Kasîde-i Hazâniyye Sûzî-i Sivasî 23a
Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lün
1 Câme-i zerdin geyüp gülzâr u deşt ü hem cibâl
Virdiler güz faslına zerrîn varak her bir nihâl
2 Kişver-i fasl-ı bahâr itdi çemen-zâra vedâ’ Nergis-i bâğ jâleden oldı ayakda pây-mâl
3 Kum döküp remmâl-ı çarh aradı baht-ı goncayı
Eyledi bâd-ı sabâ hükminde hayl-i kîl ü kâl
4 Geldi mefhûm-ı şitâ düşdi beyâza ‘akıbet
Şekl-i evvelde ferah sa‘deyn yazupdur Dânyâl
5 Saldı bârân-ı zemistân gülşene hayli akın Aldı evrâk-ı dırahtı koymadı çepden hılâl
6 Geydi sarular kamu ezhâr taraf-ı bâğda
Mantıku’l-tayr okumaz oldı hezârân oldı lâl
7 Câme-i sebzîyi soydı goncalar her gûşede
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 65
8 Hâkde kaldı usûl-ı her dıraht-ı mîve-dâr
Bâd-ı serd ile salınan kâmet-i serv oldı dâl
9 Degdi takıldı şitâ ardına düşdi gülşenin Koydı ocağına su bârân kıldı mekr ü âl
10 Aldı savurdı bahârın hâsılın bâd-ı hevâ Yele virdi koymadı gülzârda mâl ü menâl
11 Kaldı ayakda müşevveş cümle ezhâr u çemen
Ârzû-yı nev-bahâr eyler kamusı mâh u sâl
12 Şöyle yâgî kıldı Tâtâr-ı hazân gülşende kim Sûsenin adı kalıpdır goncadan fikr ü hayâl
13 Düşdigi çün goncanın bûy-ı latîfinden cüdâ Bu felek ağlar yüzine dutup ebri dest-mâl
14 Levha-i zer üstine yazmaklıga evsâfını Âbdan çizdi cedvel etrafa çarh sîmîn-şal
15 Zât-ı pâkiyle senin tanzîr-i …20 ider lîk
Rûz-ı nevrûzda hazân ile kırân itse hilâl
16 Dâver-i evc-i kerem-vâr-ı Muhammed Paşa kim
Tîğ-i kahrında olupdur der-be-der cümle dalâl
17 Bir vücûd-ı pâksin ey ‘âlî-himmet kim senin Gerd-i pâyındır şehâ çeşm-i ‘alîlâna kihâl
66 • Hakan Yekbaş
18 Sa‘d-tâli‘sin ezelden baht-ı makbûlun güşâ Nâm-i nîkin serverâ âfâkda sâhib-hısâl
19 Vasfını meddâh olan erkâmdan ‘âciz kalup
Eyleyüp hayr-ı mübârekle du‘â lutf-ı makâl
20 Çâkerin Sûzî kasîde tarh idüp imrûz hemîn
Geldi pûyende huzûr-ı ‘izzete ma‘lûm-ı hâl
21 Hamdu’lillâh buldı itmâm-ı sarây-ı devletin Küngür-i kasr-ı refî‘in zîveri bir hûb-makâl
22 Yazdılar levh-i cebîninde tevârîh-i güzîn İktibâs idüp hadîs-i …21 ehl-i kemâl
23 Oldı itmâm-ı binâ lâzım du‘â tebrîkle Bir iki noksânına kalmaz kelâmunı kemâl
24 Geldi erbâb-ı kulûb itdi du‘â târîhile
Hak mübârek kılsun ikmâl-i sarây oldı bu sâl 1132
Kasîde-i Sûzî-i Sivasî Berây-ı Benefşe Der-
Medh-i Muhammed Paşa-yı Sivasî 24a
Mef ‘û lü / Me fâ ‘î lü / Me fâ ‘î lü / Fe ‘û lün
1 Gülşende gelüp basdı yine pây benefşe
Gül hizmetine eyledi gavgâ-yı benefşe
2 Gülzârda ol hokka-i pîrûzesin açdı
İtdirdi ferâmûş bu sînâ-yı benefşe
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 67
