3.2. YARGI YETKĠSĠ OLMAYAN KURUL TĠPĠ SAYIġTAYLAR
3.2.2. Japonya’da Yüksek Denetim
3.2.2.1. Yüksek Denetim Kurumunun Tarihi GeliĢimi, Anayasal Konumu ve TeĢkilat Yapısı
3 Kasım 1946 tarihinde Japon Ġmparatoru tarafından onaylanan ve 3 Mayıs 1947 tarihinde yürürlüğe giren Japonya Anayasası’nın getirdiği hükümet modeli,
752 Bundesrechnungshof (Regional Audit Offices),
https://www.bundesrechnungshof.de/en/bundesrechnungshof/organisation/pruefungsaemter (E.T. 16.07.2018).
753
166
parlamenter sistemdir.754 Kuvvetler ayrılığı kuramına göre ülkenin yasama, yürütme ve yargı iĢlevleri farklı organlar arasında paylaĢtırılmıĢtır. Bu bağlamda devletin yürütme görevi Ġmparator ve Hükümet tarafından yerine getirilmektedir. Ġmparator’un görev ve yetkilerinin tümü sembolik niteliktedir. Yürütmenin ikinci kanadı olan Hükümet BaĢbakan ve Bakanlardan oluĢmaktadır. Ġmparator, yasama tarafından seçilen BaĢbakanı tayin ederken, BaĢbakan bakanları atamaktadır. Bununla birlikte yürütme erki bakımından Hükümet, Parlamentoya sorumludur. Japonya’da yasa yapma yetkisine sahip en yüksek ve tek organı olan Parlamento: Temsilciler Meclisi (Shungiin) ve Senato (Sangiin) olarak ikili yapıya sahiptir. Dört yıllığına seçilen Temsilciler Meclisi üyelerinin sayısı Haziran 2015 tarih itibarıyla 475’tir. Öte yandan 6 yıllık dönem için seçilen Senato üyelerinin sayısı ise 242’dir.755
Günümüzde yasama ve yürütme arasındaki iliĢkilerde önemli role sahip olan ve Japon anayasal monarĢi sisteminin üst kurumları arasında yer alan, Japon Yüksek Denetim Kurumunun statüsü, teĢkilat yapısı ve faaliyetleri Anayasa756 ve ilgili kanunlarda757 belirlenmektedir. SayıĢtayın tarihi geçmiĢi ise 1869 yılına kadar uzanmaktadır. Bu tarihte SayıĢtay ilk olarak Maliye Bakanlığı bünyesinde kurularak faaliyete baĢlamıĢtır. 1880 yılında ise SayıĢtay, “Dajokan” olarak adlandırılan Yüksek Devlet Konseye (Hükümet) doğrudan bağlı kılınmıĢtır. ġubat 1889’da Meiji Anayasası’nın ilan edilmesiyle, SayıĢtay anayasal statüye sahip olmuĢ ve sonraki 60 yıl boyunca doğrudan Ġmparator’a bağlı bir kurum olarak kamu maliyesini denetlemiĢtir. 1947 yılında, günümüzde yürürlükte olan Japon Anayasası’nın kabul edilmesiyle, kurum yürütmeden bağımsız hale getirilmiĢtir. Bununla birlikte Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca SayıĢtay Kanunu kabul edilerek yürürlüğe girmiĢtir. Bu kanunun kabulü sayesinde Kurum ile yasama arasındaki iliĢkiler
754 Akif Erginay, “Yeni Japon Anayasası”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 1-2, 1950, s. 494-506; Hüdai ġencan, “Japonya Hükümet Sistemi: Yarışan Partiler
Değişmeyen İktidar”, KarĢılaĢtırmalı Hükümet Sistemleri: Parlamenter Sistem (Almanya,
Güney Afrika, Hindistan, Ġngiltere, Ġtalya ve Japonya Örnekleri), TBMM AraĢtırma
Hizmetleri BaĢkanlığı, TBMM AraĢtırma Merkezi Yayınları, No. 8, (Editör: Havvana Yapıcı Kaya), Haziran 2015, s. 287, 298.
755 ġencan (2015), a.g.m., s. 301, 304, 309-310.
756
The Constitution of Japan (Promulgated on 03.11.1946. Came into effect on 03.05.1947),
http://www.shugiin.go.jp/internet/itdb_english.nsf/html/statics/english/constitution_e.htm (E.T. 16.07.2018).
