TSE Karar�

Rekabet Kurulu’nun 08.03.2002 tarih ve 02-13/126-53 say�l� karar�nda Türk Standartlar� Enstitüsü’nün (TSE); “TSE” ve “TSEK” garanti markalar�n� kullanan te�ebbüslerin, bu markan�n üzerine konuldu�u ürünlerin sat���ndan elde edilen cironun belirli bir oran�n� marka kullan�m ücreti olarak ald��� ve yurt içi üretici ve yurt d���ndan ithal edici �irketler aras�nda farkl� ücretlendirme yoluyla ayr�mc�l�k yapt��� iddialar� incelenmi�tir.

Kurul “Belgelendirme faaliyetleri yurt içinde ve d���nda serbest ticaret

ve rekabet ortam�nda yürütülen ticari faaliyetlerdir.” dedikten sonra “Her iki piyasan�n birbirinden ayr� oldu�unu, farkl� rekabet ko�ullar�n�n mevcut bulundu�unu” vurgulanm��t�r. Kararda tart���lan husus ise bir kamu kurulu�u

olan TSE’nin yapt��� faaliyetin, ekonomik bir faaliyet olup olmad���d�r.

187 _{Benzer �ekilde Kurul, di�er bir sosyal güvenlik kurumu olan Emekli Sand��� ile ilgili verdi�i}

kararda, hemen hemen ayn� gerekçelerle Emekli Sand���’n�n sigorta hizmeti ve ilaç bedeli geri ödemesine ili�kin referans fiyat uygulamas�n� ekonomik faaliyet olarak görmemi� ve söz konusu kamu kurumunu te�ebbüs saymam��t�r. Emekli Sand��� karar� (19.06.2003, 03-44/501-221)

188 _{Bu karar�nda Kurul, kamu ihalelerinin denetiminde 4054 say�l� Kanunun uygulan�p}

uygulanmayaca��na da de�inmemi�tir. Ancak 4734 say�l� Kamu �hale Kanun’un “Temel �lkeler” ba�l�kl� 5. maddesinin 1. f�kras�na göre “�dareler, bu Kanuna göre yap�lacak ihalelerde; saydaml���, rekabeti, e�it muameleyi, güvenirli�i, gizlili�i, kamuoyu denetimini, ihtiyaçlar�n uygun �artlarla ve zaman�nda kar��lanmas�n� ve kaynaklar�n verimli kullan�lmas�n� sa�lamakla sorumludur.” 41/269-19 say�l� Kamu �halesi (Data Teknik) karar�nda ise Kurul, kamu ihalelerindeki rekabet ilkesinin, 4054 say�l� Kanun kar��s�nda durumunu incelerken “Öncelikle, 4054 say�l� RKHK’un kamu al�mlar�n� kapsamad��� belirtilmelidir. Dolay�s�yla, kamu kurulu�lar�n�n ihalelerinde ortaya ç�kabilecek rekabet ihlallerine yönelik olarak dayana��n� 4054 say�l� Kanundan alan herhangi bir i�lem yapma olana��” olmad���n� belirterek kamu ihalelerini 4054 say�l� Kanun kapsam� d���nda tutmu�tur. Tan’a göre, Kurul’un bu de�erlendirmenin, yarg� organlar�n�n yetkisinde oldu�unu mu, yoksa kamusal düzenlemenin 4054 say�l� Kanun kapsam�na girmedi�ini mi anlatmak istedi�i aç�k de�ildir. Tan 2000, s.15. Kamu ihalelerinden sonra olu�an durumun denetimi yetkisinin Rekabet Kurulu’na ait oldu�u bir karar ve bu karar�n ele�tirisi için bkz. Aslan 2005, s.270-271.

