İş Güvencesizliğinden Kaynaklanan Sorunlar

Özel güvenlik görevlilerinin karşılaştıkları diğer bir sorun güvencesizliktir. Gerçekten kamuda çalışan özel güvenlik görevlilerinin görev yerleri amire karşı hakkını savunmak, ek göreve gelmemek yüzünden herhangi bir gerekçe dahi gösterilmeden değiştirilebilirken, özel sektör işyerlerinde güvencesizlik çok daha ağır biçimde hissedilmekte kişi işten çıkarılmaktadır (Dölek, 2010: 132; Morgül ve Aytaç, 2007: 91). Ancak bu işten çıkarılma farklı biçimde kayıtlara yansımaktadır. İşten çıkarılmasına karar verilen özel güvenlik görevlisine kıdem tazminatı vs. gibi ödemeler yapmaktan kaçınabilmek için özel güvenlik görevlisi istifaya zorlanmaktadır. İşçiden istifa etmesi istenmekte, kendileri işten çıkardıkları takdirde hiçbir yerde iş bulamayacağı söylenmektedir. Böylece özel güvenlik görevlisi tekrar iş bulamama korkusu ile kanunların kendisine verdiği hiçbir haktan yararlanmadan/yararlandırılmadan işten çıkarılmakta ya da istifaya zorlanmaktadır. Bu şekilde işten çıkarılmak için amirle yaşanan bir tartışma bile yeterli olabilmektedir.

“Çalıştığım firmadaki şefimin gıcık gitmesinden daha doğrusu işten çıktım ya da çıkarıldım gibi. Bizim şirketi arayarak benim hoşuma gitmedi demiş, sebepsiz yere çıkarmak gibi bir şey yani. Bana buradan çıkarken istifa et yoksa hakkında kötü referans verilecek dediler. Ben de ne yapayım istifa ettim. İş bulamama korkusu yüzünden.’’ (Görüşmeci 6 Sözlü Görüşme, 30.06.2016)

“Öyle de böyle de sizi işten çıkaracağız dediler. Çocuklar da onlar bizi işten çıkarmasın sicile yanlış işliyor biz kendimiz çıkalım yarın başka yerde işe

145

girerken sıkıntı olmasın diye istifa ettiler… İşten çıkarıldım dedikten sonra adam sormuyor bile neden çıkarıldın diye. İşten çıkarıldı demek ki bu adamın bir suçu varmış ki resmi kurumdan çıkarılıp özele gelmiş diyor. Onun için millet istifasını basıyor gidiyor neden başını ağrıtsın.” (Görüşmeci 3, Sözlü Görüşme,

29.05.2016)

Kamuda işten çıkarmalara çok rastlanmamakla birlikte, özel güvenlik görevlilerinin çalışma koşulları zorlaştırılabilmektedir. Bu bazen bir üniversite içerisinde en zor çalışma alanlarından birisi olarak görülen hastaneye sürülmek, uzak bir ilçedeki nöbet yerine gönderilmek şeklinde gerçekleşebilmektedir.

4.2.5. ‘’Zorunlu’’ Ek Göreve Çağrılmaktan Kaynaklanan Sorunlar

Üniversitelerde çalışan özel güvenlik görevlileri özellikle belli dönemlerde ek görevlere çağırılmaktadır. Bunun nedeni bazen öğrenci şenlikleri iken bazen öğrenci eylemleri bazen sosyal etkinlikler bazen konferans vs. olabilmektedir. Ek göreve gelmeye zorlanmalarına rağmen bunların karşılığının ödenmemesi üniversitede çalışan özel güvenlik görevlilerinin en çok şikâyet ettikleri konulardan birisidir. Ek göreve gelmek bir zorunluluk olmamasına rağmen güvenlikçiler kendilerine bu konuda baskı yapıldığını ifade etmiştir.

