Flora

Bitki ve Orman Topluluklarının Özellikleri ve ÇeĢitleri;

Bilindiği gibi biyoçeĢitlilik; bir bölgedeki genlerin türlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluĢturduğu bir bütündür. Samandağ ormanlarında bu özelliklerin birini veya birkaçını bir arada taĢıyan bölmecikler mevcuttur. BiyoçeĢitliliği korumanın en iyi yolu hedef türleri kendi doğal yaĢama alanları içerisinde korumaktır. Plan ünitesinde bu alanlar doğayı koruma alanları olarak ayrılmıĢtır. Plan ünitesi ormanlık alanlarının büyük kısmının çalı ve otsu bitkilerle kaplı olması ve doğu Akdeniz bölgesi içerisinde farklı bir konumda bulunması nedeniyle yöre yapraklı türler açısından çok sayıda endemik türe ev sahipliği yapmaktadır.

Plan ünitesinde tespit edilen yaygın olarak bulunan bazı ağaç, ağaççıklar Ģunlardır;

Pinus brutia (kızılçam), Platanus oriantelis (çınar), Alnus glutinosa (kızılağaç), Ulmus grandiflora (Karaağaç), Quercus coccifere (kermes meĢesi), Quercus ilex (Pırnal

(Sandal), Laurus nobilis (defne), Staphyllea pinnota (Tespih), Myrtus comminus (mersin).

Amanos Dağlarının 800 ile 1200 matreleri arasında Ardıç (Juniperus) , MeĢe (Quercus cerris), Kayın (Fagus), Gürgen (Carpinus), Karadal (Ostrya), Kızılcık (Cornus) ağaçlarının hâkim olduğu doğal ormanlar görülmektedir.1200 metrenin üzerinde ise Karaçam (Pinus nigra) gibi ibreli ağaçlardan oluĢan ormanlar yer almaktadır (Anonim 2002).

Amanos Dağlarının ormanlık alanları dıĢında ve Keldağ‟da tipik Akdeniz bitki topluluğu olan makiler bulunmaktadır. Bu alanlar bitki çeĢitliliği açısından zengin olup bünyesinde çok sayıda faydalı ve ekonomik bitki türünü barındırmaktadır. Konuyla ilgili olarak yapılan çalıĢmalarda tespit edilen bazı bitki türlerini Ģöyle sıralayabiliriz:

Halk arasında zahter olarak bilinen ve birçok çeĢidi bulunan kekik (Thymus) Çanakkale kekiği, Ġstanbul kekiği, Kara ot, Güveyi otu veya MerzengüĢ diye bilinen baharat olarak kullanılan kekik türleri (Origanum yulgare, Origanum laevigatum) yine zater olarak bilinen ve bazı bölgelerde Girit zateri olarak anılan kekik türü (Satureja

thymbra) Kara kekik denilen KarabaĢ kekiği ya da Kaya kekiği (Thymbra spicita),

Defne(Laurus), Keçiboynuzu (Ceratonia), Mersin (Myrtus), Zindiğen (Quercus), Yabani zeytin (Olea), Sıklamen (Cyclamen), Orkide (Orchis), Gladiol (Gladiolus). Nemnem otu (Ballota saxatilis), Yalancı ısırgan otu (Ballota nigra), Oğul otu (Melissa), Farekulağı, Sıçankulağı ya da Sıçanotu (Anagallis arventis), Buhara Meryem, Altınözü (Pallenis spinosa) papatyagillerden (Phagnalon) Kum zambağı (Pancratium

maritimum), Erguvan (Cercis), Karağan ya da Laden (Cistus), Çalba (Phlomis amanica)

Dağçayı, Adaçayı (Sideritis mantana), Yer meĢesi (Teucrium polium), Rubia.

Samandağ‟ın güneyinde yer alan Keldağ bitki örtüsü açısından zayıf olmasına karĢın çeĢitlilik açısından oldukça zengindir. Bu dağda dünyanın baĢka bir yerinde bulunmayan ve bu dağın adıyla anılan endemik bitki türleri bulunmaktadır. Bu dağın 900-1400 metreleri arasında ÇakĢır oto (Ferula) yaygın olarak bulunmaktadır. Zirveye yakın kesimler ise daha çok Geven (Astrogalus) olarak bilinen otsu bitkilerle kaplıdır (Anonim 2002).

Samandağ Ormanları 44.194,5 hektar olup 24.726 hektarı ormanlık alan 19.468,5 hektarı ormansız (üzerinde ağaç bulunmayan orman toprağı) alan içermektedir. Ormanlık alanlar genel olarak 6 iĢletme sınıfına ayrılmıĢtır (Çizelge 4.9).

