ŞİMŞEK Fransa’da ki Halka yakın polis uygulamalarının tanıtımı amacıyla Toplumsal Güvenlik Merkez Müdürlüğünce yayınlanan ve Polisin Mavi İncili olarak anılan Mavi Kitapta (Ministere, de Interıeure,2000), yeni uygulamaların gerekçeleri ve yapılması gerekenler şu şekilde ifade ediyor.( Ministere, de Interıeure 2000’den aktaran Şimşek, 2002:45)
Polislikteki genel eğilim vatandaşların hoşnutluğunu kazanmak ve beklentilerini karşılamaktır. Polisin etkinliği, halkın güvenlik alanındaki ihtiyaçlarını karşıladığı ölçüde mevcuttur. Özellikle sosyal değişim, işsizlik gibi önemli krizlerden olumsuz etkilenenler ve suça maruz kalanlar diyalog kuran bir polisten memnuniyet duymaktadır. Burada üç temel konu ortaya çıkmaktadır:
Toplumun Tüm Katmanlarının Resmini Oluşturan Bir Polis
Polis bir yabancı güç gibi olmamalıdır. Bu amaçla polis yabancı kökenli Fransız vatandaşları dahil, toplumdaki tüm sosyal katmanları yansıtabilecek çeşitliliğe sahip olmalıdır. Bu nedenle, farklı etnik kökenli topluluklardan polise alımlar arttırılmıştır. Böylelikle her kesim, genel güvenlik problemine ortak olmaktadırlar.
Vatandaşla İletişimini Geliştiren Bir Polis
Bu konuda özellikle, servis içi ve servisler arası iç iletişimin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Kurum içinde memurlarının kendi aralarında ya da rütbelilerle iletişim ve saygınlık problemleri bulunan bir polis vatandaşla sağlıklı ilişkiler geliştiremeyecektir. Burada özellikle birim amirlerine önemli görevler düşmektedir.
Dış iletişim olarak polisin diğer devlet kurumları ve toplumsal yapı ile kurumsal ve enformel ilişkilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Çünkü güvensizlik
duygusu toplum içerisindeki söylentilerden de beslenmektedir. Polis bu ilişkilerinde, gerek polislik mesleği mensubu gerekse bir sosyal önleme görevlisi sıfatıyla görev icra edecektir.
Tüm Güvenlik Aktörleriyle İşbirliği Halinde Çalışan Bir Polis
Bölge Polis Şefinin sorumluluğunda olarak, bölge halkı ve polisle ilişkileri geliştirilmesi görevinin merkezinde Halka Yakın Polis yer almaktadır.
Yerel güvenlik sözleşmesinin işleticisi bu polistir. Yerel güvenlik politikaları çerçevesinde polis, suçluluk konusundaki somut bilgilerini sunacak yine bu çerçevede tüm sosyal aktörlerin (belediyeler, özel güvenlik, sosyal kurumlar, esnaflar, toplu taşım sorumluları vb.) deneyimlerinden yararlanabilecek bir sistemin merkezinde bulunacaktır. Bu noktada her kurumun edindiği bilgi ve bakış açısının paylaşılması, karşılıklı beklentilerin netleştirilmesi ve karşılanması gerekmektedir.
Her bölgede vizyona sahip, aracı ve organizatör Halka Yakın Polis birimleri tarafından yerel güvenlik politikaları üretilmelidir. Burada vatandaş ve devlet arasında güven inşası hedeflenmiş olup bu iletişimde polisin aracı olarak kullanılması düşünülmüştür.
Mavi Kitapta Fransa’da halka yakın polisliğin amaçları şu şekilde belirtilmiştir: Halka yakın polisin gelişmesi, takip eden amaçların araştırılması ve beklentilerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Görevlileri tanımlanmış bir bölgede sorumluluk yürütmek
Halka yakın ilişkiler kurmak, Halka Yakın Polis Birimleri içerisindeki görevlilerin, tanımlanmış bölgede görev ifa ederken, bir kısım yeni işlevler yüklenmelerini gerekmektedir:
Halka yakın polis uygulamalarında öncelikle bir kamu hizmeti zihniyetinin polis birimine, halkla ilişkilerin öneminin servis şeflerince alt rütbedekilere benimsetilmesi gerekmektedir. Bu tutum ekip halinde çalışmanın geliştirilmesiyle teşvik edilecektir. Bundan böyle özellikle halka yakın polis uygulamalarında idarede niteliğin
aranması esas haline gelecektir. Nitekim halka yakın polisliğin çalışması, içselleştirilmiş prensiplerin uygulamasıyla yönetilmektedir.