189 _{Joined Cases Christian Poucet v. Assurances Générales de France and Caisse Mutuelle}

Regionale du Lanquedoc- Roussillon C-159/91 and Daniel Pistre v. Caisse Autonome Nationale de Compensation de l' Assurance Vieillesse des Artisans C-160/91 [1993] ECR at I-637

kapsam�na girmedi�ine, bu nedenle hakk�nda “önara�t�rma yap�lmas�na veya

soru�turma aç�lmas�na yer olmad���na” karar vermi�tir.187 188

ATAD bir karar�nda189 _{sosyal güvenlik kurulu�lar�n�n toplumsal bir i�lev}

yerine getirmeleri ve bunun bir ekonomik faaliyet olmamas� sonucu, rekabet kurallar� anlam�nda te�ebbüs say�lamayacaklar�na karar vererek, Kurul ile benzer bir yakla��m sergilemi�tir.

3.2.3.1.2. TSE Karar�

Rekabet Kurulu’nun 08.03.2002 tarih ve 02-13/126-53 say�l� karar�nda Türk Standartlar� Enstitüsü’nün (TSE); “TSE” ve “TSEK” garanti markalar�n� kullanan te�ebbüslerin, bu markan�n üzerine konuldu�u ürünlerin sat���ndan elde edilen cironun belirli bir oran�n� marka kullan�m ücreti olarak ald��� ve yurt içi üretici ve yurt d���ndan ithal edici �irketler aras�nda farkl� ücretlendirme yoluyla ayr�mc�l�k yapt��� iddialar� incelenmi�tir.

Kurul “Belgelendirme faaliyetleri yurt içinde ve d���nda serbest ticaret

ve rekabet ortam�nda yürütülen ticari faaliyetlerdir.” dedikten sonra “Her iki piyasan�n birbirinden ayr� oldu�unu, farkl� rekabet ko�ullar�n�n mevcut bulundu�unu” vurgulanm��t�r. Kararda tart���lan husus ise bir kamu kurulu�u

olan TSE’nin yapt��� faaliyetin, ekonomik bir faaliyet olup olmad���d�r.

187 _{Benzer �ekilde Kurul, di�er bir sosyal güvenlik kurumu olan Emekli Sand��� ile ilgili verdi�i}

kararda, hemen hemen ayn� gerekçelerle Emekli Sand���’n�n sigorta hizmeti ve ilaç bedeli geri ödemesine ili�kin referans fiyat uygulamas�n� ekonomik faaliyet olarak görmemi� ve söz konusu kamu kurumunu te�ebbüs saymam��t�r. Emekli Sand��� karar� (19.06.2003, 03-44/501-221)

188 _{Bu karar�nda Kurul, kamu ihalelerinin denetiminde 4054 say�l� Kanunun uygulan�p}

uygulanmayaca��na da de�inmemi�tir. Ancak 4734 say�l� Kamu �hale Kanun’un “Temel �lkeler” ba�l�kl� 5. maddesinin 1. f�kras�na göre “�dareler, bu Kanuna göre yap�lacak ihalelerde; saydaml���, rekabeti, e�it muameleyi, güvenirli�i, gizlili�i, kamuoyu denetimini, ihtiyaçlar�n uygun �artlarla ve zaman�nda kar��lanmas�n� ve kaynaklar�n verimli kullan�lmas�n� sa�lamakla sorumludur.” 41/269-19 say�l� Kamu �halesi (Data Teknik) karar�nda ise Kurul, kamu ihalelerindeki rekabet ilkesinin, 4054 say�l� Kanun kar��s�nda durumunu incelerken “Öncelikle, 4054 say�l� RKHK’un kamu al�mlar�n� kapsamad��� belirtilmelidir. Dolay�s�yla, kamu kurulu�lar�n�n ihalelerinde ortaya ç�kabilecek rekabet ihlallerine yönelik olarak dayana��n� 4054 say�l� Kanundan alan herhangi bir i�lem yapma olana��” olmad���n� belirterek kamu ihalelerini 4054 say�l� Kanun kapsam� d���nda tutmu�tur. Tan’a göre, Kurul’un bu de�erlendirmenin, yarg� organlar�n�n yetkisinde oldu�unu mu, yoksa kamusal düzenlemenin 4054 say�l� Kanun kapsam�na girmedi�ini mi anlatmak istedi�i aç�k de�ildir. Tan 2000, s.15. Kamu ihalelerinden sonra olu�an durumun denetimi yetkisinin Rekabet Kurulu’na ait oldu�u bir karar ve bu karar�n ele�tirisi için bkz. Aslan 2005, s.270-271.

