Kırsal Kalkınmaya Yönelik Arıcılık Faaliyetinin Ulusal Muhasebeye Etkisi: Artvin İli Örneğ

Artvin İl Gıda Tarım ve Hayvancılık müdürlüğünden alınan bilgiye göre, destek alan ve birlik üyesi olup, arıcılık yapan kişi sayısı il merkezinde 87 kişi, ilçe merkezinde ise 881 kişidir. İl merkezindeki kayıtlı kovan sayısı 8.287 adet, ilçe merkezindeki kovan sayısı ise 73.823 dür. Kovan başı ortalama verimlilik 12 Kg dur. Bu ortalama Dünya Bal İhracat lideri olan Çin’de ise 50 kg dır.(Dü- nya,2018:3) Ülkemizde yapılan arıcılık faaliyetlerinde en önemli sorun verim- liliği artıramamaktır.

Genç Çiftçi projesi kapsamında son 2 yılda Artvin de 40 kişiye 30.000 TL lik hibe desteği verilmiştir.

5.1.Araştırma Bölgesi Hakkında Genel Bilgiler

Hatila Vadisinde yer alan köyler dağınık bir yapı göstermekte olup 16 ayrı ma- halleden oluşmaktadır. Rakım 200 metreden başlayıp 3.200 rakıma kadar çıkmaktadır. Konum itibariyle dört tarafı yüksek dağlarla kaplı olan bölge tam anlamıyla kapalı bir vadidir. Aynı zamanda mahalleler Hatila Vadisi Milli Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır. Milli Park sınırları içerisinde vadinin orta kes- imlerinde kanyon ve boğaz oluşumunu sağlamıştır. Vadinin orta ve yukarı ağzında çok zengin ve yoğun olan ve jetatif örtü; bünyesinde çok çeşitli bitki tü- rlerini barındırmaktadır. Sahada 530 çeşit bitki türü mevcuttur. Bunlardan 85 adedi relik-endemik türdür. Bitki türlerinden 50 civarındaki türler ilaç sanayi- inde kullanılan bitkilerdir (Orman,2018:3). Bu sebeple bölge arıcılık yapmaya oldukça müsaittir.

Bölgede yaklaşık 75 aile arıcılık faaliyetleri ile iştigal etmektedir. Araştırma bu ailelerdeki 50 kişi ile nitel görüşme şeklinde gerçekleştirilmiştir. Arıcılık bakım ve taşımacılık gerektirdiğinden aileler bölgeyi terk etmemektedir. Toplamda bu

bölgede 1.200 adet kovan bulunmaktadır. Köylülerle yapılan görüşmede Artvin İl Gıda Tarım ve Hayvancılık müdürlüğü verilerine paralellik gösterdiği ve kovan başı verimliliğin 15 kg olduğu belirtilmiştir. Bölgenin bal satış fiyatı 100-150 TL arasındadır. Bu kapsamda hem verimliliği arttırmak hem de geliri arttırmak amacıyla kooperatifleşmeye gidilmiştir.

2014 yılında Kırsal Kalkınma projesi kapsamında bal paketleme ve dolum tesisi yapımına başlanmıştır. Proje 900.000 TL olup, 450.000 TL sini kooperatif hibe olarak almıştır. Ayrıca 2015 yılında yine Kırsal Kalkınma projesi kapsamında temel petek(bal mumu)üretimi ve bal analiz laboratuvarı kurulmuştur. Proje be- deli 1.800.000 TL olup yine %50’si hibedir. 2 proje de tamamlanmış olup üretime geçildiğinde 10 kişi istihdam edilecektir. Kooperatif ayrıca Hatila Balı markasını da tescil ettirmişti.

Ayrıca kooperatif Macahel A.Ş firması ile arı ırkının saflaştırılması ve daha sonra da satışı için bir projeye başlamıştır. Kovanlı arı talebinin yüksek olmasından dolayı ve üretimin fazla olmamasından ötürü çalışmalar hızlandırılmıştır. 1 adet arılı kovan 700 TL den satılmaktadır.

5.2.Araştırmanın Yöntemi ve Amacı

Bu araştırmanın iç göçü azaltmak kırsalda yaşayan insanların gelirini artırmak için kırsal kalkınmanın ne kadar önemli olduğunu ortaya koymak açısından fay- dalı olması beklenmektedir.

