İş Deneyim Belgesi Talebi

Yapılan ihale sonucunda imzalanan sözleşmenin kendisine yüklediği edimleri yerine getiren yüklenici, birçok ihalede yeterlik kriteri olarak ibrazı istenen iş deneyim belgesini, sözleşmenin diğer tarafı olan idareden talep edebilmektedir. İş deneyim belgesi, yüklenicinin, sözleşme şartlarına uygun olarak işi tamamladığını (iş bitirme belgesi) ya da Kanun ve ikincil mevzuatta düzenlenen şartları taşıdığını, dolayısıyla yeterlik kriteri olarak değerlendirilen iş deneyimine sahip olduğunu (iş durum, iş denetleme ve iş yönetme belgeleri) tevsik etmektedir. İhalenin konusuna göre, mal ve hizmet alımları ile danışmanlık hizmeti alımları ve yapım işlerinde, farklı iş deneyim belgesi türleri düzenlenmektedir.

İş deneyim belgesi taleplerinin ortak özelliği, ihale süreci kapsamında ve zorunlu idari başvuru niteliğinde olmamalarıdır. Zira ihale süreci sözleşmenin imzalanması ile sona ermektedir. Dolayısıyla, iş deneyim belgesi talebine yönelik idari başvuruların, 4734 sayılı Kanun ve ikincil

120

Bu durumda İYBT‟nin 4 üncü maddesinin 9 uncu fıkrasındaki hükmün uygulanabilmesi gerekir. Söz konusu hükme göre, kesinleşen ihale kararında idarenin gerekçe bildirmemesi durumunda, şikayet süresi karar bildirim tarihinden değil gerekçe bildirim tarihinden itibaren işlemeye başlamaktadır. Zira her iki durumda da, şikayet ve itirazen şikayet konusu yapılacak idari işlemlerin gerekçesi sonradan öğrenilmekte ve hukuka aykırı durumun farkına gerekçe bildirimi ile varılmaktadır.

mevzuatta düzenlenmekle birlikte, aynı zamanda İYUK‟un 10 uncu maddesi kapsamında idari başvurular oldukları söylenebilir.

Sözleşmenin imzalanmasından sonraki aşamanın özel hukuk hükümlerine tabi olduğu dikkate alınarak, iş deneyim belgesi talebinin de idare hukukuna değil özel hukuk hükümlerine tabi olacağı düşünülmemelidir. Başka bir anlatımla, sözleşmenin imzalanmasından sonra özel hukuk hükümlerine tabi olan hususlar, sözleşmenin uygulanması ile ilgilidir. İş deneyim belgeleri ise, sözleşmenin uygulanması ile ilgili ve özel hukuka tabi belgeler değil, Kanunda ve ikincil mevzuatta belirli şartlara tabi tutulan ve yalnızca idareler tarafından düzenlenebileceği öngörülen resmi evraklardır. Bu nedenle iş deneyim belgesi talepleri, genel idari başvurular olup, bu idari başvurulara ilişkin uyuşmazlıklar adli yargının değil idari yargının görev alanında bulunmaktadır.

Keza Danıştay 13. Dairesi, 27.12.2005 tarih ve E.2005/1702, K.2005/6205 sayılı kararında, iş deneyim belgesi talebinin reddine ilişkin idare kararında hukuka aykırılık bulunmadığına karar vermiştir. Kararda;

“… 4734 sayılı Yasa'da olmayan süre sınırlamasının Yönetmelik'le düzenlenmesinin hukuka aykırı olduğu öne sürülmekte ise de, anılan Yasa'nın mesleki yeterliğin belirlenmesi için gerekli olan kriterleri koyduğu, mesleki yeterliğin bir unsuru olan deneyim süresinin ise, dava konusu düzenlemeyle belirlendiği anlaşıldığından bu iddia yerinde görülmemiştir.

Bu durumda dava konusu düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir.

Dava konusu işlem yönünden, davacının iş yönetme belgesi verilmesi talebiyle yaptığı başvuruların reddine ilişkin işlemlerde de yukarıda belirtilen mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. …”

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İTİRAZEN ŞİKAYET 3.1. Genel Olarak

İdarenin şikayet üzerine yaptığı inceleme sonucunda aldığı karar, başvuru sahibi tarafından uygun bulunmayabileceği gibi, idarenin yasal süresi içinde hiç karar almaması da mümkündür. Bu durumda, başvuru sahibinin doğrudan idare mahkemesinde iptal davası açma imkanı bulunamamakta, idareye şikayet başvurusundan sonra yapılan ve onun gibi zorunlu idari başvuru niteliğinde olan başka bir başvuru yolunun daha tüketilmesi gerekmektedir. Bu başvuru yolu, Kamu İhale Kurumu‟na itirazen şikayettir.

