Araştırmanın Yöntemi ve Kapsamı

Araştırmanın amacı doğrultusunda, sektördeki sendikal örgütlenmenin dinamiklerinin ortaya koyulması için sendikal örgütlemenin tarafları olan işçi ve sendika yetkileri ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın alan araştırması kısmı iki ana gövdeden oluşmaktadır. Çalışmanın alan araştırması kısmı nitel araştırma deseni ile planlanmış, görüşmecilerle yüz yüze derinlemesine mülakat tekniği ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sırasında elde edilen veriler, yarı yapılandırılmış soru formu ile toplanmıştır.

Araştırmanın ilk kısmında, özel güvenlik görevlilerinin örgütlenme eğilimini arttırması muhtemel olan çalışma hayatından kaynaklanan sorunlarının tespit edilmesi amacıyla özel güvenlik görevlileri ve amirleri ile görüşmeler yapılmıştır.44 _{Bu amaçla,} özel güvenlik görevlilerinin çalışma koşulları ve genel olarak çalışma koşullarından kaynaklı sorunların genel olarak tespit edilebilmesi için toplam 12 özel güvenlik görevlisi ve 2 güvenlik müdürü ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler 20.05.2016-05.06.2016 tarih aralığında, Muğla, Denizli ve Mersin illerinde gerçekleştirilmiştir. Görüşmecilere ulaşılırken amaca yönelik örnekleme ve kar topu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Görüşmelerin tamamında görüşmecilerin izni

44 _{Çalışmanın ilerleyen kısımlarında Pamukkale Üniversitesi’nde görüşülen güvenlik amiri GM1,} Mersin Üniversitesi’nde görüşülen Güvenlik Amiri GM2 olarak kodlanacaktır.

132 alınarak ses kayıt cihazı kullanılmıştır. Görüşmelerin süreleri 35-50 dakika arasında değişmektedir. Görüşmeler genellikle işyeri sınırları içerisinde yapılmıştır. Ancak 4 görüşmecinin iş yoğunluğunu ve işyeri sınırları içerisinde görüşme yapamayacağını bildirmesi nedeniyle bu kişilerle yapılan görüşmeler işyeri sınırları dışında gerçekleştirilmiştir. Görüşme yapılan özel güvenlik görevlilerinin demografik bilgileri aşağıdadır.

Tablo 10: Görüşme yapılan özel güvenlik görevlilerinin demografik bilgileri Görev yeri

Kamu/Özel

Kadrolu/ Altişveren

Yaş Cinsiyet Eğitim Durumu Şu an çalıştığı yerdeki kıdemi Sendikalı/ Sendikasız Görüşmeci 1 Kamu- Üniversite

Alt işveren 34 Erkek Lise 4 yıl Sendikalı

Görüşmeci 2 Kamu- Üniversite

Alt işveren 26 Erkek Önlisans 1 yıl Sendikalı Görüşmeci 3 Kamu-

Üniversite

Alt işveren 33 Erkek Lise 11 yıl Sendikalı

Görüşmeci 4 Kamu- Belediye

Alt işveren 28 Erkek Lise 2 yıl Sendikasız

Görüşmeci 5 Özel-AVM Alt işveren 22 Erkek Lise 2,5 yıl Sendikasız Görüşmeci 6 Kamu-

Belediye

Alt işveren 27 Erkek Lise 2 yıl Sendikasız

Görüşmeci 7 Özel-Yurt Alt işveren 30 Erkek Lisans 1 yıldan az Sendikasız Görüşmeci 8 Kamu-İşkur Alt işveren 30 Erkek Lise 5 yıl Sendikalı Görüşmeci 9 Kamu-

