İkinci aşama: Araştırmanın ölçme araçlarını belirleyerek taslak mesleki gelişim

Alanyazında belirlenen öğretmen eğitiminde teknoloji destekli çalışmaların eksikliğine ilave olarak, araştırmanın çalışma grubuna benzer özellikteki öğretmenlerle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgularla örtüşmüştür. Yapılan incelemeler ve görüşmelerde elde edilen bulgulardan sonra, öğretmenlerin yenilikçi teknolojilerin farkında oldukları fakat derslerine başarılı bir şekilde entegre etme noktasında eksiklikleri olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. BİLSEM’deki öğretmenlerin, özellikle etkinlikleri planlarken zenginleştirme amacına yönelik olarak bu araçlardan yararlanabileceklerini ya da proje süreçlerine destek olmak amaçlı kullanabileceğini belirtikleri görülmüştür. Aynı zamanda, görüşmeler sonucunda öğretmenlerin teknolojiyle zenginleştirilmiş bir mesleki gelişim

İhtiyaçların belirlenmesi Alanyazın incelemesi Uzman görüşleri Öğretmenlerle yapılan görüşmeler

programı olduğu durumda katılmak isteyeceklerini, bu konuda yeterli imkana sahip olamadıklarını ifade etmeleri dikkat çekmiştir.

Planlanan teknolojiyle zenginleştirilmiş mesleki gelişim programının çerçevesinin, alan yazın taraması ve uzman görüşleri doğrultusunda ASSURE öğretim tasarımı modeli temelinde olmasına karar verilmiştir. ASSURE model, öğretmenlerin öğretim dersine teknoloji entegrasyonu planlamak için kullanabileceği popüler bir eğitim modelidir (Shelly, Gunter ve Gunter, 2012). ASSURE öğretim tasarımı modelinin, teknolojiyi etkin bir şekilde kullanımında uygun öğretim uygulama süreçleri sağladığı, teknoloji kullanılırken, bu modelin basamaklarının öğretici bir tasarım modeli ve planlamanın öğretmen için avantajlı olduğunu belirtmiştir (Shelly vd, 2012). Bu tasarım modelinin içeriğini oluşturacak olan konu alanının ise, günlük hayattan örneklerle güncel sorunlara ilişkin argümanların yapılmasına imkan vermesi sebebiyle, alan uzmanlarıyla birlikte SBK üzerinde yapılandırılmasına karar verilerek, gerekli planlamalar yapılmıştır. Bu kapsamda ASSURE öğretim tasarımı modeline dayalı tasarım konularının, genetiği değiştirilmiş organizmalar, nükleer enerji ve santrallerin kullanımı, iklim değişikliği, çevre kirliliği, elektromanyetik kirlilik ve cep telefonu kullanımı, nesli tükenmekte olan canlılar, antibiyotik kullanımı konuları gibi temalar belirlenmiştir. Bu konu alanı, özel yeteneklilerin eğitiminde, yaratıcılık, eleştirel düşünme ve argüman oluşturma becerilerinin gelişmesine imkanı vermektedir (Lemons, 2011). Bu süreçte ASSURE öğretim tasarımı modeli ve SBK ile ilgili araştırma yapılarak taslak mesleki gelişim programı sekiz etkinlik içerecek şekilde oluşturulmuştur. Taslak mesleki gelişim programı geliştirilirken, ASSURE öğretim tasarımının basamaklarına uygun şekilde konu içerikleri dağıtılarak, araştırma, tartışma, soru-cevap teknikleri kullanılmıştır. Oluşturulan taslak mesleki gelişim programıyla ilgili iki Fen Bilimleri Eğitimi, bir Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE), bir Eğitim Programları Eğitimi ve bir Özel Yetenekliler Eğitimi bölümlerinde görev yapan uzmanlardan görüşler alınmış ve öneriler doğrultusunda gereken düzeltmeler gerçekleştirilmiştir. Daha sonra, seçilen örneklem grubuyla uygulamalar yapılması için gerekli izinler alınmıştır. Ardından taslak öğretim programının üzerinde kazanımların, ifadelerin ve kullanılan teknolojilerin uygunluğuyla ilgili görüşler doğrultusunda süreçte iyileştirmeler yapılmıştır. Taslak öğretim programın uygulanmasında sonra yapılacak görüşmeler, açık uçlu soru formları hazırlanmış ve uzman görüşleri alınarak kullanılmak üzere planlamalar yapılmıştır.

