Fidan üretimindeki değişimlerin nedenleri

Isparta ilinde üretilen sertifikalı meyve fidanı sayıları gelişimi Çizelge 5.75’te verilmiştir. Buna göre; 2008 yılı meyve fidanı üretimi baz alındığında, sertifikalı meyve fidanı üretiminde 2009 yılında %27.49’luk bir azalma meydana gelirken, 2011 ve sonrasındaki dönemde ise artış meydana gelmiştir.

Çizelge 5.75. Isparta ilinde yıllara göre üretilen sertifikalı meyve fidanı

Yıllar Meyve fidanı Klon anacı Çelik Aşı kalemi İhraç edilen fidan

102

Ele alınan işletmelere göre, fidan üretimindeki bu değişimi zorlayan etmenlerin başında, pazarlama yapısındaki değişim başta gelmektedir. Diğer değişimi zorlayan etmenler ise üretim materyali ve sertifikasyondaki değişimlerdir.

İşletmecilere göre fidan üretimindeki değişimlerin nedenleri Çizelge 5.76’da verilmiştir. Buna göre; pazarlama (3.22), üretim materyali yetersizliği (3.10) ve sertifikasyon sorunu (2.78) hakkında üreticiler kararsızlardır. İşletmeciler;

hastalık ve zararlılar (2.24), ihracat sorunu (2.46), üretim materyali ithalatı sorununun (2.38) fidan üretimindeki değişimleri etkilediklerine inanmamaktadır.

Çizelge 5.76. İşletmecilere göre fidan üretimindeki değişimlerin nedenleri Değişim nedenleri I. grup II. grup III. grup Ortalama

Sertifikasyon sorunu 2.63 3.57 2.80 2.78

Hastalık ve zararlılar 2.16 2.71 2.20 2.24

Pazarlama sorunu 3.29 1.86 4.60 3.22

İhracat sorunu 2.32 2.14 4.00 2.46

Üretim materyali ithalatı sorunu 2.11 2.43 4.40 2.38 Üretim materyalinin yetersizliği 2.82 3.71 4.40 3.10

Ölçek

Hiç

katılmıyorum Katılmıyorum Kararsız Katılıyorum Tamamen

katılıyorum

1 2 3 4 5

İşletmeciler fidan üretimindeki değişimlerin nedenlerinden; üretim materyali ithalatı (p=0.010) ve pazarlama sorunu (p=0.029) nedenleri ile işletme grupları arasında (p<0.05 değerine göre) istatistikî olarak farklılık göstermektedir. Sertifikasyon sorunu (p=0.477), hastalık ve zararlılar (p=0.630), ihracat sorunu (p=0.133) ve üretim materyali yetersizliği (p=0.082) nedenleri ile işletme grupları arasında istatistikî olarak farklılık yoktur.

103 6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Meyve bahçesi tesisinde kullanılacak fidanlar, yetiştirilecek meyve ağacının özelliklerini doğrudan etkilemektedir. Bu özellik meyve yetiştiriciliğinde sertifikalı ve ismine doğru kaliteli fidanlarla, meyve bahçelerinin tesis edilmesini gerekli kılmaktadır. Türkiye, sahip olduğu elverişli iklim koşulları ve coğrafi yapı nedeniyle dünya meyveciliğinde önemli bir konumda yer almakta ve ılıman iklim meyve türleri üretimi birçok bölgede yapılmaktadır.

Araştırma kapsamı olarak dikkate alınan bölge, sertifikalı ılıman iklim meyve türleri fidanı üretimi açısından Türkiye’de ilk sırada yer almaktadır.

Çalışmada, ele alınan bölgede sertifikalı meyve fidanı üreten işletmelerin ekonomik analizi yapılmıştır. Ayrıca işletmelerin fidan üretiminde karşılaştıkları sorunların belirlenmesi, bu sorunlara çözüm önerilerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.