Kanun koyucu, idarelerin hukuka aykırı olduğu edilen ihale işlem ve uygulamaları ile ilgili uyuşmazlıkların, idari yargıya intikal ettirilmeden önce, ihale alanında uzmanlaşmış ve bağımsız idari otorite vasfını haiz bir kurum olan Kamu İhale Kurumu tarafından incelenip karar bağlanmasını öngörmüştür. Böylelikle bir yandan yargının yükü hafifletilmeye, bir yandan da ihale uyuşmazlıklarının kısa bir sürede çözüme kavuşturulması hedeflenmiştir.122

İtirazen şikayet başvurusu, idareye şikayet başvurusundan sonra gidilmesi gereken bir hukuksal çaredir. Bu idareye şikayet başvurusunun zorunlu bir idari başvuru olmasından kaynaklanmaktadır. Başka bir anlatımla, kural olarak, idareye şikayet başvurusunda bulunulmadan, Kamu İhale

122 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu‟nun 53 üncü maddesinin gerekçesi:

“Uluslararası ihale mevzuatına uyum sağlamak üzere, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip bir kurum kurulması gereği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle uluslararası örneklere paralel olarak; ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içinde idarece yapılan işlemlerde mevzuata aykırılık bulunduğuna ilişkin şikâyetleri incelemek ve sonuçlandırmak, bütün ihale mevzuatını hazırlamak ve uygulamayı yönlendirmek, kamu ve özel sektöre eğitim vermek, ihalelerle ilgili istatistikler oluşturmak ve yayımlamak, haklarında yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak ve maddede belirtilen diğer görevleri yapmak üzere Kamu İhale Kurulu, Başkanlık ve hizmet birimlerinden oluşan Kamu İhale Kurumu kurulmuştur.”

Kurumu‟na itirazen şikayet başvurusunda bulunulamaz. Ancak bazı istisnai durumlarda, doğrudan başvuru mümkün olabilmektedir.

Zorunlu bir idari başvuru olması ve etkili idari denetime imkân tanıması özellikleri yanında, itirazen şikayet başvurusunun idari başvurular içerisindeki özgün niteliği, şikayete konu başvurunun itirazen iletildiği bu makamın, idari örgütleniş içerisindeki yerinden ve dolaysıyla, işlemleri üzerinde idari denetim yetkisi kullandığı idareye karşı konumundan kaynaklanmaktadır (Canbazoğlu, 2008, s.147).

Kamu İhale Kurumu‟nun literatürde bağımsız idari otorite olarak nitelendirilen, organik ve işlevsel bağımsızlığı olan, dolayısıyla işlemleri itirazen şikayet konusu yapılan idare ile hiçbir organik bağı, hiyerarşi veya vesayet ilişkisi olmayan bir kurum olması, yaptığı idari denetimin etkin bir denetim olduğu veya en azından olması gerektiğini düşündürmektedir.

Kamu İhale Kurumu, ihale onayının alınmasından sözleşmenin usulüne uygun olarak imzalanmasına kadarki periyotta yapılan işlemleri kapsayan ihale süreci ile ilgili idareye şikayet başvurularından sonra idarenin almış olduğu kararlara karşı yapılan itirazen şikayet başvurularını, Kanunda yer alan esas ve usullere göre incelemekte, yine Kanunda sayılan kararlardan birini alarak uyuşmazlığı sona erdirmektedir. Kurumun karar almaya yetkili organı Kamu İhale Kurulu‟dur.

Kamu İhale Kurumu bir bağımsız idari otorite; yaptığı denetim idari denetim; aldığı kararlar da idari işlem olduğundan, itirazen şikayet başvurusu üzerine yapılan inceleme sonucunda alınan nihai Kurul kararları da şüphesiz idari işlemdir ve dolaysıyla idari yargı denetimine tabidir.

3.2. Şartları

İdareye şikayet başvurularında olduğu gibi, hak arama özgürlüğü ile idari işlemlerin süratli bir şekilde yapılması, idari işlevin sürekliliği ilkeleri arasındaki dengeyi muhafaza etmek, ihale sürecini yavaşlatılmasına yönelik kötü niyetli başvuruları ve idari işlemlerin sürekli iptal tehdidi altında kalmasını önlemek amacıyla, itirazen şikayet başvuruları da bazı yasal

şartlara bağlanmıştır. Bu şartlardan bazıları başvurana özgü subjektif şartlar iken bazıları başvurandan bağımsız objektif şartlardır.