Çizelge 4.9. Samandağ ormanları iĢletme sınıflarının dağılıĢı

ĠĢletme sınıfı Ormanlık alan (ha)

Ormansız alan

(ha) Toplam (ha)

A-Üretim Ormanı Kızılçam 6954,0 18512,0 25466,0

B-Üretim ormanı Karaçam 1261,0 - 1261,0

C-Üretim ormanı meĢe koruya tahvil 626,5 - 626,5

D-Üretim ormanı sosyal baskılı 1259,5 - 1259,5

E-Toprak koruma+üretim ormanı 1125,5 - 1125,5

F-Toprak koruma ormanı 1711,0 - 1711,0

G-Hidrolojik fonksiyonlu orman 593,0 - 593,0

H-Doğa koruma ormanı 11195,5 956,5 12152,0

TOPLAM 24726,0 19468,5 44194,5

% 55,9 44,1 100

Samandağ Ormanlarının İşletme Sınıflarına Dağılımı

Üretim Ormanı Kızılçam Üretim Ormanı

Karaçam

Üretim Ormanı Meşe (koruya tahvil) Üretim Ormanı (sosyal baskılı)

Toprak koruma+üretim ormanı

Toprak koruma ormanı Hidrolojik fonksiyonlu orman

Doğa Koruma Ormanı

ġekil 4.14. Samandağ ormanları iĢletme sınıflarının dağılıĢı (%)

Samandağ ormanlarının %63,5‟u ibreli ağaçlar, %17‟si yapraklı ağaçlar, %4,1‟i ibreliler arası karıĢık, %2,7‟si yapraklılar arası karıĢık ve %12,8‟i ibreli yapraklı karıĢık ağaçlardan oluĢmaktadır (Çizelge 4.10).

Çizelge 4.10.Samandağ ormanlarının ağaç türlerine göre dağılıĢı (ha.) (Anonim 2002)

ĠĢletme sınıfı

Ağaç türleri (ha)

Toplam (ha) Kızılçam Karaçam Fıstık çamı MeĢe Diğer yapraklılar Ġbreliler arası karıĢık Yapraklılar arası karıĢık Ġbreli- yapraklı karıĢık A 6561,5 28,0 273,5 91,0 6954,0 B 563,0 135,0 563,0 1261,0 C 181,5 96,5 348,5 626,5 D 1226,5 7,0 26,0 1259,5 E 575,5 31,5 78,0 16,5 57,0 367,0 1125,5 F 922,5 71,0 139,0 192,0 166,0 220,5 1711,0 G 78,0 61,5 81,0 5,0 367,5 593,0 H 4655,0 854,5 61,5 20,5 3693,0 369,5 337,5 1204,0 11195,5 TOPLAM 14019,0 1581,5 96,5 500,0 3698,0 1012,5 657,0 3161,5 24726,0 % 56,7 6,4 0,4 2,0 15,0 4,1 2,7 12,8 100 56,7 6,4 0,4 2 15 4,1 2,7 12,8

Ağaç Türlerine Göre Dağılımı

Kızılçam Karaçam Fıstıkçamı Meşe Diğer yapraklı İbreliler arası karışık Yapraklılar arası karışık İbreli Yapraklı karışık

ġekil 4.15. Ağaç türlerine göre dağılım oranları (Anonim 2002)

MKÜ Fen Edebiyat Fakültesince Samandağ bölgesinde 15 adet endemik bitki tespit edilmiĢtir (Aktoklu, 2008).

Samandağın Endemik Bitkileri; Rutaceae

1-45.32.155. Astragalus antiochianus Post

Tip: (Turkey C6 Hatay) Antioch (Antakya), 20 viii 1886, Hb. Post (BM, K). C5/6 Hatay: Jebel Semaan between Antioch (Antakya) and the sea, viii 1934, Mouterde (tip: A.semaanensis).

C6 Hatay: NE of Latik nr. Daz Tepe, 1050 m, Hub.-Mor.13016 Endemik. D.Akdeniz (dağ) elementi.

Tip: (Turkey C5 Hatay/Syria) in sylvaticis montis Cassi (Akra Da.) Syriae borealis,

Boissier (G).

C6 Hatay: d.Antakya, Küçükkaraçay, Samuelsson 5400. Endemik.

Crassulaceae

3-58.6.2. Rosularia globulariifolia (Fenzl) Berger

Tip: Turkey C5 Hatay) prope Svedie (Samandağ) ad ostia Orontis, 1836, Kotschy 203

(Ġzo. W).

C6 Hatay: Antioch (Antakya), Boiss. Endemik. D.Akdeniz elementi. Asteraceae (Compositae)

4-70.102.14. Scorzonera lacera Boiss.&Bal.