İşletmelerin fidan üretim sayıları, büyüklük ölçüsü olarak kabul edilerek üç grup oluşturulmuş; I. grupta küçük ölçekli 38 işletme, II. grupta orta ölçekli 7 işletme ve III. grupta büyük ölçekli 5 işletme bulunmaktadır. İşletmelerde ortalama fidan üretim sayıları; I. grupta 16.352.11, II. grupta 95.322.86, III.

grupta 532.772.00 adet olduğu saptanmıştır.

Yukarıda ifade edilen amaçlardan hareket edilerek yapılan bu araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.

Fidan işletmelerinde işletmecilerin eğitim seviyesi ağırlıklı olarak ilkokul mezunu olup, işletme büyüklüğü arttıkça eğitim seviyesi de artmaktadır.

Fidan işletmelerinde, işletmecilerin yaş ortalaması 45.32 yıldır.

Fidan işletmelerinde, işletmecilerin deneyim süreleri incelendiğinde; en deneyimli işletmeler II. grupta yer almaktadır. Sertifikalı meyve fidanı üretiminde kuruluş tarihi olarak yeni işletmeler ise I. ve III. grupta bulunmaktadır.

104

Fidan işletmelerinde, işletmeciler asıl mesleklerine göre; %58.00’i çiftçi,

%14.00’ü ziraat mühendisi, %2.00’si akademisyen, %22.00’si esnaf ve

%4.00’ü ziraat teknikeridir.

Fidan işletmelerinde, arazi varlığı mülk ve kira arazilerden oluşmaktadır.

İşletmeler ortalamasında, mülk arazi kullanımı 515.97 da, kira arazi 19.81 da ve toplam arazi ise 535.78 da olarak tespit edilmiştir.

Fidan üretimi yapan işletmelerin arazi kullanım şekilleri; anaç ve damızlık parseli 16.47 da, fidan parseli 42.47 da, meyve arazisi 393.45 da, tarla arazisi 16.28 da ve diğer araziler ise 67.12 da’dır.

İşletmelerde aktif ve pasif sermaye 3.645.368.15 TL’dir.

İşletmelerde GSÜD 359.228.60 TL olup, fidan üretimi yapılan birim alana düşen GSÜD 6.095.17 TL/da’dır.

Fidan işletmelerinde işletmelerde üretim masrafları 173.687.67 TL olup,

%40.17’sini değişken masraflar, %27.42’sini sabit masraflar, %32.42’sini ise öz sermaye faiz karşılığı oluşturmaktadır. İşletmelerin birim alana düşen üretim masrafları; 2.947.02 TL/da’dır.

İşletmelerin brüt kârı 289.465.86 TL olup, birim alana düşen brüt kâr ise 4.911.48 TL/da’dır.

İşletmelerin net kârı 185.540.93 TL’dir. İşletmelerin nisbi kârı 2.07 olarak hesaplanmıştır.

İşletme gruplarına göre üretilen bir fidanın üretim maliyeti; I. grupta 1.67 TL, II. grupta 1.41 TL ve III. grupta 2.37 TL’dir. İşletmeler ortalamasında bir fidanın üretim maliyeti ise 2.07 TL’dir.

İşletmelerde üretilen bir fidanın satış fiyatı 4.54 TL, brüt kâr marjı 0.81 TL, net kâr marjı ise 0.52 TL olarak hesaplanmıştır.

105

Sertifikalı meyve fidanı üretimi faaliyetlerinde bulunan işletmelerde, sermaye devir hızı 0.31 olarak hesaplanmıştır.

İşletmelerde işgücü kullanımı 329.93 saat/da olup, çeki gücü kullanımı ise 20.77 saat/da’dır.

İşletmelerde fidan üretiminde birim alana düşen kimyasal gübre miktarı 28.57 kg/da’dır.

İşletmelerin generatif çoğaltımla anaç üretebilmeleri için gerekli olan tohumun tedarik edildiği kanallar; %26.00’sı kendi damızlık parselinden, %12.00’si tohum tedarik eden firmalardan, %10.00’u kooperatiften, %6.00’sı diğer fidancılardan, %4.00’ü ise kamu kurum ve kuruluşlarından ve doğadan toplayarak gerekli tohumu temin etmektedirler.