Hastane

Alt işveren 32 Erkek Lise 4 yıl Sendikalı

Görüşmeci 10 Özel- Restoran

Alt işveren 38 Erkek Lise 1,5 yıl Sendikasız Görüşmeci 11 Kamu-

Üniversite

Alt işveren 39 Kadın Lise 6 yıl Sendikalı

Görüşmeci 12 Kamu- Üniversite

Kadrolu 41 Erkek Lisans 14 yıl Sendikalı

Tablo 10’da görüldüğü gibi, görüşme yapılan özel güvenlik görevlilerinin 1’i kadrolu, 11’i taşeron işçisi olup, 3’ü özel sektöre 9’u kamu sektörüne ait işyerlerinde çalışmaktadır. Kamu sektörüne ait işyerlerinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin 6’sı üniversitelerde, 2’si bir belediyede, 1’i başka bir kamu kurumunda çalışmaktadır. Görüşme yapılan özel güvenlik görevlilerinin 9’u lise, 2’si lisans, 1’i önlisans (Özel Güvenlik ve Koruma Bölümü) mezunu olup, 7’si sendika üyesi 5’i sendika üyesi

133 değildir. Bu kişilerin, 6’sı 1-3 (3 dahil) yıl, 4’ü 4-10 (10 dahil) yıl, 2’si 11-20 yıl (20 dahil) süre ile özel güvenlik görevlisi olarak çalışan kişilerdir.

Üniversitelerde çalışan özel güvenlik görevlileri ile yapılan görüşmeler 3 farklı üniversitede gerçekleştirilmiştir. Görüşme yapılan güvenlik müdürleri görüşme yapılan görüşme yapılan iki farklı üniversitede görev yapmaktadır. Görüşme yapılan bir üniversitedeki güvenlik müdürü görüşme talebimizi kabul etmemiştir. Son olarak görüştüğümüz, kamu sektörüne ait işyerlerinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin büyük kısmının daha önce özel sektöre ait işyerlerinde de çalışması bu kişilerin daha önceki iş deneyimlerinden de örnekler vererek karşılaştırmalar yapması kamu/özel sektöre ait işyerlerindeki özel güvenlik görevlilerinin farklılaşan/ benzerlik gösteren sorunlarını tespit etmemize yardımcı olmuştur.

Araştırmanın ikinci kısmında, özel güvenlik sektöründe faaliyet gösteren sendika yetkilileri ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın bu kısımdaki evrenini özel güvenlik görevlilerini örgütlenme çalışmalarına aktif olarak katılan işyeri sendika temsilcileri, örgütlenme uzmanları, örgütlenme ve teşkilatlanmadan sorumlu başkan yardımcıları, genel sekreterler, diğer genel merkez yetkilileri ve örgütlenme çalışmalarında yardım alınan diğer kişiler oluşturmaktadır. Bu bağlamda farklı konfederasyonlara bağlı olan Öz-İş, Güvenlik-İş, Güvenlik-Sen ve Güvenlik-İş sendikası Güvenlik-İş ile aynı konfederasyona bağlı olan Harb-İş sendikalarından toplam 24 sendika yetkilisi ile görüşme yapılmıştır.

Görüşme yapılan kişilerin örgütlenme çalışmalarına aktif olarak katılan ve üyelerle bire bir muhatap olan kişiler olmasına dikkat edilmiştir. Görüşme yapılan sendikaların 3’ünün genel merkezi Ankara’da 1’nin genel merkezinin İzmir’dedir. Sendika yetkilileri ile yapılan görüşmeler Ankara, İzmir, İstanbul, Kocaeli ve Mersin illerinde 25.05.2016-27.05.2016 ve 13.05.2017-02.06.2017 tarih aralıklarında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sırasında söz konusu illerin seçilmesinin temel nedeni sendika yetkililerinin bu illerde ikamet etmeleridir.