757 The Board of Audit Act (1947), No.73 (latest amendment by Act No. 53 of 2006), http://www.jbaudit.go.jp/english/jbaudit/law.html#header (E.T. 16.07.2018).
167
güçlendirilmiĢ, denetimin kapsamı geniĢletilmiĢ ve denetim raporları ile raporlara ekli tablolar ve bilgiler yayınlanmaya baĢlamıĢtır.758
Yukarıda belirlendiği gibi SayıĢtayın temel görevleri Anayasa’nın 90. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, “Devlet gelirleri ve harcamaları ile
ilgili kesin hesaplar yıllık olarak Sayıştay tarafından denetlenir ve bu hesaplar, ilgili olduğu dönemin hemen ardından mali yıl boyunca denetim raporu ile birlikte bakanlar kurulu tarafından Parlamentoya sunulur”.759
Öte yandan, 1947 yılında kabul edilen SayıĢtay Kanunu’nun 20. maddesinde Kurumun genel görevleri Ģu Ģekilde düzenlenmiĢtir:
“1. Sayıştay tarafından Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca, devletin gelirleri ile harcamalarına ilşkin yıllık kesin hesapları ile birlikte kanunda belirlenen hesaplar denetlenir.
2. Sayıştay sürekli olarak mali yönetimi üzerinde denetim faaliyetini yürütür, denetimin yeterliliğini sağlar ve herhangi bir eksikliği düzeltir.
3. Sayıştay doğruluk, süreklilik, verimlilik, etkinlik, tutumluluk veya denetim için gerekli diğer amaçlara göre denetim faaliyetini yürütür.”760
Bununla birlikte yürütmeden bağımsız ve yasama ile yargı iktidarlarına ait olmayan SayıĢtayın teĢkilat yapısı Denetim Komisyonu ile Genel Yönetim Bürosundan oluĢmaktadır.761
Üç üyeden oluĢan Denetim Komisyonu’nun temel iĢlevi Genel Yönetim Bürosunun faaliyetlerini yönetmek ve gözetmektir. Komisyon üyeleri, Parlamento muvafakati ve Ġmparator onaylanması ile Hükümet tarafından atanmaktadırlar.762
Görev süreleri 7 yıl ancak bu süre emeklilik yaĢıyla (65 yaĢ) sınırlanmaktadır.763
Denetim Komisyonu üyeleri arasından Komisyonun ortak kararı ile seçilen aday Hükümet tarafından SayıĢtay BaĢkanı olarak tayin edilmektedir.764 SayıĢtay BaĢkanı Kurumu temsil ederken aynı zamanda Denetim Komisyonuna
758 Board of Audit of Japan (History of the Board),
http://www.jbaudit.go.jp/english/jbaudit/history.html (E.T. 16.07.2018). 759 The Constitution of Japan (03.05.1947), Article 90; Avcı, a.g.e., s. 219.
760 The Board of Audit Act (1947), Article 20; Nobuo Azuma, “Auditing of Fraud and Corruption:
The current situation and challenges of the Board of Audit of Japan”, Asian Journal of
Government Audit (ASOSAI) (Editor: Mrs. Sudha Krishnan), 2008, http://asosai.org/asosai/documents/doc_journal_detail.jsp?idx=105 (E.T. 16.07.2018).