İncelenen işletmelerin %12.00’sinde generatif çoğaltımda, tohumlara katlama işlemi uygulandığı tespit edilmiştir.

İşletmelerin %46.00’sı, generatif fidan üretiminde kullandıkları çöğürü kendisi yetiştirmektedir.

İşletmelerin vegetatif üretimde kullandıkları klon anacı %82.00’sini kendisi yetiştirmekte, %34.00’ünü ithal etmekte, %32.00’sini özel sektördeki fidancılardan, %26.00’sını kooperatiflerden, %16.00’sını ise kamu kurum ve kuruluşlarından temin etmektedirler.

İşletmelerin %82.00’si daldırma, %8.00’i ise doku kültürü ve çelik ile yetiştirilen klon anacı kullanmaktadır.

İncelenen işletmelerde doku kültürü ile klonal anaç üretebilmek için gerekli olan doku kültürü laboratuvarına sahip 1 işletme bulunmaktadır. Söz konusu işletmenin sahip olduğu doku kültürü laboratuvarı, görüşme yapılan dönemde faaliyette değildir.

106

İşletmelerin %90.00’ı kendi damızlık parselinden, %32.00’si özel şahıs ve firmalardan, %28.00’i kooperatiften, %26.00’sı kamu kurum ve kuruluşlarından ve %10.00’u ise ithalat yaparak fidan üretiminde kullandıkları aşı materyalini temin etmektedirler.

İşletmelerin %96.00’sı fidan üretiminde Durgun T göz aşısı kullanmaktadır.

İşletmelerin %38.00’i satın aldıkları fidan üretim materyallerine virüs testi yapıldığını belirtmişlerdir.

İşletmelerin %88.00’i gübreleme için toprak tahlili yaptırdıklarını belirtmişlerdir.

Fidan yetiştiriciliğinde işletmelerin, %60.00’ı yaprak bitleri, %58.00’ı kırmızı örümcekler, %22.00’si külleme ve %10.00’u kök çürüklüğü gibi hastalık ve zararlılarla karşılaştıkları tespit edilmiştir.

İşletmelerin %62.00’si el ile çapalayarak, %98.00’i çapa makinesi kullanarak fidanlıkta yabancı ot ile mücadelesi yapmaktadır.

İşletmelerin tamamında damla sulama yöntemi kullanılmaktadır.

İşletmecilerin %30.00’u fidan yetiştiriciliği üzerine eğitim almıştır. Bu üreticilerin %27.00’si üniversite, %73.00’ü ise halk eğitim kurslarından gerekli eğitimi aldıklarını belirtmişlerdir.

İşletmecilerin fidancılık sektörüyle ilgili gelişmeleri takip ettikleri iletişim kanalları sırasıyla; internet, AR-GE çalışmaları, televizyon, gazete/dergi ve Bakanlık/Enstitüdür.

İşletmelerin tamamında fidan üretici belgesi, FÜAB üyelik belgesi ve bitki yetiştirme ruhsatı mevcuttur. Bazı işletmelerde ise, tohumluk ve marka-patent belgesi de bulunmaktadır.

107

Fidan üreten işletmelerin %34.00’ü ithalat yapmaktadır. İthalat yapılan ülkelerin başında Hollanda gelmektedir. İthalat yapan işletmelerin genellikle, damızlık üretim materyali yetersizliğini gidermek amacıyla ithalat yaptığı tespit edilmiştir.

İşletmelerin %34.00’ünün anaç, %10.00’unun aşı kalemi ithalatı yaptıkları tespit edilmiştir.

İşletme gruplarına göre fidan üretim materyali ithalatı yapma nedenlerinden;

damızlık üretim materyali temini I. ve II. grupta, üretim yetersizliğinin ise III.

grupta önemli olduğu tespit edilmiştir.

