İşgücüne Katılım

İstihdam edilen nüfus ve işsizlerin oluşturduğu işgücünün 15 yaş ve üzeri sivil nüfusa, yani aktif nüfusa oranını ifade eden işgücüne katılım oranı, KOP Bölgesi illeri ve karşılaştırılabilir komşu iller için incelenmiş ve 2009-2013¹⁴ yılları arasındaki değişimleri bir grafik halinde sunulmuştur. İşgücüne katılım oranının yüksek oluşu aynı zamanda işsizlik oranının düşük olduğunu da göstermektedir. Buna göre KOP Bölgesinde işgücüne katılım oranının en yüksek olduğu il Karaman’dır. Ancak Karaman’da işgücüne katılım oranı 2009’da bölgenin diğer illerine göre çok daha yüksekken bu oranın her geçen yıl azalması ile bu fark 2013’te neredeyse tamamen kapanmıştır. 2009’da Karaman gibi Konya’nın da işgücüne katılım oranında ön plana çıktığı görülmektedir ancak tıpkı Karaman gibi Konya’nın işgücüne katılım oranı da bir düşüş eğilimi sergilemiştir. 2013 yılına gelindiğinde ise dört il arasındaki fark oldukça azalmıştır (Şekil 4.6). Genel itibariyle ise her dört ilin Türkiye ortalamasının biraz üzerinde değerler yansıttığı görülmektedir. Diğer KOP Bölgesi illerine bakıldığında ise daha düzensiz eğilimler göze çarpmaktadır. Buna göre, işgücüne katılım oranının en düşük olduğu il, 2013 yılında %44,7’lik bir değer yansıtan Kırıkkale’dir. Kırıkkale ve Kırşehir, 2009-2013 yılları arasında her daim ülke ortalamasının altına işgücüne katılım oranına sahip olmuştur. Ancak bunun aksine Nevşehir’de işgücüne katılım oranı aynı yıl aralığında sürekli Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmiştir.

Nevşehir’in aynı zamanda turizm kenti olması, hizmet sektörü başta olmak üzere ekonomide

14 2013 yılından sonra TÜİK, iller bazında temel işgücü istatistiklerini yayınlamaktan vazgeçmiştir. Dolayısıyla 2014 ve sonrası için il bazında veri bulunmamakta, sadece düzeyde 2 bölgeleri bazında işgücü istatistikleri mevcuttur.

152

işgücüne katılım oranını olumlu yönde etkilemektedir. Son olarak Yozgat’ta işgücüne katılım oranı 2010 yılı sonrasında ülke ortalamasının üzerine çıkmış ve bölge illeri arasında Yozgat’ın ilk sırada yer almasını sağlamıştır (Şekil 4.6).

Şekil 4.6. KOP Bölgesi İşgücüne Katılım Oranı (2009-2013)

Kaynak: TÜİK, 2016c’ye dayanarak yazar tarafından oluşturulmuştur.

4.5.4 İstihdam

İstihdam, 15-64 yaş aralığında bulunan çalışma çağındaki tüm nüfustan istihdam edilenlere verilen addır. İstihdam edilen nüfusun 15-64 yaş aralığındaki çalışma çağındaki nüfus içindeki oranı ise istihdam oranı olarak tanımlanmaktadır (Eğilmez, 2017). Buna göre KOP illeri arasında istihdam oranının en yüksek olduğu il Karaman’dır. Karaman’daki istihdam oranının son yıllarda gerileme eğilimi göstermesine karşın diğer illerdeki istihdam oranı yükselişe geçerek bölge içinde daha dengeli bir istihdam oranı sergilemektedir. Son yıllardaki bu yükseliş eğilimi dolayısıyla istihdam oranları genel itibariyle Türkiye ortalamasının üzerine çıkmıştır (Şekil 4.7).

Şekil 4.7. KOP Bölgesi İllerinin İstihdam Oranı (2009-2013)

Kaynak: TÜİK, 2016c’ye dayanarak yazar tarafından oluşturulmuştur.

153

KOP Bölgesine sonradan katılan illerden, Kırıkkale’de istihdam oranı 2009-2013 yılları arasında yansıttığı değerlere göre her yıl bölge illeri arasında son sırada seyretmiştir. Kırşehir’de de benzer bir şekilde aynı dönem aralığında istihdam oranı ülke ortalamasının altında kalmış ancak 2015 yılında Türkiye ortalamasına oldukça yakın bir oran sunmuştur. İşgücüne katılım oranında her yıl ülke ortalamasının üzerinde bir performans sergileyen Nevşehir, beklenildiği gibi istihdam oranında da aynı performansı sergilemiştir. Yozgat ise 2010 yılından sonra ülke ortalamasının üzerinde bir istihdam oranına sahip olmuş, bazı yıllar Nevşehir’in üzerine çıkarak ilk sıraya yerleşmiştir (Şekil 4.7).