761 The Board of Audit Act (1947), Article 1-2.
762 The Board of Audit Act (1947), Article 4.
763 The Board of Audit Act (1947), Article 5.
764
168
baĢkanlık etmektedir.765Ayrıca süresi sona eren Kurum üyesi sadece bir kere tekrar atanabilmektedir.766
Kurum teĢkilatında yer alan diğer birim ise Genel Yönetim Bürosudur. Bu birim Sekreterlik ile 5 bürodan oluĢmaktadır. Denetim faaliyetinden sorumlu olan bürolar kendi arasında birçok denetim birimlerine bölünmüĢ ve farklı alanlarda denetim yürütmektedirler. Örneğin; Birinci Büro, Mali, Milli Servet, Adli ĠĢler, Yerel Yönetim Sübvansiyonları, DıĢiĢleri, 1. ve 2. vergi denetim birimlerinden oluĢmakta ve genel olarak Parlamento, BaĢbakanlık, Maliye Bakanlğı, Japon Merkez Bankası, Japon Mevduat Sigorta ġirketi, Adalet Bakanlığı, Ulusal Kamu Güvenliği Komisyonu, ĠçiĢleri ve UlaĢtırma Bakanlığı, DıĢiĢleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığın Vergi ile Gümrük daireleri, Milli Vergi Ajansı üzerinde denetim yürütmektedir. Ġkinci Büro, Sağlık ve Refah, ĠĢ, Sağlık Yardımı, Kamu Emekliliği, Kara Savunma, Deniz Savunma, Hava Savunma denetim birimlerinden oluĢur ve Sağlık, Refah ve ĠĢ Bakanlığı, Japon Emeklilik Hizmeti, Savunma Bakanlığı üzerinde denetim yürütmektedir. Üçüncü Büro, ĠnĢaat, Planlama ve Konut, Liman ve Havacılık, Su Kaynakları, Yol ĠnĢaatı, Yüzey TaĢımacılığı, Çevre ve Bölgesel Kalkınma denetim birimlerinden oluĢup Arazi, Altyapı, UlaĢtırma ve Turizm Bakanlığı ile bakanlığa bağlı kurum ve kuruluĢlarını denetlemektedir. Dördüncü Büro, Eğitim, Bilim ve Teknoloji, Tarım, Tarım Enfrastrüktürü, Balıkçılık ve Hayvancılık, Ormancılık denetim birimlerinden oluĢmakta ve Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı ile Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Bakanlığı ve bunlara bağlı kurum ve kuruluĢları üzerinde denetim yürütmektedir. BeĢinci Büro, Bilgi ve ĠletiĢim, Ticaret ve Sanayi, Doğal Kaynaklar ve Enerji, Kamusal Mali Kurumları, Posta, Bakanlıklar ve Ajans Özel Konuları ile ilgili denetim birimlerinden oluĢup Bilgi ve ĠletiĢim Bürosu, Bilgi ve ĠletiĢim Teknolojileri Ulusal Enstitüsü, Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, Doğal Kaynaklar ve Enerji Ajansı, GeliĢmiĢ Sanayi Bilim ve Teknoloji Ulusal Enstitüsü, Japon Posta ġirketi, Japon Kalkınma Bankası ile diğer birçok kurum ve kuruluĢları üzerinde denetim faaliyetini yürütmektedir. Bununla birlikte Ocak 2015 tarihi itibariyle SayıĢtay tarafından 1254 personel istihdam edilmiĢtir.
765 The Board of Audit Act (1947), Article 10.
766
ASOSAI, “Challenges that the SAI Faces in Adopting the ISSAI’s - SAI Japan”, Asian Journal of Government Audit (Editor: Mr. S. Subramaniank), 2015, p. 11, http://asosai.org/asosai/documents/doc_journal_detail.jsp?idx=10626 (E.T. 16.07.2018); Board
of Audit of Japan (Audit Commission),
169
Bunlardan çoğu denetçi veya denetçi yardımcıları olarak çeĢitli denetim birimlerinde çalıĢmaktadırlar. Kurumun denetim fonksiyonu geniĢ olduğundan, hukuk, maliye, ekonomi, mühendislik, inĢaat, elektrik, bilgi, telekomünikasyon gibi çeĢitli alanlarda eğitim gören personele ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle SayıĢtay personeli ihtiyaç duyulduğu alanlarda uzman ve aynı zamanda lisans veya lisansüstü eğitim gören ve Ulusal Personel Kurumu tarafından düzenlenen Kamu Hizmetine GiriĢ Sınavı’ndan geçen adaylar arasından iĢe alınmaktadır. Bunun yanı sıra yeminli mali müĢavir (certified public accountant - CPA) veya uzmanlık bilgisine sahip kiĢiler de bellli bir süre için istihdam edilmektedir. ĠĢe alınan yeni personel çeĢitli alanlarda gerekli bilgi ve becerilere sahip olması amacıyla kapsamlı bir eğitimden geçip sınavlara alınmakta ve birkaç yıllık denetim deneyiminden sonra SayıĢtay denetçisi olarak çalıĢmalarını devam etmektedir. Ayrıca denetime tabi kurum ve kuruluĢların çok çeĢitli uzman faaliyetleri olması nedeniyle ve personelin denetim yetkinliği artırılması ve güçlendirilmesi amacıyla SayıĢtay tarafından eğitim merkezi oluĢturulmuĢ ve personele sistemli bir Ģekilde geliĢmiĢ profesyonel eğitim verilmektedir.767
3.2.2.2. Yetki ve Denetim Alanı
SayıĢtay Kanunu’na göre: Devletin aylık gelir ve giderleri; Devlet mallarına ait tablolar; Devlet iktisapları ile kayıpları ve ulusal devlet tahvillerinin ve diğer borç senetlerin artıĢları ile azalıĢları; Japonya Merkez Bankası tarafından devlet adına alınan değerli metal ve tahvillerin ödeme belgeleri; Sermayesinin yarısı veya yarıdan fazlası devlete ait olan özel sektör Ģirketleri SayıĢtayın denetim kapsamındadır.768
Bu çerçevede, SayıĢtay tarafından yürütülen denetim faaliyeti ile kesin hesapların doğru yansıtılıp yansıtılmadığı, mali yönetimin kabul edilen bütçeye, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak yürütülüp yürütülmediği, projelerin, programların ya da bütçenin verimli, etkin ve tutumlu bir biçimde uygulanıp uygulanmadığı tespit edilmektedir.769
Böyle olmakla beraber Kurum tarafından
767
Board of Audit of Japan (General Executive Bureau),
http://www.jbaudit.go.jp/english/jbaudit/bureau.html (E.T. 16.07.2018).
