Günümüzde suçlulu¤un ulaflt›¤› boyutlar ve Türkiye

Çal›flmam›z›n henüz bafl›nda da belirtti¤imiz üzere devletlerin ceza ifllerinde uluslararas› yard›mlaflma ve bu kuruma ait kaynaklara karfl›

olan tereddüt ve hassasiyetinin de¤ifliminde örgütlü suçlulu¤un günü-müzde ulaflt›¤› boyutlar›n Devlet’in egemenli¤ini ve ça¤dafl demokrasiyi tehdit etmeye bafllamas›n›n rolü son derece önemlidir⁴¹.

39 GASSIN R., RSC,1996. S.443.

40 BORRICAND J., De quelques stratégies de réponses à la mafia., RGN, No:171/1993, s 88 vd.

41 GÜROL C., Tan›¤›n Korunmas› ve Adil Yarg›lanma Hakk›, TBBD, Say›:60, s.44.

Örne¤in ‹talya’n›n güney flehirlerinde do¤an mafia tipi örgütlenme-lerin günümüzde Kuzey ‹talya’da bulunan ve Avrupa finans merkezleri içersinde gösterilen Milano’ya kaym›fl olmas›, 1990’l› y›llardan itibaren

‹ber yar›madas›n›n Kolombiya kökenli uyuflturucu kartellerince adeta ifl-gal edilmesi gibi olaylar, Avrupa’daki organize suçlulu¤un boyutlar›n›

ve bununla mücadelenin tek bir devletin ifli olmad›¤›n› kan›tlamalar›

aç›s›ndan dikkat çekicidir. Avrupa’da birden çok devlet, s›n›rlar› içersin-de örgütlü bir flekiliçersin-de suç iflleyen gruplara karfl› yap›lan ve adli/polisiye iflbirli¤i neticesinde gerçeklefltirilen en büyük operasyon olmas› s›fat›yla son derece tan›nm›fl hale gelen Green Ice⁴² operasyonu sonras›nda, özellikle Avrupa’da adli iflbirli¤inin önemi her geçen gün daha da art-m›flt›r.

Hollanda Servis ve Araflt›rma Merkezi (CRI) taraf›ndan 1993 tarihinde haz›rlat›lan rapor organize suçlulu¤un Avrupa’n›n en önemli ülkelerin-den biri olan Hollanda’da ald›¤› boyutlar› ortaya koymaktad›r. Rapora göre Hollanda’da ço¤unlu¤u birbiriyle rekabet halinde olan 600’e yak›n uyuflturucu çetesi bulunmaktad›r. Fas üzerinden ülkeye sokulan 1 ton haflhafl›n piyasa fiyat›n›n 600.000 Amerikan Dolar› oldu¤u buna karfl›n sat›fl›ndan elde edilen tutar›n yaklafl›k 2 milyon dolara yaklaflt›¤› rapor-da göze çarpan unsurlarrapor-dand›r⁴³.

Ceza Hukuku doktrini de bu gerçe¤i görmezden gelmemifl ve özel-likle organize suçlulukla mücadeleye dair çözümler içersinde adli yar-d›mlaflman›n olmazsa olmaz niteli¤ini vurgulam›flt›r⁴⁴. Hiç kuflkusuz po-zitif hukuk ekonomik, sosyal ve politik hayat›n bir yans›mas›ndan iba-rettir.

42 Green Ice Operasyonu olarak an›lan bu operasyon 20 eylül 1992 tarihinde Cali karteli ve Sicilya Mafyas› aras›nda ortaklafla yürütülen bir uyuflturucu trafi¤inin çökertilmesini ile sonuçlanm›flt›r.

Green Ice operasyonunda 42 milyon dolar tutar›nda nakit para ve Londra’da 500 kilogramdan faz-la kokain ‹ngiliz,Frans›z ve ‹talyan ve Amerika Birleflik Devletlerinde savc› ve mali polislerinin efl-zamanl› operasyonlar› ile geçirilmifltir.

Ayr›nt›l› bilgi için bkz bkz. http://www.sisde.it/sito/Supplemento.nsf/servnavig/44.