3 Bir sahn-ı zümürrüdde koyup ke’s-i kebûdın
Esrâr ile alur hûş-ı dil-ârâ-yı benefşe22
4 Tersâyî sıfat gök giyinüp eyledi icrâ Bir muğ-beçedir sünnet-i ‘Îsâ-yı benefşe
5 Hizmet kemerin bend-i miyân eyledi âhir
Terk eyledi dünyâyı vü fîhâ-yı benefşe
6 Haddin aşurup zühd-i riyâ tonına geydi
Kulluklar idüp çekildi tenhâ-yı benefşe
7 Boynını egüp ehl-i riyâ sıfat gibi dâ’im Bir pula alup satmadı dünyâyı benefşe
8 Şebnemden alup sübha-i billûrı çevirdi
Teshîr-i güle okudı esmâyı benefşe
9 Çıkdı başa yüz buldı yine gonca-i terden
Boynını mezâd eyledi hây-hâyı benefşe
10 Destine alup destesini hûb-cüvânân
Bu yüzden ider tarz-ı temâşayı benefşe
11 Kâkül gibi ruhsâr-ı dil-ârâda salınup Hakkâ ki virür zînet-i zîbâyı benefşe
12 Gülzârda her gûşede bir mesken idindi
Gün gibi gezer durmadı her câyı benefşe
68 • Hakan Yekbaş
13 Dükkânın açup bâğda san h’âce-i ‘attâr Daruladı her bir gül-i ra‘nâyı benefşe
14 Ağız bir idüp bir nice zerrîn kadeh ile Gül şevkına nûş eyledi sahbâyı benefşe
15 Baş egdi seher bâd-ı sabâ ile çemende Mânend-i nihâl itdi temennâyı benefşe
16 ‘Adlinde senin gonca gibi geldi açıldı Gûş eylemedi gulgul-ı mînâyı benefşe
17 Devrinde tokuz dâne virür goncayı her şâh
Vaktinde senin dimedi ey vây benefşe
18 Bir nîm-nigâhıyla eger bulsa güşâyiş Dâ’im yitürür hizmet-i paşayı benefşe
19 Ey ‘âlî-himem Hazret-i Paşa-yı mükerrem
Nâmına okur sûre-i İsrâyı benefşe
20 Lutfıyla salın gülşene ey nahl-i ümîdim Teşrîfin içün bağladı âlâyı benefşe
21 Oldukça senin hâver-i ihsânına mazhar
Zabt itse n’ola kûh ile sahrayı benefşe
22 Sûzî okuyup bâb-ı Gülistân u Bahârı
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 69
23 Erbâb-ı sühan güft-i dırâz itse yiridir Zeyn eyledi çün zîr ile bâlâyı benefşe
(Başlık Yok) 25b
Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lün
1 Hamd-i Hudâ-yı zü’l-kerem kıldı firâvân ‘atâ
Eyledi tecdîd ni‘am dâ’im ana hamd ü senâ
2 Hazret-i Paşa-yı celîl nik-hısâl ü hem cemîl Nâm-ı Muhammed ü asîl hûb-cemâl ehl-i sehâ
3 Şehr-i Sivas içre hey itdi binâ-yı nâzenîn ‘Akl u rüşdin âferîn tarz-ı nevîn itdi edâ
4 Hamd-i Paşa-yı şerîf Âl-i Resûl hem zarîf Anın içün böyle latîf yapdı ferah dil-güşâ
5 Kasr-ı kalem-kâr u güzel ‘âlî-sarây bî-bedel Bâd-hevâsı mâ-hasal gelmededir rûz u mesâ
6 Yitmedi akl her denî itmedi add-i rûzını Böyle bülend meskeni itdi firâş ile binâ
7 Bekçidir ana ferkadân kutb-ı felekde dîde-bân23
Bedr-i hilâl her zamân virmededir darb-ı ziyâ
8 Her taraf nakşıyla pür-hal u zer ü sîmledir Her kimi ögerse öyledir cây-ı ferah oldur …24
23 22a’da vezin bozuk. 24 Metinde bu kelime yok.
