Katılım Müzakereleri ve Tarama Süreci

Katılım Müzakereleri Türkiye’nin AB müktesebatını ne kadar sürede kendi iç hukukuna aktarıp yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. AB müktesebatı, son katılım müzakereleri için 31 başlık altında sınıflandırılmıştır. Ancak Hırvatistan ve Türkiye ile başlayan bu yeni süreçte müktesebat faslı sayısı, geniş kapsamlı bazı konuların bölünmesi suretiyle 31’den 35’e çıkarılmıştır. Siyasi kriterler ve ekonomik kriterlerin de müktesebat uyumu kadar büyük önem taşıyacağı bu süreçte, ekonomi alanındaki gelişmeler de AB tarafından yakından izlenecek ve bazı müktesebat başlıklarında müzakerelerin açılmasında “kıyas koşulu” olarak kullanılabilecektir.

Müzakere Heyeti’nin Başkanı Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcı Abdullah Gül, Devlet Bakanı Ali Babacan Baş müzakereci olarak belirlenmiştir, siyasi kararlar Bakanlar Kurulu’nda alınacaktır. Her bir fasıl için bir “tarama grubu”, bir de “müzakere çalışma grubu” oluşturulacaktır. Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Dışişleri Bakanlığı’nın AB birimleri, Devlet Planlama Teşkilatı’nın AB birimleri, Başbakanlık Müsteşarlığı’nın ilgili birimleri, AB Daimi Temsilciliği katılım süreciyle ilgili olarak yapılacak tüm çalışmaların içinde yer alacak ve 35 faslın tümünü takip edecek kurumlardır. Yapılacak çalışmaların yürütülmesiyle ilgili bir

207 _{Dilek İştar Ateş ve Meltem Çakır, AB Komisyonu 2005 Türkiye İlerleme Raporu Ön}

“İzleme ve Yönlendirme Komitesi” kurulmuştur. Bu komitenin üyeleri , ABGS Genel Sekreteri, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşar Yardımcısı, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı,Türkiye’nin AB Daimi Temsilcisi’dir. Ayrıca kurumlarda uzman danışmanlardan ve uluslararası kuruluşlardan da istifade edileceği, sivil toplum kuruluşlarının AB katılım sürecinin bizzat içinde olacakları, sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin hem teknik düzeydeki çalışmalara hem de karar aşamasındaki konularla ilgili değerlendirmelere katılımlarının sağlanmasına özen gösterileceği, ayrıca, akademik çevrenin de çalışmalara katkısının sağlanacağı belirtilmiştir.

Türkiye için tarama süreci 20 Ekim 2005 tarihinde fiilen başlamıştır. Süreç belirli bir takvim içerisinde yaklaşık bir yıl devam edecektir. Her bir müzakere faslı için önce tanıtıcı sonra ayrıntılı tarama toplantısı yapılmaktadır. Tanıtıcı taramada Komisyon yetkilileri ilgili müzakere faslındaki AB müktesebatı hakkında bilgi vermekte, müzakere faslına göre, bu bölüm genellikle 1-2 günde tamamlanmaktadır. Tanıtıcı toplantının yapılmasından yaklaşık 1 ay sonra ayrıntılı taramaya geçilmektedir. Ayrıntılı taramada aday ülkenin ilgili fasıldaki müktesebatı kabul edilebilecek durumda olup olmadığı, fasıldaki müktesebata uygun kanunlar kabul edilip edilmediği ve müktesebatı uygulamak için gerekli idari yapılar mevcut olup olmadığı yönünde bilgi verilmesi istenmektedir. Her bir müzakere faslının taraması bittikten sonra, Komisyon üye ülkelere bir rapor sunmaktadır. Komisyon, raporlarında, ayrıntılı tarama sırasında Türkiye tarafından verilen bilgilere dayanarak müzakerelere hazır olunup olunmadığını değerlendirecek ve sonuç kısmında ya faslın müzakereye açılmasını önerecek; ya da bunun için tamamlanması gereken kıyas koşullarını (benchmarks) ortaya koyacaktır. Taraması tamamlanan fasıllarda Komisyon’un önerisi ve 25 üye ülkenin onayıyla fiili müzakerelere geçilecektir. Herhangi bir fasılda müzakerelerin fiili olarak başlaması için tüm tarama sürecinin tamamlanması beklenmeyecek, bir yandan tarama süreci devam ederken bir yandan da bazı fasıllarda fiili müzakereler yapılabilecektir.