189 _{Joined Cases Christian Poucet v. Assurances Générales de France and Caisse Mutuelle}

Regionale du Lanquedoc- Roussillon C-159/91 and Daniel Pistre v. Caisse Autonome Nationale de Compensation de l' Assurance Vieillesse des Artisans C-160/91 [1993] ECR at I-637

Burada Kurul, “TSE taraf�ndan bir bedel kar��l���nda yap�lan

belgelendirme hizmeti iktisadi bir faaliyettir” diyerek, TSE’nin ürün ve sistem

belgelendirme faaliyetlerinin ekonomik faaliyet oldu�una karar vermi� ve bu faaliyetleri nedeniyle TSE’nin te�ebbüs olarak de�erlendirilmesi gerekti�i kanaatine varm��t�r.190 _{Böylece ekonomik faaliyetin varl��� halinde Kurul’un,}

kamu kurumlar�n� te�ebbüs sayma e�iliminde oldu�u görülmektedir.191 192

Kan�m�zca bu yakla��m 4054 say�l� Kanunla da uyumludur. Zira 2. maddenin gerekçesinde “Kanun ekonomik faaliyette bulunan her te�ebbüse

uygulanmal�d�r. Te�ebbüslerin kamu kurumlar�na veya özel ki�ilere ait olmas�n�n bir önemi” olmad��� ifade edilmi�tir.

3.2.3.2. Kamu Kurumu Niteli�indeki Meslek Kurulu�lar�n�n Rekabeti Bozucu Davran��lar�

Kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�, profesyonel yeterlili�e ve meslek için gereken vas�flara ili�kin standartlar�n belirlenmesine; buna ek olarak meslekteki rekabet �artlar�n� etkileyen; fiyata, piyasaya giri�e ve reklama ili�kin olmak üzere iki temel düzenleme yapmaktad�rlar. Ancak hizmet kalitesinin temini ve mesleki yeterlilik düzeyinin yüksek tutulmas� gibi amaçlar, baz� hallerde iktisadi etkinli�in k�s�tlanarak rekabetin bozulmas� gibi arzu edilmeyen yan etkiler

190 _{Selçuk, TSE’nin uygunluk belgelerinin belirli bir ücret kar��l��� verilmesi faaliyetlerinin}

Kanunun 3. maddesinde yer alan ‘hizmet’ tan�m�na uygun olmas� sonucu Kurul’un, TSE’nin te�ebbüs say�lmas� gerekti�i sonucuna ula�t���n� ileri sürmü�tür. Selçuk 2004, s.80-82.

191 _{Benzer �ekilde TFF & TeleOn karar�nda, hukuki niteli�i tart��mal� olmakla birlikte kan�m�zca}

bir kamu kurumu olmaya daha yak�n olan Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF), TeleOn ile Türkiye 1. Profesyonel Futbol Ligi maçlar�n�n yay�n haklar�na ili�kin yapt��� sözle�menin 4054 say�l� Kanunun 4. maddesine ayk�r� oldu�u iddialar� incelenmi�tir. Raportörlerce “TFF’nin yürüttü�ü faaliyet aç�s�ndan kamusal yetkiler kulland���n�, futbol maçlar�na ili�kin yapt��� düzenlemenin ve bu düzenleme çerçevesinde tek bir yay�nc� belirlemesinin; bir kamu otoritesince bir piyasan�n düzenlenmesi niteli�inde i�lem tesis etmesi niteli�i ta��d���” ifade edilerek “… bir te�ebbüs faaliyetinde bulunmayan TFF’nin bu i�leminin 4054 say�l� Kanun kapsam�nda say�lamayaca��” belirtilmi�tir. Ancak Kurul, karar�nda “TFF ekonomik nitelik ta��yan faaliyetleri dolay�s�yla bir te�ebbüs olarak kabul edilmektedir.” diyerek TFF’nin bir te�ebbüs oldu�una karar verilmi�tir. (06.02.2001, 01-07/62-19) Sonraki tarihli TFF & Digitürk karar�nda ise TFF’nin te�ebbüs olup olmad��� ile ilgili bir de�erlendirme yap�lmam��, hatta TeleOn karar�n�n aksine, yay�n haklar�n�n devrine ili�kin sözle�menin “idari bir i�lem olan Yay�n Talimat�’na dayand���” ve Kanunun kapsam�nda olmad��� ileri sürülmü�tür. Daha fazla bilgi için bkz. dn.251