Uygun iklimi, bitki çeşitliliği ve topografisi nedeniyle bal üretimi Türkiye’de önemli bir sektördür. Uygun doğa ve iklim koşullarına karşın ortalama bal üretimi koloni başına 15-17 kg arasındadır. Bu miktar, AB ülkelerindeki rakamın yaklaşık üçte birine karşılık gelmektedir. Polen ve arı sütü gibi diğer arıcılık ürünlerinin üretimi de düşüktür.

Araştırma Artvin ili Hatila kırsalında yaşayan ve arıcılık faaliyeti ile iştigal eden 50 kişiyi kapsamaktadır. Bu kişilerin 32’si erkek, 18’si ise kadındır. Yaş aralığı erkelerde 30-65, kadınlarda ise 40-70 arasıdır. Eğitim düzeyi ise erkeklerde ortaokul ve lise ağırlıklı iken, kadınlarda ilkokul ve ortaokul düzeyindedir. Araştırma konusu kişilerle köy muhtarı eşlinde yüz yüze görüşmeler yapılmış ve önceden yapılandırılmış sorular sorulmuştur.

5.3.Araştırmanın Sonucu

Araştırmanın sonucunda kırsalda yaşayan kişilerin henüz yeterli bilinç düzey- inde olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca özellikle ekonomik sebeplerden ötürü nüfusun giderek azaldığı ve yaşlandığı gözlemlenmiştir. Köylüler son yıllarda arıcılık faaliyetlerinin artması, organik ürüne olan talebin ve ürün fiyatının yükselmesi, devlet destekleri, AB kapsamındaki IPARD destekleri vb se- beplerden ötürü önceki yıllara göre gelirlerinde bir miktar artış olduğunu be- lirtmişlerdir. Aynı zamanda yapılan görüşmeler sonucu kırsal kalkınma neti- cesinde sürekli bir gelir elde edilebilirse köyden daha fazla göç edilmeyeceğini belirtmişlerdir. Hatta kentte gelir düzeyi belirli bir seviyenin altında kalan kişiler

tekrar köye göç ederek arıcılık faaliyetleri sonucu kentte elde ettikleri gelirden daha fazla gelir elde edebileceklerdir ve iç göç tersine dönebilecektir.

Bu bağlamda Hatila Köyünde yer alan köylüler kırsal kalkınma faaliyetleri ve özellikle kooperatif sayesinde sabit ve düzenli bir gelire sahip hale geleceklerdir. Aynı zamanda bal laboratuvarı sayesinde köylülerin hem maliyetleri azalacak hem de zamandan tasarruf sağlayabileceklerdir. Böylece özellikle ihracat ta istenen bal analiz raporunu kısa sürede tamamlayıp, emtialarını hızlı bir şekilde gönderebileceklerdir. Ülkemiz bal üretiminde dünyada 2. olmasına rağmen, ih- racatta ilk 20 de bulunmamaktadır. Bu bağlamda özellikle AB ülkeleri kaliteli bal talebinde bulunmaktadırlar. Yapılacak ihracat sonucu elde edilecek gelir sayesinde kırsal kalkınma sağlanacak ve bu faaliyetle uğraşan kişi sayısı artacak- tır. Kırsal alanlarda kalkınma başlayınca daha fazla kişi ve aile bu faaliyetlere başlayacak kayıt dışılık azalabilecek ve otomatik olarak gelir artışı yaşanacaktır. Buradaki kayıt dışılığın azalması, gelir artışı aile muhasebesine ve ulusal mu- hasebeye olumlu yönde katkı sağlayacaktır.

Sonuç ve Öneriler

Arıcılık çok fazla yatırım gerektirmeyen ve hızlı ekonomik dönüşü olan bir eko- nomik faaliyettir. Arıcılığı destekleyerek bal ve diğer arıcılık ürünlerinin daha et- kin bir şekilde üretimim ve pazarlanması için araç ve ekipman sağlayarak gelir düzeyleri arttırılabilir ve gerek mevsimlik gerekse daimi işler yaratılabilir. Bu sektördeki başlıca ihtiyaçlar; mevcut işletmelerde aletlerin, ekipman’ın ve maki- nelerin depolama ve dolum tesislerinin modernleştirilmesi ve geliştirilmesi ve yenilerinin kurulmasıdır.

