Bakacakkad� Belediyesi Karar�

Rekabet Kurulu’nun 12.06.2008 tarih ve 08-39/511-187 say�l� karar�nda, ald��� bir belediye meclisi karar�yla Bakacakkad� Belediyesi’nin, Bakacakkad� beldesi (Zonguldak) s�n�rlar� d���nda üretilen ekme�in, Bakkacakkad� beldesinde sat���n� engelledi�i iddas� incelenmi�tir.

Kararda, ekmek sat���na ili�kin yasaklaman�n civar baz� yerel belediyeler taraf�ndan da uyguland���, bu nedenle Bakacakkad� Beldesinde de bu tür bir uygulaman�n yap�ld��� iddia edilmi� ve bu durum Kurul taraf�ndan da do�rulanm��t�r. Bu gerekçeyle, söz konusu belediye de belde s�n�rlar�nda faaliyet göstermek isteyen te�ebbüsler için piyasa giri� engeli yaratan bir idari i�lem gerçekle�tirmi�tir.

Kurul, kararda 5393 say�l� Belediye Kanunu’nu de�erlendirerek, söz konusu belediyenin bu �ekildeki bir i�lemi yapmak için yetkisinin bulunup bulunmad���n� ara�t�rm��t�r. “…görev ve yetkiler incelendi�inde, belediye

s�n�rlar� d���ndan ekmek tedarik edilmesini önleme uygulamas�na kaynakl�k edecek bir hüküm bulunmad��� görülmektedir.” diyen Kurul, belediyenin böyle 183 _{4054 say�l� Kanunun 4. maddesinde örnek niteli�inde say�lan bendlerin hiçbirinde yer}

almamas�na ra�men, te�ebbüslerin bir araya gelerek fiyat tespitinde bulunmas�, bu tespit amac�na ula�mam�� olsa dahi, “per se” ad� verilen mutlak bir rekabet hukuku ihlali oldu�u doktrinde ifade edilmektedir. Bkz. A�ç�o�lu Öz 2000a, s.27; Aslan 2005, s.198. Fiyat tespitinin “per se” yasak oldu�una ili�kin bir Kurul karar� için bkz. 13.08.2003, 03-55/645-296 say�l� Rekabet Kurulu karar�. “Per se” kavram�n�n rekabetçi etki ve etkinlik iddialar�n�n hepten dinlenmemeleri yönünde bir duruma neden oldu�undan hatal� oldu�u görü�ü için bkz. GÜRKAYNAK, G. (2003), Türk Rekabet Hukuku Uygulamas� Aç�s�ndan ‘Hukuk ve �ktisat’ Perspektifinden ‘Amaç’ Tart��mas�, Rekabet Kurumu Yay�nlar�, Ankara, s.90, dn.234.

açmam��t�r. Kurul, bu karar�n 4054 say�l� Kanuna ayk�r� oldu�u ve ayk�r�l���n giderilmesini için gerekli i�lemlerin yap�lmas� yönünde 4054 say�l� Kanunun 27. maddesi (g) bendi uyar�nca Ayval�k Belediye Ba�kanl��� ve Ayval�k Kaymakaml���’na görü� bildirmi�tir.

Tekne turu hizmeti veren özel te�ebbüslerin aralar�nda böyle bir fiyat belirlemesi halinde durumun büyük olas�l�kla 4. maddeye ayk�r� olaca�� aç�kken,183 _{ayn� davran���n bir belediye taraf�ndan gerçekle�tirilmesi halinde,}

belediyenin te�ebbüs olmamas� sonucu, Kanun kapsam� d���nda kalmas� e�it olmayan sonuçlara yol açmaktad�r. Dolay�s�yla, bu karardan ç�karabilecek bir sonuç olarak, kamusal yetki kullan�larak yap�lan i�lemlerin rekabeti bozucu etki do�urmas� durumunda, 4054 say�l� Kanun kar��s�nda Kurul’un bu duruma yakla��m�, hakl� olarak, ilgili kamu kurulu�una rekabet ihlaline son verilmesi hususunda 27. maddenin (g) bendi uyar�nca görü� bildirmektir.