192 _{AT hukukunda Komisyon’un verdi�i bir kararda, reklam ve televizyon yay�n haklar�}

konusunda anla�malar yapmak suretiyle ekonomik faaliyette bulundu�u ifade edilen Federation Internationale de Football Association (FIFA) 81. madde anlam�nda bir te�ebbüs olarak kabul edilmi�tir. World Cup Tickets OJ. L.136/31 [1992]

de do�urabilir.193 _{Özellikle fiyat tespiti gibi yetkilerinin bulunmas� sonucu rekabet}

hukukuna ayk�r� bir faaliyet içine girmeleri kaç�n�lmaz olacakt�r.194

Kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�n�n, üyeler aç�s�ndan ba�lay�c� olan asgari ücret tarifeleri haz�rlamas�, mesle�in icra �ekline yönelik s�n�rlamalar ile reklam yasaklar�, ülkemizde en fazla rastlanan rekabet k�s�tlamalar�d�r.195 _{Söz konusu kurulu�lar mesle�e yeni ba�layanlar için ruhsat,}

staj, s�nav vb. yükümlülükler ile piyasaya giri� engeli yaratt�klar� kadar, mesle�ini icra etmeye ba�lam�� meslek mensuplar� için de çe�itli s�n�rlamalar getirmi�, örne�in meslek mensuplar�n�n kendi reklamlar�n� yapmas�n� ya tamamen yasaklam�� ya da s�k� �ekil �artlar�na ba�lam��t�r.196 _{Ancak en önemli ve}

193 _{Özden 2004, s.9.}

194 _{Kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�n�n rekabet hukuku uygulamalar�na tabi}

olduklar�nda ilk olarak dile getirdikleri savunma noktas� kendilerinin kamu hizmeti yapan kamu kurumlar� olduklar� ve bu nedenle rekabet hukuku uygulamas�ndan muaf olduklar� hususudur. Özden 2004, s.8. Ancak bunlar�n kamu yarar� m� yapt���, yoksa kendilerine üye olanlar�n menfaatlerini mi korudu�u tart���lmaktad�r. Carroll ve Gaston, mesleki s�n�rlamalar�n kalitenin üzerindeki etkilerini ba�ta elektrik teknisyenleri, di� hekimleri, musluk tesisatç�lar� olmak üzere çe�itli meslekler aç�s�ndan ampirik olarak incelemi� ve getirilen s�n�rlamalar�n asl�nda kaliteyi art�rmad���n�, bunun yerine meslek mensuplar�n�n say�s�n� azaltarak asl�nda kaliteyi dü�ürdü�ü sonucuna varm��t�r. Yazarlara göre, s�n�rlamalar�n kaliteyi art�rmak için getirildi�i iddias� sonucu “ki�isel ç�kar”, “kamu yarar�” olarak hakl� gösterilmeye çal���lmaktad�r. CARROLL, S. L. ve GASTON, R. J. (1981), “Occupational Restrictions and Quality of Service Received: Some Evidence”, Southern Economic Journal, Vol.47, No.4.