43 La criminalité organisée a le vent en poupe, http://www.voltairenet.org/article5838.html?var_rec-herche=criminalit%C3%A9+organis%C3%A9?var_recherche=criminalité%20organisé

44 LECLERC, L. la criminalité sans frontières : aspects juridiques, La criminalité organisée, sous la direction de M. LECLERC, La documentation Française, Paris, 1997; Rapport d’information déposé par la commission des affaires culturelles, familiales et sociales, A.N No:2832, 25.06.1992.

Ancak bu yans›ma kimi zaman ani bir flekilde kimi zaman ise uzun bir süreçte meydana gelmektedir. Ceza ifllerinde adli yard›mlaflman›n da modern Ceza Hukuku için kaç›n›lmaz ve son derece olumlu sonuçlar do¤uran bir araç olmas›na ra¤men pozitif hukuka geç yans›mas› bu fle-kilde aç›klanabilir.

Günümüzde suçun ald›¤› boyut düflünüldü¤ünde suçlulu¤un devlet-lerin co¤rafi s›n›rlar›nda bitmedi¤i rahatl›kla söylenebilir. Aksine organi-ze suçluluk birden fazla devlet co¤rafyas›nda örgütlenmekte ve hukuka ayk›r› faaliyetlerin farkl› ülkelerde haz›rlan›p icraya konulmas› ço¤u za-man yerel yarg› sistemlerinin gücünü ve etkinli¤ini zay›flatmaktad›r⁴⁵. Organize suçluluk içersinde bulundu¤umuz dönemde Devlet ve toplum için yeni bir tehlike, suçlulu¤a karfl› mücadele ise evrensel bir savafl ola-rak alg›lanmaktad›r⁴⁶.

Suçlulu¤un uluslararas›laflmas› hukuk çevrelerinin yan› s›ra krimino-loji çevrelerinin de dikkatini çekmektedir. Ekonomik, finansal, ekokrimino-lojik suçluluk kavramlar› ortaya koyulmufl bunlar›n yan› s›ra yeni teknolojile-re ba¤l› suçlar ihdas edilmifltir. Bilgisayar suçlar›, bio-medikal suçlar hakk›nda çal›flmalar yap›lmaktad›r. Çok uluslu flirketlerin ço¤almalar›, bunlar›n Uluslararas› Hukuk’un süjeleri haline gelmeleri ticaret pazar›n›

uluslararas›laflt›rm›flt›r. ‹flte bu koflullar alt›nda günümüzde evrensel bir suçlulu¤un varl›¤› ve buna karfl› evrensel bir de ceza siyasetinin bulun-mas› gereklili¤i üzerinde durulmaktad›r. Milletleraras› Hukuku’n temel prensiplerinden olan Egemenlik Prensibi ve Ceza Hukuku’nun klasik metodlar› ile etkin bir ceza siyasetinin mevcut olamayaca¤› genel olarak kabul görmektedir⁴⁷. En iyi ceza maddeleri öngörülmüfl olsa dahi etkin bir yard›mlaflma usulüne ifllerlik kazand›r›lmad›¤› sürece tatmin edici sonuçlara ulafl›lamayaca¤› da modern ceza hukuku ö¤retisinde savunul-maktad›r⁴⁸.

45 CLERY R., Le terrorisme, menace de défense, Défense nationale, mai 1985, s.88.

46 SABATIER M., La Coopération policière européenne, L’Harmattan, 2001 Paris, s.17.

47 Socieite Internationale de Défense Sociale, L’internationalisation des sociétés contemporaines dans le domaine de la criminalité et les réponses du mouvement de défense sociale, Ministerio De Education Y Justicia De La Nacion Argentina, 1986 Buenos Aires, s.71 ve 72

48 HERAIL J.L; RAMAEL P., Blanchiment d’argent et crime organisé, Criminalité International PUF, Paris 1996, s.102 ve 103.

