Hollanda

Hollanda çoğulcu ya da karma olarak adlandırılan bir sağlık sistemine sahiptir. Fonksiyonel ve coğrafik olmak üzere iki tarz desentralizasyona sahiptir. Fonksiyonel olan sağlık sisteminin, tedavi bakım ve bazı koruyucu yönlerini içerir ve bu nedenle de sağlık sisteminin baskın niteliğine sahiptir.

35 _{Bu bölümün hazırlanmasında büyük ölçüde Dünya Sağlık Örgütü (bkz. Kaynakça World}

Health Organization: 2000) tarafından yayınlanan Exploring Health Policy Development in Europe (210–227) adlı çalıĢmadan yararlanılmıĢtır

Hollanda Çoğulcu Sağlık Sistemi özellikle dinsel bir arka plana sahip özel organizasyonların sosyal sorumluluğu ile tarihsel olarak iç içe geçmiĢ liberal geleneğin birleĢiminden oluĢur. Bu nedenle de Hükümetin potansiyel güçlü rolü azalmıĢtır. Hükümet ve sosyal aktörler politikaların belirlenmesinde ve uygulanmasında sorumluluğu paylaĢırlar. Sosyal güvenlik sigortası sağlık hizmetleri finansmanın ana kaynağıdır. Bu durum sağlık sistemini ve vergilerle finanse edilen sosyal refah sistemlerini idari olarak birbirinden ayırır. Tarihsel olarak hastalık fonu ve iĢçi hareketlerinden kökenlenen Sosyal güvenlik sigortası geleneksel olarak zayıf insanların korunması üzerine güçlü bir odaklanmaya sahiptir. Hükümet yönetimine ek olarak sosyal aktörler denilen hükümet dıĢı organizasyonlar yarı otonom hükümet dıĢı organizasyonlar ile birleĢirler. Bu yarı otonom organizasyonlar sağlık hizmetlerinin fiili sunumunda büyük bir role sahiptir. Bu yarı otonom organizasyonlar: bakım sağlayanlar, Sigorta Kurumları ( hastalık fonu ve özel sigortalar), müĢteri organizasyonları, her halükarda iĢçi ve iĢveren organizasyonlarıdır. Bu Hükümeti de içeren, tüm aktörler arasındaki göreceli olarak öneme sahip görüĢme ve danıĢma geleneği tipiktir.

Bu yapının bir sonucu olarak ulusal sağlık politikasının gündemi, sağlık durumu hakkaniyet ve sektörler arası eylemden ziyade esasen baskın olan sağlık hizmetlerinin planlanması, finansmanı ve organize edilmesidir. Sistemin bu yapısal özelliğine rağmen Hollanda Hükümeti her zaman Dünya Sağlık Örgütü‟nün “Herkes Ġçin Sağlık Bölgesel Stratejisi” ni desteklemiĢtir. Hollanda‟da herkes için sağlık stratejisini etkileyen politika çevresinin ikinci karakteristiği 1986‟dan bu yana üzerinde tartıĢılmaya devam edilen sağlık hizmetleri reformudur. Bu reformlar, dengelenmiĢ iĢletmecilik, devletçilik ve Pazar mekanizması olarak tanımlanır. Bu noktada politik ve sosyal tartıĢmanın nedeni, sağlık hizmetleri sisteminin yeniden yapılandırılmasında ve finanse edilmesinde maliyetleri önleme üzerine yoğunlaĢılması ve bunun toplum için özellikle muhtaç kiĢiler için finansal sonuçlarından çıkmaktadır. Hem çoğulculuk hem yeni iĢletmecilik hem de sağlık reformları herkes için sağlık politikasının geliĢimi için fırsatları belirlemektedir.

1983‟te ilk adım atılarak “Gelecek Sağlık Senaryolarını Yönlendirme Komitesi” kurulmuĢtur. Burada gelecek senaryoları toplumun hızlı değiĢimi ve karmaĢık yapısı içinde karar verme problemlerine cevap vermeyi içeren tahmin etme, stratejileri formüle etme ve kaynakları bölüĢtürme manasındadır. Bu senaryolar Dünya Sağlık Örgütü tarafından Herkes Ġçin Sağlık Avrupa Bölgesel Stratejisi ile birlikte yürütülmüĢtür. Bu esnada Hollanda‟nın ilk sağlık politikası dokümanı olan sağlık politikasını geliĢtirmekten sorumlu çalıĢanlar tarafından, kamu çalıĢanı olmayan uzmanlara da danıĢılarak Sağlık 2000 memorandumu yayınlandı. Bu memorandum sağlıkta bilinen sosyoekonomik farklılıkları geniĢ bir biçimde açıkladı. Takip eden yılda katılımcıları sağlık sektörünün içinden ve dıĢından olan ulusal bir konferans düzenlendi. Sonuçta sağlık sistemindeki eĢitsizlikleri azaltılması için hükümet tarafından özel bir çaba harcanması gerektiği kararına varıldı. Özel bir komisyon kuruldu çok güçlü bir politik ve toplumsal desteğe sahipti öyle ki komite baĢkanı meĢhur bir sağ parti üyesiydi. Hükümet vaat ettiği Ģekilde sağlık politikasının yönelimini değiĢtirme sürecini baĢlatmıĢ fakat hizmet yönelimli olarak oluĢmuĢ bulunan mevcut politikayı tekrar herkes için sağlık prensiplerine yönlendirmek için göze görünen hiçbir uygulamayı yapmadı. 1987‟de memorandumu tartıĢan Parlamento Sağlık Komisyonu, desteklemesine rağmen memorandum içeriği hakkında çekincelerini de açıkladılar ki bildiri onlara göre mevcut politika doğrultusuna daha yakın olmalıydı.