195 _{Özden 2004, s.57.}

196 _{Ancak reklamlara ili�kin getirilen bu k�s�tlamalar�n mesleki ahlak ve yetkinli�in korunmas�}

amac�na m� hizmet etti�i yoksa tam tersine salt meslek mensuplar�n�n menfaatlerini mi korumaya yönelik oldu�u tart���labilir. Bu k�s�tlamalar�n iktisadi bir mant���n�n olmamas� halinde kald�r�lmas�n�n, bu hizmetlere ili�kin pazarlar�n rekabetçi bir yap�ya ula�t�r�p ula�t�rmad��� hususunda bir etkisinin olup olmad��� incelenmelidir. Bu ba�lamda, ABD’de serbest mesleklere ili�kin reklam yasaklar� kald�r�ld�ktan sonra fiyatlar�n (ücretlerin) dü�tü�ü, baz� serbest meslek faaliyetlerine örne�in avukatl�k hizmetlerine olan talebin artt��� ve hizmet sa�lay�c�lar�n�n say�s�nda da bir art�� oldu�u tespit edilmi�tir. Özden 2004, s.20. OECD taraf�ndan avukatl�k mesle�inde reklam yapman�n fiyat ve kalite üzerindeki etkileriyle ilgili yap�lan bir çal��mada, dü�ük hizmet ücretlerini reklamlarla kamuya duyuran bir hukuk firmas�n�n, hizmet kalitesinde herhangi bir dü�ü� olmad��� ortaya konmu�, ayr�ca reklam sayesinde i� hacmini art�rarak mü�teri ba��na sabit maliyetlerini azaltan söz konusu firman�n, bu dü�ü�ü fiyatlar�na yans�tt��� ve kaliteden ödün vermeksizin daha dü�ük ücretle hizmet verebildi�i tespiti yap�lm��t�r. Ayn� konuda ELÇ�N, S. (2006), “Profesyonel Hizmet Faaliyetleri ve Rekabet Hukuku Uygulamalar� Dünya Örnekleri”, Rekabet Dergisi Say�: 25, Ankara, s.37. Ayn� konuda ABD’de, rekabet otoritelerinden biri olan Federal Ticaret Komisyonu uzmanlar�nca yap�lan bir çal��mada, hizmet fiyatlar�n�n, reklam yasa�� bulunan �ehirlerde nispeten yüksek oldu�u ortaya konulmu�tur. Elçin 2006, s.37.

de do�urabilir.193 _{Özellikle fiyat tespiti gibi yetkilerinin bulunmas� sonucu rekabet}

hukukuna ayk�r� bir faaliyet içine girmeleri kaç�n�lmaz olacakt�r.194

Kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�n�n, üyeler aç�s�ndan ba�lay�c� olan asgari ücret tarifeleri haz�rlamas�, mesle�in icra �ekline yönelik s�n�rlamalar ile reklam yasaklar�, ülkemizde en fazla rastlanan rekabet k�s�tlamalar�d�r.195 _{Söz konusu kurulu�lar mesle�e yeni ba�layanlar için ruhsat,}

staj, s�nav vb. yükümlülükler ile piyasaya giri� engeli yaratt�klar� kadar, mesle�ini icra etmeye ba�lam�� meslek mensuplar� için de çe�itli s�n�rlamalar getirmi�, örne�in meslek mensuplar�n�n kendi reklamlar�n� yapmas�n� ya tamamen yasaklam�� ya da s�k� �ekil �artlar�na ba�lam��t�r.196 _{Ancak en önemli ve}

193 _{Özden 2004, s.9.}

194 _{Kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�n�n rekabet hukuku uygulamalar�na tabi}

olduklar�nda ilk olarak dile getirdikleri savunma noktas� kendilerinin kamu hizmeti yapan kamu kurumlar� olduklar� ve bu nedenle rekabet hukuku uygulamas�ndan muaf olduklar� hususudur. Özden 2004, s.8. Ancak bunlar�n kamu yarar� m� yapt���, yoksa kendilerine üye olanlar�n menfaatlerini mi korudu�u tart���lmaktad�r. Carroll ve Gaston, mesleki s�n�rlamalar�n kalitenin üzerindeki etkilerini ba�ta elektrik teknisyenleri, di� hekimleri, musluk tesisatç�lar� olmak üzere çe�itli meslekler aç�s�ndan ampirik olarak incelemi� ve getirilen s�n�rlamalar�n asl�nda kaliteyi art�rmad���n�, bunun yerine meslek mensuplar�n�n say�s�n� azaltarak asl�nda kaliteyi dü�ürdü�ü sonucuna varm��t�r. Yazarlara göre, s�n�rlamalar�n kaliteyi art�rmak için getirildi�i iddias� sonucu “ki�isel ç�kar”, “kamu yarar�” olarak hakl� gösterilmeye çal���lmaktad�r. CARROLL, S. L. ve GASTON, R. J. (1981), “Occupational Restrictions and Quality of Service Received: Some Evidence”, Southern Economic Journal, Vol.47, No.4.