3.3.2.1. Ön pilot uygulama ve pilot uygulama

Pilot uygulamalara başlamadan önce, pilot uygulamanın yapılacağı BİLSEM’de görev yapan öğretmenlerle uygulama için uygun gün ve saatler belirlenerek çalışma takvimi oluşturulmuştur. Bu kapsamda, öncelikle çalışmanın amacının, içeriğinin, kullanılacak materyal bilgisiyle ilgili yaklaşık 2 saat süren bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilecek olan teknolojiyle zenginleştirilmiş uygulamaların SBK alanında olduğuyla ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bu kısımda öğretmenlere SBK ile ilgili bilgi seviyelerine ilişkin bazı sorular yöneltilmiş ve öğretmenlerden dönem başında bu konuya ilişkin dersler yürütmüş oldukları bilgisi alınmıştır. Aynı zamanda bazı öğretmenlerin bu konular çerçevesinde projeler yürütmekte olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Öğretmenlerle yapılacak olan pilot uygulama öncesinde mesleki gelişim programı uygulamasının süre ve kaynak yönünden uygunluğunu belirlemek amacıyla 4. Sınıfta öğrenim görmekte olan 3 fen bilgisi öğretmen adayıyla ön deneme uygulaması yürütülmüş ve kayıt altına alınmıştır. Pilot uygulama sırasında SBK ve ASSURE öğretim tasarımı modeli hakkında bilgilendirme eğitimleri ortalama 7 gün/ 2-3 saat verilerek uygulamaya geçilmiş ve uygulama süreci kayıt altına alınmıştır. Uygulama sonunda yarı yapılandırılmış görüşmeler yürütülmüştür. Her bir etkinliğe ilişkin oturum başlamadan önce öğretmenlerle, ilgili SBK hakkında toplu bir şekilde tartışma ortamı yürüttükten sonra kendilerine kaynak olarak kullanılmak üzere oluşturulan doküman dosyası e-posta yoluyla paylaşılmıştır.

ASSURE öğretim tasarımı modeli basamakları göz önüne alınarak, öncesinde konuyla ilgili ön bilgilerin, varsa bilgi eksikliklerinin giderilmesine yönelik tartışmalar ve soru cevap çalışmaları yürütülmüştür.

 Öğrenenlerin analizi basamağında;

İncelenecek SBK ile ilgili neler düşündükleri ve güncel gelişmeleri takip etme durumlarıyla ilgili sorular yöneltilerek bir örnek durum üzerinden açıklama yapılması ve görüşlerin paylaşılması istenmiştir. Ardından, grup tartışması ve e-posta yoluyla paylaşılan kaynakların incelenmesiyle, gerekli noktalarda bilgi paylaşımı yapılmıştır. Etkinlikte kullanılacak programın kullanımı ve özellikleriyle ilgili tanıtım ve örneklerin gösterimiyle ilgili bilgi verilmiştir.

Yapılacak uygulamayla ilgili ulaşılması gereken hedefler ve edinilmesi beklenen kazanımlar net olarak ortaya konulmuş ve bu doğrultuda beklenenlerin ne olduğu, oluşturulması gereken üründen beklentilerin nasıl olduğu net bir şekilde açıklanarak, gerekli bilgiler verilmiştir. Yöntem, ortam ve materyallerin seçilmesi basamağında; teknolojiyle zenginleştirilmiş fen öğretimi, tartışma, soru cevap yöntem ve teknikleri kullanılarak, seçilen konuyla ilgili gazete haberleri, istatistiksel bilgiler, çeşitli görseller, web siteleri yöntem ve ortam olarak sunulmuştur. Her bir konuya ilişkin görüşlerin ifade edildiği ve tasarım yapılarak ürünün oluşturulması için amaca uygun olarak bir uygulama kullanılmıştır.

