hedeflenen sonuçlara ulaşılabilmesi için organizasyon yöneticilerinin, çalışanların yardım ve desteklerini alması başarıyı pozitif yönde etkileyen bir rol oynayacağı unutulmamalıdır.

ƒ Kazanç paylaşım planlarının piyasa seviyesinin altındaki ücret ödemelerinin yerine geçecek bir sistem olmayıp piyasa şartları ile eşgüdümlü, temel ücretlerdeki artışı sağlama amacı taşıyan bir sistem olduğu unutulmamalıdır. ƒ Planların oluşturulması uygulama ve gelişimlerinin sağlanması bir uzman veya

bulunması ve uygulanması sistemin başarısı açısında önemli olduğu için uzman bir ekibe ihtiyaç vardır. Bu durumu dikkate almayan işletme yöneticileri, büyük umutlarla uygulamaya koydukları planlarda önemli sorunlarla karşılaşacakları gerçeğini hatırdan çıkarmamalıdırlar.

ƒ Planların başarısı için yerleşik bir üretim ve hizmet yapısının oluşturulmuş/ kurulmuş olması gereklidir. Yeni kurulmuş olanlar hariç işletmeler daha çok oturmuş bir üretim ve hizmet yapısına sahiptirler veya bu yapıyı kısa sürede kazanmak için büyük çaba sarf ederler. Üretim ve hizmet tekniklerinin sıklıkla değiştirilmesinin, çalışanların programa olan güvenini zedeleyeceği unutulmamalıdır.

Ayrıca çalışanların sendikaya üyeliği ve sendikanın ücret pazarlığında rol aldığı durumlarda işveren ve sendika arasında yapılacak çalışmalar sonucunda kazanç paylaşım primlerinin hangi oranda ve hangi aralıklarla dağıtılacağı belirlenebilir.