İşletme arazisinin ürünlere tahsisinde, üretilecek ürünün piyasa talebinin yüksekliği önemlidir.

Üretilen çeşit ve üretimde kullanılan anacın seçilmesinde etkili olan en önemli kriter ürünün pazarlanabilir olmasıdır.

İşletmelerin %46.00’sı, yurt dışından yeni ıslah edilen anaç ve çeşitleri takip ederek üretim planlaması yapmaktadır.

İşletmelerin %94.00’ü makineyle, %2.00’si insan gücüyle, %4.00’ü ise hem insan hem de makine gücü kullanarak fidan sökümü yapmaktadır.

İşletmelerde sökülen fidanların %96.00’sı hendekleme yapılarak, %12.00’si ise soğuk hava deposunda saklanarak muhafaza edilmektedir.

İşletmeler ürettikleri fidanın satış fiyatı belirlerken dikkate aldığı en önemli kriterlerin; üretim maliyeti ile piyasa arz-talebi olduğu tespit edilmiştir.

Fidan satışının en yoğun yapıldığı ay Aralık’tır. İşletmelerde genellikle kış aylarında fidan satışı yapılmaktadır.

108

İşletmelerin %96.00’sı fidan satışında müşteriyi yönlendirmekte olduklarını belirtmişlerdir.

İşletmelerin %74.00’ü fidan satışı sonrasında müşterilerine teknik destek verdiklerini belirtmişlerdir.

İşletmelerin %8’i fidan ihracatı yapmaktadır. Fidan ihracatı yapılan ülkeler arasında; Ukrayna, Afganistan, Gürcistan, Özbekistan, İtalya, Kazakistan ve Mısır yer almaktadır.

İşletmeciler fidancılık sektörünün durumunu, kötü olarak değerlendirirken, sektörün geleceğini ise orta olarak değerlendirmişlerdir.

İşletmelerin fidancılıkla ilgili karşılaştıkları sorunlardan en önemlisi pazarlamadır.

Araştırmadan elde edilmiş olan bulgulardan hareketle aşağıdaki çözüm önerileri getirilmiştir;

 Sektörün sorunlarının çözümünün en önemli maddesini hala sertifikasız meyve fidanı üretiminin önüne geçilememesi oluşturmaktadır. Bu da; denetlemelerin düzensizliği, cezaların caydırıcılığının olmaması ve sertifikalı fidanlara olan desteklemelerin meyve üreticilerini tatmin etmemesinden kaynaklanmaktadır.

 GTHB, sektördeki denetlemeleri yeterli ve düzenli bir şekilde yapmalıdır.

 İşletmelerin diğer bir sorunu da fidan üreticilerinin yeteri kadar eğitim almaması ve gereken teknik bilgiden yoksun olmasıdır. Üretiminin her aşamasında yer alan üretim faktörlerinden olan; damızlık üretim materyali üretimi ve temini, toprak işleme, dikim aralığı belirleme, aşılama, zirai mücadele, gübreleme, sulama, depolama ve pazarlama

109

konularında üreticilerin yeteri kadar eğitimli olmaması, üretime ve işletme gelirlerine olumsuz olarak yansımaktadır.

 Bölgedeki fidan üreticilerine yönelik üniversite, araştırma enstitüleri, GTHB yetkililerinin ve FÜAB’ın eğitim faaliyetleri, konferans ve toplantılar düzenleyerek üreticilerin bilinçlendirilmesi sağlanmalıdır.

 Ayrıca bölgedeki fidan üretici kooperatiflerinin, kooperatifçilik yönünden eğitilmesi, üreticiler arasındaki işbirliğinin sağlanması için gereklidir.

 Kamuya ait fidan üretme istasyonlarının, damızlık üretim materyali temini yanında fidan üretimi yaparak, pazarlama faaliyetlerinde bulunmaları, küçük çaptaki üreticileri olumsuz yönde etkilemektedir.

