Ünite Soruları
A. mesenter ca nfer or
IV- Terminal Dalları
5.4. Fetal Dolaşım (Res m 16)
Göbek kordonunda (chorda umbl cal s) erken fetal dönemde gaz ve bes n değ ş m ç n 2 tane a.
umbl cal s 2 tane v. umbl cal s bulunmaktadır. Ancak lerleyen gebel k ha alarında sağ v. umbl cal s kaybolur. V. umbl cal s; anneden gelen oks jen ve bes n oranı yüksek kanı taşırken, a. umbl cal s’ler;
deoks jen ze kanı bebekten anneye ger let r. [OC12]
Sol v. umbl cal s, göbek kordonu çer s nde umbl cus’tan karın boşluğuna g rerek l g. falc forme hepat s s ml bağın kenarından karac ğer n v sseral yüzey ne gel r. Burada karac ğer n sol lobuna ve lobus konsantrsoyonun sah p az m ktardak kan le karışır. Daha sonra sol ventr külden pompalanarak s stem k dolaşıma ger döner.
Sağ atr um’dan sağ ventr küle geçen kan se, truncus pulmonal s’ler aracılığı le akc ğerlere g tmey hedeflerken, a. pulmonal s s n stra’nın başlangıcı le arcus aortae arasındak “ductus arter osus” aracılığı
le fetus’un alt ekstrem teler ne g der. Daha sonra oks jen oranı düşen kan, a. umbl cal s’ler aracılığı le plasentaya ger döner.
Kl n k
Doğumsal Kalp Hastalıkları
B r bebeğ n anne karnında kalp atımı dak kada 120-160 arasıdır. Bu sınırların altındak kalp atım sayıları, doğumsal (konjen tal) kalp hastalıklarını düşündürmel d r. Doğumsal kalp hastalıklarını sağdan sola şantlı veya soldan sağa şantlı kalp hastalıkları olarak 2 başlık altında nceleyeb l r z.
1. Sağdan sola şantlı konjen tal kalp hastalıkları: Kalb n sağ taraf basıncının, sol tarafa kıyasla daha yüksek olduğu ve kan akımının sağdan sola doğru kaydığı anomal ler kapsar. Erken dönemde s yanoza neden olur. “Blue bab es” olarak adlandırılır bu hastalıklara sah p çocuklar.
- Fallot Tetraloj s : En sık görülen konjen tal kalp rahatsızlığıdır. 4 komponent vardır. Tetraloj de;
pulmoner nf ndubuler stenoz, sağ ventr kül h pertrof s , septum nterventr cülare’n n membranöz parçasında defekt (VSD), aorta’nın her 2 ventr külden de çıkması (ata b nen aorta görünümü) olmak üzere
4 patoloj vardır. S yanoz bu hastalarda en sık ve en bel rg n bulgudur. Ancak doğum esnasında bulgu vermeyeb l r.
- Büyük Arterler n Transpoz syonu: T p k olgularda aort, truncus pulmonal s’ n önünded r. Yen doğanda en sık bulgu veren s yanot k kalp rahatsızlığıdır.
- Truncus Arter osus (Pers ste Truncus Arter osus) : Kalpten çıkan aorta ve truncus pulmonal s yer ne tek b r damar mevcuttur. Tedav ed lmezse ölümcüldür (fatald r).
2. Soldan sağa şantlı konjen tal kalp hastalıkları: Kalb n sol taraf basıncının, sağ tarafa kıyasla daha yüksek olduğu ve kan akımının soldan sağa doğru kaydığı anomal ler kapsar. Geç dönemde s yanoza neden olur. “Blue k ds” olarak adlandırılır bu hastalıklara sah p çocuklar.
- Ventr küler Septal Defekt (VSD): En çok görülen doğumsal kalp hastalığıdır. Septum nterventr culare’de defekt mevcuttur.
- Atr al Septal Defekt (ASD): Er şk nlerden en sık görülen doğumsal kalo rahatsızlığıdır. Septum nteratr ale’de defekt mevcuttur. Küçük defekler kl n k olarak h ç bulgu vermeyeb l r.
- Patent Ductus Arter orus (PDA): Prematür yen doğanda en sık görülen doğumsal kalp hastalığıdır.
Truncus pulmonal s ve arcus aortae arasındak ductus arter orus’un doğum sonrası kapanmaması sonucu oluşur. Maternal rubella enfeks yonu le l ş ğ sıktır. VSD’den sonra en sık görülen doğumsal kalp
Dextrocard a: Kalb n sağ tara a olmasıdır. En sık görülen poz syonel kard yak anomal d r. Kalp le b rl kte d ğer organlarında ters tara a olmasına se situs inversus denmekted r.[OC13]
Res m 16: Fetal dolaşım
5.5. Lenfatik Sistem
Lenf damarları, lenf düğümler ve lenf organlarından oluşan s steme, lenfat k s stem den r. Tons ller (bademc kler), adeno dler, dalak ve t mus lenfat k s stem n b r parçasıdır. En büyük lenf organı dalak, sol böbreğ n hemen üzer nde yer alır. [OC14]Ancak dalağını bazı s stem k hastalıklar sebeb yle veya yaralanmalar sonucu kaybeden nsanlar enfeks yona yatkın olsalar b le med kal tedav le hayatlarına
devam edeb l rler. Olgunlaşmamış lenfos tler depolayan ve onları olgun T hücreler hal ne get ren t mus se göğüs kafes n n çer s nde kalb n hemen üzer nde bulunur. Tons ller (bademc kler), far nkste bulunan özelleşm ş lenfat k hücre topluluklarıdır. s temd r dolaşım s stem . Kalp ve damarlardan oluşur. Aynı zamanda lenfat k s stem de y ne bu s stem
çer s nde ncelen r.