195 _{Özden 2004, s.57.}

196 _{Ancak reklamlara ili�kin getirilen bu k�s�tlamalar�n mesleki ahlak ve yetkinli�in korunmas�}

amac�na m� hizmet etti�i yoksa tam tersine salt meslek mensuplar�n�n menfaatlerini mi korumaya yönelik oldu�u tart���labilir. Bu k�s�tlamalar�n iktisadi bir mant���n�n olmamas� halinde kald�r�lmas�n�n, bu hizmetlere ili�kin pazarlar�n rekabetçi bir yap�ya ula�t�r�p ula�t�rmad��� hususunda bir etkisinin olup olmad��� incelenmelidir. Bu ba�lamda, ABD’de serbest mesleklere ili�kin reklam yasaklar� kald�r�ld�ktan sonra fiyatlar�n (ücretlerin) dü�tü�ü, baz� serbest meslek faaliyetlerine örne�in avukatl�k hizmetlerine olan talebin artt��� ve hizmet sa�lay�c�lar�n�n say�s�nda da bir art�� oldu�u tespit edilmi�tir. Özden 2004, s.20. OECD taraf�ndan avukatl�k mesle�inde reklam yapman�n fiyat ve kalite üzerindeki etkileriyle ilgili yap�lan bir çal��mada, dü�ük hizmet ücretlerini reklamlarla kamuya duyuran bir hukuk firmas�n�n, hizmet kalitesinde herhangi bir dü�ü� olmad��� ortaya konmu�, ayr�ca reklam sayesinde i� hacmini art�rarak mü�teri ba��na sabit maliyetlerini azaltan söz konusu firman�n, bu dü�ü�ü fiyatlar�na yans�tt��� ve kaliteden ödün vermeksizin daha dü�ük ücretle hizmet verebildi�i tespiti yap�lm��t�r. Ayn� konuda ELÇ�N, S. (2006), “Profesyonel Hizmet Faaliyetleri ve Rekabet Hukuku Uygulamalar� Dünya Örnekleri”, Rekabet Dergisi Say�: 25, Ankara, s.37. Ayn� konuda ABD’de, rekabet otoritelerinden biri olan Federal Ticaret Komisyonu uzmanlar�nca yap�lan bir çal��mada, hizmet fiyatlar�n�n, reklam yasa�� bulunan �ehirlerde nispeten yüksek oldu�u ortaya konulmu�tur. Elçin 2006, s.37.

uygulamada en çok kar��la��lan rekabet k�s�tlamas� ise asgari ücretler ile ilgilidir.197

Meslek mensuplar�n�n, verdi�i hizmetin kar��l��� olarak almas� gereken asgari ücret miktar�n� belirleme yetkisi, kurulu� kanunlar� ile kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�na verilmi� bir yetki olarak kar��m�za ç�kmaktad�r.198 _{Nitekim bunlar da bu yetkilerini asgari ücret tarifeleri �eklinde,}

ilgili hizmetlerden al�nmas� zorunlu en az ücretleri gösteren tarifeler yay�nlamaktad�rlar. Fiyat tespitini yasaklayan 4054 say�l� Kanun hükümlerine ra�men bu uygulamalar�n hala devam ettirilmesinin makul bir izah� olamaz.199 3.2.3.2.1. TMMOB Karar�

Rekabet Kurulu’nun 22.01.2002 tarih ve 02-04/40-21 say�l� karar�nda Türk Mühendis ve Mimar Odalar� Birli�i (TMMOB) taraf�ndan kendi birliklerine ba�l� meslek odalar�n�n ve TMMOB üyesi olan �ehir Planc�lar� Odas� taraf�ndan da kendisine ba�l� �ehir planc�lar�n�n verdi�i hizmetlerin asgari ücret tarifelerini belirledi�i iddialar� incelenmi�tir.

