Günümüzde, müşteri talepleri klasik giysi modellerinin dışında bir eğilim göstermektedir. Önceleri belli modellerle ve yüksek sayılı siparişlerle çalışılırken, günümüzde model sayısı artmış model başına düşen ürün sayısı ise azalmıştır. Bunun sebebi; toplumlarda giyime olan doygunluk nedeni ile giyimin artık bir gereksinim olmaktan çıkıp, bir zevk haline gelmesi ve aynı üretim yapan firmaların artmasıdır.
Tüketici taleplerinin yön değiştirmesi ile de işletmeler klasik ürünlerin dışında çok çeşitli modellerle üretim yapmak zorundadırlar. Ürün çeşitliliği ile birlikte giysi kalıp özellikleri ve adetleri, kumaş kullanım miktarı, kesim ve dikim işlem özellikleri ve süreleri de değişim göstermektedir. Üretim sürecinde hız, kalite, maliyet ve esneklik önemli olduğu için üreticiler azalan parti (üretim) miktarlarında yaşanan problemleri çözebilmek amacıyla farklı çözüm yolları aramaktadır.
İşletmelerin üretim sürecinin yapılandırma aşamasında olduğu kadar, sürecin farklı ürünler üretebilme, müşterilerden gelen siparişleri zamanında ve eksiksiz bir şekilde karşılayabilme ve bunları gerçekleştirebilecek makineleri, gerekli ekipmanları ve işgücünü zamanında sağlayabilme ve yüksek verimlilikte kullanabilme yeteneğine sahip olması gerekmektedir. Bu bağlamda araştırmanın genel amacı;
Hazır Giyim İşletmelerinde Üretim Miktarı Büyüklüklerinin İşletme Performansına Etkisi’ ni ortaya koymaktır.
- Hazır giyim sektöründe üretim miktarı büyüklüklerinin işletmenin verimliliği üzerine etkisi nedir?
- Hazır giyim sektöründe üretim miktarı büyüklüklerinin ürünlerin kalite düzeyi üzerine etkisi nedir?
3.5. Araştırmanın Önemi
İşletmeler, üretim ya da hizmet alanları ne kadar farklı olursa olsun, belirli amaç ve görevleri yerine getirebilmek için kurulmaktadırlar. İşletme yöneticilerinin temel görevlerinden biri de; işletmelerin stratejik amaç ve hedeflerini en iyi şekilde yerine getirmektir. İşletmelerin temel amaçları ile stratejik plân ve politikalarını gerçekleştirebilmesi ise; genel olarak işletme performansının belirlenmesiyle ilişkilidir. Bununla birlikte, işletme birimlerinin ya da çalışanlarının içinde bulundukları işletmenin amaçlarına katkıları da doğrudan birim ya da çalışanların performansının belirlenmesi ile ortaya konabilmektedir (Grady, 1991: 49).
İşletmelerin genel ya da özel performansının belirlenebilmesi; o işletmenin amaç ve görevlerini gerçekleştirebilmesi sırasında yapılan faaliyetlerin ölçülebilmesi, bunun için de çok çeşitli performans ölçüm kriterlerinin tespit edilmesi gerekmektedir. (Martinsons vd., 1999: 71). İşletmelerin faaliyet gösterdiği alanlardaki konumunun tespit edilebilmesi, kıyaslama yapılarak diğer işletmeler ile aralarındaki olası farkların bulunabilmesi ve işletme içi ve dışı faaliyetlerin niteliğinin geliştirilebilmesi için performansının ölçülmesi önemlidir (Bilgen, 2001:124).
Hazır giyim işletmelerinin performanslarını yükseltmeleri yani kalitenin artması, maliyetlerin azalması, satışların artması, müşteri memnuniyetinin üst düzeye çıkması gibi beklentilerini karşılayabilmek amacıyla ürün çeşitliliği kavramını benimsemeleri gerekmektedir. Araştırma hazır giyim işletmelerinde artan çeşitlilikle birlikte azalan üretim miktarı büyüklüklerinin işletme performansına etkisini belirlemeye yöneliktir.
İşletme performansı ile ilgili olarak literatürde birçok yayının bulunmasına rağmen, üretim miktarlarının performansa etkisinin orta ve büyük ölçekli hazır giyim işletmelerine kazandırdığı getirilerin belirlenmesine yönelik çalışmaların sayısının yetersiz olması, yapılan bu çalışmanın, önceden bu alanda yapılmış olan
çalışmalardan farklılık oluşturan en önemli noktasıdır. Araştırmada, hazır giyim işletmelerinde üretim miktarı büyüklüklerinin işletmenin verimlilik ve kalite performansına etkisinin belirlenmesi amacıyla tasarlanan yöntem hazır giyim sektörü dışında diğer sektörlere de uyarlanabilir.