EleĢtiriler esas alınarak 1989‟da Sağlık politikası hedef dokümanı Refah Sağlık ve Kültür ĠĢleri Bakanlığı tarafından hazırlanmıĢtır. Bilim dünyasındaki geliĢmelerden yararlanılan bu dokümanda nicel hedefler bilimsel çalıĢmalar tarafından güçlü bir Ģekilde desteklenmiĢtir. Hedeflere ulaĢmak için spesifik ölçüler dizayn edilmiĢ fakat bütçe önergeleri dahil edilmemiĢtir. Kısa bir süre sonra taslak mecliste tartıĢılırken Hükümet düĢmüĢ ve yeni Hükümet önerilen sağlık politikasını devam ettirmemiĢtir.

1991‟de yeni hükümet yeni bir doküman hazırlamıĢtır: Sağlık için bir strateji. Bu doküman daha ılımlı ve mevcut politikalarla öncekilere göre daha aynı çizgide görünmekteydi. Parlamento‟ da 1992‟de tartıĢılan Yeni Sağlık

Politikası önerisi Sağlık Komisyonunun ılımlı alanlarla ilgili çekincelerine rağmen Parlamento tarafından onaylandı. Böylece sağlık hizmetlerinde öncelikler ile ilgili ulusal bir tartıĢma baĢlamıĢ oldu. Sağlık durumu yönelimi yeni bir doküman ile güçlendirildi. 1994–1998 yılları arasındaki Hükümet‟te bu dokümanı kullanarak sağlık politikasına kapsamlı bir çerçeve formüle etti ve bunu dönemleri boyunca sağlık politikalarının uygulamasında kullandılar. En son doküman “Sağlık ve Ses” adıyla yayınlandı ve bu dokümanda sağlık durumu hakkındaki yeni verilere dayanarak genel sağlık hedeflerinin belirlenmesi yanında ilaç fiyat politikasının belirlenmesi gibi geleneksel meseleler de dahil edildi.

Sağlık 2000 Memorandumundan sonraki süreçte beĢ ulusal konferans toplanmıĢtır. Hepsinin sonucunda sahip olduğu ampirik temeller desteklenmiĢ fakat yeni politikanın özellikle kazanılmıĢ güçlü haklara sahip olan hastane organizasyonları, sağlık profesyonelleri ve sigorta organizasyonları ile iliĢkilerine dair fizibilitesinin yokluğu çoğunlukla eleĢtirilmiĢtir. Daha önce bahsedildiği gibi sağlık hizmeti sunanlar ve sigorta Ģirketleri politika odaklanmasını baskın bir Ģekilde herkes için sağlık isteyen sağlık durumu anlayıĢından ziyade sağlık hizmetleri anlayıĢına yönlendirmektedirler.

Hollanda‟nın sağlık sisteminin çoğulcu karakterindeki esas vurgu sağlık hizmetleri politikası üzerine olandır ve gerçekte yıllardır politika gündemi sağlık hizmetleri reformları tarafından baskılanmıĢtır. Bu durum 1994‟te yeni Kabinenin iĢ baĢına gelmesiyle değiĢti. Maliyeti önleme Ģimdi ilk önceliktir. GeçmiĢ yıllar kanıtlamıĢtır ki sağlık sisteminin çoğulcu ve yeni-iĢletmeci yapısı Avrupa‟daki uygulamadan hiç farkı olmayan radikal reformlara direnmiĢtir. Verilen bu içeriksel faktörler özellikle ki sağlık sisteminin çoğulcu ve yeni iĢletmeci yapısı ve sağlık hizmetleri reformlarının politika gündeminde baskın olması sağlık politikasının (ki bu çalıĢmada sağlık durumunu geliĢtirme anlamında) baĢlıca politika modeli olmasını engellemiĢtir. Odak hala arz tarafındadır (hastane organizasyonları, sağlık profesyonelleri ve sigorta organizasyonları) ve talep (sağlık politikasının özü olan herkes için sağlık) tarafına geçememiĢtir.

profesyonelleri ve sigorta organizasyonlarının dominant etkisiyle yaptığı yeni bir düzenlemeyle sağlık politikasını piyasa rekabeti üzerine kurmuĢtur. Buna göre “primleri düĢüren, müĢterilerini daha sağlıklı yaĢamaya ikna eden ve hastaneleri daha iyi hizmeti daha ucuza vermeye zorlayan sigorta Ģirketleri arasındaki rekabete dayanır. Ancak Hollanda yaklaĢımı gerçek sınavını vermemiĢtir: Sigortacılar hastaneleri ücretlerini düĢürürken kalitelerini artırmaya zorlayabilecek midir? 2003 yılından 2007 yılı baĢına kadar Sağlık Bakanı olan Hans Hoogervorst‟a göre hastaneler arasındaki rekabeti arttırmak için daha epey uzun bir yol vardır” (Anonim: 2007).