C5 Hatay: nr. Suedia (Samandağ),Kotschy 331. C6 Hatay: Alexandrette (Ġskenderun), Meincke. Endemik. D.Akdeniz elementi.

5-70.102.26. Scorzonera lasiocarpa Chamberlain

Tip:(Turkey C5 Hatay) Antakya, d.Samandağ, nr. Çevlik,100m,8v 1965,Coode &Jones 641 (Holo. E).

Endemik. D.Akdeniz elementi. Scrophulariaceae

6-89.1.33. Verbascum pinetorum (Boiss.)o.Kuntze

Tip(Turkey C5 Hatay)in declivibus ad pinetorum margines in vallibus jugi Cassi inter Cassab (Kassab) et Suadieh (Süveydiye),vi 1846,Boissier (Holo. G, Ġzo. B, P).

C5 Adana: Belen to Süphandere, N of Feke, 1000m,Davis 19555. C6 Hatay: Musa Da. nr. Batiayaz, S slopes, 370 m, Hub.-Mor. 11806 Endemik. D.Akdeniz elementi.

7-89.1.39. Verbascum scaposum Boiss.

Tip:(Syria) inter pineta in regione inferiori jugi Cassi (Kassab) Syria borealis in planitie ad Meridiem pagi Cassab sita, vi 1846 Boissier (Holo. G).

C5/6 Hatay: between Antakya and Samandağ (nr. Süveydiye),Samuelsson 5401. C6 Hatay: ġenköy to Yayladağ, 900 m,Davis 26261.

Endemik. D.Akdeniz elementi.

8-89.1.157. Verbascum discolor Murb.

Sintip:(Turkey C6 Hatay) Amanus mountains (near Jebel Musa),spring near Col of Seldrin, 500-600 m,27 viii 1931,Eig&M.Zohary (HUJ).Savuk Suj (Soğuk Su), c.750m, forest of Carpinus, 27 viii 1931, Eig&M.Zohary (HUJ).

C6 Hatay: Musa Da., S slopes, 350 m,Hub.-Mor.11790. Endemik. D.Akdeniz elementi.

9-89.1.168. Verbascum amanum Boiss.

Tip:(Turkey C& Hatay) in calcareis humidis ad templum destructum prope pagum Attyk (Latik) montis Amani Syriae bor. prope Beilan (Belen),Kotschy 1862:19 (Holo. G).

C5 Hatay: Musa Da.,above Batiayaz,W slopes,1080 m,Hub.-Mor.11788. C6 Hatay: Soğukoluk,800-1050m,Eig&Zohary.

Endemik. D.Akdeniz elementi.

10-89.17.73. Veronica orientalis Miller

C6 Hatay:d.Antakya,Musa Da.,790m,Hub.-Mor.14019. Endemik.

Lamiaceae

11-94.1.5. Ajuga postii Briq.

Tip:(Turkey C6 Hatay) in montibus Amani, Gaiour Dagh (Gavur Da.) et ad Yokoun-Oluk prope Antioch,1200-1600m,G.Post (Holo. G).

C6 Hatay: above Dörtyol,750 m,Akman 151.

C6 Hatay: Dj. Mousa (Musa Da.)nr. Antioch (Antakya),60-120m,Haradjian 3199.

C6 Hatay: SE of Dörtyol, 850 m,Watson et al.1830. Endemik. D.Akdeniz elementi.

12-94.6.9. Scutellaria glaphyrostachys Rech. fii.

Tip:(Turkey C6 Hatay) Amanus, Hartmann (Ġzo. W).

C5 Hatay: mt. Cassius (Akra Da.),1220-1675m,Hub._Mor.11898. Endemik. D.Akdeniz elementi.

13-94.16.5. Ballota saxatilis Sieber ex. C.Presl

Subsp. brachyodonta (Boiss.) Davis&Doroszenko

C5 Hatay: lower region of Dj. Seman(Saman Da.),400m,Haradjian 2100 (tip: B.semanica).

Endemik. D.Akdeniz elementi.

14-94.42.8. Salvia tigrina Hedge&Hub.-Mor.

Tip:(Turkey C6 Hatay) Musa Dağ westlich ob Batiayaz, Hecke,800 m,22 vi 1953,

A.Huber-Morath 11871 (Holo. Hb. Hub.-Mor.). Endemik. D.Akdeniz elementi.

Rubiaceae

15-118.5.29. Asperula cymulosa (Post) Post

C5 Hatay:Musa Da.,W slope,850m,Hub.-Mor.13802. Endemik. D.Akdeniz (dağ) elementi.

Bölgede bulunan bitkilerin familyaları ve tür adları liste olarak (EK.6)‟da verilmiĢtir (Anonim 2009).