3.2.2.2. Bakacakkad� Belediyesi Karar�

Rekabet Kurulu’nun 12.06.2008 tarih ve 08-39/511-187 say�l� karar�nda, ald��� bir belediye meclisi karar�yla Bakacakkad� Belediyesi’nin, Bakacakkad� beldesi (Zonguldak) s�n�rlar� d���nda üretilen ekme�in, Bakkacakkad� beldesinde sat���n� engelledi�i iddas� incelenmi�tir.

Kararda, ekmek sat���na ili�kin yasaklaman�n civar baz� yerel belediyeler taraf�ndan da uyguland���, bu nedenle Bakacakkad� Beldesinde de bu tür bir uygulaman�n yap�ld��� iddia edilmi� ve bu durum Kurul taraf�ndan da do�rulanm��t�r. Bu gerekçeyle, söz konusu belediye de belde s�n�rlar�nda faaliyet göstermek isteyen te�ebbüsler için piyasa giri� engeli yaratan bir idari i�lem gerçekle�tirmi�tir.

Kurul, kararda 5393 say�l� Belediye Kanunu’nu de�erlendirerek, söz konusu belediyenin bu �ekildeki bir i�lemi yapmak için yetkisinin bulunup bulunmad���n� ara�t�rm��t�r. “…görev ve yetkiler incelendi�inde, belediye

s�n�rlar� d���ndan ekmek tedarik edilmesini önleme uygulamas�na kaynakl�k edecek bir hüküm bulunmad��� görülmektedir.” diyen Kurul, belediyenin böyle 183 _{4054 say�l� Kanunun 4. maddesinde örnek niteli�inde say�lan bendlerin hiçbirinde yer}

almamas�na ra�men, te�ebbüslerin bir araya gelerek fiyat tespitinde bulunmas�, bu tespit amac�na ula�mam�� olsa dahi, “per se” ad� verilen mutlak bir rekabet hukuku ihlali oldu�u doktrinde ifade edilmektedir. Bkz. A�ç�o�lu Öz 2000a, s.27; Aslan 2005, s.198. Fiyat tespitinin “per se” yasak oldu�una ili�kin bir Kurul karar� için bkz. 13.08.2003, 03-55/645-296 say�l� Rekabet Kurulu karar�. “Per se” kavram�n�n rekabetçi etki ve etkinlik iddialar�n�n hepten dinlenmemeleri yönünde bir duruma neden oldu�undan hatal� oldu�u görü�ü için bkz. GÜRKAYNAK, G. (2003), Türk Rekabet Hukuku Uygulamas� Aç�s�ndan ‘Hukuk ve �ktisat’ Perspektifinden ‘Amaç’ Tart��mas�, Rekabet Kurumu Yay�nlar�, Ankara, s.90, dn.234.

bir i�lem yapmak için yetkisi olmad��� sonucuna varm��t�r. Ancak Kurul, karar� verirken yapt��� bu yetki ara�t�rmas�n� esas almam��, onun yerine belediyelerin te�ebbüs olup olmad��� hakk�nda bir de�erlendirmede bulunmu�tur.

“Kamu otoritesi niteli�ine sahip olmalar� nedeniyle an�lan madde gere�ince te�ebbüs say�lmalar�na olanak bulunmayan belediyeler taraf�ndan gerçekle�tirilen i�lem ve eylemler nedeniyle belediyeler hakk�nda Kanun çerçevesinde bir i�lem tesisi”nin mümkün olmad���n� belirten Kurul, söz konusu

belediye hakk�nda herhangi bir i�lemin yap�lmas�na yer olmad���na karar vermi�tir. Ayr�ca Kurul “idari organlarca yasal dayana�� bulunmadan

gerçekle�tirilen rekabeti bozucu uygulamalar hakk�nda ilgili idari organa ya da bu organ�n ba�l� oldu�u üst makamlara görü� bildirme konusunda” kendisini

yetkili görmü� ve Bakacakkad� Belde Belediyesi’ne ve di�er belediyelerin de benzer uygulama yapt�klar� gerekçesiyle Zonguldak Valili�i’ne görü� bildirmi�tir.

