Küreselleşmeyle birlikte, yerel pazarlar yerini küresel pazarlara bırakmıştır. İletişim olanaklarının ve çevre korumasına verilen önemin artması, tüketici tercihlerinin değişmesi ve gelişmesi, yeni enerji kaynaklarının bulunması, teknolojik gelişmeler gibi pek çok yeniliği de beraberinde getirmiştir. En belirleyici unsurları yeni ürünler, kalite ve rekabet olan küresel pazarlarda, işletmelerin rekabet edebilmesinin pek çok şartı bulunmaktadır. İleri teknolojileri kullanmak, kaliteli ürünleri düşük fiyatla üretebilmek ve bu ürünleri müşterinin talep ettiği anda pazara sunmak bu şartlardan en önemlileridir. Aksi takdirde işletmeler küresel pazarlar karşısındaki yıkıcı rekabet ortamında ayakta duramayacaklardır. Yaşanan bu değişimin en önemli aşamalarından birini de üretim sistemlerinde meydana gelen değişim oluşturmaktadır. Üretim sistemlerindeki değişme sadece bir üretim olgusu olmayıp, toplumsal yaşamda derin izler bırakan bir değişim niteliğindedir. “Değişim” olarak nitelendirilen üretim sistemlerindeki bu değişim 1945’de başlayıp 1970’lere
kadar süregelen ve büyük hacimlerde standart mal üreterek maliyetlerin düşürülmesine dayanan “Fordist” üretim sisteminden küçük miktarlarda değişik ürünler üretme olanağı sağlayan “Post- Fordist” sisteme geçişle ortaya çıkmıştır (Beyazıt, 2001: 7).
Ustalığa dayanan emek yoğun üretim düzeninde atölyelerde küçük partiler halinde üretim yapılırken; kitle üretimiyle, büyük miktarlarda aynı tip ürünlerin sürekli üretildiği, tek amaçlı makineler ve eğitimsiz iş gücü kullanılarak üretimin sürekli kayan bir hat üzerinde yapıldığı yeni bir sisteme geçilmiştir. Fordizm olarak adlandırılan bu sistemin yenidünya şartlarına uyum sağlayamaması nedeniyle krize girmesi sonucunda üretimde yeni bir yapılanma ortaya çıkmıştır (Tuncer, 2003: 9). Post-Fordizm olarak ifade edilen bu üretim sistemi; küçük miktarlarda ve alıcı tercihlerine göre farklı ürün üretimini mümkün kılmıştır. Bilgisayar teknolojisi ve mikro elektronik alandaki gelişmeler, çok sıkı model değişikliğine gitme, ürün üzerinde değişiklikler yapma, kalite ve teslim süresini rekabetin temel noktası haline getirme düşüncesini mümkün hale getirip üretime esneklik kazandırmıştır (Yentürk, 1993: 586).
Hazır giyim üretiminde son yıllarda genellikle model çeşitliliği fazla, üretim adetleri küçük olan siparişlerin çoğaldığı ve model üretim sürelerinin sipariş adetlerine bağlı olarak azaldığı görülmektedir. Üretim adetleri azalan hazır giyim sektöründe sipariş ve bilgi süreçleri erken başlayarak uzunca bir süreye yayılmaktadır. Bir hazır giyim işletmesi yılda sekiz koleksiyona varan bir organizasyon içermektedir. Bu durumda ürünlerin çeşitli modellerde ve az sayıda üretilmesi rekabet gücünü arttıran önlem olarak görülebilir. Ayrıca işletmelerin yeni üretim taleplerini değerlendirmesi, daha dinamik ve esnek üretim sistemlerini uygulaması, verimlilik ve performansı arttırmaya yönelik çalışmalar yapması gerektiği ortaya çıkmıştır (Vural ve Çoruh, 2008: 297).
Üretilen mamulün parti büyüklüğü ile üretim faaliyetlerinin fabrika içindeki akışı arasında yakın bir ilişki vardır. Aynı cinsten bir mamulün az veya çok sayıda üretilmesi; kullanılan makine tiplerini, imalat yöntemlerini, standartları, insan gücünden yararlanma biçimini, fabrikanın yerleşme biçimini, üretim plânlama ve kontrol yöntemlerini ayrıca hammaddenin mamul haline geleceği yolu yani akışı etkilemektedir. İşletme, parça çeşidi fazla ve üretebilecek miktar az ise esnek imalat
modülü, fakat parça çeşidi az buna karşılık miktar fazla ise hat tipi bir düzenleme yapabilmektedir (Soba, 2008: 29). Örneğin çok modelli üretim hatlarının tasarımı, şu ana sorunların çözümünü içermektedir.
