Göstergebilimsel Analiz: Düz anlam:
Gösterenler: İşaret parmağı elektrik düğmesinde arkası dönük yaşlı adam, elektrik düğmesi, duvar halısı, küçük eski saat, dantel örtü, WWF ambleminin yer aldığı bir tasarım, yazılı bir metin ve slogan.
Yan anlam: Gösterilenler:
a) Belirti:
Odanın ışığı açık ve yaşlı adam lambayı kapatmaktadır. Kapattığını elektriğin açma kapama düğmesinin üste doğru duruşundan anlamaktayız.
b) Metafor:
Görselde yer alan duvar halısı, içindeki doğaya ait figürler (orman, dere ve geyikler)‟den dolayı, doğanın bir metaforu olmakla birlikte doğal yaşama gönderme yapmaktadır. Saat zamanın; dantel örtü ve duvar halısı ise köy kültürünün metaforlarıdır.
c) Metanomi:
Yaşlı adamın kılık kıyafetinden (yeleği ve şapkası) onun bir çiftçi olduğu, duvar halısı, dantel örtü ve eski tip elektrik anahtarı gibi parçalar birleştiğinde mekânın bir köy evi olduğunu anlıyoruz. Yani bu gösterilenler köy evinin metanomisidir.
d) Mit:
Erillik miti, tasarruf yapma, ekonomik olma ve köy hayatı gibi yaşam tarzı mitleri, yeşil miti. e) Kodlar:
Yazılı kodlar: Afişin sağ üst köşesinde çevreci bir kurum olan “WWF amblemi” “Dünya Doğayı Koruma Vakfı”nın amblemi yer almaktadır.
Sol etek bölümüne yerleştirilmiş el yazısı ile “Verimli bir hasat dönemi için…” yazısı ve altına da “İklim değişikliğiyle mücadele ediyorum! 2007‟den beri her yıl olduğu gibi bu yıl da iklim değişikliği sorununa dikkat çekmek için ışıklarımızı bir saatliğine kapatıyoruz. Alarmını 28 Mart 2015 saat 20.30‟a kur ve o gece ışıklarını kapatmayı unutma, dünyada 2 milyar insanın katıldığı ortak mücadelenin bir parçası ol.”
Sola alt köşede kampanyayı yürüten kurumun web adresi “DünyaSaati/dunyasaati.org”
Sağ alt köşede ise bir illüstrasyon olarak, elektrik düğmesini işaret parmağı ile kapatmayı gösteren bir piktogramla 28 MART 2015 20.30 yerleştirilmiştir.
Yazının yan anlamı ise; Bu amblem, çevreci bir kurumun amblemidir.
“Verimli bir hasat dönemi için‟‟ yazısının altındaki paragrafta koyu renk ile yazılanlar vurgulanmak istenen yerlerdir. Sağ altta bulunan 20.30 dijital saatin karşılığı olmaktadır. Anlaşılırlığını güçlendirmek ve geleceğe vurgu yapmak için eski masa saati görseli dururken, sağ altta dijital okunuşuyla verilmiştir.
Sunum Kodları:
Beden dili: Beyaz saçlı yaşlı adam, arkası dönük bir şekilde işaret parmağı ile elektrik düğmesini kapatmaktadır. Kapattığını düğmenin yukarı konumda olmasından ve parmağın açma veya kapamaya dair bir eylem için uzandığında üste doğru zaten duran düğmenin alta çekilmesi isteğinden anlamaktayız.
Giysiler: Başında kasket, üzerinde yelek ve gömlek giysileri ile yaşadığı yer ve diğer göstergelerle de uyum içinde olan yaşlı adamın, bir çiftçi olduğu anlaşılmaktadır.
Teknik kodlar:
Paradigmatik (Dizisel) Analiz: Işığın açılması-ışığın kapanması, aydınlık-karanlık, bugün- yarın, doğa-kültür, eski-yeni, dijital-geleneksel, köy-şehir zıtlıklarını içerdiği görülmektedir. Sentagmatik (Dizimsel) Analiz: Sentagmatik incelemede, göstergeler insanı, zamanı, doğayı ve kültürü birbirine bağlayan bir ilişki içinde kurgulanmıştır. Birlikte ilişkilendirilen duvar halısı ve dantel örtü, köy kültürüne ait göstergeleri oluşturmaktadırlar. Verimli bir hasat dönemi için iklim değişikliği ile mücadele edilmesi, bunun için de enerji tasarrufu için yapılan elektrik düğmesini kapatma eylemi ilişkilendirilmiştir.
