Öğrenmeye dayalı ekoturizm etkinlikleri

Bilim turizmi: Katılımcıların bilimsel meraklarını giderme ve tecrübe kazanma amacıyla

gerçekleĢtirdikleri bir etkinlik Ģeklidir. Bilim turizmi kapsamında aĢağıdaki etkinlikler verilebilir.

Botanik turizmi: Botanik turizmi bitki izlemek için gruplar halinde bir tur liderinin

öncülüğünde yapılan bir turizm etkinliğidir. Bu etkinlik türünde en önemli nokta turları gerçekleĢtirirken botanik konusunda bilgili bitki türlerinin Latince isimlerini ve özelliklerini bilen aynı zamanda yabancı dili olan tur rehberleri eĢliğinde yapılmasıdır. Ayrıca ulaĢım ve konaklama imkânları da yeterli olmalıdır. Botanik turizminin olumlu etkilerinin yanında bitki kaçakçılığı yapan, cip kiralayarak safari denen turları gerçekleĢtiren turistler tarafından negatif etkileri de ortaya çıkar. Bunun önlenmesi için denetimin iyi uygulanması gerekmektedir (TÜRSAB, 2002).

Doğa fotoğrafçılığı: Doğa, onu oluĢturan öğelerin gösterdiği çeĢitlilik ve estetik

çekiciliğiyle fotoğrafçılara konu olmayı sürdüre gelmiĢtir. Fotoğrafçıların doğaya olan bu ilgisi doğa fotoğrafının özel bir alan olmasını ve sınırlarını çizmesini de beraberinde getirmiĢtir (Anonymous 2005e).

Doğada fotoğraf fırsatları yakalandığında hazırlıklı olmak, koĢulları en iyi Ģekilde değerlendirebilme imkânı sağlar. Diğer fotoğrafçılık türlerinde fotoğraflanan konunun içinde etkin bir rol oynamadan makine ile gözlemcilik görevi yapılmaktadır. Ancak doğada yapılan fotoğrafçılıkta fotoğrafçı, fotoğraflanan konunun bir katılımcısı olmaktadır (Gardner ve Wolfe, 1998).

Jeomorfolojik oluşumları izleme: Ülkelerin doğal ve kültürel değerleri büyük önem

taĢımakta, özel ilgi alanları ve yörelerinde turizm ağırlık kazanmaktadır. Bu özel ilgi alanlarından biri, doğal çevrenin coğrafi karakteri üzerine odaklanan jeoturizm (geotourism) eğilimidir. Jeoturizmde; jeolojik, jeomorfolojik yapı ve unsurlar, kıyılar, göller, kanyonlar, jeotermal kaynaklar, endemik bitkiler ve diğer doğal anıtlar özel ilgi odaklarını oluĢturmaktadır (Koçaman ve Koçman, 2005).

Yaban Hayatı Gözlemciliği: “Yaban Hayatı” deyimi doğayı oluĢturan canlı ve cansız

tüm nesneleri kapsar. Küçük veya büyük, insanlar için yararlı veya zararlı olan tüm bireyler yaban hayatını zenginleĢtiren önemli varlıklardır (Mol ve Küçükosmanoğlu, 2005).

Yaban hayatı gözlemciliğinde en önemli konulardan biride kuĢ gözlemciliğidir. KuĢ gözlemciliği etkinliği dünyada yaban hayatı gözleme çeĢitleri içinde ön plana çıkmıĢ ve yoğun talep görmektedir. KuĢ gözlemcisi, kuĢları gözlemeyi kendine merak edinmiĢ kiĢilere denir. KuĢ Gözlemciliği profesyonel bir uzmanlık alanı olabileceği gibi, boĢ zamanları değerlendirmek için yapılan bir hobi olarak da sürdürülebilir. KuĢ gözlemcisi yanında bir de dürbün bulundurur. Dürbün, kuĢ gözlemcisinin en temel aracıdır. KuĢ gözlerken kullanılan diğer önemli araç ise içinde kuĢların resimlerinin bulunduğu kılavuz kitaptır. Kılavuz kitaptaki resimleri, kuĢ türlerini, onların diĢileri, erkekleri ya da gençleri arasındaki farkları, uçarken ya da bir yere konmuĢken nasıl göründüklerini gösterir. Gerekli üçüncü araç bir not defteridir (Anonymous 2005d).

KuĢlar oldukça hassas canlı türler olduğu için kuĢ gözlemcilerinin bu alanlarda çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Özellikle de kuĢların yumurtlama ve kuluçka dönemlerinde daha hassas olunmalıdır.

Kültür Turizmi: Kültürel turizm kavramı ile ülke-bölge toprakları

üzerinde/altında bulunan ve geçmiĢ dönemlerden beri süregelen birikimi içeren her türlü maddi kalıntı ile sözel geleneğin, bunlara zarar vermeden toplumun yararlanabileceği değere dönüĢtürülmesi anlatılmaya çalıĢılmaktadır (Emekli, 2005).