768 The Board of Audit Act (1947), Article 22.
769 Board of Audit of Japan (Objectives of Audit),
170
düzenlilik ve performans denetimleri arasında herhangi bir ayrım yapılmamakta ve birlikte yürütülmektedir.770
SayıĢtay tarafından yürütülen denetim süreci: Denetimin temel politikası ile denetim planını hazırlama; Denetimi uygulama; Denetim bulgularını analiz etme ve değerlendirme; GörüĢ ve/veya önlemler talebini sunma; Raporlama; Denetim bulgularını takip etme aĢamalarından oluĢmaktadır.771
Denetimin temel politikası ile denetim planını hazırlama: Sınırlı insan kaynakları ile verimli, etkin ve tutumlu bir Ģekilde denetimlerinin yürütülmesi için uygun bir denetim planı ayarlanması gerekir. Her yıl, SayıĢtay tarafından gelecek yıl için denetimin temel politikası hazırlanmakta ve bu politikaya göre her daire kendi denetim planını hazırlamaktadır. Her daire denetim planını hazırlarken denetime tabi kurum ve kuruluĢların bütçelerinin ölçek ve içeriklerinin ayrıntılı analizi temelinde ve iç kontrolün durumunu, önceki denetim sonuçlarını, kamu yararı ve yasama müzakerelerini dikkate alarak öncelikli denetim konularını belirlemektedir.772
Denetimi uygulama aĢaması: Bu aĢamada SayıĢtay tarafından denetim uygulanmaktadır. Denetim faaliyeti genellikle “Belge denetimi” ile “Saha denetimi” olarak iki yöntemle yürütülmektedir.
“Belge denetimi” kapsamında denetime tabi kurum ve kuruluĢlar tarafndan Hesap Sunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca SayıĢtaya belirli bir süreye ait delil belgeleri ile birlikte tüm mali yönetimi yansıtan hesaplar sunulmaktadır. Kuruma sunulan hesaplar mali yönetimin sayısal sonuçlarını gösterirken sözleĢme belgeleri, fatura ve makbuzlar gibi belgesel deliller bu hesapların doğru, yasal ve makul olduğunu kanıtlamaya yardımcı olmaktadır. Bu bağlamda denetlenen organlar tarafından sunulan hesaplar sürekli olarak SayıĢtay tarafından denetlenmektedir. Örneğin 2016 yılında SayıĢtay tarafından yaklaĢık 130 bin hesap ve 43,66 milyon sayfa belge denetlenmiĢtir. Bir mali yıl için hesapların denetimi bittikten sonra,
770 Nobuo Azuma, “The Role of the Supreme Audit Institution in the New Public Management:
International Trend”, Board of Audit of Japan, Government Auditing Review, Volume 10,
2003, p. 88, http://report.jbaudit.go.jp/english_exchange/volume10/e10d07.pdf (E.T.
16.07.2018); Avcı, a.g.e., s. 223.
771 Board of Audit of Japan (Procedures of Audit),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure.html (E.T. 16.07.2018).