Kurul, TMMOB’nin bir kamu kurumu niteli�inde meslek kurulu�u oldu�unu belirttikten sonra rekabet ihlaline yol açan uygulaman�n yasal dayana��n� ara�t�rma yoluna gitmi�tir. TMMOB’un ç�kard��� “TMMOB Asgari Ücret ve Çizim Standartlar� Tespit Komisyonu ve Kontrol Bürolar�n�n Kurulmas�na �li�kin Yönetmelik”in200 _{5. maddesinde söz konusu Komisyonun}

görevleri aras�nda “Mimarl�k ve mühendislik hizmetlerine ili�kin uygulamalar�

incelemek, di�er kamu kurulu�lar�n�n çal��malar�ndan da yararlanarak birim fiyat ve asgari ücret tespitinde bulunmak” hükmü yer almakta; 12. maddede ise

hizmetler kar��l��� al�nan ücretlerin “odalarca belirtilen asgari ücretten a�a��

olamayaca��” belirtilmektedir.201

197 _{Rekabet Kurumu (2000), 2.Y�ll�k Rapor, Ankara, s.24}

198 _{Aslan’a göre, kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�na kanunla verilmi� bir yetki olan}

asgari ücret tarifeleri haz�rlama yetkisinin, rekabeti s�n�rlay�c� olmas�na ra�men TBMM taraf�ndan verilmesi sonucu, Kurul taraf�ndan denetlenmesinin söz konusu olmayacakt�r. Aslan 2005, s.170.

199 _{Topçuo�lu 2001, s.219.}

200 _{24.06.1981 tarihli ve 17410 say�l� RG}

201 _{Bu yönetmeli�e ek olarak, kararda yine TMMOB’nin ç�kard��� “Mimarl�k Mühendislik}

Hizmetleri ve Asgari Ücret-Asgari Çizim ve Düzenleme Esaslar� Yönetmeli�i”, “Serbest Mühendislik ve Mimarl�k Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeli�i” ile “TMMOB �ehir Planc�lar� Odas� Serbest �ehircilik Hizmetleri Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeli�i” de incelenmi�, benzer �ekilde bunlarda da uyulmas� zorunlu asgari ücret belirleme yetkisinin bulundu�una de�inilmi�tir.

TMMOB, savunmas�nda asgari ücret tarifesini hakl� göstermek için “ülkemizde, belirli hizmet alanlar�nda sosyal hukuk devleti ilkesine uygun

olarak ki�i ve kurulu�lar�n ma�duriyetinin önüne geçmek için ‘asgari’ s�n�rlar çizilir. Serbest çal��an üyelerimizin alacaklar� ücretin emek, tecrübe, bilgi, deneyim �����nda üretilen bir hizmet kar��l��� olmas�… mesleksel geli�imin sa�lanabilmesi… teknolojik ve mesleki geli�melerin takip edilerek ülke yarar�na sunulabilmesi, nitelikli hizmet üretilerek kamu yarar�na uygun hizmet elde edilebilmesi için asgari ücretin belirlenmesi” gerekti�ini ifade etmi�tir.

“…fiyat�n a�a��ya çekilmesinin ancak kaliteden vazgeçilmesiyle sa�lanabilece�ini” savunan TMMOB, hizmet kalitesinin devam ettirilebilmesi

için fiyat�n belirlenmesi gerekti�ini belirtmi�tir.