BÖLÜM 4
YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın modeli, kapsam ve sınırlılıklar, sayıltılar, evren ve örneklem bilgileri, veri toplama tekniği, veri analiz tekniği ve tanımlar ile ilgili bilgiler verilmiştir.
4.1. Araştırmanın Modeli
Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modeli; olayların, objelerin, varlıkların, kurumların, grupların ve çeşitli alanların ne olduğunu betimlemeye ve açıklamaya çalışan, incelemelerdir. Bunlar nedir? sorusuna cevap bulmaya yöneliktirler (Kaya vd., 2012: 40).
4.2. Kapsam ve Sınırlılıklar
Üretim Miktarı Büyüklüklerinin İşletme Performansına Etkisini konu alan bu araştırmanın amacına hizmet edebilme ve sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesi için çeşitli sınırlılıklar getirilmiştir;
- Araştırma üretim miktarının işletme performans boyutlarından kalite ve verimlilik üzerine etkileri ile sınırlıdır. Diğer performans boyutları araştırma kapsamı dışında bırakılmıştır.
- Araştırma İzmir ilinde faaliyet gösteren büyük ölçekli bir hazır giyim işletmesinden elde edilen veriler ile sınırlıdır.
- Araştırma 2013 yılı içerisinde Temmuz- Eylül ayları arasında toplam 12 haftalık hazırlanan ölçekteki gözlemlenen veriler ile sınırlandırılmıştır.
4.3. Sayıltılar
Hazır giyim işletmelerinde üretim miktarı büyüklüklerinin işletme performansına etkisini belirlemeye yönelik olan araştırmanın plânlanıp yürütülmesinde geçerli olabilecek sayıltılar aşağıda belirtilmiştir.
- Hazır giyim işletmelerinde yüksek çeşitlilik ve düşük parti miktarının işletmelerin performansı üzerinde belirli bir düzeyde etkisinin olduğu varsayılmaktadır.
- İzmir ili Ege Serbest Bölgede faaliyet gösteren büyük çaplı bir hazır giyim işletmesinden alınan verilerin gerçeği yansıttığı varsayılmıştır.
- Araştırmanın kavramsal çerçevesini oluşturmak amacıyla taranan kaynaklar ve araştırmada yer alan denekler güvenilir ve yeterli bilgi vermektedir.
4.4. Evren
Bu araştırmanın evrenini, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinde (TOBB) kayıtlı bulunan İzmir ili sınırları içerisinde 387 ve Ege Bölgesi Sanayi Odasına (EBSO) kayıtlı İzmir ili sınırları içinde yer alan 110, toplam 497 orta ve büyük ölçekli hazır giyim işletmesi oluşturmaktadır.
4.5. Örneklem
Araştırma yöntemine uygun olarak İzmir ili sınırları içerisinde hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli işletmeler seçilmiştir. Araştırmada yargısal örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu teknik örnekleme uygulamasında çerçeveyi belirlemek zor ya da imkânsız olduğunda ihtimalsiz örnekleme yöntemlerinden olup, örneklemi kimin seçeceği kararı konusunda bir uzman ya da konuyu en iyi bilmesi açısından araştırmacının kendisine bırakılmasıdır (Nakip, 2006: 203). Bu yöntem ile seçilen Ege Serbest Bölgede yer alan büyük ölçekli bir hazır giyim işletmesinden veriler elde edilmiştir.
İşletmenin merkezi Lüneburg’da bulunan 1922’de Berlin de erkek hazır giyimi üreten bir mağazadan, zengin ürün yelpazesine sahip uluslararası bir markaya dönüşmüştür. İzmir ve Avrupa’nın diğer ülkelerindeki iş ortaklarıyla ekolojik ve sosyal standartlara bağlı kalarak üretim yapılmaktadır. Alman Tekstil ve Moda Sanayi Birliği’nin üyesi olarak firma GmbH & Co.KG ayrıca birliğin tekstil ve moda sanayi yönetmeliğine bağlı kalma yükümlülüğünü taşımaktadır. 2008 yılından beri İzmir’de faaliyet gösteren şirkette 500 çalışanı ve 300 makine kapasitesi ile takım elbise ve tek ceket üretimi yapılmaktadır. Yıllık üretim kapasitesi 13500 ceket, 14000 pantolondur. Ceketler genellikle 230 ayrı işlemden geçirilerek 150 parçanın bir araya getirilmesi ile hazırlanmaktadır. Firmanın koleksiyonları, iş yaşamı ve günlük etkinlikler için Lüneburg’daki merkezde geliştirilmektedir. Ayrıca firmanın organizasyon şeması şekil 4 de verilmektedir.
Şekil 4: Araştırmanın Yapıldığı İşletmeye Ait Organizasyon Şeması
Araştırmanın yapıldığı işletmede 40 model gözlenmiş, ayrıca verilerin toplanması sırasında işletmenin kesim, dikim ve kalite bölümlerinin kayıtlarından yararlanılmıştır.