Olay Olmadan Müdahale Edebilen Bir Polis
Her zaman için, suç öncesine yönelik bir polis çalışması ve bunun içinde belli bölgede sorumluluğu ve süratli müdahale imkânları olan bir polis yapılanması zorunludur. Bununla beraber halka yakın polis caydırıcı varlığıyla bu tür müdahaleleri azaltıcı bir işlev de yerine getirmelidir. Sadece olaylara hızlı müdahale ile yetinilmemeli, aynı zamanda olayların ortaya çıkmaları da önlenmelidir.
Kamusal Alanda Var Olan Bir Polis
Vatandaşın eski ve haklı bir talebi olarak polisin sosyal ortamda görünür olması ve varlığını sergilemesi gerekmektedir. Özellikle polis görevlisinin bulunmadığı mahalle ve yerler güvensizlik duygusunu besleyerek bu talebin haklılığını ortaya koymaktadır.
Suçların işlenmesi oranı ve riskinin yüksek olduğu tespit edilmiş bölgelerdeki sürekli ve düzenli olarak polisin varlığı iki işlev görmektedir. Birincisi bu bölgelerdeki vatandaşla sürekli iletişimin, ikincisi de olay esnasında polis mesleğinin icra edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Çevik Kuvvet Birimlerinin (CRS) bölgesel sorumluluğu, yeni uygulamalar çerçevesinde kabul görmektedir. Görevli memurlar için risk arz eden bölgelerde, başta belirtilen yardımcı güvenlik görevlilerinin işe alınmalarıyla mevcut polis sayısı arttırılmaktadır.
Vatandaşın Kabulü
Bu görev kamu kurumları ve poliste vatandaşın iyi karşılanması ve talep edilen bilgilerin hızlı ve doğru bir şekilde sunulmasını içermektedir. Bu aynı zamanda vatandaş müracaatlarının alınmasında kişisel bilgilerin gizliliği ilkesine saygıyı da kapsamaktadır.
Polis imdat çağrılarına karşı zamanında cevap verilmesi, gerekenlerin ivedilikle yapılması, özel durumları olan yaşlı ve çocuklar gibi mağdurların özenle dinlenmesi ve işlemlerinin yapılanması büyük önem arz etmektedir. Bu tür nazik durumlarının bilinmesi de alt- bölge sorumluluğuna dayalı uygulamaların geliştirilmesine bağlıdır.
Bu tarz uygulama, Hollanda gibi ülkelerde her sektöre bir polis memurun sorumlu kılınması gibi daha bilinçli ve yoğun bir uygulamaya dönüştürülmüştür.
Genel Polisliğin Teşviki
Geleneksel uzman polisliğin aşılarak, devriye veya halka yakın polis uygulamaları ifa eden polislerde, adli işlem yapma statü ve kapasitesinin arttırılmasını içermektedir. Her yerde hazır bulunma kapasitesinin arttırılması için de bir takım yeni teknolojik imkânlardan faydalanılmaktadır.
Halka yakın polisin gelişmesi, asayiş birimlerinin yeniden yapılandırılmasıyla gerçekleştirilmiştir. Yine Mavi Kitapta bu yapılanma ve hali hazırdaki durumun değerlendirilmesi şu şekilde yapılmıştır:
Güvenlik Mühendisliğinin yanında, Anglo-Sakson Ülkelerde gözlenebilecek, çok güçlü bir toplum mühendisliği uygulamasının da incelenmesinin yararlı olacağı belirtilebilir. Diğer yandan uluslararası tecrübelerden yararlanırken, temel eksiklik ve ihtiyaçların doğru analizinin öneminin büyüklüğü söz konusudur. Nitekim son 20 yılda Fransız Polisi Anglo-Sakson polisliğine yakınlaşırken, İngiltere’de ise Fransız tarzı polis örgütlenmesinin her geçen gün hız kazandığı gözlemlenmektedir. Bu konu İngiliz araştırmacılar tarafından da ifade edilmektedir. Ülkemiz bazında küçük bir örnek vermek gerekirse, Fransız polisliğinde aşırı uzmanlaşma ve merkezileşmeden dolayı polisin kamusal alanda varlığının hissedilmeyişi eleştiri konusu olmuş, son yıllarda genel asayiş polisliği yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır. Ülkemizde ise aşırı düzeyde üniformalı polisin, her alanda vatandaşla karşı karşıya getirilmesi büyük problemler doğurmaktadır. Burada yapılacak doğru analizlerle ülkemiz açısından sayıca fazla polisin değil, nitelikli polis yapılanmasının yararlı olabileceği değerlendirilebilir. Nitekim ülkemize yönelik bu tür analizlerin yapılmasına yardımcı olmak bu çalışmanın amaçlarındandır.
2.5 TÜRKİYE’DE TOPLUM DESTEKLİ POLİSLİK UYGULAMASI