KARMA ÖĞRETİM YÖNTEMİ

Şimdilerde öğrenme ve öğretme teknikleri, ihtiyaç duyulan, çeşitliliği açısından bol alternatifli olduğu bir dönemi yaşamaktadır. Ancak en doğruyu, en iyiyi sunmada sınır olmaması gerekir. Eğitim-öğretim bir iş alanı, bir sektör olarak kabul edilirse, bu iş içerisinde öğretmenlerin yaptığı iş ise, hizmet etmek olarak değerlendirilebilir. Bu yüzden öğreticilerin sunduğu hizmetteki bol alternatif, müşterilerin memnuniyeti için önemlidir. Çünkü, seçme ve değerlendirme şansları daha fazla olmakta ve kendilerine en uygun olarak gördükleri hizmeti seçmektedirler (Kaynar, 2007). Bu açıdan düşünüldüğü zaman, öğrenme-öğretme faaliyetleri sırasında müşteri konumunda olan öğrencilerin öğrenme stillerine en uygun olan yöntemi ve materyali bulup, onunla öğretimi gerçekleştirmek oldukça akılcı bir davranış gibi görülmektedir. Karma öğretim de, diğer bir takım öğretim yöntem ve yaklaşımları gibi, öğrencilerin öğrenme işini daha kolay ve severek yapmalarını sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir öğretim modelidir.

Karma öğretim yönteminin, tek başına ne sınıf eğitiminin ne de elektronik öğrenmenin yeterli olmaması nedeniyle ortaya çıkmasının yanı sıra, her tür öğrenme stilini dikkate alıyor olması, yaşamın her anında her yerde öğrenilebileceği gerçeği, iş yaşamında iş arkadaşlarından ve bilgilerin depolandığı bilgi bankalarından öğrenebilme fırsatı, kişilerin öğrenmesini sağlamak için her ortamı her fırsatı her yöntemi bir araya getirme yaklaşımını, yani karma öğretimi ortaya çıkarmıştır (Eyüboğlu, 2004).

Türkçe alanyazında ismi “karma öğrenme”, “harmanlanmış öğrenme”, “k- öğrenme” ve “b-öğrenme” (KAYNAK, 2004; Ünal, 2007; Kaynar, 2007; Ünsal, 2006) modeli olarak, yabancı alanyazında ise, “blended learning”, “mix learning”, “b- learning” ve “Hybrid Learning” (ODP, 2003; Clark, 2006; Kapp ve McKeague, 2002; Oliver ve Trigwell, 2005; Aycock, A., Garnham, C., ve Kaleta, R. 2002) olarak kullanılan “karma öğretim yöntemi”, her türlü teknolojinin kullanılabildiği, geleneksel ve uzaktan eğitimin farklı model ve araçların bir araya getirilerek düzenlendiği, harmanlandığı öğretim yöntemidir (TBV, 2003). Başka bir tanıma göre ise karma öğretim; programın verimini ve amaçlanan öğrenme hedeflerinin en kolay şekilde gerçekleşmesini sağlamak için en uygun programa karar vermektir. İş dünyasında kullanılan şekliyle karma öğretim ise; öğrenme konularını en iyi şekilde öğrenmek için

doğru öğretim teknolojilerini, doğru öğrenme stilleri ve doğru transfer yeteneği ile buluşturup, doğru zamanda ve doğru kişiye sunmaktır (Singh ve Reed, 2001: 51-54).