- Her farklı model için hat nasıl dengelenecek? - Kullanılacak parti büyüklükleri ne olacak? - Modeller nasıl bir sıralama ile üretilecek?
Her bir ürün türü için parti büyüklüklerinin belirlenmesi talep düzeylerine ve hattın işletim maliyetlerine bağlıdır (Schmenner, 1993: 378).
Günümüzde işletmeler kayıpları azaltarak hem ürünü daha kaliteli hem de daha ucuz üretmenin yollarını aramaktadır. Bu kayıpları azaltmak için hazırlık zamanlarını düşürmek, yarı ürün kuyruklarını ortadan kaldırmak, montaj hattına girecek ürünlerin sıralamasını en uygun şekilde belirlemek gibi amaçların yanında, öncelikle parti büyüklüklerini optimize etmek gerekmektedir (Yigit, 2006:1).
Hazır giyim işletmelerinde parti büyüklüğü ekonomik olmalıdır. Stok yönetim prensipleri stok taşıma maliyetlerini, fazla miktarda alım yaparak fiyat kırma, hazırlık maliyeti ve üretim miktarı değişiminde oluşacak diğer değişken maliyetlerle dengelemeye çalışmaktadır. Ayrıca çeşitli üretim sistemlerine göre ise parti büyüklükleri mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır. İşletmeler, üretimdeki değişim ve makine hazırlık zamanlarını düşürmek için büyük yatırımlar yapmaktadırlar. Hazırlık zamanlarının düşük olması parti büyüklüklerini de düşük miktarlarda tutabilmektedir. Düşük hazırlık zamanı ve düşük parti üretimi stok seviyesini iki sebepten dolayı düşük tutmaktadır.
- İstasyonlarda büyük partiler halinde stok biriktirmek ve daha sonra diğer istasyonlara taşımak gereksizleşmektedir.
- Hızlı değişimlerle işlemler daha esnek olmaktadır (Schmenner, 1993: 381). Birçok kuruluş farklı ürünlerin düşük partilerde üretimi gerekçeleştirebilmek için karma ürünlü üretim sistemlerini uygulamaktadır. Düşük partilerde üretim kuruluşlara, müşterilerin çeşitli ürün taleplerine büyük stoklar tutmadan cevap verebilmelerini sağlamaktadır (Yigit, 2006: 21). Böylelikle piyasa talepleri dikkate alınabilmektedir. Hazırlık aşamaları çok fazla olduğu için hazırlık maliyetleri ve hazırlık süreleri küçük olmaktadır (Miltenburg ve Sinnamon, 1989: 1487).
Ürün çeşitliliğini artırmak için stratejik kararda iki boyut çok önemlidir. Birincisi; hedef pazar bölümleri için fiyat hassasiyeti bakımından ölçülen alıcı davranışının karakteristiği diğeri ise üretimdeki mevcut süreç seçim kararlarıdır. Ürün çeşitliliğindeki bir artışa genel olarak düşük hacimli ürünler üzerinden ulaşılır. Bu durumda, yeni ürünler mevcut müşterileri elde tutmayı veya yeni satış artışları üretmeyi sağlasa da, müşteriler fiyat odaklıdır ve bu ürünler için fiyat artışları üzerinden marjin yakalamak zordur. Çok büyük perakendecilerin oluşturduğu fiyat düşürme ve mağazalara ufak miktarlarda teslimat baskısı buna bir örnektir. Mevcut yüksek adetli parti süreci fiziksel olarak ürünleri üretebilse de, dâhil olan değişme maliyetleri yüzünden bu süreçleri kullanarak fiyat odaklı pazarlar için düşük hacimli ürünler üreterek kârı sabit tutmak zordur (Berry ve Cooper, 1999: 167).
Gelir düzeyi yükselen insanların tüketim eğilimlerinin değişmesi ve çok çeşitlenmesi, aynı üründe rakiplerin artması ile farklılaştırma ve yenilik ihtiyacının artması, hızla değişen moda akımları ile yeni ürünlerin pazara ulaştırılması ihtiyacı, yıl içi ürün ve mevsim sayısının artması, standart ürün pazarlarının giderek parçalanması ve bu segmentlere yönelik farklı ürün sunma zorunluluğu verimli bir esnekliği zorunlu kılmaktadır.