İspanya’da Toplum Tercümanlığı

İspanya’da Toplum Tercümanlığı, Dil ve Kültür Aracılığı (Sprach-und Kulturmittlung) olarak tanımlanmakta ve meslek olarak çokda ön planda değildir. Dil ve Kültür aracılarının iki farklı çalışma alanı vardır. Bunlar; kamuoyuna açık işler olarak yapılan işlerden tercümanlık ve çeviridir. İkisi de dilsel uzlaşmanın ağırlık noktasını oluşturmaktadır. Her ikisi de görev yaptığı alan açısından İsviçre’deki kültürler arası çevirinin görev alanıyla karşılaştırılabilir. Bunun dışında tercümanlık ya da dilsel uzlaşmayı göz ardı etmiş ve kültürlerin buluşma noktasında çatışmanın azalması için kültürel uzlaşmanın olduğu kültürlerarası aracılık hizmeti (Kulturelle Mediation) görev alanı vardır. Ancak Kültürlerarası aracılık hizmeti kavramı tanımlanamayan mesleki bir imge durumundadır ve İspanya’da anlam bütünlüğü birbirinden ayrı olamayan her iki alan için de hizmet vermektedir.

İspanya’da kültürlerarası çeviri (deut:Interkulturelle Übersetzung, spa: traducian y interpretacion en los servicios publicos), söz konusu olan dilsel bildirişim aracılığı ile uzlaşma anlamına gelmektedir. Kültürlerarası uzlaşma da, tercümanların klasik rolleri hakkında kelimelerin tam olarak aktarımının söz konusu olduğu yazılı çevirinin değişik

bir şeklidir Kültürlerarası çeviri, iletişim sürecindeki kültürel faktörlerin ileri seviyede bir anlaşmanın oluşması için iletişim sürecine etkin olarak katkıda bulunma görevini oluşturmaktadır. Kültürlerarası uzlaşma alanında çalışan bir çevirmen, birbirleriyle karşılaşan farklı gruplar arasındaki anlaşmayı başarmak için, iki kültür ve dil arasındaki iletişimi bozmadan sağlama rolünü yerine getirmektedir.

Dil aracılığı uzlaşma hizmetini yürüten kimse ise (Mediator), iletişimi korumak için kültürlerarası uzlaşı yönünde görev yapmaktadır. Ayrıca, etnik, milliyetçi, dini vs meydana gelen çatışma ortamlarında görev almaktadır. Kültürlerarası diyalogun sürmesi ve aralarında oluşan çatışmaları ortadan kaldırmak için, dilsel sorunların çözülmesine yardımcı olmaktadırlar. Kültürlerarası uzlaşmacı görevini yürüten kimseler, (Community Mediation) hoşgörü, saygı, iş birliği ve toplumdaki dayanışmanın gelişimini güçlendirmesine katkı sunmaktadırlar. Ayrıca kültürlerarası uyumun oluşmasına da yardımcı olmaktadırlar.

Göçler ve İspanya’da 90’lı yıllarından itibaren aniden artan göçmen sayılarına paralel olarak kültürlerarası çeviri alanı neredeyse hiç gündeme gelmemiştir. Bu alanda, uygulamada kaliteli elemanların yerine, gönüllü ve çalışanlar görülmektedir. Kültürlerarası tercümanlık alanında yaşanan eksikliği 1999’da Cervantes Enstitüsü’nün araştırması gözler önüne sermektedir. Kültürlerarası tercümanlık alanında yaşanan eksiklikler şöyledir:

• Lisanslı ve uzmanlaşmış mesleki etnik bilgi donanımı olan çevirmen ve tercümanların eksiği,

• Kamusal alanda verilen hizmetlerden göçmenlerin faydalanmasını sağlayacak tercümanların eksikliği, bunların yerine donanımsız çocuklar, akrabalar ve arkadaşlar aracılığı ile yapılan eksik tercümanlık hizmetleri,

• Kalite ve yönetim prensiplerinin eksikliği,

• Göçmenlerin haklarının gözetilmediği hatalı ve eksik tercümanlık hizmetleri. Kamuya açık hizmet alanlarında tercümanlık ve çevirmenlik eylemi İspanya’da sadece bazı yerel yerlerde dağınık bir şekilde görülmektedir. Kültürlerarası uzlaşı alanında çalışan tercümanlar için, mesleklerini icra edecekleri başka alanlar da mevcuttur. Bunlar; göçmenlerin hizmetlerden faydalandıkları okullar, bankalar, işsizlik merkezleri,

hastanelerdir. Toplum Tercümanlarının ilave çalışma alanları genel olarak aşağıdaki gibidir:

1) Sağlık alanı: Aile merkezindeki ilave ve aile planlamasındaki aydınlatma için sağlık çalışanlarıyla beraber çalışmak, örneğin dil zorlukları ve kültürel kodların uzlaşma konusunda yardımcı olmak,

2) Eğitim alanı: Temel ve ileri derecede okullar ve destek dersinde, ev ziyaretindeki Anne-babanın ve öğretmenlerin eşliği, aile ve okul arasındaki iletişim problemlerinde ve öğretmenler için bilimsel kongreler konusunda yardımcı olmak,

3) Sosyal hizmet performansları: Sosyal çalışanlar ve başvuranlar arasındaki çeviri, sosyal hizmetleri için eşlik etme ve işi engelleyen kültürel kodların yorumlanması konusunda yardımcı olmak.

“Toplum Tercümanlığı’nın”, meslek olarak hizmet vermemesinin başlıca nedeni İspanya’da çevirmenlik için hiç bütüncül eğitim programı olmamasıdır. Buna karşın İspanya’da kolay temel kurstan, lisansüstü yüksek eğitim dallarına kadar yetişen kültürlerarası çevirmenlik ve tercümanlık eğitimindeki bir değişkenlik oranı vardır. Üniversite düzeyinde kültürlerarası çevirmenlik alanında aşağıdaki programlar vardır:

• Madrid, Alaca'de Üniversitesi: Kültürlerarası iletişimdeki resmi lisansüstü eğitim ve kamuoyuna açık hizmetteki çevirmenlik ve tercümanlık,

• Salamanca ve Valladolid Üniversitesi’de lisansüstü kurs ve 2006’dan beri yerel tercümanlık alanındaki çalışmalar, profesyonel bağlamda çevirmenlik ve kültürlerarası uzlaşmacı alanında lisansüstü alan,

• Castellon, Jaume 1 Üniversitesi’nde, Toplum Tercümanlığı ve sağlık alanındaki kültürlerarası iletişim arasındaki entegre edilen bir yaklaşımla lisansüstü kurs,

• Teneriffa, La Laguna Üniversitesi’nde, kamuoyuna açık hizmetteki başlangıç kursu, Katalanya hükümeti bu kursa 2004 2005 ve 2007 de destek vermiştir,

• Castello de la Plana, Jaume1 Üniversitesi’nde, kültürlerarası uzlaşmacı alanında lisansüstü kursu ve sağlık alanında, Granada, Alcaladaki üniversiteyle iş birliği. İspanya’da göçmen kökenli vatandaşların ilave olmasıyla nüfusun aniden artması ve bazı alanlardaki sosyo-kültürel problemlerin yoğunlaşmasıyla birlikte sorunlar ve kültürlerarası uzlaşma gerekliliği hem bu alanda farklı eğitim programlarının

başlamasına hem de bu alana büyük bir ilgi oluşmasına neden olmuştur. Tercümanlığın İspanya’da iyi kazanç getirmeyen bir mesleki alan olması, çok az sayıda kursların olması, bağımsız bir meslek imgesinin gelişimini engellemiştir.