Fidan üreten işletmeler üzerindeki bu etkiyi azaltabilmek için kamuya ait meyve fidanı işletmelerinde, yalnızca araştırma amaçlı üretim yapılması ve sağlıklı üretim materyali temin edilmesi yönünde çalışmalarını yönlendirmeleri gerekmektedir.

 Fidan üretiminde önemli sorunlardan birisi de üretilen fidanların tüketicilerin talep ettiği miktardan fazla üretilmesidir. Üretimdeki bu fazlalığı önleyebilmek için sözleşmeli üretim bir araç olabilir.

 Bunun yanında fidan üretim miktarı belirlenirken, işletmelerin pazar araştırmalarına yönelmesi gereklidir.

 Ayrıca fidan ihracatına yönelik özel teşvikler verilerek, mevcut üretim kapasitesinin geliştirilebilmesi sağlanabilir.

 Pazarlama her üretim dalında olduğu gibi fidancılıkta da önemli bir sorundur. Üreticiden son tüketiciye kadar olan aşamada meydana gelen aksaklıklar, üretici açısından olumsuz etkiler doğurmaktadır.

Üretilen fidanların gerektiği gibi pazarlanamaması, üreticileri maddi olarak tatmin etmemektedir. Ayrıca büyük ölçekli firmaların piyasadaki

110

fiyatları belirlemesi, markalaşma, küçük firmaların az sayıda ve pahalıya mal ettikleri ürünler dolayısıyla, üretilen fidanların satış fiyatlarında istikrarsızlıklara neden olmaktadır. Bu durumu ortadan kaldırmak ve dolaylı olarak üretimdeki verimliliği artırabilmek için fidan borsası kurulmalı, haksız rekabet önlenmeli ve küçük çaptaki üreticiler fuar çalışmalarında desteklenmelidir.

 Tüm bu sorunların çözüme kavuşturulabilmesi için pazarlamaya yönelik politikaların da geliştirilmesi gereklidir.

 Fidan üretimin sürdürülebilirliği sağlamak ve kaçak üretimi engelleyebilmek için bölgede yeterli alt yapıya sahip, bir fidan pazarı kurulabilir.

 Fidancılık, tarımın yoğun emek ve sermaye isteyen bir üretim koludur.

Fidan üreticileri, üretimindeki girdilerin temini için fona gereksinim duymaktadırlar. Üreticiler gerekli olan fon ihtiyacını öz kaynaklarından finanse edemedikleri durumlarda yabancı kaynaklara başvurmaktadırlar. Türkiye’de fidan üreticilerine özel olarak tahsis edilen kredi mevcut değildir. Bu durum, yapılacak olan yatırımları da sekteye uğratabilmektedir. Bu sebepten dolayı, fidan üreticilerine dönük krediler uygun şartlarda sağlanabilmesi sektördeki gelişimi olumlu etkileyebilir.

 Üretim için gerekli olan damızlık materyal temini, fidancılıkta önemli bir sorundur. Bu materyali üretici kendi yetiştiremediği zaman, ithalat yoluyla gerekli materyali temin etmektedir. Bu durum fidancılığı dışa bağlı bir sektör haline getirmektedir. Bu çerçevede, birliklerin/kooperatiflerin veya bazı kamu kurumlarının anaç ve damızlık parseli kurmaları teşvik edilmelidir. Böylece, fidan üreticilerinin hem ismine doğru, sertifikalı damızlık materyale daha kolay ulaşması hem de damızlık materyal temininde dışa bağımlılığın önlenmesi mümkün olabilir.

111

 Sertifikalı meyve fidanı üretiminin sürdürülebilirliği için sağlıklı ve sertifikalı meyve fidanı kullanımına yönelik desteklemelerin yeterli derecede verilmesi bir gerekliliktir. Meyve üreticileri, yeni tesis edecekleri meyve bahçelerinde kullanacakları fidanları satın alırken önce fidanın fiyatına, daha sonra ürüne destekleme verilmesini dikkate almaktadırlar. Bu açıdan, sertifikalı ürüne verilen desteklemelerin artırılması da sertifikasız üretimin önünü kesebilecek bir önlemdir.