Festival Turizmi: ÇeĢitli konularda ve büyüklüklerde yapılan festivaller gerek

yurt içi gerek yurt dıĢı turist çekmektedirler. Bu Ģekilde bir festivale yönelik gerçekleĢtirilen seyahat etkinliğine festival turizmi denilmektedir. Festivaller folklorların toplumsal ilgiyi çekecek biçimde ve nitelikte sahnelenmesidir. Bu festivallerin turistler tarafından ziyaret edilmesi etkinliğine de festival turizmi denilmektedir. Festivaller baĢlangıç ve bitiĢleri belli düzenlemelerdir. Yani belli bir süre çekiciliğe sahiptirler. ġenliklerin konusuna ve kapsamına göre sınıflandırılabilir. Konusuna göre örneğin Bursa Karagöz ġenliği gibi, bazıları ise çok konulu olur. Ġstanbul Festivali buna örnek verilebilir. Festivaller kapsamlarına göre de yöresel, bölgesel, ulusal ve uluslararası olabilir (Eralp, 1983).

Gelenek Görenek Turizmi: Herhangi bir topluluğun kendine özgü yaĢam

biçimine folklor denilmektedir. Folklor turizm iliĢkisi, sanayi toplumunu simgeleyen büyük kent yaĢamının bir çeĢit ürünüdür. Bir baĢka deyiĢle, büyük kente özgü tüketim ve davranıĢ normları, orada yaĢamlarını sürdürenleri, folklordan uzaklaĢtırmıĢtır. YaĢamını dar kalıplar içinde sürdürmek zorunda bırakılan kent halkı bakımından folklor bu tekdüzelikten zaman zaman kurtulmanın çarelerinden biridir. Böyle bir çarenin,

belirli bir düzenleme olarak hazırlanması ve çekim gücü içerir biçimde sunulması, folklor turizm iliĢkisini ortaya çıkarır (Eralp, 1983).

Karayolu Turizmi (Overland tourism): Özellikle kâĢif ruhlu olan ve sadece ülke

içindeki gezilerden tatmin olmayan turistlerin gereksinimlerine cevap verebilmek amacıyla bazı tur operatörleri overland denilen tarih, geleneksel yaĢam ve coğrafi açıdan dünyanın ilginç ülkelerine yapılan, uzun süreli karayolu gezilerini düzenlemeye baĢlamıĢlardır. Dünyanın en ilginç gezileri olan overland turlarında bazı güçlükler vardır. Bu güçlükleri bilip ona göre hazırlıklı olmak, gezileri sorunsuz ve zevkli duruma getirecektir. Bu uzun gezide alınacak yol yaklaĢık 10 bin km gidiĢ,10 bin km dönüĢ olmak üzere toplam 20 bin km'dir. Bazı günler geceli gündüzlü yol alındığından overland turlar uzun yola dayanamayanlar için sorun olabilir (Erdoğan, 2003).

Kültür Yürüyüşleri: Tarihte yoğun olarak kullanılmıĢ bazı önemli yerleĢim

birimlerini birbirine bağlayan yollar üzerinde gerçekleĢtirilen yürüyüĢ programlarına kültür yürüyüĢleri adı verilmektedir. Ülkemizde ekoturizm etkinlikleri adı altında Likya Yolu (Likya kentlerini birbirine bağlayan patikalar), St Paul Yolu ve ĠpekYolu gibi tarihi ve kültürel değerleri içeren güzergâhlar üzerinde yürüyüĢler gerçekleĢtirilmektedir (Üstel, 2002).

Tarihsel /Arkeolojik Alan Turizmi: Tarihsel Kültür Turizmi ise, yukarıda da

belirttiğimiz gibi, ulusal sınırlar içinde kalan tarihi kültür mirasının belli bir turistik organizasyon yardımıyla gösterilmesi esasına dayanır. Bu da, toplum içinde oluĢmuĢ “tarihi kültür mirasının sahiplenilmesi” olgusuyla çok yakından ilgilidir. Yabancıların bu mirasa olan ilgisi, toplumun bu mirası sahiplenmesi ölçüsünde artar veya azalır (Kocapınar, 2003).

Tarım ve çiftlik turizmi: Çiftlik turizmi, kırsal alanlarda konaklama ve etkinlikler

köy yerine çiftliklerde yapılıyorsa bu turizm türü çiftlik turizmi olarak adlandırılmaktadır. Herhangi bir kırsal yerleĢmede ekonomik etkinlik tarım ise ve turistik uygulamalarda ağırlıklı olarak tarıma dayalı programlar yer alıyorsa, bu turizm türünün adı da tarım turizmi olmuĢtur. Tarım turizmi, bir etkinlik olarak sürerken, aynı zamanda doğal çevrenin, geleneksel kırsal coğrafi görünümün korunmasına yardım etmekte, çevre, tarım ve turizm arasındaki bağı sağlamaktadır (Erdoğan, 2003).

Ġnsanların doğal ortamlarda bulunma istekleri alternatif turizm türlerinden biri olan çiftlik turizminin ortaya çıkmasını sağlamıĢtır. 1960‟lı yıllardan sonra baĢlayan kırsal alanlara dönüĢ isteği, rekreasyon amaçlı olması nedeniyle, çiftlik turizmi tercih edilir bir boyut kazanmıĢtır (Tunç ve Saç, 1998).

İnanç turizmi: Kutsal yerlere yönelik turizm etkinlikleri “inanç turizmi” olarak

tanımlanmaktadır. DeğiĢen turist isteklerine bağlı olarak tüm dünyada geliĢme gösteren inanç turizmi kapsamında mevcut kültür değerlerinin korunması, turizme kazandırılması ve tanıtılması hedeflenmektedir (Kozak ve ark. 2001).