Harmanlanmış Öğrenme Ortamı

Şekil 4. Harmanlanmış öğrenme ortamlarının gelişimini sağlayan geleneksel yüz yüze ve dağıtık (Bilgisayar Destekli) öğrenme ortamlarının ilerlemesi (Graham, 2006)

Şekil 4’e göre geçmişte birbirinden tamamen ayrı olan geleneksel yüz yüze öğrenme ve bilgisayar destekli eğitim ortamları teknolojinin gelişmesi ile birlikte birbirlerine yakınlaşmışlardır. Bilgisayar destekli eğitimdeki teknolojik gelişmelere bağlı genişleme ve geleneksel yüz yüze eğitimle olan yakınlaşma nedeniyle ortaya harmanlanmış öğrenme ortamları çıkmıştır. Günümüzde geleneksel yüz yüze eğitim ve bilgisayar destekli eğitim uygulamalarının kullanıldığı durumlar sıklıkla görülmektedir. Gelecekte ise bilgisayar destekli eğitimin genişleyerek geleneksel yüz yüze eğitimi kapsamaya yakınsayacağı ve harmanlanmış öğrenme ortamlarının sayısında artış beklenmektedir (Graham, 2006). Uzaktan eğitim uygulamalarında teknolojik gelişmelere paralel olarak farklı iletişim teknolojileri kullanılmıştır. Tablo 4’te geçmişten bugüne uzaktan eğitim uygulamalarında kullanılan iletişim teknolojileri güçlü ve zayıf yönleri ile görülmektedir.

22

Tablo 4. Farklı Teknolojilerin Güçlü ve Zayıf Yönleri

Güçlü Yönleri Zayıf Yönleri Basılı materyaller Ucuzdur

Güvenilirdir

Çok miktarda bilgi verilebilir Öğrenci kontrollüdür

Edilgendir

Üretimi daha uzun sürer ve pahalıdır

Ses/Video kayıtları Dinamiktir

(Vicarious) Sosyal öğrenme imkanı sunar

Öğrenci kontrollüdür

Geliştirme süresi/Maliyet oranı yüksektir

Radyo/Televizyon Dinamiktir

Doğrudan öğrenmeyi sağlar Yayımı kolaydır

Geliştirme süresi/Maliyet oranı çok yüksektir Zamanlama Telekonferans Etkileşimlidir

Doğrudan öğrenmeyi sağlar Katılımcı bir öğrenme sağlar

Karışıklık

Güvenilir değildir Zamanlama Bilgisayar ve Web temelli

öğrenme

Etkileşimlidir Öğrenci kontrollüdür Katılımcı bir öğrenme sağlar

Geliştirme süresi/Maliyet oranı yüksektir

Ekipman gerekir Güvenilirliği düşüktür

(Moore ve Kearsley, 2005)

Tablo 4’e göre günümüzde daha yoğun kullanılan bilgisayar ve Web temelli öğrenmede öğrencilerin derse katılımları ve ders materyalleri ile etkileşimleri daha yüksektir. Ancak içerik geliştirmek zaman gerektiren ve pahalı bir süreçtir.

Tablo 5’te geleneksel yüz yüze eğitim ortamının ve bilgisayar destekli öğrenme ortamının güçlü ve zayıf yönleri gösterilmiştir (Graham, 2006).

23

Tablo 5. Yüz Yüze ve Bilgisayar Destekli Öğrenme Ortamlarındaki Etkinliklerin Güçlü ve Zayıf Yönleri

Bilgisayar Destekli Ortam

(Asenkron, metin tabanlı etkinlik)

Yüz Yüze Öğrenme Ortamı (Sınıf içi etkinlik)

Güçlü Esneklik: Öğrenciler derse

kendilerine en uygun zaman ve mekânda katılım sağlayabilirler.

Katılım: Zaman ve mekân kısıtları

ortadan kaktığı için bütün öğrenciler derse katılım gösterebilirler.

Etki derinliği: Öğrencilerin daha

dikkatli ve fazla düşünmeleri, iddialarına kanıt bulmaları için zamanları vardır.

İnsan etkileşimi: Yüz yüze öğrenmede bağlanmak ve sosyal buradalık kazanmak kolaydır. Bu bir güvenin oluşmasını kolaylaştırır.

Kendiliğinden olma: Ortak fikirlerin üretilmesi ve tesadüfi keşifler için imkân tanır.

Zayıf Kendiliğinden olma: Ortak fikirlerin üretilmesi ve tesadüfi keşifler için imkân tanımaz.

Erteleme: Uygulamayı gelecekte

tamamlamaya yönelik ertelemeler görülebilir.

İnsan etkileşimi: İletişim için

kullanılan araç kişiliksiz olacağı için süreç ile ilgili düşük tatmin seviyesi görülebilir.

Katılım: Özellikle baskın kişiler

varsa bütün öğrencilerin katılımı sağlanamaz.