70 • Hakan Yekbaş
9 Güft-i dırâz olmaya târîhini di Sûziyâ
Bu ‘âlî kasr-ı güşâ oldı güzel cihân-nümâ 1132
Târîh-i Merhûm Üstâdımız Mescî-zâde
‘Ömer Efendi Rahmetü’l-Mübdî 25b
Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lün
1 ‘Azm-i ukbâ eyleyüp nûş eyledi câm-ı memât
Pes recâm budur kim ola korkduğı şeyden necât
2 Küll-i nefsün zâ’ikatü mevtî25 irüp bu ki dahı
Sohbet-i gılmân u hûrân bula hem ma’ü’l-hayât
3 Yevm-i ferdâ cümle halk mahşer yirinde olıcak
Lutf-ı Hakk’la zıll-ı ‘arşında bula pây-ı sebât
4 Sûziyâ târîh-i merhûm lafzen ü ma’nen düşüp
Mescî-zâde bin yüz elli yidide itdi vefât 1157
Destûr-ı Mükerrem Zaralı Muhammed Paşa Hazretlerinin Üç Tûğ Müjdesi İçün Tarh Olınan
Târîh ve Du‘â-nâmedir 26a
Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lâ tün / Fâ ‘i lün 1 ‘Avn-i Hakla hall olındı muzmer-i dil ‘ukdesi
Çok şükür el-hamdülillâh gitdi a‘dâ nüktesi
2 Hazret-i Paşa-yı dâver oldı destûru’l-kerem Baht-ı mes‘ûd-ı şekâvet tâli’-i ferhundesi
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 71
3 Geldi peygâm-ı meserret güft-gû oldı cihân
Cümle ahbâbın sevinçden oldı rûşen dîdesi
4 Pîşgâh-ı Âsafîde çalına nüh tabl u kös Hem mülûkâne yedekler sîm kakma perdesi
5 Hak Te‘alâ sakla zâtın senin ekdârdan
Bizlere lâzım olan ancak du‘âdır ‘umresi
6 Muhtasar eyle sözini kıl du‘â ihlâs ile Olmasun tasdî‘ makbûldur kelâmın zübdesi
7 Harf-i menkût ile mülhem oldı Sûzî târîhi
Dîdeler nûr olsun ey dil geldi üç tûğ müjdesi 1158
Es-seyyid Şeyh Hacı Muhammed Efendinin
Kasrına Yapılan Târîhdir 34b
Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün
1 Bi-hamdillâh temâm oldı bu me’vâ çün mübârek-bâd
İçinde sâkin olanın dalı zevkı vü ömri şâd
2 Binâ itdi bu kasrı Şeyh Muhammed dost-ı sâdık çün
Hudâ kahr eylesün dâ’im ‘adûsın misl-i kavm-i ‘Âd
3 Hübûb-ı bâd-ı rûz u şeb güşâde şark u magrib
Ki se-etrâfı olmış sebze-zâr-ı gülşen-i âbâd
4 Dü etrâfında hep câmlar güşâde dîd’olup nâzır
72 • Hakan Yekbaş
5 Güzel mesken olup rûşen müferreh havz pîşinde
Gelen mihmân bulur râhat dahı gamdan olur âzâd
6 Müzeyyen hem mutarrah ravzasında sûsen ü sünbül
Açılmış gülleri gülşende bülbüller ider feryâd
7 Hudâ ilhâm idüp bunı didi târîhini Sûzî
Bu köşkün bânîsini Hak ide iki cihânda şâd 1133
Zaralı-zâde Mehmed Beg Mîr-i Muhterem Halîl Efendi Hazretlerinin Bağçe İçinde Köşke
Tarh Olınan Târîhdir 49a
Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün
1 Selefde oldı çün ‘Osmân Paşa bu makâmda var
Gelen mihmâna eylerdi kerem ikrâm-ı bî-inkâr
2 Nicesi oldı bu şehr-i Sivas içinde ol hâkim İderdi katl-i bâgî vü kıtâ‘ vü rehzen ü eşrâr
3 Felekde mâh-tâb-ı ömrine âhir zevâl irdi
Hudâ rahmet ide hem cürmini ‘afv eyleye Gaffâr
4 Makâmında koyup ferzend-i ercümendin ol merhûm
Yirinde hoş-nişîn izz ü meserretle ola her-bâr