Öğrenmeyle ilgili bir çok kavram gibi karma öğrenmede de net ve somut tek bir tanım bulunmamaktadır. Pratikte oldukça esnek bir şekilde açıklanan kavram bir çok farklı insana göre, bir çok farklı anlama gelmektedir (Clark, 2006: 4). Bu bağlamda, Bonk, Graham, Cross ve Moore (2005: 13)’a göre karma öğretimin üç türü bulunmaktadır. Bunlar; etkinleştirilmiş, geliştirilmiş ve dönüştürülmüş karma öğretimdir. Etkinleştirilmiş karma öğretimde duruma ve soruna göre en uygun öğrenme yöntemini kullanmadan bahsedilmektedir. Geliştirilmiş karma öğretimde öğrenme ve öğretme modellerindeki radikal değişikliklere izin verilmemekte, yalnızca basit olarak öğrenme ortamını zenginleştirici materyallere veya yüz yüze eğitimin internet temelli eğitimle birlikte verilmesine izin verilmektedir. Dönüştürülmüş karma öğretimde ise, pedagojideki radikal değişikliklere izin vermektedir. Örneğin öğretmen merkezli öğrenme yaklaşımından öğrenci merkezli eğitim yaklaşımına geçme gibi. Bu üç karma öğretim tipi bir bütün olarak düşünüldüğü zaman karma öğretim; öğrenme olayının en iyi şekilde gerçekleşmesi için bilinen ve kullanılan öğrenme model ve yöntemlerinin, daha etkin hale getirilmesi amacıyla, öğrencilerin de özelliklerini dikkate alarak, uygun bir şekilde birleştirme ve aynı öğrenme ortamında farklı yöntem ve tekniklerin avantajlarını kullanarak öğrenme işini kolaylaştırmaktır.

Karma öğretimle ilgili alanyazında en çok üzerinde durulan konu e-öğrenmenin, yüz yüze eğitimle birleştirilmesidir. Karma öğretim, e-öğrenmenin neden olduğu asosyalleşmenin (öğrenmenin sürekli olarak tek başına ve ekran karşısında olması), öğretmen ve diğer öğrencilerle yüz yüze etkileşememe ve konuşamamanın öğrenme sürecindeki olumsuz etkilerini gidermek için gündeme gelmiştir. Karma öğretim zaman ilerledikçe yeni anlamlar kazanan bir terim olmakla birlikte, gerçekte dört farklı kavramı anlatmaktadır (Driscoll, 2002: 1);

1. Eğitsel bir amaç için web tabanlı teknolojinin farklı şekillerini karıştırarak ya da birleştirerek kullanmak (sanal sınıflar, kendi başına eğitim, beraber öğrenme, video, ses ya da metin).

2. Eğitim teknolojisi kullanarak ya da kullanmayarak en iyi öğrenme çıktısını sağlamak için farklı eğitim bilimsel yaklaşımları birleştirmek (yapısalcı, davranışsal ve bilişsel yaklaşım gibi).

3. Farklı eğitim teknolojilerini (video, teyp, CD-ROM, web tabanlı eğitim, film) yüz yüze, eğitmen rehberliğindeki uygulamalarla birleştirmek

4. Öğrenme ve çalışma arasında uyumlu bir etki yaratmak için eğitim teknolojisini güncel görevlerle birleştirmek ya da karıştırmak.

Troha’ya göre karma öğretim, isminden de anlaşılacağı gibi çevrim-içi öğretimin en iyi özellikleri ile (günün 24 saati erişim) sınıf-içi eğitimin en iyi özelliklerinin (canlı, yüz-yüze etkileşim) kombinasyonudur denilebilir. Bu tarz eğitimde başarının sağlanabilmesi için diğer öğretim sistemlerinde de olduğu gibi proje öncesi bazı temel dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. Bu noktalar dersin hazırlanması, bilgisayar ortamına aktarılması, bilgisayar ortamındaki bilgilerin düzenlenmesi ve uzaktan eğitimde kullanılabilir uygunluğa getirmeyle daha çok ilgilidir (Sinç, 2004).

Karma öğretim çok yeni bir kavram değildir. Ancak geçmişte sınıflar, laboratuarlar, kitaplar veya ders notları gibi fiziksel sınıf ortamlarını kapsarken, bugün organizasyonlar, çok sayıda öğrenme yaklaşımı ve seçeneklere sahiptir. Bunların bir kısmı aşağıda verilmiştir (Singh, 2003: 51-54);

