• Sonuç bulunamadı

KONU İLE İLGİLİ YAPILMIŞ ÇALIŞMALAR

Sevim Kavukçu (2013) tarafından yapılan “Kadın Kozmetik Ürün Reklamlarının Çözümlenmesi” isimli çalışmada, kozmetik ürün reklamlarında, “kusursuz olma” duygusunun hissettirildiği, kozmetik ürün reklamlarının, dikkat çekici göstergeler barındırdığı, göstergelerde ise güzel, bakımlı kadınların gösterildiği, çözülmesi gereken problemlere yönelik bahsedilen sorunların (cilt problemleri, selülit, güneş yanıkları, cansız saçlar vb.) olmadığı ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda: ünlü isimlerin, kozmetik ürün reklamlarında olması, ürünün tanıtımına ve dikkat çekmesini sağlamasında, etkisi büyüktür. Kozmetik tanıtımında test sonuçlarının, kullanıcı yorumlarının olması, izleyici bakımından ilgi uyandırıcıdır. Kozmetik ürünlerinde mükemmele yakın örnekler gösterilmesi, ürünü çekici kılmaktadır. Reklamlarda kullanılan dil ve iletişim kişiye kendini özel hissettirmektedir gibi sonuçlar da elde edilmiştir.

Sonuçlardan söz konusu reklamların izleyiciye yani kadınlara kendilerini özel hissetmeleri için bir takım vaatlerde bulunulduğu söylenebilir. Bir bakıma ürünün kullanımı dahilinde kişiyi rahatsız eden sorunların ortadan kalkacağı mesajı verilmektedir.

Engin Meç (2016), “Dergilerdeki Sağlık İçerikli Reklamlarda Kadın Bedeninin Kullanımı” isimli çalışmasında incelenen dergi reklamlarının pek çoğunda gençliğin güzellikle ifade edildiği, güzelliğin sağlıklı olmak anlamına geldiği, yaşlanmanın savaşılacak bir süreç olduğu, yaşlanılmaması ve genç kalmayı sağlayabilmek için ürün kullanımının gerekli olduğunun vurgulandığı görülmüştür. Ayrıca; reklamlara ilginin artırılmasında uzun yıllardır uygulanan bir yöntem olarak kadın bedeninin kullanılması olduğu saptanmıştır. Pek çok reklamda elde edilen sonuçlara göre boy gösteren kadın

bedeni ve cinselliği, kendi iktidar kurgusunu yaratmakta, cinsel söylemlerin kitle iletişim araçlarında sıklıkla dile getirilmesi, bedenin nesneleştirilmesini meşrulaştırmaktadır. Reklamlarda yer alan cinsel söylemler, reklamı kendisinde aslında olmayan pek çok özelliği barındırarak fetişleştirmekte, bedeni bir arzu nesnesi olarak algılatan düşünce yapısı, sınırlarını genişleterek yaygınlaşmaktadır. Bunun sonucu olarak da kadın bedeni pek çok reklamda gizli bir erotizm eşliğinde metalaşmaktadır. Eski çağlardan beri değişik şekillerde ve ölçülerde kullanılan beden kavramı, günümüz dünyasında medya ortamlarınca biçimlendirilerek son halini almış, “sağlık” söylemi üzerinden ideal güzellik, gençlik, özgürlük, kusursuzluk ve ölümsüzlüğe kavuşabilmesi için mucize ve sihirli formüllerden fayda bekleyen bir tüketici kitlesinin oluştuğu görülmüştür.

Bu araştırmada sağlık gibi önemli bir konuda da kadın bedeni üzerinden tüketimin teşvik edilmesi söz konusudur. Reklamlarda kadın bedenine atıf yapılarak sağlığın beden güzelliğiyle ilişkili olduğu vurgulanmıştır. İdeal güzellik ve toplumda kabul görme arzusuyla insanlar ise kozmetik ürünlerine çok büyük paralar harcamaktan çekinmemektedir.