Esneklik: Zaman kısıtlaması

yüzünden istediğiniz tartışma derinliğine ulaşamayabilirsiniz.

(Graham, 2006)

Tablo 5’e göre öğrencilerin katılımının artması, zaman ve mekân kısıtlarının kaldırılarak öğrencilerin istedikleri zamanda ve istedikleri yerden eğitim görmeleri, ders içeriğine istedikleri kadar erişebilmeleri ve tekrar edebilmeleri isteniyorsa bilgisayar destekli eğitim uygulamaları kullanılabilir. Ancak bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının kullanıldığı eğitim süreçlerinde erteleme davranışı sıklaşacaktır ve öğrencilerin öğretmenle ve diğer öğrencilerle etkileşimi oldukça azalacağından öğrencilerin birbirinden öğrenmeleri olumsuz etkilenecektir. Yüz yüze eğitim uygulamalarının kullanıldığı eğitim süreçlerinde ise öğrenci-öğretmen ve öğrenci-

24

öğrenci etkileşimi artacak ve öğrencilerin birbirinden öğrenmeleri mümkün hâle gelecektir.

Harmanlanmış öğrenme ortamlarında ise geleneksel yüz yüze eğitim ve harmanlanmış öğrenme ortamları dersin karakteristiğine göre çeşitli oranlarda birleştirilerek her iki ortamın birbirine göre üstün özellikleri eğitim uygulamalarında işe koşulabilmektedir (Garrison ve Vaughan, 2008).

Şekil 5. Harmanlanmış Öğrenme Ortamı (Osguthorpe ve Graham, 2003)

Harmanlanmış öğrenme ortamları oluşturulurken dersin amaçları, öğrencilerin karakteristiği, öğretmenin özellikleri ve çevrim içi kaynaklar gibi eğitim sürecinin bileşenlerini dikkate almak gerekmektedir (Osguthorpe ve Graham, 2003). Bazı dersler eğitim sürecinin boyutları göz önüne alındığında geleneksel yüz yüze eğitim ortamına daha yakın dururken bazı dersler çevrim içi öğrenme ortamına daha yakın özellikler göstermektedir. Şekil 5’te derslerin karakteristik yapıları göz önüne alınmış, geleneksel yüz yüze eğitim ortamı ve çevrim içi öğrenme ortamı farklı oranlarda birleştirilerek ortaya farklı harmanlar çıkarılmıştır. Şekil 5’e göre geleneksel yüz yüze eğitim ortamının avantajlı yönleri olan anında dönüt, öğrenci-öğretmen ve öğrenci-öğrenci etkileşimi Harman 1’de daha yoğun kullanılmaktadır. Harman 2’de ise her iki ortamın güçlü yönleri daha fazla kullanılmıştır. Çoğunlukla çevrim içi öğrenme ortamının

25

kullanıldığı Harman 2’de ve geleneksel yüz yüze öğrenme ortamının kullanıldığı Harman 1’de farklı oranların kullanılmasındaki amaç dersin hedeflerine ulaşmayı kolaylaştırmak amacıyla farklı ortamların bir araya getirilmesidir. Harman 3’te ise her iki ortamın zayıf yönleri bir araya getirildiği için istenmeyen bir harmanlama olduğu söylenebilir. Geleneksel yüz yüze eğitim ve uzaktan eğitimin birbirine göre üstün yönlerinin bir araya getirilmesiyle oluşan harmanlanmış öğrenme, eğitim süreçlerinde sağladığı imkânlar boyutuyla Harman 3 ile çelişmektedir.

Geleneksel yüz yüze eğitim ile çevrim içi eğitim farklı seviyelerde harmanlanabilmektedir (Graham, 2006). Bunlardan dört tanesi şu şekildedir:

1. Etkinlik Seviyesinde Harmanlama: Etkinlik seviyesinde harmanlama bir etkinlikte yüz yüze ve bilgisayar tabanlı etkinlikler beraber ise meydana gelmektedir. Örneğin büyük çaplı askeri eğitimlerde yüz yüze ve sanal bileşenler beraber kullanılmaktadır.

2. Ders Seviyesinde Harmanlama: Dersin tamamını kapsar. Yüz yüze ve çevrim içi etkinliklerin birleşimini gerektirir. Dersin amaçlarına göre söz konusu etkinlikler eş zamanlı, ayrı zamanlı veya yarı eş zamanlı olarak yapılabilir. Yüz yüze etkinlikler devam ederken çevrim içi etkinlikler de bu süreçte devam edebilir. 3. Program Seviyesinde Harmanlama: Programdaki derslerin bir kısmının yüz yüze

etkinliklerle işlenmesinden sonra, diğer etkinliklerin uzaktan eğitimle tamamlandığı harmanlamadır.

4. Kurum Seviyesinde Harmanlama: Kurumun bir ve birkaç programı/dersi değil genel olarak, bütün dersler için, yüz yüze ve çevrim içi öğretimi harmanlamasıdır.