• Eş zamanlı Karma Öğretim Biçimleri o Öğretmen merkezli sınıf ve ders o Alan gezileri

o Atölye çalışmaları

• Eş zamanlı Online Karma Öğretim Biçimleri o Online toplantılar

o Sanal sınıflar

o Web seminerleri ve yayınları o Yetiştirme

o Kısa haberleşme o Konferans çağrıları

o Dokümanlar ve web sayfaları

o Bilgisayar ve web destekli eğitim modülleri o Değerlendirme/test modülleri

o Simülasyonlar

o Elektronik performans destekleme sistemleri (EPSS) o Online öğrenme, haberleşme ve sohbet forumları o Yaygın ve mobil öğrenme

Karma öğretim, gerçekte son on yıldan bu yana akademik çalışmalara girmiş olan ve yüz-yüze eğitimle birlikte sınıf dışı öğretim teknolojilerinin birlikte kullanılması anlamına gelmektedir. Ayrıca karma öğretim yöntemi; öğretmen merkezli ve öğrenci merkezli eğitimin birleşimidir. İnternet ve kişisel bilgisayarlar gibi eğitim teknolojileri ile beyin temelli öğrenme ve sosyal yapılandırmacılık gibi yeni öğrenme teorilerinin de dikkate alındığı ve kullanıldığı, hepsinin uygun bir şekilde birleştirilerek birlikte kullanıldığı bir yöntem olarak tanımlamaktadır (Dziuban, Hartman ve Moskal, 2004: 1).

Valiathan (2002), karma öğretim yöntemini farklı birkaç sunum yönteminin (yazılım, web tabanlı dersler ve bilgi yönetim uygulamalarının bileşimi) kombinasyonu olarak tanımlamaktadır. Başka bir anlamda da farklı olay tabanlı aktiviteleri (yüz-yüze sınıf eğitimi, canlı e-öğrenme ve kendi hızında öğrenme) bir araya getiren bir yöntem olarak açıklamakta ve karma öğrenmeyi üç modelle sınıflandırmaktadır;

• Beceri yönelimli öğrenme; öğretmen veya özellikle belirli bir bilgi ya da becerinin geliştirilmesini destekleyecek yardımcı kaynaklar ile kendi hızında öğrenme yönteminin birleşimi

• Davranış yönelimli öğrenme; belirli davranışların geliştirilmesi amacıyla farklı olayların ve medya kaynaklarının karışık biçimde sunulması

• Yeterlik yönelimli öğrenme; bilgi yönetim kaynakları ile performans destek araçları ve yeterliliğin gelişmesi amacıyla yön göstericiliğin karışımı

Bu üç modelden anlaşıldığı gibi karma öğretimde farklı uygulamalar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi; öğretmen, yardımcı kaynaklar ve kendi başına öğrenmenin karışımı, ikincisi; farklı öğretim yöntemleriyle medya kaynaklarının karışık

bir şekilde sunulması ve üçüncüsü ise; bilgisayar ve internet gibi bilgi yönetim araçlarıyla farklı kaynak kitaplar ve kişilerden oluşan performans destek araçları ve yeterliğin gelişmesi amacıyla rehberlik anlamının ön plana çıktığı yüz yüze eğitimin bir karışımı olarak görülebilir.

Osguthorpe ve Graham (2003)’a göre karma öğretim; öğrenme-öğretme sürecinde öğrenci-öğrenci ve öğrenci-öğretmen etkileşimiyle birlikte web destekli öğrenmenin olanaklarını da sunmaktadır. Yani yüz-yüze öğrenme ile web destekli öğrenme yaklaşımının en güçlü yanlarının birleştirilmesiyle öğrenme gerçekleştirilmektedir. Bu durum bazı dersler veya konuların eş zamanlı, bazılarının da eş zamana bağlı olmadan verilmesine olanak sağlamaktadır (akt; Ünsal, 2006: 375-388).

Karma öğretim, hem öğrencileri hem de eğitimden sorumlu personeli olumlu yönde etkileyeceği için, e-öğrenmeye başlamak isteyen bir kurum için iyi bir yoldur. Karma öğretim sayesinde, okullar öğrencilerin geleneksel sınıf içi eğitimlerden e- öğrenmeye adım adım geçmesini, böylece değişimin daha kolay kabul edilmesini sağlayabilirler. Karma öğretimin olduğu bir ortamda çalışmak öğreticilerin ve eğitim tasarımcılarının e-öğrenme için gerekli olan becerileri küçük artışlarla kazanmalarına yardımcı olur (Driscoll, 2002: 1).