Güvenlik-İş, Öz-İş ve Güvenlik-Sen sendikalarının çalışma kapsamına alınmasının temel nedeni kurulmalarının üzerinden çok kısa bir süre geçmesine rağmen üye sayılarını hızla arttırma başarısı göstermeleridir. Harb-İş sendikası ise köklü örgütlenme geçmişine rağmen yabancısı olduğu özel güvenlik sektöründe diğer sendikalar gibi hızlı bir şekilde örgütlenme faaliyeti gerçekleştirememesi açısından ilgi

134 çekici bir örnek olması nedeniyle çalışma kapsamına alınmıştır. Zira 6356 sayılı kanunla pek çok işkolu birleştirilmiş, pek çok sendika toplu iş sözleşmesi yapma yetkilerinin devam edebilmesi için yabancısı oldukları alanlarda (üstelik kendilerinin görüşleri alınmadan) örgütlenme çalışması yapmak durumunda kalmışlardır. Bu bağlamda, Harb-İş sendikasının örgütlenme çalışmaları sırasında karşılaştığı zorluklar ve bu zorlukları aşmaya ilişkin girişimlerinin tespit edilmesi sendikal hareket açısından önem arz etmektedir.

Araştırma sürecinde, Harb-İş Sendikası’ndan 3 Şube başkanı, 1 Şube Mali Sekreteri, Güvenlik-İş Sendikası’ndan 1 Kadın Komisyonu Başkan Yardımcısı, 3 İl Örgütlenme Temsilcisi, 1 Genel Sekreter, 1 Genel Teşkilatlanma Sekreteri, 1 Genel Eğitim Sekreteri, 3 Örgütlenme Sorumlusu/Uzmanı, 1 Toplu İş Sözleşmesi Uzmanı, Güvenlik-Sen Sendikası’ndan 1 Genel Başkan, 1 Örgütlenme Daire Başkanı, 1 Örgütlenme Uzmanı, 3 İl Örgütlenme Sorumlusu, Öz-İş Sendikası’ndan 1 Genel Sekreter, 1 Genel Eğitim Sekreteri olmak üzere toplam 24 kişi ile görüşme yapılmıştır. Görüşme yapılan sendika yetkililerinin 2’si Öz-İş sendikasında, 7’si Güvenlik-Sen sendikasında, 4’ü Harb-İş sendikasında, 10’u Güvenlik-İş sendikasında aktif olarak örgütlenme çalışmalarına katılan/katılmış veya örgütlenmeden sorumlu kişilerdir. Ayrıca Güvenlik-İş sendikasının toplu iş sözleşmesi uzmanı ile toplu iş sözleşmesi prosedürü ve grev yasağı nedeniyle üye-sendika arasında yaşanan sorunların tespit edilmesi amacıyla görüşme yapılmıştır.

Görüşmelerin 1’i hariç tamamında yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Harb-İş sendikası Kocaeli Şube Başkanı ile olan görüşme, görüşmecinin programının uymaması ve zaman kısıtı nedeniyle telefonla gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden önce görüşmecilerle randevu alınmış, görüşmeler görüşmecilerin kendilerini rahat hissedebilmeleri açısından kendilerinin belirlediği noktalarda ancak genellikle sendika şube veya genel merkezlerinde yapılmıştır. Ancak görüşmecilerin talebi nedeniyle 4 görüşme bu alanlar dışında yapılmıştır. Görüşmelerin 23 tanesinde ses kayıt cihazı kullanılmış, telefonla yapılan görüşmede ise kullanılamamıştır. Görüşmelerin süresi 2-3 saat arasında değişmiştir. Görüşmecilere sektörde örgütlenme eğilimini arttıran faktörler, yeni üye kazanma taktik ve stratejileri, örgütlenmede karşı karşıya kaldıkları zorluklarla ilgili sorular yöneltilerek ilgili sendikaların üye sayılarını hızla arttırmalarını mümkün kılan etmenler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunlara ilave olarak ilgili sendikaların (eğer varsa) aylık yayın organları, basın açıklamaları, internet

135 sitelerinde, ulusal ve yerel medyada ilgili sendikaların örgütlenme faaliyetlerine ilişkin haberler taranmıştır.