Reklam Çekicilikleri: Bir ekonomi dergisi olan Forbes‟ in Mart 2015 sayısında çıkan bu reklamda R1 ve R2 de olduğu gibi WWF ‟nin aynı içerikli fakat farklı slogan ve görselleriyle yaptığı doğayı korumak adına iklim değişikliği mücadelesinde enerji tasarrufu kampanyasına destek sağlamak için yapılmış yine bir sosyal reklamdır. Reklam çekiciliği olarak WWF, R1 ve R2 deki reklamlarında olduğu gibi Zeitgeist çekiciliğini kullanmıştır. Bu sosyal reklam, iklim değişikliği ile ilgili mücadele için enerji tasarrufuna dikkat çekerek, doğal yaşamı, çevreyi ve doğayı korumayı amaçlayan mesajlar içermesi bakımından modern mitlerde yer alan yeşil mit özelliği taşıyarak bu sistemde anlam kazanıyor.
Reklamın modalitesi incelendiğinde, reklam iddiasının R1ve R2 de olduğu gibi imaj eğilimli bir iddia olduğu ve reklamın bir kurgudan (pasif düzenleme) oluştuğunu söylemek mümkündür. Günlük yaşam deneyimine referansı görseldeki kişinin elektrik düğmesini kapatması eylemidir. Reklam sloganda da yer aldığı gibi verimli bir hasat dönemi için iklim değişikliği ile mücadele edilmesi gerekir yargısında bulunmaya yönlendirmektedir. Görseldeki kişinin elektrik düğmesini kapatma eylemi gerçekçi bir temsil kodlaması olduğunun göstergesidir. Bu reklamdaki kodlamalar çevre duyarlılığına sahip sosyoekonomik olarak AB sınıfındaki kişiler için gerçekçi gelebilir.
Retorik Analiz: Reklam okura, yazılı kodlar kısmında açıklanan “İklim değişikliğiyle mücadele ediyorum! 2007‟den beri her yıl olduğu gibi bu yıl da iklim değişikliği sorununa dikkat çekmek için ışıklarımızı bir saatliğine kapatıyoruz. Alarmını 28 Mart 2015 saat 20.30‟a kur ve o gece ışıklarını kapatmayı unutma, dünyada 2 milyar insanın katıldığı ortak mücadelenin bir parçası ol.” cümlelerle hitap ederek, ikna ya gereksinim duyulmasına sebep olmuştur. Bu metnin komposizyonunu ortaya çıkaran tarihsel ortam ise, iklim değişikliğinin günümüzde küresel bir sorun haline gelmiş olmasıdır. Reklamın konuşanı olan WWF‟ nin güvenilirliği, bağımsız ve uluslararası bir STK olmasına, adil olması ise herhangi bir ülkeyle ya da siyasi partiyle ilişkisi olmadan, sadece doğal yaşamla ilgili çalışmaları ve mücadelesine dayanmaktadır. Ancak WWF nin bu itibarı, belli bir otoriteye sahip olmasını sağlıyor mu? Bilinmemektedir. WWF‟nin niyeti okurları belli bir eyleme, yani ışıkları bir saatliğine kapatma eylemine ikna etmektir. Bu reklamda okur kitle, doğayı sevme değerlerine sahip olan dergi okurlarıdır. Reklam mesajının içeriğinde ana fikir, iklim değişikliği ile bireysel olarak mücadele edilebilir. Reklamın temel argümanı ise, birey olarak basit bir davranışla (elektrik
düğmesini kapatma) bunun yapılabileceğidir. Mesajda, “Verimli bir hasat dönemi için‟‟ sloganıyla okurla duygusal bir bağ kurulmaktadır. Reklam, çiftçi adamın yaptığı eylemle gelecek de daha iyi hasat alınabileceğini, yani doğa iyileştirildiğinde daha verimli hasatlar ve emeğin karşılığının alınabileceğini vurgulamaktadır. Reklam metni okurla doğa, insan, kültür ve zaman aracılığıyla ilişki kurarak, kültürel kodlarla hitap etmektedir. Bu bağlamda dantel örtü ve duvara asılan halı anadolu köy evlerinde yaygın kullanılan nesneler olduklarından bu reklam, kültürel varsayım olarak bireyci insanların değer ve geleneklerinin yanında, Türk kültürüne özellikle anadolu kültürel varsayımlarına dayandırılmaktadır. Kullanılan referans ve sözcükler ise, 21.yüzyıl-bugün, köy evi gibi zaman ve mekânları tanımlamaktadır. Reklamda okunması istenen ise, dünyayı tehdit eden ve giderek toplumsal bir sorun haline gelen iklim değişikliğine karşı duyarlı davranmak gerektiği, her alanda gereksiz elektrik enerjisi harcamalarını önlemek gerektiği, elektrik enerjisini doğru kullanarak enerji tasarrufu yapmayı sağlamaktır. Bunun için de bu kampanyaya destek olunmasının doğaya ve geleceğe katkıda bulunacağıdır.
3.7.4. Çözümleme 4: Vodafone