Harward Business School’da, 2002 yılında, DeLacey ve Leonard’ın yaptığı bir araştırmaya göre karma öğrenme öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırması ve eğlenceli hale getirmesinin yanında sınıf içi iletişimi ve öğrenmeden dolayı duyulan hazzı artıran bir öğrenme yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada karma öğrenme sanal uygulamalarla geleneksel yöntemlerin birleştirildiği bir yöntem olarak sunulmakta ve karma öğrenme yaklaşımının 6 şekilde yapılabildiği açıklanmaktadır (Kaynar, 2007);

• Live Face-to-face (formal); Yüz yüze – formal • Live Face-to-face (informal); Yüz yüze – informal

• Virtual Collaboration/Synchronous; Sanal işbirliği/eş zamanlı

• Virtual Collaboration/Asynchronous; Sanal işbirliği/eş zamanlı olmayan • Self – paced learning; Kendi kendine öğrenme

Karma öğretimle ilgili yapılan tanımlar ve açıklamalardan anlaşıldığı kadarıyla, sınıf içi eğitime alternatif olabilecek, sınıf içinde ve dışında yapılabilecek ve özellikle de e-öğrenme ve sanal ortamda öğrenmeden yararlanılarak geliştirilmiş olan bir yaklaşımdır. Ancak zamanla değişik ihtiyaçlardan dolayı sınıf içi uygulamalarda ve değişik öğretim yöntem ve tekniklerinin bir araya getirilmesi ile, karma öğrenme farklı bir boyut kazanmış ve daha da gelişerek uygulama alanlarını genişletmiştir. Şimdilerde eğitimde alternatif bir uygulama olarak bakılan ve pek bilinmeyen bu yöntem, yapılan bazı araştırmalarla denenmiştir.

Bu araştırmalardan birinde Thomson NETg’nin araştırmasına göre; sınıfiçi eğitim, e-öğrenme, sanal sınıf, simülasyon ve mentor desteğinden oluşan karma öğrenme, tek boyutlu eğitim seçeneklerine göre performansı yüzde elli oranında artırmaktadır. Araştırmada iyi yapılanmış karma öğrenme yöntemiyle eğitilen grubun diğer gruplara oranla, iş kalitesinde yüzde 30, işe ayrılan zamanda ise yüzde kırk bir artış olduğu belirtilmektedir. Araştırmada ayrıca karma öğrenme bileşenleri incelenmiş ve öğrenmeyi en yüksek oranda etkileyen karma öğrenme bileşenlerinin vaka çalışmaları, e-öğrenme deneyimi ve gerçek iş hayatına paralel hazırlanmış özgün değerlendirmeler olduğu belirlenmiştir (KAYNAK, 2004). Bersin (2003: 1) ise karma öğrenme konusunda yaptığı iki yıllık bir araştırmaya dayanarak, bu yaklaşımın şimdilerde e-öğrenmenin yerine geçmeye başladığını ve muhtemelen yakın bir gelecekte onun yerine geçeceğini söylemektedir.

Karma öğretim şu şekilde düşünülürse muhtemelen yanlış olmaz. İlk ortaya çıktığında e-öğrenme ve uzaktan eğitim gibi internet ve web tabanlı eğitim uygulamalarının özellikle insanları sosyallikten uzak ve tek başına yaşamaya itmesinden dolayı, bu eğitim uygulamalarının biraz daha etkileşimli hale getirilmesi amacıyla, birleştirilerek uygulanması ve daha etkili bir şekilde öğretim faaliyetini yürütmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Hatta sonraları bunlara yüz-yüze yapılması gereken bir takım uygulamalar ve yöntemlerde eklenmiştir. Bütün hepsinde amaç; hem mevcut sınıf içi ders uygulamalarına bir alternatif oluşturmak, hem de uzaktan eğitim ve e-öğrenmenin daha çok insanlarla etkileşimde bulunmayı gerektirecek bir uygulama biçimini bulmak olmuştur. Dolayısıyla karma öğretim temelde olabildiğince çok ve çeşitli eğitim aracı

kullanmak anlamına gelmemektedir. Ancak şimdilerde uygulama şekliyle amaca en uygun ve daha iyi yöntemlerin birleştirilerek daha etkili hale getirilmesi şeklinde uygulanmaktadır (KAYNAK, 2006).