112 KAYNAKLAR

Açıl, A.F., 1977. Tarımsal Ürün Maliyetlerinin Hesaplanması ve Memleketimiz Tarımsal Ürün Maliyetlerindeki Gelişmeler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 76s, Ankara.

Açıl, A.F., 1980. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 611s, Ankara.

Açıl, A.F., Demirci, R., 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 372s, Ankara.

Ağaoğlu, Y.S., Çelik, H., Çelik, M., Fidan, Y., Gülşen, Y., Günay, A., Halloran, N., Köksal, A.İ., Yanmaz, R., 2010. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 369s, Ankara.

Anonim, 2012. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM) kayıtları, Ankara.

Aras, A., 1988. Tarım Muhasebesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 323s, İzmir.

Bağcı, H., 2002. Isparta Koşullarında Bazı Ilıman İklim Meyve Fidanlarının Çoğaltılması Üzerine Araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 73s, Isparta.

Bülbül, M., 1973. Adana Ovası Tarım İşletmelerinin Ekonomik Yapısı, Finansman ve Kredi Sorunları. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Mesleki Yayınlar Serisi, 325s, Ankara.

Bülbül, M., 1979. Bafra İlçesi Tütün İşletmelerinin Ekonomik Yapısı Yatırım ve Cari Harcamalarının Dağılımı ve Bunların Gelir Üzerine Etkisi.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 174s, Ankara.

Bülbül, M., 2006. Tarımsal İşletmelerin Finansmanı. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 312s, Ankara.

Carman, H., 2011. Economic Aspects of the California Nursery and Floral Industry, 2001-2009. Giannini Foundation Information Series Report No: 11-1, 38s.

Ceylan, A., Korkmaz, T., 2012. İşletmelerde Finansal Yönetim. Ekin Kitabevi Yayınları, 674s, Bursa.

Çakalli, M., 2012. Economic Analysis of Fruit Tree Nurseries in Albania. Agro Knowledge Journal, 13(1), 67-72.

113

Çavdar, G., 2000. Ankara İli Haymana İlçesinde Şeker Pancarı Üreten İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Bu İşletmelerde Üretilen Başlıca Ürünlerin Brüt Karlarının Hesaplanması Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 71s, Ankara.

Çelik, M., Sakin, M.,1987. Ülkemizde Meyve Fidanı Üretiminin Bugünkü Durumu. Türkiye 1. Fidancılık Sempozyumu, 26-28 Ekim 1987, Tokat;

169-180.

Çelik, H., Çelik, M., Kadıoğlu, R., Çelik, S., Kocamaz, E., Yalçın, R., Özkaya, T.M., 1995. Türkiye’de Meyve ve Asma Fidanı Kullanımı ve Üretimi.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, IV. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi Bildirileri II.Cilt,, 9-13 Ocak; IV. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi; Ankara; 941-965.

Çelik, H., Çelik, M., Yalçın, R., 2000. Türkiye’de Meyve ve Asma Fidancılığının Stratejik Açıdan Değerlendirilmesi. Türkiye II. Fidancılık Sempozyumu, 25-29 Eylül 2000, İzmir, 10-17.

Çetin, B., 2008. Tarımsal Finansman. Nobel Yayınları, 208s, Ankara.

Çetin, B., Tipi, T., 2011. Tarım Muhasebesi. Nobel Yayınları, 228s, Ankara.

Demirtaş, B., 2005. Türkiye’de Limon Üretim Ekonomisi ve Pazar Yapısı.

Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 210s, Adana.

Doll, J.P., Orazem, F., 2005. Teorik ve Uygulamalı Üretim Ekonomisi. Çev.

Alemdar, T., ve Akdemir, Ş., Seçkin Yayıncılık, 521s, Ankara.

Ergun, M.E., Erkal, S., Pezikoğlu, F., Burak, M., Öztürk, M., 2000. Türkiye’de Meyve Fidancılığının Durumu ve Çözüm Önerilerinde Bir Araştırma.

Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Yayın No: 142, 44s.

Erkuş, A., 1979. Ankara İli Yenimahalle İlçesinde Kontrollü Kredi Uygulaması Yapılan Tarım İşletmelerinin Planlanması Üzerine Bir Araştırma.

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 112s, Ankara.

Erkuş, A., Demirci, R., 1983. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Ergün Matbaası, 133s, Ankara.

Erkuş, A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, A.F., Demirci, R., 1995. Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 298s, Ankara.

Ertürk, Ü., Mert, C., 2000. Marmara Bölgesindeki Fidan Üretimine Genel Bir Bakış. II. Ulusal Fidancılık Sempozyumu. 25-29 Eylül, İzmir.

114

Fakayode, B.S., Adewumi, M.O., Rahji, M.A.Y., Jolaiya, M.A., 2008. Viability and Resource Use in Ornamental Plant Nursery Business in Nigeria.

European Journal of Social Sciences, 6 (4), 19-28.

FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü), 2012. Erişim Tarihi: Odası Yayınları, 2, 803-823.

Gül, M., 2005. Toros Dağları Geçit Bölgelerinde Elma Üretiminin Ekonomik Analizi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 378s, Adana.

Gülcan, R., Güleryüz, M., Polat, İ., Ünal, A., Pırlak, L., Eşitken, A., Aslantaş, R., Demirsoy, H., Karaduva, L., 1995. Yumuşak ve Sert Çekirdekli Meyvelerde Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongre Bildirileri: 621-653, 9-13 Ocak, Ankara.

Güneş, E., 2004. Tarım İşletmelerinde Kredi Taleplerinin Doğrusal Programlama Yöntemi ile Belirlenmesi-Kırşehir İli Merkez İlçesi Tarım İşletmeleri Araştırması. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı TEAE Yayınları, 77s, Ankara.

Güneş, T., 1996. Tarımsal Pazarlama. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 339s, Ankara.

Güngör, Y., Erözel, A.Z., Yıldırım, O., 2004. Sulama. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 292s, Ankara.

Haoque, M.A., Monayem Miah, M.A., Rashid, M.A., 2007. An Economic Study of Plant Nursery Business in Gazipur and Jessore Districts of Bangladesh. Bangladesh J. Agril. Res, 32(2), 375-385.

Hazneci, K., 2007. Amasya İli Suluova İlçesinde Sığır Besiciliği Yapan İşletmelerin Etkinlik Analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 84s, Samsun.

Hodges, A.W., Hall, C.R., Behe, B.K., Dennis, J.H., 2008. Regional Analysis of the U.S. Nursery Industry. HortScience, 43(7), 2070-2075.

Isparta Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü (IGTHB), 2013.

Erişim Tarihi: 02.01.2013. http://www.ispartatarim.gov.tr/.

115

Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (IİKTM), 2013. Erişim Tarihi:

04.04.2013. http://www.ispartakulturturizm.gov.tr/.

Işıklı, E., Turan, A., Tanrıvermiş, H., 1994. Türk Tarımında Sermaye ve Sorunları. Tarımsal Yapı Dönüşüm ve Strateji Arayışları Tarım Haftası Sempozyumu, Ankara, 25, 231-256.

İnan, İ.H., 1984. Çorlu İlçesi Seymen Köy Kalkınma Kooperatifinde Grup Tarımının Ekonomik Analizi. Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayınları, 160s, Ankara.

İnan, İ.H., 2006. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Hasad Yayıncılık, 372s, Tekirdağ.

Kaplankıran, M., Demirkeser, T.H., Toplu, C., Alkan, Ü., 1995. Hatay İli Turunçgil Fidancılığının Teknik Yapısı. Türkiye II. Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 1, 541-545.

Karagölge, C., 1996. Tarımsal İşletmecilik, Tarım İşletmelerinin Analiz ve Planlanması. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 127s, Erzurum.

Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F.F., Fidan, H., Gündoğmuş, E., 1999.

Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veritabanı Rehberi. TEPGE Rapor No: 1999-13, 143s.

Korkmaz, S., Çınar, A., Önelge, N., Ulrich, K., 1994. Doğu Akdeniz Bölgesinde Turunçgil Fidan İşletmelerinde Bir Sörvey Çalışması.

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(4),13-24.

Koyuncu, F., Aşkın, A., Kepenek, K., 2000. Isparta Yöresinde Meyve Fidanı Üretim Durumu. II. Ulusal Fidancılık Sempozyumu. 25-29 Eylül, İzmir.

Kumbasaroğlu, H., Dağdemir, V., 2011. Erzurum İlinde Tarım Makinelerine Sahip Olan ve Olmayan İşletmelerin Sermaye Yapısının Karşılaştırılması. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 21(B), 1-10.

Maliye Bakanlığı, 2013. Erişim Tarihi: 06.04.2013. http://www.maliye.gov.tr.

Merhaut, D.J., Pittenger, D., 2005. Marketing Trends and Business Management Practices for the Wholesale Nursery Industry in California. HortTechnology, 15(2), 381-385.

Nebiker, H., 1959. Kostenrechnung in der Landwirtschaft. Parey Yayınevi, 146s, Hamburg.

Okka, O., 2009. Analitik Finansal Yönetim. Nobel Yayınları, 1036s, Ankara.

Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2005. Ilıman İklim Meyve Türleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 553s, İzmir.

116

Rehber, E., 1993. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Uludağ Üniversitesi Basımevi, 179s, Bursa.

Rehber, E., 2012. Tarımsal Değerleme ve Bilirkişilik. Ekin Yayınevi, 178s, Bursa.

Resmi Gazete, Erişim Tarihi: 21.08.2013. http://www.resmigazete.gov.tr.

Roka, F.M., Muraro, R.P., Rouse, R.E., 1998. Economic Impact of the Florida Citrus Nursery Industry. Institute of Food and Agricultural Sciences, 111, 166-168.

Sabuncuoğlu, Z., Tokol, T., 2001. İşletme. Ezgi Yayınları, 362s, Bursa.

Saner, G., 1993. İzmir Yöresi Pazara Yönelik Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 175s, İzmir.

Savaş, Y., 2013. Asma Fidanı İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Manisa İli Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 53s, Aydın.

Saydam, Y.O., 2010. Bademli (Ödemiş/İzmir) Örneğinde Meyve Fidanı Yetiştiriciliğinin Durumu ve Sorunları. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 68s, İzmir.

Söylemezoğlu, G., Dumanoğlu, H., Çelik, H., Kunter, B., Atıcı, A., Tahmaz, H., 2010. Türkiye’de Asma ve Meyve Fidanı Üretimi ve Kullanımı.

Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak 2010, Ankara, 2, 891-907.

Taşdemir, H.A., 1990. Turunçgillerde Fidan Üretimi. Turunçgiller ve Subtropik Meyveler Semineri. Narenciye Araştırma Enstitüsü, Antalya, 33-48.

Taşdemir, H.A., 2002. Virüsten Ari Sertifikalı Turunçgil Fidanı Yetiştiriciliği ve Önemi. Türk Tarım Dergisi. 145, 72-75.

Taşdemir, K., 2010. Fındık Yerine Armut (Deveci Armudu) Yetiştiriciliğinin Kısmi Bütçe Analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 67s, Samsun.

TİM, 2013. Türkiye İhracat Meclisi, Erişim Tarihi: 04.04.2013.

http://www.tim.org.tr.

Tiryaki, O., Canhilal, R., Horuz, S., 2010. Tarım İlaçları Kullanımı ve Riskleri.

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(2): 154-169.

Tufan, A., 1997. Türkiye Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 210s, Ankara.

117

TUİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Tarihi: 06.04.2013.

TUİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Tarihi: 06.04.2013.

Belgede T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (sayfa 116-0)