Bu yönetmelikler ve TMMOB’in savunmas� kar��s�nda, serbest meslek faaliyetlerindeki durumu de�erlendiren Kurul ise; söz konusu faaliyetlerin rekabet içinde yap�lmas� gerekti�ini, rekabetin hizmet kalitesi üzerinden yap�labilece�ini, kalitenin korunmas� için asgari bir ücretin tespit edilmesi görü�üne kat�lmad���n�,202 _{fiyat tespitinin rekabet kurallar�n� a��r bir �ekilde ihlal etti�ini ve}

pazara giri� ile mesleki geli�meyi engelledi�ini ifade etmi�tir.203 _{Bunlara ek olarak}

Kurul “Meslek örgütlerinin mesle�i ve meslek mensuplar�n� korumaya ve

geli�tirmeye yönelik belli düzeyde düzenlemelerde bulunabilmeleri”nin do�al

oldu�unu ancak “Serbest meslek örgütlerinin mesle�i korumaya ve meslek

ahlak�na yönelik uygulamalar�n�n ço�u rekabeti s�n�rlay�c� olup sadece üyelerinin ç�karlar�n� korumaya” yönelik oldu�unu ifade etmi�tir. Böylece

Kurul, kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar�n�n kamu hizmeti mi yapt��� yoksa üyelerinin menfaati mi korudu�u tart��mas�nda kendi görü�ünü dile getirmi�tir.

Karar�n sonuç bölümünde, TMMOB’in asl�nda yasal dayana�� olmadan, yönetmelikler ile baz� hizmetler için asgari ücret tarifesi belirlemesinin, 4054 say�l� Kanunun 4. maddesine ayk�r� oldu�una ve 56. maddesine göre geçersiz

202 _{Kar��la�t�rmal� hukuktan benzer bir uygulama için kararda, �talyan Rekabet Kurumu’nun}

önüne gelen bir olaya yer verilmi�tir. Söz konusu Kurum, apartman binas� profesyonel idare hizmetleri birli�i hakk�nda verdi�i karar�nda, asgari fiyat belirlemesinin belirli bir hizmet kalitesinin yakalanmas� aç�s�ndan kaç�n�lmaz oldu�u yönündeki savunmay� inand�r�c� bulmayarak, bu eylemi rekabet ihlali olarak de�erlendirmi�tir. ibid s.25

203 _{Kurul kararda, ATAD’�n benzer kararlar�na da de�inmi�tir. Örne�in Commission v. Italy Case}

C-35/96 [1998] ECR I-3851 karar�nda Komisyon, �spanya’da faaliyet gösteren, görevleri patent ofisi i�lemlerinde mü�terilerini temsil etmek olan serbest s�naî mülkiyet acentelerinin olu�turdu�u kamu kurumu niteli�inde bir meslek birli�i olan Coapi’nin, üyelerinin uygulayaca�� asgari ücret tarifelerini belirlemesi kar��s�nda, kanunla kendisine fiyat belirleme yetkisinin verildi�i, dolay�s�yla bunu yaparken kamu gücünü kulland��� yönündeki itirazlar�n� kabul etmeyerek, 81. madde kapsam�nda rekabet ihlali oldu�una karar vermi�tir. ibid s.21

TMMOB, savunmas�nda asgari ücret tarifesini hakl� göstermek için “ülkemizde, belirli hizmet alanlar�nda sosyal hukuk devleti ilkesine uygun

olarak ki�i ve kurulu�lar�n ma�duriyetinin önüne geçmek için ‘asgari’ s�n�rlar çizilir. Serbest çal��an üyelerimizin alacaklar� ücretin emek, tecrübe, bilgi, deneyim �����nda üretilen bir hizmet kar��l��� olmas�… mesleksel geli�imin sa�lanabilmesi… teknolojik ve mesleki geli�melerin takip edilerek ülke yarar�na sunulabilmesi, nitelikli hizmet üretilerek kamu yarar�na uygun hizmet elde edilebilmesi için asgari ücretin belirlenmesi” gerekti�ini ifade etmi�tir.

“…fiyat�n a�a��ya çekilmesinin ancak kaliteden vazgeçilmesiyle sa�lanabilece�ini” savunan TMMOB, hizmet kalitesinin devam ettirilebilmesi