Bu kararda, rekabet ihlali gerçekle�tirildi�i iddias� ile önüne gelen olayda Kurul, meseleyi incelerken belediyenin böyle bir i�lem yapmak için yetkisinin olup olmad���na bakmak suretiyle, kan�m�zca son derece yanl�� bir yol izlemi�tir.184

Kurul, bu yetkinin olmad���n� tespit ettikten sonra ise belediyenin te�ebbüs niteli�ini incelemeye geçmi�; belediyeyi 4054 say�l� Kanuna göre bir te�ebbüs saymam��,185 _{ancak te�ebbüs saymas� halinde bir i�lemin yap�l�p}

184 _{�dari i�lemin unsurlar�ndan biri olan “yetki”, ilgili idarenin o hukuki i�lemi yapmakta}

kanunen ya da idari düzenlemeler ile yetkili olup olmad���n� saptamak üzere idari yarg� organlar�n�n somut olayda inceledi�i bir husustur. Bu niteli�i itibariyle yetki, idari i�lemin hukuka uygunluk aç�s�ndan denetimi s�ras�nda ancak yarg� organlar�n�n inceleyebilece�i bir unsur olup, Rekabet Kurulu gibi idareye dahil olan bir kamu kurulu�unun di�er bir kamu kurulu�unun yetkisini incelemesinde hukuki isabet bulunmamaktad�r. Ancak bu durumdan ba�ka bir tart��ma konusu ç�kabilir. Acaba 4054 say�l� Kanuna ayk�r�l�k, yetki unsuru dahil idari i�lemin hukuka uygunlu�unun denetimi s�ras�nda bir hukuka ayk�r�l�k sebebi olarak göz önüne al�nabilir mi? Tan’a göre 4054 say�l� Kanunun te�ebbüs ve te�ebbüs birliklerine uygulanabilece�i ve kamusal organ ve makamlar�n kamusal yetki kullanarak yapt��� i�lemlerin bu tan�ma dahil edilemeyece�i gerekçeleri sonucu bu soruya olumsuz yan�t verilmelidir. TAN, T. (2004), “Rekabetin Korunmas�nda Rekabet Kurulu ile Yarg� Organlar�n�n Rolü”, Prof. Dr. Erden Kuntalp'e Arma�an, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Say�: 2, �stanbul, s.57. 4054 say�l� Kanunun “süjelerinin” kamu te�ebbüsleri ve özel te�ebbüsler oldu�una göre, idarenin kamusal yetki kullanarak yapt��� i�lemlerin yarg�sal denetiminde 4054 say�l� Kanunun hukuka uygunluk blo�unun bir parças�n� olu�turdu�unu söylemenin olanaks�z oldu�unu ifade eden yazara göre, Kurul’un yetki ara�t�rmas� yaparak yetkisiz gördü�ü hallerde te�ebbüsler hakk�nda yönetmelikte de�i�iklik yapmas�n� isteme gibi kararlar almas� halinde, idari yarg�n�n görev alan�na giren bir konuda karar ald���ndan bu durum “görev gasb�” olarak dahi nitelendirilebilir. Tan 2004, s.56-61. Gürzumar’a göre ise 4054 say�l� Kanun, idari i�lemin yarg�sal denetiminde hukuka uygunluk blokunun bir parças�n� olu�turmaktad�r. Gürzumar 2007, s.91.

185 _{Rekabet Kurulu’nun 20.02.2003 tarih ve 03-11/126-59 say�l� ba�ka bir karar�nda, P�narl�}

yap�lamayaca��na de�inmeyerek “4054 say�l� Kanun çerçevesinde herhangi bir

i�lem yap�lmas�na gerek olmad���na” karar vermi�tir.