4.5.5 İşsizlik

İşsizlik kavramını tanımlamak için öncelikle işsiz terimini tanımlamak gerekir. Buna göre, 15-64 yaş aralığında bulunan çalışma çağında nüfus içerisinde yer alan kişilerden olup son 4 haftada iş aramak amacıyla başvuranlara işsiz denilmektedir. İşsiz sayısının toplam işgücüne (istihdam edilenler ve işsizlerin toplamına) oranı ise işsizlik oranı olarak tanımlanmaktadır (Eğilmez, 2017). Ancak 2014 yılı öncesinde yukarıdaki tanımda geçen süreç “son 4 hafta” olarak değil “son 3 ay” olarak hesaplanmaktaydı. Bu nedenle KOP Bölgesi illeri için kullanılan 2009-2013¹⁵ işsizlik oranı verileri, 2014 yılı öncesi hesaplama yöntemi ile hesaplanmıştır. Buna göre işsizlik oranı Türkiye genelinde 2009’dan 2012 yılına kadar bir düşüş eğilimi sergilemekte, 2013 yılında ise hafif bir yükselme eğilimi görülmektedir. KOP Bölgesinde ise işsizlik oranının en düşük olduğu il olarak 2010 yılı hariç Karaman gösterilmektedir. Önceleri Niğde işsizlik oranında en yüksek değerleri sunarken son yıllarda Konya’nın artan işsizlik oranı nedeniyle Niğde ikinci sıraya gerilemiştir. Ancak genel olarak işsizlik oranlarının Türkiye ortalamasının altında seyrettiği söylenebilir (Şekil 4.8).

KOP Bölgesine sonradan katılan illerde ise, özellikle 2009 döneminde %20’lere yaklaşan işsizlik oranıyla ilk sırada yer alan Kırıkkale, 2013’te tek haneli rakamlara düşmüştür. Benzer bir performans 2009’da %15’in üzerinde işsizlik oranı olan Kırşehir’de de gerçekleşmiş ve 2013 yılında neredeyse yarı yarıya bir düşüş gözlemlenmiştir. 2009-2013 arası dönemde sadece Yozgat’ın dalgalı bir işsizlik oranına sahip olduğunu söylemek mümkündür. Ancak tüm iller, 2013 yılına gelindiğinde ülke ortalamasının altında işsizlik oranına sahip olmayı başarmıştır (Şekil 4.8).

Şekil 4.8. KOP Bölgesi İlerinin İşsizlik Oranı (2009-2013)

Kaynak: TÜİK, 2016c’ye dayanarak yazar tarafından oluşturulmuştur.

15 2014 yılına kadar TÜİK’in tanımındaki “son 4 hafta” ifadesi “son 3 ay” olarak tanımlanmakta ve işsizlik verisi bu tanıma göre hesaplanmaktaydı. Bu doğrultuda KOP illerinin 2009-2013 dönemi işsizlik verileri, 2014 yılı öncesinde kullanılan hesaplama yöntemi ile hesaplanmıştır.

154

Tablo 4.5. KOP Bölgesi İlerinin Temel İşgücü Göstergeleri (2009-2013)

İller

2009 2010 2011 2012 2013

İşgücüne Katılma Oranı İşsizlik Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılma Oranı İşsizlik Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılma Oranı İşsizlik Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılma Oranı İşsizlik Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılma Oranı İşsizlik Oranı İstihdam Oranı

Aksaray 45,8 13,1 39,8 48,7 9,2 44,2 49,4 6,5 46,2 48,6 5,8 45,8 50,1 5,8 47,2 Kaynak: TÜİK, 2016c’ye dayanarak yazar tarafından oluşturulmuştur.

2014 yılından itibaren TÜİK, il bazında işgücü göstergelerini yayınlamamıştır. Bu kapsamda 2015 verileri TÜİK tarafından Düzey 2 bölgelerine göre yayımlandığı için işgücü göstergeleri TR52, TR71 ve TR72 bölgeleri kapsamında değerlendirilmiştir (Tablo 4.5). Türkiye’de işsizlik oranının 2015 yılında

%10’un üzerinde olmasına karşın TR52, TR71 ve TR72 bölgelerinde bu oran çift haneli rakamları görmemiştir. İşgücüne katılma oranı ve istihdam oranında TR52 ve TR71 bölgesinin az bir fark ile ülke ortalamasının üzerinde değerler yansıttığı görülmekteyken TR72 bölgesinin her iki parametrede de ülke ortalamasının altında kaldığı söylenebilir. Sonuç olarak 2014-2015 yıllarında TR52 bölgesi kapsamında ortak değerlendirilen Konya ve Karaman bölgesinin TR71 ve TR72 bölgesinden çok daha az işsizlik sorununa sahip olduğunu ve buna bağlı olarak daha fazla işgücüne katılma oranı ve istihdam oranı değerleri yansıttığı görülmektedir. Öte yandan işsizlik oranının TR71 bölgesinde TR72 bölgesine göre daha yüksek olmasına karşın genel olarak TR71 bölgesinin temel işgücü göstergelerinin TR72 bölgesine göre daha iyi değerlere sahip olduğunu da söylemek mümkündür (Tablo 4.6).

Tablo 4.6. TR52 ve TR71 Bölgeleri Temel İşgücü Göstergeleri (2014-2015)

2015 yılı Nüfus 15+ yaştaki

Türkiye Geneli 78.741.000 57.854.000 29.678.000 26.621.000 3.057.000 28.176.000 51,3 46 10,3 Kaynak: TÜİK, 2016c’ye dayanarak yazar tarafından oluşturulmuştur.