Araştırmamızın ikinci alt problemi Kavram yanılgısının oluşum süreci öğretmenlere göre farklılık göstermekte midir? şeklindedir. Verilen cevaplara göre, kavram yanılgısının oluşumu hakkındaki öğretmen görüşlerine ilişkin alt temalar ve frekansları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 10
Kavram Yanılgısının Oluşumuna İlişkin Alt Tema ve Frekans Dağılımları
Kavram Yanılgısının Oluşumu F
Yanlış Kaynaktan /Çevreden Etkilenme 6
Yakın Anlamlı Kavramların Karıştırılması 3
Tablo 10 incelendiğinde araştırmaya katılan öğretmen görüşlerine göre Kavram Yanılgısının Oluşumu teması altında 8 alt tema oluşturulmuştur. Yaşantı Eksikliği alt teması 3, Eksik Bilgi/ Öğrenme alt teması 7, Öğrenme Sorunları alt teması Zihinde Yanlış Tasarlama ve Hatalı/ Yanlış Öğrenme olmak üzere kendi içinde iki gruba ayrılmıştır. ‘Zihinde Yanlış Tasarlama’ 6 frekansa sahipken ‘Hatalı/ Yanlış Öğrenme’ 4 frekansa sahiptir. Yeterince Okumama alt teması 4, Önceki Öğrenmeler alt teması 4, Materyal Eksikliği alt teması 2, Yanlış Kaynaktan/ Çevreden Etkilenme alt teması 6, Yakın Anlamlı Kavramların Karıştırılması alt teması da 3 frekansa sahiptir.
Kavram Yanılgısının Oluşumu temasının alt temalarını destekleyen öğretmen görüşleri şu şekildedir:
Yaşantı Eksikliği alt temasına ilişkin görüşler;
Ö21-K: Yeteri kadar kitap okumama veya bilinmeyen anlam taşıyan kavram hakkında yaşanmışlığın olmamasından dolayı oluşur.
Ö27-K: Yanlış öğrenme, dil ve ağız farklılıkları, deneyim ve yaşanmışlıklar kavram yanılgısı oluşumuna neden olabilir.
Ö29-E: Kavram yanılgıları insanın günlük yaşamda edindiği deneyimler sonucunda oluşabilir. Kavram yanılgıları bir bölgeye ya da yöreye göre de değişebilir.
Eksik Bilgi/ Öğrenme alt temasına ilişkin görüşler;
Ö7-K: Kelimenin anlamının tam olarak bilinmemesi sonucunda oluşur.
Ö9-K: Dikkat edilip kavram üzerinde durulmadığı ve tam öğrenilemediği için oluşur.
Ö14-K: Bilgi eksikliği, gerçeği görememe…
Ö32-K: Kavramın öğrenilme aşamalarından birkaç aşama eksik veya hatalı olursa kavram öğrenimini yanlışa doğru sürükler.
Ö38-K: Eksik veya yanlış bilgi sonucu oluşur.
Öğrenme Sorunları alt temasına ilişkin görüşler;
Zihinde Yanlış Tasarlama alt temasına ilişkin görüşler;
Ö2-E: Doğrudan kişinin kendisinin ya da dolaylı olarak herhangi bir nesneyi zihninde hatalı, eksik veya yanlış tasarlaması ile oluşur.
Ö17-K: Konuşmacının kastettiğini tam olarak anlatamaması, dinleyenin kendi dünyasında anlamlandırmak istediği şekilde anlaması, yazıdaki yanlış anlamalar, az sayıda kitap okunuyor olması gibi durumlarda oluşur.
Ö24-K: Durumları kendi çıkarlarımıza veya isteklerimize göre dönüştürmeye çalıştığımızda ve yanlış anlamalarımızı gerçek sanarak zihnimize yerleştirdiğimiz de oluşur.
Ö28-E: Kavramların zihinde yanlış şekilde oluşturulmasından kaynaklıdır.