Üreticiler pazarlama becerilerini geliştirmeli, ürünlerini daha yüksek değer- lerde pazarlamalı ve elde ettikleri geliri işlerini daha da geliştirmek için kullan- malıdırlar. Üreticilerin örgütlenme ve bilgi düzeyleri yükseltilerek; verimliliğin artırılması, teknoloji düzeyinin ve Ar-Ge kapasitenin geliştirilmesi, ürün kalitesi- nin iyileştirilmesi, standartlara uyum sağlanması, üretimin pazara yönlendiril- mesi, yöresel ürünlerin tespit edilerek kayıt altına alınması ve markalaştırılma- sına yönelik bilgilendirme, tedarik ve pazarlama imkânlarının geliştirilmesi, ilgili kesimler arasında bilgi paylaşımının etkinleştirilmesi, girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.

Türkiye’de genel nüfus giderek artmaktadır. Artan bu nüfusa karşılık yeteri ka- dar istihdam yaratılamamaktadır. Bunun yanı sıra kent ve kırsal arasındaki iç göç dengesi de giderek kent lehine değişmektedir. Kırsalda yaşayan hane halkı ekonomik sebeplerden ötürü kentlere ve özellikle büyükşehirlere göç etmekte- dir. Kentsel alanlara göç, kırsal alanlarda fiziksel ve sosyal yapının bozulmasına neden olmaktadır. Bu durum yaşam kalitesi üzerinde birçok negatif sonuçlara yol açmaktadır. Böylece kırsal artık yalnızca yaşlıların yaşadığı yerler haline gelmektedir. İnsanlar doğdukları yerlerde doyamamaktadırlar.

Örgütlenme yoluyla yapılacak coğrafi işaretli ürün başvurusu sonucu daha hızlı bir şekilde sonuçlanacaktır. Coğrafi işaretli ürünlerin satışı ve pazarlaması artık daha kolay ve giderek diğer benzer ürünlere göre daha fazla talep görmektedir.

Kırsalda üretilen ürünlere coğrafi işaret alınabilmesi, kırsal kalkınmayı daha sürdürülebilir kılar.

Kırsal kalkınmanın, mikro açıdan aile( hane halkı) muhasebesine makro açısın- dan da ulusal muhasebeye olumlu katkı sağladığı söylenebilir. Bu katkının daha da artırılabilmesi ve anlaşılabilmesi için arıcılık faaliyeti dışında kalan hayvancılık, ziraat vb. faaliyetlerle ilgili çalışmaların da yapılması gerekir. KAYNAKÇA

Akci, A,( 2015). Kırsal Kalkınma İçin Bir Model Önerisi: Köy Kümeleri. (Basıl- mamış Doktora Tezi) Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Konya

Aslan, Nurdan; Aslan, Sinan ve Terzi, Nuray (2008), Muhasebe Ekonomi İlişkisi, Beta Basın Yayın Dağıtım, İstanbul.

Ayanoğlu,İ.(2008).Kırsal Kalkınma ve Türkiye İçin Bir Kırsal kalkınma Modeli,(Yayınlanmış YL Tezi)Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler En- stitüsü,Kamu Yönetimi Anabilim Dalı,Ankara

Cevat Geray, Planlı Dönemde Köye Yönelik ÇalıĢmalar: Sorular-Yak- laĢımlar- Örgütlenmeler, TODAĠE Yayını, Ankara, 1974, ss.167-168. GİRAY, Adil (1997), Milli Muhasebe ve Devlet Muhasebesi, 3.Baskı, Gazi

Kitabevi,Ankara.

Haftacı, Vasfi (2010), Yönetim Muhasebesi, Umuttepe Yayınları, 4. Baskı, Kocaeli. http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/hatilavadisimilliparki.aspx?sflang=tr https://www.dunya.com/sektorler/tarim/turkiyenin-bal-ihracatinda-payi-

yuzde-1-haberi-364896

Kırsal Kalkınma Çalışma Grubu, Avrupa Birliği’ne Üyelik Yolunda Türkiye Kırsal Kalkınma Politikası Raporu, Ankara, 2002, s. 9.

McCallar, A.F ve Ayres, W.S(1997)Rural Development:from Vision to Action, Washington: World Bank Puublications

ÖZCAN Koray, AKÇİ Aslı.Kırsal Kalkınma için Model Önerisi; Köy Küm- leri,TEAD,2016

Savcı Mustafa, A.Cemkut BADEM, Ulusal Muhasebede Aile(Hane Halkı)Mu- hasebesinin Rolü ve Ulusal Muhasebe/Türkiye İstatistik Ku- rumu(TÜİK)İlişkisi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim/2012,s.52 YAZICI, Mehmet (2006), “Kurumsal Muhasebe Düzeni ve Bunun Türkiye’deki Du-

YEREL YÖNETİMLERDE İŞGÖRENLERİN BİREYSEL ÖZELLİKLERİNİN, İŞ