Yukar›da k›saca özetlemeye çal›flt›¤›m›z gibi baflta Avrupa Konseyi, Avrupa Birli¤i, Birleflmifl Milletler çerçevesinde yap›lan birçok anlaflma-n›n temel amac› ceza ifllerinde adli yard›mlaflmay› güçlendirmek suretiy-le organize suçluluk isuretiy-le mücadesuretiy-le etmektir. Türkiye ise co¤rafi ve siyasi konumu gere¤ince özellikle organize suçluluk aç›s›ndan önemli bir nokta olarak dünya çevrelerine yans›m›flt›r. Özellikle insan ve uyuflturu-cu ticareti için adeta bir köprü haline gelen ülkemiz aç›s›ndan adli yar-d›mlaflma ayr› bir önem tafl›maktad›r⁴⁹. ‹flte bu nedenledir ki son y›llarda ceza ifllerinde adli yard›mlaflmaya dair birçok sözleflmeye taraf olmufl-tur. Birleflmifl Milletler Organize Suçlulu¤a Karfl› Mücadele Palermo Söz-leflmesi’ne taraf olan Türkiye bu ba¤lamda sözleflmenin 16. Maddesi ile suçlular›n iadesi, 18. Maddesi ile ise adli yard›mlaflmaya dair yükümlü-lüklerin alt›na imza atm›flt›r. Benzer yükümlülükler 1998 y›l›nda yine Birleflmifl Milletler bünyesinde imzalanan Uyuflturucu Madde Trafi¤ine karfl› Viyana Sözleflmesi ile de yükümlenilmifltir.

S›n›r Aflan Suçlar› Önleme ve Mücadele Etmeye ‹liflkin ‹flbirli¤i Anlafl-mas›’na 26 May›s 1999 senesinde taraf olan Türkiye bu anlaflmay› imza-layan Bosna-Hersek, Arnavutluk, Bulgaristan, Makedonya, Yunanistan, Macaristan ve Romanya ile s›n›r ötesi suçlarla mücadelede iflbirli¤i yap-may› taahhüt etmifltir⁵⁰. Adli yard›mlaflman›n farkl› bir flekli olan iki ta-rafl› sözleflmelere gelindi¤inde ‹ran ‹slam Cumhuriyeti, Polonya, Ürdün, Hindistan, Özbekistan gibi ülkelerle uyuflturucu madde trafi¤i ile müca-dele sözleflmelerinin imzaland›¤› görülmektedir.

Bunun d›fl›nda ‹srail ve Moldova gibi ülkelerle sadece uyuflturucu madde trafi¤i ile mücadelenin d›fl›nda terörizm ve örgütlü suçlulukla mücadele konu ikili anlaflmalar da imzalanm›flt›r⁵¹.

26.09.2004 tarihinde kabul edilen 5237 say›l› Yeni Türk Ceza Kanu-nu’nun Özel Hükümler bafll›kl› ‹kinci Kitab›’n›n Birinci K›sm› ‘Uluslara-ras› Suçlar’a ayr›lm›flt›r. Kanunun sistemati¤inde dört suç tipine yer ve-rilmifltir: soyk›r›m (Md 76), insanl›¤a karfl› suçlar (Md 77), göçmen

ka-49 TEZCAN D., Entraide judiciaire internationale en Matière de Criminalité transnationale or-ganisée en Turquie”, Digesta Turcica, No:1, 2005, s.57-77

50 Uygun bulma kanunu için bkz. 30.06.2000 tarihli 4589 say›l› kanun, 07/07/2000 tarihli ve 24102 No’lu Resmi Gazete.

51 TEZCAN D.,age,s.76

çakç›l›¤› (Md. 79), insan ticareti (Md 80.). Bunlara ilaveten 78. Md’de soyk›r›m ve insanl›¤a karfl› suç ifllemek için örgüt kurma –buna üye ol-ma suçu da ihdas edilmifltir. Kayna¤›n› temelde uluslararas› hukuktan alan bu suçlar do¤alar› gere¤i sadece kanun metninin kabul edildi¤i ül-kede yaflayan toplumu de¤il, tüm insanl›¤› tehdit eden fiilleri kapsamak-tad›r⁵². Bu suçlar›n milli mevzuat›m›zda yer al›yor oluflunun bir etkisinin de incelemekte oldu¤umuz ceza ifllerinde iflbirli¤i sahas›nda gözlemle-nece¤ini düflünmekteyiz. Fiil,fail ve ma¤duru bak›m›nda devletin siyasi s›n›rlar›n› aflan bu suçlar ile mücadele ve bu suçlar›n muhakemesi aç›-s›ndan di¤er ülkelerle adli yard›mlaflma ifllerinin yo¤unlaflaca¤› ve bu flekilde Türk hukukunun da bu saha üzerine daha çok e¤ilece¤i kana-atini tafl›maktay›z.