Ö30-K: Bilgi eksikliğinden, öğrencinin kavramı zihinde yanlış şemalaştırmasından, öğretmenin kavramı ya da konuyu yeterince somutlaştırmamasından kaynaklı oluşabilir.
Hatalı/Yanlış Öğrenme alt temasına ilişkin görüşler;
Ö10-E: Hatalı öğrenme sonucu oluşur. Ortadan kaldırılmaz ise devam eder.
Ö23-K: Bilgiye doğru ulaşılamaması, bilgiyi doğru bir şekilde öğrenememesi sonucu oluşur.
Ö34-K: Yanlış öğrenmeler sonucu oluşur.
Yeterince Okumama alt temasına ilişkin görüşler;
Ö3-E: Yeterince okumama, araştırmama sonucu oluşur.
Ö26-E: Sadece kendi yaşadıklarına odaklanma sonucu kavram yanılgısı oluşur. Diğer görüş ve ifadeleri yok sayma, yeterince araştırmama, bilginin kaynağına ulaşamama gibi durumlardan dolayı da kavram yanılgısı oluşur.
Önceki Öğrenmeler alt temasına ilişkin görüşler;
Ö4-E: Sosyal çevre, internet ve kişinin önceki yaşamından edindikleri öğrenmeler yoluyla oluşur.
Ö18-E: Yaşantılar sonucu üretilen alternatif düşünceler yanılgı oluşumuna sebep olabilir.
Ö31-K: Kişinin daha önce öğrenmiş olduğu ve kendi düşüncesiyle kavramı anlamlandırmaya çalışması sonucu oluşabilir.
Materyal Eksikliği alt temasına ilişkin görüşler;
Ö15-K: Materyal eksikliği, bazı kavramların soyut kalması, kavramın daha somut örneklerle anlatılamaması sonucu yanılgı oluşabilir.
Ö16-K: Kavramlar görsel yolla anlatılamadığında ve materyal kullanılmadığında oluşur.
Yanlış Kaynaktan /Çevreden Etkilenme alt temasına ilişkin görüşler;
Ö12-E: Aileden ya da çevreden öğrenilen, doğru kabul edilen fakat bilimsel literatürden uzak kalan anlamlar sonucunda oluşur.
Ö13-E: Kulaktan dolma bilgilerle o kavram hakkında bilgi sahibi olunması kavram yanılgısına neden olmuş olabilir.
Ö19-E: Bilgi eksikliğinden, yanlış kaynaktan öğrenilmesinden ve çevresel faktörlerden kaynaklanabilir.
Ö35-E: Aile, çevre, eğitim- öğretim süreçlerindeki yanlış öğrenmeler insanda kavram yanılgılarına sebebiyet verebilir. Özellikle öğretim sürecindeki yanılgılar asıl anlamın öğrenilmesine de ket vurabilir.
Ö36-K: Kavram yanılgıları okulda, ailede, sokakta hatalı öğrenmeler sonucunda oluşabilir.
Yakın Anlamlı Kavramların Karıştırılması alt temasına ilişkin görüşler;
Ö1-E: Kişinin çevresinde kavramın yanlış kullanımı sonucu oluşur.
Ö5-K: Birbirine yakın olan kavramların günlük hayatta birbiri yerine kullanılması ile oluşabilir.
Ö25-K: Öğrencinin bir konuyu öğrenirken yanlış öğrenmesi sonucu oluşur. Birbirine yakın iki kavramı anlam vb. olarak karıştırması ve yanlış uygulama yapmasıdır.
Kavram Yanılgısının Oluşumu ana temasında öğretmen görüşlerinden yola çıktığımızda kavram yanılgısının oluşumuna neden olan çeşitli faktörler Tablo 8’ de alt temalar olarak görülmektedir. Tablo 8’ e göre ise bilgilerin zihinde yanlış tasarlanması ve bilgilerin yanlış kaynaktan/ çevreden alınması kavram yanılgısının meydana gelme süreci olarak görülürken öğretmenler kavram yanılgısının en çok eksik bilgi/ öğrenme sonucu oluştuğunu ifade etmişlerdir.