772 Board of Audit of Japan (Preparation of Basic Policy on Audit and Audit Plan),
171
SayıĢtay belirlenmiĢ prosedürlere göre Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanan devletin kesin hesaplarını sayısal doğruluğunu teyit eder.773
Kuruma sunulan hesaplar ile belgesel kanıt tablolarından elde edilebilir bilgi mali yönetimin veya projelerin uygulanması için sınırlı ve her zaman yeterli olmadığından, SayıĢtay, “Saha denetimi” çerçevesinde bakanlıklar ile devlet kurumlarına denetimin yürütülmesi için denetçilerini göndermektedir.774
Denetim bulgularını analiz etme ve değerlendirme aĢaması. Denetim bulgularını analiz etme ve değerlendirme çerçevesinde SayıĢtay denetim bulgularını teyit etme amacıyla denetlenen kurum ve kuruluĢlara “sorgulama mektupları” göndermekte veya üçüncü bir taraftan ilgili bilgi ve/veya teknik değerlendirme yapılması için talep edebilmektedir.775
GörüĢ ve/veya önlemler talebini sunma aĢaması. SayıĢtay denetim neticesinde denetlenen kurum ve kuruluĢların mali yönetimine iliĢkin bulunan ilgili kanun ve düzenlemelerin ihlallerin düzeltilmesi amacıyla görüĢler ve/veya önlemler sunabilmektedir. Bu görüĢler ve/veya önlemler aynı zamanda yıllık raporda da yer almaktadır.776
Raporlama aĢaması. Japon Anayasası’nın 90. maddesi uyarınca; SayıĢtay, her yıl gerçekleĢtirilen tüm denetimlerin sonuçlarını gösteren bir Denetim Raporunu hazırlamakta ve Bakanlar Kuruluna göndermektedir. Öte yandan Bakanlar Kurulu bu denetim raporu Parlamentoya sunmaktadır.777
Denetim bulgularını takip etme aĢaması. Bu aĢamada Kurum denetim neticesinde bulunan ihlallerin düzeltilmesi amacıyla Denetim Raporunda, Usulsüzlükler, GörüĢ Bildirme ve/veya Önlemler Talebi adı altında yer alan denetim bulgularını takip etmektedir. Diğer ifadeyle devlete verilen zararların giderilip
773 Board of Audit of Japan (In-office documentary audit),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure2.html (E.T. 16.07.2018).
774 Board of Audit of Japan (Field audit), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure2.html (E.T. 16.07.2018).
775 Board of Audit of Japan (Analysis and Review of the Audit Findings),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure3.html (E.T. 16.07.2018). 776
Board of Audit of Japan (Presentation of Opinions and/or Demand for Measures), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure4.html (E.T. 16.07.2018); The Board of Audit Act (1947), Article 34.
777 Board of Audit of Japan (Audit Report), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure5.html
172
giderilmediği, ihlallerin tekrarlanmaması için geliĢimlerin olup olmadığı ve sorumlu görevlilere karĢı hangi disiplin cezası alındığı takip edilmektedir.778
Bununla birlikte günümüzde Japon SayıĢtayı denetim faaliyeti dıĢında tazminat sorumluluğuna hükmetme, disiplin cezası talebi ve davanın sulhüne karar verme iĢlevlerini yürütmektedir.779
Tazminat sorumluluğuna hükmetme. Denetime tabi kurum ve kuruluĢlardaki saymanların hesaplarında azalıĢ veya sayman tarafından bütçe veya mevzuata aykırı ödeme yapılması halinde, Kurum tarafından söz konusu durumun ortaya çıkmasında profesyonel dikkatsizlik nedeniyle veya kasıtlı olup olmadığı araĢtırılmakta ve tazminat sorumluluğuna sahip olup olmadığı incelenmektedir. Saymanın tazminat sorumluğuna hükmedildiğinde, SayıĢtay tarafından saymanın bağlı olduğu Bakana veya kurum yöneticisine bildirilmektedir. Bakan veya kurum yöneticisi tarafından ise ilgiliden zarar tazmin edilmektedir.780
Disiplin cezası talebi. SayıĢtay denetim neticesinde hesaplardan sorumlu görevlinin kasıtlı veya ağır ihmal nedeniyle devleti büyük hasara uğrattığını, ilgili kanun, yönetmelik veya bütçeye aykırı ödeme yaptığını tespit ederse görevlinin bağlı olduğu yöneticisinden kiĢinin disiplin cezasına çarptırılmasını talep edebilmektedir. Bununla birlikte Kurum, düzenlenen denetimleri ile ilgili belge ve bilgiyi sunmaktan imtina eden görevlilerin disiplin cezasını talep etme hakkına sahiptir.781
Davanın sulhüne karar verme. Ġlgili taraflardan SayıĢtaya denetime tabi kurum ve kuruluĢların hesaplarından sorumlu görevlilerin mali iĢlemleri ile ilgili bir sulh talebi yapıldığında, talep Kurum tarafından incelenir ve söz konusu mali iĢlemin düzeltilmesi için talebi gerekli görmesi durumunda, SayıĢtay davanın sulhüne karar
778
Board of Audit of Japan (Follow-up of the Audit Findings),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure6.html (E.T. 16.07.2018).