5 Bi-lutfillâh Muhammed Beg sa‘âdet-mend-i mukbil kim
Firâsetle yapup bu câya nev-kâh-ı müferrih-dâr
6 Yapıldı ravza içre mesken în dil-keş temâm bâşed
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 73
7 Zihî mevzûn-ı hûb üftâde bu menzil-geh ü havzı
Saçar fevvâre-i fıskıyye mâ-i katre …26 vâr
9 Vezîd-i rûz u şeb bâdî güşâde şark u garbı
Havâlî-i çâr olmuş sebze-zâr-ı gülşen-i gülzâr
10 Seher ki nagmeye geldükde çün kim şevk ile bülbül
Be-h’âned hâzihî cennâtü tecrî tahtihâ’l-enhâr27
11 Münakkaşdır gül ü zerrîn-kadehle çâr-etrâfı
Müressem hem mutarrah her tarafda sünbül ü ezhâr
12 Ne denlü gelse züvvârîn makâm-ı cennet-âsâya
Bulur ikrâm-ı bâlâ-yı kerîmi cümle-i ekdâr
13 Kıla bânîsinin ‘ömrini efzûn Îzid ü Yezdân İde a‘dâsını makhûr her dem Vâhid ü Kahhâr
14 Kelâm-ı mûciz it Sûzî bu târîh-i ne-şînide
Bu kasrun sâhibi me’vâ da kuca hûrî vü ebkâr 1155
Zaralı-zâde Muhammed Paşa Yeserallahu Mâ-yeşâ Hazretlerinin Tûğ-ı Şâhâneye
Tebrîk Du‘â-nâme vü Târîhdir 49a
Me fâ ‘î lün / Me fâ ‘î lün / Fe ‘û lün
1 Semiyy-i Ahmed-i Muhtâr-ı zî-şân
Hudâ kıla anı her demde şâdân
26 7b’deki kelime okunamadı.
27 “Onlara içinden ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetler vardır.” (Mâ’ide Sûresi, 5/119) ayetinin bir bölümünden iktibas edilmiştir.
74 • Hakan Yekbaş
2 Kerîmü’l-hulk olupdur zü’l-‘adâlet
İder halk sâyesinde hamd ü şükrân
3 Ola ‘ömri füzûn ile cihânda
Der-agûş ide ferdâ hûr u gılmân
4 Pesendîde kamu evzâ‘ vü etvâr
Kim olur ahsen-i takvîm insân
5 Hatâlardan İlâhî sakla anı
Dahı hîç görmeye dâreynde haclân
6 …28 ‘atâsı bahş-ı bî-had
Sehâvetde bu oldı Hâtem-i sân
7 Ne denlü medh-i vasf itsem sezâdır
Bulınmaya ‘adîl-i hem-nazîrân
8 Niyâzımız budur dergâh-ı Hak’dan
Kıla ser-‘âlî-şân ser-i vezîrân
9 Be-hakk-ı Sûre-i Tâhâ vü Yâsîn
Kabûl ide du‘âmız Rabb-i Mennân
10 Du‘ânın vaktidir debret zebânı
Ola şâyed de lafzında şâyân
11 Ki ceddin Şems Efendi hânesinde
Paşa merhûm içün hayr eyle ihsân
Ahmed Sûzî ve Dönemi • 75
12 Mukaddem eyleyüp va‘d-i kerîmi
Ki peydâ itdirem bir mevlûd-h’ân29
13 Beher-sâl yâd olur nâm-ı şerîfin Dahı hem bu ola bâ‘is-i gufrân
14 Olursun ecre nâ’il inşa’allâh Okundukça Resûl’un na‘t-ı her ân
15 Bu ihsânın mükâfatında Allâh
Emîr-i hac ile mesrûr ide handân
16 Eb ü ceddi kubûrı ola pür-nûr
Bulalar cennet-i firdevs ü Rıdvân
17 Budakların küdûret-i dehirden
Emîn ü hıfz ide her demde Rahmân
18 Olalar tûl-ı ‘ömr ile mu‘ammer
Huzûr ile süreler ‘ayş-ı devrân
19 Senin medh-i senân ile tevârîh
Yazarlar her tarafdan ehl-i ‘irfân
20 Bu ki hüsn-i nazar ile kerîmâ Ki Sûzî güftesi çün oldı noksân
21 Olur tekmîl-i târîh dikkat ile Kusûr-ı tâm olur her nezd-i hasbân
76 • Hakan Yekbaş
22 Dilinde geldi zâhir oldı târîh
Bula nasr ile ‘izzet în mekân 1158