Karma öğretim uygulamalarında temel özellik, teknoloji ile geleneksel eğitim öğretim uygulamalarının bir arada kullanılmasıdır. Teknoloji ile geleneksel uygulamaların bir arada kullanılmasının en önemli noktası; doğru içeriğin, doğru insana, doğru biçimde, doğru zamanda verilmesidir. Her bireyin öğrenme stili ve öğrenmeye ihtiyaç duyduğu konu birbirinden farklı olduğu için karma öğrenme uygulamalarında bilgi farklı şekillerde sunulmakta, bireylerin kişisel özelliklerine göre öğrenmeleri sağlanmaktadır. Bilginin tek biçimde sunulması sadece eğitim programının amaçlarına, mevcut grup içinde ulaşılmasını sağlamakta aynı zamanda bilginin transfer şeklini sınırlamaktadır. Karma öğretim uygulamaları ile uzaktaki katılımcılar da öğrenme ortamına katılabilmekte, kaydedilmiş bilgi içerikleri, zaman ve mekan sınırlaması olmadan paylaşılabilmektedir. Karma öğretim uygulamaları aynı zamanda işbirliğine dayalı öğrenmeyi de gerçekleştirmektedir (Ünal, 2007).

Karma öğretim uygulamalarının önemli bir faydası, öğrenme stratejilerinin ve taleplerinin zenginleşmesine katkıda bulunmasıdır (Ünal, 2007). Bir derste farklı düzeyde olan öğrenme düzeylerinin ve hedef davranışlarının kazandırılmasında, aynı zamanda farklı düzeyde ve farklı zekalarda olan öğrencilerin bu hedef davranışları kazanmalarında, bütün öğrencilere uygun bir yöntem olmadığı veya her öğrenciye göre farklı bir yöntem uygulamak mümkün olmadığı için dersin hedefleri ve içeriğine göre uygun ve değişik yöntemlerin bir arada kullanılmasına karma yöntem denilmektedir (Sönmez, 2005: 333).

Karma öğretimin değerlendirme boyutu da geleneksel şekilde ve davranışlara karşılık belirli notlar takdir etmek tarzında olmamalıdır. Daha çok biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük bir değerlendirme yapılmalıdır. Öğrenciye not verilmemelidir. Hedef davranışları ne derece öğrendiklerini, dersin işleyip işlemediğini denetlemek ve gerekli düzeltmeleri yapmak, hangi öğrencilerin nerede ve nasıl yardıma gereksinimleri olduğunu saptamak ve onlara yardım etmek için bu tür değerlendirme daha etkilidir (Sönmez, 2005: 336).

Karma öğretim kullanılmaya ve alanyazına girmeye yeni başlamış olmakla birlikte, konuyla ilgili ciddi çalışmalar da bulunmaktadır. Bunlardan bir kaçı; Ortadoğu Teknik Üniversitesi tarafından düzenlenen “Bilgi Teknolojileri Sertifika Programı (BTSP)”, Anadolu Üniversitesi uzaktan eğitim hizmeti, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (EĞİTEK) ve Gazi Üniversitesi işbirliğinde düzenlenmekte olan uluslararası standartlarda karma öğrenim ile İngilizce öğretim projesi sayılabilir (Ünal, 2007). Bu örneklerdeki uygulamalarda benzer özellik derslerin hem internet üzerinden hem de yüz yüze gerçekleştiriliyor olmasıdır.