AB Dönem Başkanlığı aday ülkenin Pozisyon Belgesini aldıktan sonra üye ülkelere dağıtmakta ve Komisyon ile üye ülkelerin katkılarıyla yine sadece o fasılla

ilgili AB’nin “Ortak Pozisyon Belgesi” oluşturulmaktadır. Ardından fiili müzakereler başlamaktadır. Her bir fasıl müzakere edildikten sonra geçici olarak kapanmaktadır. AB, mevzuat uyumunun yanı sıra uygulamada kaydedilen gelişmeleri de dikkate alıp değerlendirmektedir. Öte yandan, bir fasıldan diğerine geçildiğinde, aradaki süre içerisinde AB mevzuatı değişebilecek, bu değişime de uyum sağlamak gerekecektir. Ancak netice itibariyle geçici de olsa bir faslın kapanması, aday ülkenin o konuda AB standardına ulaştığı veya ulaşma yolunda AB’yi ikna eden sağlam strateji ve hedefler ortaya koyduğu anlamına gelmektedir.208

208 _{İktisadi Kalkınma Vakfı, “ Katılım Müzakereleri”, http://www.ikv.org.tr/katilimmuzakereleri.php,}

Tablo 1: Tarama Toplantı Tarihleri Fasıl Başlığı Tanıtıcı Toplantı

(Avrupa KomisyonuSunuşları)

Ayrıntılı Toplantı (Türk Tarafı Sunuşları)

1- Malların Serbest Dolaşımı 16-20 Ocak 2006 20-24 Şubat 2006 2- İşçilerin Serbest Dolaşımı 19 Temmuz 2006 11 Eylül 2006 3- İş Kurma Hakkı ve Hizmet

Sunumu Serbestisi 21-22 Kasım 2005 19-20 Aralık 2005 4- Sermayenin Serbest

Dolaşımı 25 Kasım 2005 22 Aralık 2005

5- Kamu Alımları 7 Kasım 2005 28 Kasım 2005 6- Şirketler Hukuku 21 Haziran 2006 20 Temmuz 2006 7- Fikri Mülkiyet Hukuku 6-7 Şubat 2006 2-3 Mart 2006 8- Rekabet Politikası 8-9 Kasım 2005 1-2 Aralık 2005 9- Mali Hizmetler 29-30 Mart 2006 2-3 Mayıs 2006 10- Bilgi Toplumu ve Medya 12-13 Haziran 2006 13-14 Temmuz 2006 11- Tarım ve Kırsal

Kalkınma 5-8 Aralık 2005 23-26 Ocak 2006 12- Gıda Güvenliği,

Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 9-15 Mart 2006 24 - 28 Nisan 2006 13- Balıkçılık 24 Şubat 2006 31 Mart 2006 14- Taşımacılık Politikası 26-29 Haziran 2006 25-28 Eylül 2006 15- Enerji 15-17 Mayıs 2006 14-16 Haziran 2006 16- Vergilendirme 6 -7 Haziran 2006 11-12 Temmuz 2006 17- Ekonomik ve Parasal

Politika 16 Şubat 2006 23 Mart 2006

18- İstatistik 19-20 Haziran 2006 17-18 Temmuz 2006 19- Sosyal Politika ve

İstihdam 8-10 Şubat 2006 20-22 Mart 2006 20- İşletmeler ve Sanayi

Politikaları 27-28 Mart 2006 4-5 Mayıs 2006 21- Trans-Avrupa Şebekeleri 30 Haziran 2006 29 Eylül 2006 22- Bölgesel Politika ve

Yapısal Araçların Koordinasyonu

11-12 Eylül 2006 9-10 Ekim 2006 23- Yargı ve Temel Haklar 7-8 Eylül 2006 12-13 Ekim 2006 24- Adalet, Özgürlük ve

Güvenlik 23-25 Ocak 2006 13-15 Şubat 2006 25- Bilim ve Araştırma 20 Ekim 2005 14 Kasım 2005 26- Eğitim ve Kültür 26 Ekim 2005 16 Kasım 2005

27- Çevre 3-11 Nisan 2006 29 Mayıs - 2 Haziran 2006 28- Tüketicinin ve Sağlığın

Korunması 8-9 Haziran 2006 6-7 Temmuz 2006 29- Gümrük Birliği _{31 Ocak - 1 Şubat 2006 13-14 Mart 2006} 30- Dış İlişkiler _{10 Temmuz 2006 13 Eylül 2006} 31- Dış, Güvenlik ve

Savunma Politikaları 14 Eylül 2006 6 Ekim 2006 32- Mali Kontrol _{18 Mayıs 2006 30 Haziran 2006} 33- Mali ve Bütçesel

Hükümler 6 Eylül 2006 4 Ekim 2006

34- Kurumlar ………. ………..

35- Diğer Konular ………. ………