 Ortam ve materyallerin seçilmesi basamağında;

Uygulama öncesinde konuya ilişkin sınıflandırmanın yapılarak, görsel materyaller, gazete haberleri, örnek olaylara ve istatistiksel bilgilere ilişkin veriler örnek bir dosyalar ve ilgili diğer çevrimiçi kaynakların kullanımı için gerekli ortam kontrol edilerek öğrenme ortamı en uygun hale getirilmiştir.

 Öğrenen katılımını sağlama basamağında;

Uygulamada çalışma grubunun ele alınan SBK ilgili ön bilgilerinin ortaya çıkarılması ve var olan düşüncelerini ortaya çıkarmak için kullanılan teknikler tartışma ortamı yürütülmüştür. Bu süreçte konunun genel hatlarıyla teorik sunumu yapılarak e-posta yoluyla paylaşılan ve kaynak olarak kullanarak ürün oluşturmalarına yönelik çalışma dosyasının incelenerek kendi yorumlarını oluşturmaları için süre verilmiştir. Oluşturulan fikirler doğrultusunda görüşlerini paylaşmaları için kullanılan uygulamanın üzerinden oluşturulan platformda çalışmalar yürütülmüştür. Bu süreçte programın özellikleri, ortamın tasarımı ve ara yüz tanıtımıyla ilgili detayların uygulama üzerinden tanıtımı ve gerekli olan yerlerde bilgi paylaşımı yapılarak içeriğin görsel, ses, renk, video ekleme vb. özelliklerle ilgili. tasarım özelliklerinin zenginleştirilmesi için rehberlik edilmiştir.

 Değerlendirme ve düzeltme basamağında;

Değerlendirme sürecinde ele alınan SBK’ya ilişkin kavramların doğru bir şekilde kullanılması, oluşturulan ürün içeriğinin etkinliğin hedeflerinin kapsama düzeyiyle ilgili ele alınması düşünülmüştür. Bu bağlamda öğretmenlerden hazırladıkları materyalleri Edmodo https://www.edmodo.com/?language=tr platformunda paylaşarak, etkileşimli bir sürece dahil etmeleri ve uygulamada gerçekleştirilen adımların çokluğu, çeşitliliği ve konuyla bütünleştirilmesi bakımından birbirlerinin çalışmalarını görmeleri ve fikir

alışverişinde bulunarak değerlendirmeleri beklenmiştir. Her bir uygulamayı gerçekleştirirken yapılan işlemler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Şekil 9. Uygulama süreç basamakları görseli

Uygulamanın gerçekleştirilmesinin ardından, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeler yürütülmüş ve açık uçlu soru formlarının analiziyle mesleki gelişim programının etkileri, uygulamada kullanılan araçların derslere entegrasyonuyla ilgili görüşleri alınmıştır. Pilot uygulamanın gerçekleştirildiği süreçte ek olarak araştırmacı günlük tutmuş, uygulamadaki eksiklik ve yaşanan aksaklıkları önlemek amacıyla notlar almıştır. Pilot uygulamadan elde edilen dönüt ve düzeltmelere göre, çalışma grubunun katılımcıları zamanlamanın önemine vurgu yaparak, süreçte yaşanan eksikliklerden yola çıkarak yaşanan zaman kaybına vurgu yaptıkları görülmüştür. Bu doğrultuda, uygulamanın verimli bir şekilde yürütülmesi açısından haziran ve eylül dönemindeki seminer döneminin değerlendirilmesinin katılımcı grup ve çalışma açısından daha verimli olacağına işaret etmişlerdir. Bu doğrultuda, araştırmanın esas uygulama çalışma takvimi 2019 haziran ve eylül seminer döneminde yürütülecek şekilde planlama yapılmıştır. Esas uygulama sürecinde yapılan ders gözlemleri güz dönemi içerisinde devam etmiş ve kasım ayı sonunda süreç tamamlanmıştır.

3.3.3. Üçüncü aşama: Mesleki gelişim programının uygulanması, ders planı