Buraya kadar verilen bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla karma öğrenme yönteminde başlıca iki tür uygulama ön plana çıkmaktadır. Bunlardan birincisi internet üzerinden yapılan eğitime gerektiği ve ihtiyaç duyulduğu zamanlarda yüz yüze eğitimle destek olmaktır ki, bu uygulama türü sınıf dışı bir eğitim uygulaması olarak yürütülmektedir. Daha çok uzaktan eğitim kapsamında değerlendirilebilir. İkinci türü ise, sınıf içi eğitimde kullanılmasıdır ve bu uygulamada sınıfta bulunan öğrencilerin kişisel özellikleri ile başta öğrenme stilleri ve dersin değişik boyutlardaki hedefleri dikkate alınarak, bütün hedefleri, bütün öğrencilere, aynı zamanda ve aynı şekilde öğretmek yerine; sınıftaki farklı öğrencilerin özelliklerine ve dersin farklı hedeflerinin özelliklerine uygun ve etkili yöntemlerle birlikte materyal ve kaynaklar belirlenerek, dersin sınıf içinde ve dışında ödevler ve projeler yardımıyla işlenmesidir. Bu türlü uygulanması öğrenci merkezli eğitim yaklaşımının ilke ve kurallarına da uygun düşmektedir. Bu yüzden öğrenci merkezli öğretim yöntem ve tekniklerinden uygun olanlarının uygun şekilde birleştirilmesi ve ders planı ve fiziki ortamın öğrencilere göre hazırlanarak geliştirilmiş olan yöntem araştırmada “öğrenci merkezli karma öğretim yöntemi” olarak isimlendirilmiş ve uygulanmıştır.

Araştırmada karma öğretimin bu şekilde kullanılmasına karar verilirken alanyazında yer alan ve modelle ilgili değişik kişilerin değişik algılama ve uygulamaları olduğunu gösteren veriler etkili olmuştur. bunlardan bazıları şu şekildedir;

Rosset, Douglis ve Frazeee (2003); Karma öğretim tespit edilen gereksinimler doğrultusunda en uygun metotları seçebilmektir. Ancak, bazı durumlarda öğrenmenin

gerektirdiği insanların gerçek gereksinimlerinin kesinliği üzerine, odaklanmadaki zorluklar konusunda, karma öğretim ile e-öğrenmenin kıyaslanması yanlış olur.

Rosset, Douglis ve Frazeee (2003); Karma öğretimin bir tarif kitabı yoktur. Gerçekte başarılı kombinasyonlar hakkında düşünmek ve bunları oluşturmak için bazı ipuçları vardır. Deneyimlerden kazanılan, en iyi uygulamaların gözlenmesi ve eğitim şekillendirme literatürü, gerçek sınırlamaları belirler.

Oliver ve Trigwell (2005: 1); Karma Öğretim terimi, son yıllarda teknoloji ile öğretimin özel bir şeklinin tanımı olarak hatırı sayılır bir geçerlilik kazanmıştır. Anlam olarak kullanılan öğrenme teknolojilerine bakılmaksızın, birtakım pedagojik metotların bir birleşimi şeklinde açıklanabilir.

Graham (2004: 2); Bir eğitmenin, çalıştırıcının veya öğrenen kişinin karma öğretimi diğer öğrenme seçeneklerinden ayırması veya onlara tercih etmesi için birçok sebep vardır. Bu sebepler pedagojik zenginlik, bilgiye erişim, toplumsal etkileşim, öğrenci etkinliği, maliyet etkisi ve değiştirme kolaylığıdır. Karma öğretim alanyazınında tercih edilmesini sağlayan en yaygın neden olarak en iyi modellerin en iyi yönlerini birleştirmesi olarak yer almaktadır.

Thomas ve Trapp (2007: 272); Karma Öğretim, öğrenme ve pedagojiye, kendi kendine öğrenme, işbirliği yaparak öğrenme, özel ders destekli öğrenme veya geleneksel sınıf öğretimi gibi birçok yaklaşım tarzının birleşimidir diye tanımlanabilir. Belirli öğrenme amacı ve bir öğrenme çevresi içeren öğrenim düzenlemeleriyle bütünleşen karma öğretim gerçekten yeni bir kavram değildir. Öğretmenler daima birleştirilmiş kaynakları kullanmışlardır. Aslında karma öğretim; öğrenme metodlarının, öğrenme stillerinin, kaynak biçimlerinin, teknoloji ve uzmanlık dağılımının bir birleşimidir.