Seda Hasekioğlu’nun (2008) yapmış olduğu, “Reklam ve İdeoloji: Yazılı Basında Yer Alan Reklamlara Göstergebilimsel Bir İnceleme” adlı çalışmada da incelenen reklamlarda modern kadın mitinin, sağlık, güzellik, incelik ve doğallık gibi söylemlerle meşrulaştırılarak tüketim kültürünün hangi biçimlerde yeniden üretildiği gözlemlenmiştir. Sağlıklı beslenme ürünleri ile ilgili reklamlar incelendiğinde güzellik mitine odaklanıldığı görülmüştür. Kadının güzel olması gerekliliği sağlıklı olma söylemleri ile normalleştirilmektedir. Reklamlarda kadına zorunlu güzelliğin dayatılması incelenmiş, ince beden, pürüzsüz cilt, parlak saçlar gibi göstergelerle ideal kadın güzelliği kurulduğu anlaşılmıştır. Reklamlarla birlikte güzellik mitinin tüm kadınlarca kabulü ile kadının zihninde güzel olmama endişesi uyandırıldığı ve bu endişenin, reklamlarda kullanılan yapay, kırışıksız, pürüzsüz kadın yüzü göstergeleriyle kurulduğu saptanmıştır. Kadınların erkeklerden daha güçsüz ve zayıf olarak konumlandırılması incelenmiş ve bu yönde bulgulara pek çok reklam metninden örneklerle değinilmiştir. Bu durum sunulan ürünün satın alınması ile sonuçlanmış ve tüketimden sağlanan doyumun, ürünün kullanımı ve faydasından bağımsız olduğu görülmüştür. Kadınların güzel olma uğruna ince bir vücuda sahip olma saplantılarına

değinilmiştir. Reklamlarda kullanılan sözel ve görsel göstergelerle incelikle güzelliğin, güzellikle arzulanmanın bir olduğu gösterilmiştir. İncelenen reklamlarda modern kadın miti ile annelik rolünün de meşrulaştırıldığı görülmüştür.

Çalışmada incelenen reklamlarda da kadının güzel olması zorunluluğu karşımıza çıkmaktadır. Bu durum, kalıplaşmış söylem, mit ve göstergelerle doğallaştırılmıştır. Reklamlarla oluşturulan modern kadın miti, kadınların bakış açısını etkilediği gibi tüketimi de teşvik etmektedir. Kadın bedeninin nesneleşmesi sorunu bu çalışmada da ortaya çıkmaktadır.

Ayten Şenol Aydın’ın (2016), “Sağlık Haberlerinde Kadın Bedeninin Sunumu” isimli çalışmasında incelenen sağlık haberlerinde, haber olarak okura sunulan metinlerin, çoğunlukla piyasa ideolojisinin etkisiyle okuru tüketime sevk etmek amacıyla hazırlandıkları tespit edilmiştir. Örneklem olarak seçilen haber metinlerinde ağırlıklı olarak güzellik ve bakımla ilgili konuların işlendiği, toplum ve birey sağlığıyla ilgili yaygın olan sağlık problemlerine yeterince yer verilmediği görülmüştür. Sağlık haberleri, toplum sağlığının korunması amacıyla üretilen medya ürünleridir ve sağlıksız bir duruma odaklanarak üretilmektedir. İncelenen haberlerde kadın kimliğinin ön plana çıkarılmasıyla, özellikle kadın bedenine yönelik “dayanıksız”, “güçsüz”, “zayıf”, “sağlıksız” şeklindeki kalıp yargılar vurgulanmıştır. Kadına toplumsal yaşam içerisinde dayatılan işbölümüne ilişkin rollerin, sağlık haberleri metinlerinde sıkça işlendiği belirlenmiştir. Özellikle çocuk sahibi olma, çocuk sağlığının korunmasıyla ilgili haber metinlerinin kadın kimliği üzerinden kurgulandığı, kadının üremedeki işlevi ile normları toplum tarafından belirlenen annelik rolünün sürekli dolaşıma sokulduğu saptanmıştır. Fotoğraflardaki kadın figürler çoğunlukla haberde bahsedilen sağlık sorunlarını yaşamayan, sarışın, beyaz tenli, güzel çekici, albenisi olan kadınlardır. Örneklem olarak seçilen haber metinlerine ait fotoğraflardaki kadın figürlerin çoğunlukla yarı çıplak, cinsellik çağrışımı yapacak duruş ve hareket içerisinde kurgulandığı belirlenmiştir.

Sağlık konulu haberlerin cinsiyet farkı gözetmeksizin toplumun tüm kesimlerini ilgilendirdiği halde kullanılan fotoğraflarda ve haber metinlerinde kadın figürlerinin ön plana çıkarılması ve kadının cinsel obje, tüketim nesnesi, zayıf olarak sunulması kalıp yargıların göstergesidir.