“Beni en çok zorlayan ek görev. Boş gününde seni arıyor, saçma sapan her şey için. Mesela biri gösteri yapacak gelin bakalım… Adama hiçbir şey yapamıyorsun ki. Ama geliyor seni buraya dikiyor... Yani bugün boş günün var kendini ailene ayırmışsın. Ama adam akşam nöbette diyor ki yarın sen şurada görevlisin, sen şurada bir etkinlik var seminer var bilmem ne var buraya gelmek zorundasın.” (Görüşmeci 1, Sözlü Görüşme, 20.05.2016)

“Tabi ek göreve gelmezsen amirin sorun yapar. Adam sana gıcık gider. Ama aslında gelme zorunluluğun yok. Ama kurumda çalıştığın için kurum bunu olumlu karşılamıyor. Kardeşim geleceksin diyor. Gelmezsen gereğini yaparız diyor. Gereği de ne demektir? Seni işten atarım mesela. Gerçi işten atılan pek olmadı. İşten atılan olmadı ama, savunma istenen çok oldu. Sonra yerini değiştirir senle uğraşmak için. Burada nöbet tutarken adam seni alır A

146

kapısından gider B kapısına verir mesela.’’ (Görüşmeci 2, Sözlü Görüşme, 22.05.2016)

“O gün bir işin vardır gelmek zorundasın mecburi diye şart koşuyorlar. Yazılı bir imza yok altında bize imzalatılan bir şey yok, kendilerinin verdiği bir bildirim yok. Sadece ağızla söyleniyor. Geliyorsun bir tane kâğıda imza attırıveriyorlar anladın mı? Bunu karşılığında sana hiç bir şey vermiyorlar. Ama şu var kadrolu ile aynı statülere sahip olsak tamam mı onları getiremezler. Onlar geldiği an onun yerine bir gün izin yazılıyor. Bir gün izini vermek zorundalar… Böyle ek göreve gelmediği için sorunlar yaşayanlar oldu. Devamlı gece baskın yaptılar. Zor koştular, nöbet yerini değiştirdiler. Devamlı gene ek görevlere çağırdılar. Burada tutarsan tut tutmazsan bırak. Çocuk da en son dedi ki istifa edeceğim. Bunun gibi 4 kişi istifa etti. Sonra mahkemeye verdiler.”

(Görüşmeci 3, Sözlü Görüşme, 29.05.2016)

Üniversitelerde ek göreve gelen personele genellikle izin kullandırılmakta, ödeme yapılmamaktadır. Ancak bu konuda işçinin görüşleri kesinlikle dikkate alınmamaktadır. Buna karşılık ek göreve çağırılmalarına rağmen ödeme yapılmayan, izin de kullandırılmayan kamu sektörüne ait işyerlerinde çalışan özel güvenlik görevlileri de vardır. Üstelik kadrolu özel güvenlik görevlilerine benzer baskıların yapılmıyor/yapılamıyor oluşu alt işveren firmanın işçisi olan özel güvenlik görevlilerinin dikkatini çekmektedir. İşyerlerinde çok keskin bir şekilde hissedilen kadrolu/ alt işveren özel güvenlik görevlisi ayrımı, siyasetçilerin “taşerona kadro” şeklinde sloganlaştırdığı ancak bir türlü yerine getirilemeyen siyasi vaadin özel güvenlikçiler açısından büyük bir umut olarak algılanmasına neden olmaktadır.

“ Bizim geldiğimiz ek görevler, ek mesailer, bir saat olsun bir günlük olsun yeri

geliyor 3 saatlik geliyorsun, yeri geliyor bir saatlik yeri geliyor 12 saatlik göreve geliyorsun ekstra. Bunlar yerine ne izin, ne yıllık izin, ne vardiya izni veriyorlar ne de parasını ödüyorlar. Hiçbir şey vermiyorlar. En ağrıma giden bu.”

(Görüşmeci 3, Sözlü Görüşme, 29.05.2016)

Görüldüğü gibi fazla çalışma karşılığı yapılan ödemeleri de izin kullanma durumu da üniversiteden üniversiteye değişebilen bir durumdur. Bunun yanında bir belediyede çalışan görüşmeci 6 ek göreve sık sık çağırıldıklarını, fazla çalışma ödemelerinin bazen yapıldığını bazen de yapılmadığını, bunun büyük ölçüde ücretlerini

147 hesaplayan kişinin inisiyatifinde olduğunu söylemiştir. Fazla çalışma yapan güvenlik görevlilerine ödeme yapılmaması konusunda kamu sektörüne ait işyerlerinde adeta örtülü bir mutabakat söz konusu iken özel sektöre ait işyerlerinde çalışanlar açısından tam bir belirsizlik söz konusudur. Bazı firmalar çalışma koşulları ağır olsa da fazla mesai yapan çalışanına ödeme yaparken, bazıları ödeme de yapmamaktadır. Ancak özel sektöre ait işyerlerinde fazla çalışma yapan personele izin kullandırma uygulamasına hiç rastlanmamıştır.

4.2.6. Görev Sırasında Ortaya Çıkan Sorunlarda Hizmet Verilen Kurumun/