Moebs, Trapp ve Weibelzahl (2006: 2); Karma öğretim, öğretme metotları, iletim metotları, medya biçimleri veya tüm bunların bir karışımını birleştiren bir öğrenme çevresini tanımlar. Literatürde bu terim, geleneksel çevrimdışı öğrenme metodlarının, intranet, extranet gibi web tabanlı veya internet tabanlı çevrimiçi

yaklaşımların tamamlanmış bir bileşimidir. Öğrenen merkezli içerik gerçeğini vurgulamak için karma öğretim, değişik konularla ilgili farklı izleyicilerin çeşitli öğrenme gereksinimlerini içerebilmesi için seçilen ve yeniden şekillendirilen iletim metodlarının bir karışımı olarak tanımlanabilir. Karma öğretim sınıf tabanlı öğrenmeyle bilgisayar aracılığıyla eğitimi birleştirir, fakat aynı zamanda yüz yüze sınıfları, canlı e- öğrenmeyi ve kendi kendine öğrenmeyi içeren değişik olay tabanlı faaliyetleri harmanlayan bir öğrenmeyi de tanımlar.

Sönmez (2005: 333, 334); Karma yöntem hem daha etkili, hem de daha ekonomiktir. Değişik öğrenme-öğretme yöntemlerinin bir ders süresi içerisinde, yeri ve zamanı gelince işe koşulması öğretme ortamının havasını değiştirebilir, ayrıca öğrencilerin dağılan dikkatlerini hedef davranışlara çekebilir, onların derse katılmalarını destekleyebilir. Bu yüzden karma öğretim yönteminin kullanılması derslerdeki monotonluğun giderilmesi için yararlı olabilir. Aynı zamanda, karma yöntemde bütün strateji, yöntem ve tekniklerin üstün yanlarının alınarak kullanılması ve bu sayede her bir yöntemin eksikliklerinin ve yanlışlıklarının giderilmesi önemlidir.

Karma öğretimle ilgili yukarıda yer alan tanımlar ve açıklamalardan anlaşıldığı gibi, bu modelin kesin ve net bir tanımı, aynı zamanda anlamı bulunmamaktadır. Bunun yerine tüm şartlar dikkate alındığında öğretimin en iyi şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacak en uygun yöntem-teknik, materyal ve öğretim uygulamalarının uygun bir şekilde birleşimiyle, karma bir model oluşturularak öğretim gerçekleştirilebilir. İnternet, bilgisayar ve e-öğrenmeden önemli derecede yararlanılabileceği gibi, bunlar olmadan, diğer öğrenci merkezli uygulamaların birleşiminden yararlanılarak ta, model hazırlanabilir ve uygulanabilir. Burada amaçlardan birisi, belirlenmiş olan hedeflere ulaşmayı en kolay, etkili ve ekonomik yoldan sağlayacak yöntemi bulmak ve uygulamaktır. Aynı zamanda, karma öğretimin tercih edilmesinin önemli bir nedeni en iyi yöntemlerin en iyi yönlerini birleştirmesidir. Bu şekliyle bir yöntemi seçerken, onu tümüyle uygulamak yerine, o anki amaca en iyi hizmet edecek yönlerini almak ve diğerleriyle karıştırarak kullanmak oldukça mantıklı görülmektedir.

Karma öğretimde bir diğer önemli nokta kesin ve kati sınırlar belirlemek yerine, amaçla ilgili öğretim yaşantılarını düzenleyebilmek için, bir yöntem veya teknik

kullanmak zorunda kalmamaktır. Bunun yerine anlam olarak kullanılan öğrenme teknolojilerine bakılmaksızın, bir takım pedagojik metotların bir birleşimi veya değişik kaynakların birlikte kullanılmasıyla öğretim gerçekleştirilebilir. Aynı zamanda değiştirilebilir olması, esnek olması ve normalde öğretmenlerin eskiden beri kullanıyor olmaları, bu yöntemin tercih edilmesinin önemli sebepleridir.