779 Board of Audit of Japan (Other Activities), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/other.html (E.T. 16.07.2018).
780 Board of Audit of Japan (Adjudication on the liability for indemnity),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/other.html (E.T. 16.07.2018); Azuma (2008), a.g.m.; The Board of Audit Act (1947), Article 32.
781 Board of Audit of Japan (Demand for disciplinary action),
http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/other.html (E.T. 16.07.2018); Azuma (2008), a.g.m.; The Board of Audit Act (1947), Article 31.
173
vermektedir. Yetkili makamlar ve kiĢiler, SayıĢtayın sulh kararına uygun olarak tedbirleri almakla yükümlüdür.782
3.2.2.3. Yasama ve Yürütme ile ĠliĢkileri
SayıĢtayın yasama ve yürütme ile iliĢkileri büyük ölçüde bütçe süreci vasıtasıyla kurulmaktadır.783
Bu bağlamda yukarıda SayıĢtayın raporlama iĢlevi kapsamında belirtildiği gibi Kurum tarafından her yıl gerçekleĢtirilen tüm denetimlerin sonuçlarını gösteren Denetim Raporu hazırlanıp784
Bakanlar Kuruluna gönderilmektedir. Bakanlar Kurulu da bu denetim raporunu yasamaya sunmaktadır.785
Ayrıca yasamanın ilgili komitelerinden özel bir konuya iliĢkin denetim talebi gelmesi durumunda, SayıĢtay talep edilen spesifik konuyla ilgili denetimi gerçekleĢtirdikten sonra denetim sonuçlarını raporla yasamaya sunmaktadır.786
Denetim Raporu Parlamento oturumlarında devlet kesin hesaplarının görüĢülmesinde mali yetkililer tarafından gelecekte kullanılacak uygulamaları ve devlet bütçesinin kullanım sonuçları hakkında kamuoyuna bilgi verilmesi bakımından önemli role sahiptir.787
Belirlendiği gibi SayıĢtay tarafından hazırlanan Denetim Raporu kesin hesapla birlikte görüĢülmesi için Bakanlar Kurulu aracılığıyla yasamaya sunulmaktadır. Devletin kesin hesapları ile ilgili görüĢmeler Temsilciler Meclisi teĢkilatında yer alan Yönetimin Denetimi ve Gözetimi Komitesi ile Senato bünyesindeki Denetim Komitesinde yapılmaktadır. Denetim Raporu’nun içeriği ile SayıĢtay görüĢlerinin açıklanması amacıyla Yüksek Denetim Kurumun üst düzey görevlileri her zaman Parlamento komitelerinin görüĢmelerine katılmaktadırlar. Ayrıca yasamada düzenlenen görüĢmeler dıĢında, SayıĢtayın denetim neticelerine daha iyi bir Ģekilde
782 Board of Audit of Japan (Examination), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/other.html (E.T.
16.07.2018); The Board of Audit Act (1947), Article 35. 783 Avcı, a.g.e., s. 221.
784 The Constitution of Japan (03.05.1947), Article 90.
785
Board of Audit of Japan (Audit Report), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure5.html (E.T. 16.07.2018).
786 The Board of Audit Act (1947), Article 30-3.
787 Board of Audit of Japan (Audit Report), http://www.jbaudit.go.jp/english/effort/procedure5.html
174
yanıt verilmesi ve Denetim Raporunda yer alan bulgularının açıklanması ve görüĢlerinin bildirilmesi amacıyla SayıĢtay ile Maliye Bakanlığı Bütçe Bürosu ve Finansal Bürosu arasında her yıl düzenli aralıklarla toplantılar yapılmaktadır.788