Kalp göğüs kafes ç ne yerleşm ş, her nsanın yumruğu büyüklüğünde özelleşm ş kas dokusundan oluşmuş b r organdır. 4 odacıktan oluşur. Bunlardan k s atr um yan kulakçık, k s de ventr kül yan karıncıktır. Ayrıca kalb b z sağ ve sol olmak ğzere k ye ayırıyoruz. Sağ kalpte k rl kan (oks jenden fak r kan) varken, sol kapte se tem z kan (oks jenden zeng n kan) bulunmaktadır.
Sağ kulakçığa baş-boyun g b üst tarafın k rl kanını taşıyan vena cava super or ve alt tarafın k rl kanını taşıyan vena cava nfer or açılmaktadır. Bunun dışında kalb n kend k rl kanını taşıyan kard yak venler de y ne sağ kulakçığa açılmaktadır.
Sağ kulakçıktan sağ karıncığa geçen kan, buradan da truncus pulmonal s le akc ğerlere g tmekted r.
Akc ğerlere gelen k rl kan alveoller etrafında b r damar yumağı hal nde olan kap ller düzeyde oks jen-karbond oks t değ ş m n sağlayıp, oks jenden zeng nleşen kan pulmoner venler aracılığıyla sol kulakçığa ger dönmekted r.
Sol kulakçığa gelen bu tem z kan sol karıncığa geçer ve buradan da aorta geçerek bütün dokulara tem z kan şekl nde g der.
Sağ kalpten çıkan kanın tem zlenerek sol kalbe ger dönmes ne küçük dolaşım veya pulmoner dolaşım den rken, sol kalpten bütün dokulara tem z kanın g d p, büyük venler le k rl kanın tekrar sağ kalbe ger dönmes ne se büyük dolaşım veya s stem k dolşaım denmekted r.
Kalp kend kend ne uyarı üreteb lme özell ğ ne sah pt r. Kalb n uyarı yolları; s noatr al nod, atr yoventr küler düğüm, h s demet ve purk nje l fler d r.
Üst ekstem ten n beslenmes n a. subclav a ve dalları sağlarken, baş ve boynun beslenmes n a. carot s commun s sağlar. Bey n k s stemden kanlanır; b r nc s önden carot s s tem (a. carot s nterna) k nc s oradan da sağ kalbe gelmekted r. Venden vene açılan bu s steme portal s stem denmekted r.
Lenfat k s stem se hücrelerarası bölgede b r ken sıvının venöz s steme drene ed lmes n sağlayan b r
Drake RL, Vogl AW, M thcell AWM. (2020). Gray’s Anatomy for Students. 4th ed. Canada: Elsev er
Moore KL, Dalley AF, (2006). Cl n cally Or ented Anatomy. 5th ed. Balt more, USA: L pp ncott W ll ams &
W lk ns
Ozan H. (2014). Ozan Anatom , Ankara, TR: Kl n syen Tıp K tabevler
Standr ng S, ed tor. (2016). Gray’s Anatomy The Anatom cal Bas s of Cl n cal Pract ce. 41st ed. London, UK:
Elsev er
Yıldırım M, (2004). Topograf k Anatom . 2. Baskı, İstanbul, TR: Nobel Tıp K tabevler
Norr s M, S egfr ed DR, (2011). Anatomy & Phys ology For Dumm es 2nd ed. Canada: Elsev er
Peate I, Na r M, (2015). Anatomy and Phys ology or Nurses at a Glance, 1st ed, West Sussex; John W ley & Sons Marur T, Yıldırım M, (2003).Tıp ve D ş Hek ml ğ Öğrenc ler İç n Anatom ,1. Baskı, İstanbul, TR: Nobel Tıp K tabevler
Sargon MF, (2012). Kısa Anatom , 1. Baskı, İstanbul, TR: Nobel Tıp K tabevler
Ünite Soruları
1.
Aşapıdak yapılardan hang s sağ atr um’a (kulakçığa) açılmaktadır?A) Aorta
B) Pulmoner arter
C) Pulmoner ven
D) Vena cava super or
E) Femoral arter
2.
Kalb besleyen koroner arterler nereden çıkar?A) Aorta
B) Sağ kulakçık
C) Sol kulakçık
D) Sağ karıncık
E) Sol karıncık
3.
Kalb saran zara ne ad ver lmekted r?A) Plevra
B) Per card um
C) Per ton
D) Mukoza
E) Endocard um
4.
M tral kapakta kaç kapakçık bulunmaktadır?A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
5.
Aşağıdak arterlerden hang s W ll s Pol gonu’nda yer almaz?A) A. cerebr anter or
B) A. cerebr poster or
C) A. cerebr med a
D) A. commun cans anter or
E) A. carot s nterna
6.
Aşağıdak lerden hang s aorta abdom nal s’ n dalı değ ld r?A) Truncus coel acus
B) A. mesenter ca super or
C) A. mesenter ca nfer or
D) A. renal s
E) A. Femoral s
7.
Üst ekstrem tey besleyen arter aşağıdak lerden hang s d r?A) A. Femoral s
B) A. l aca nterna
C) A. carot s nterna
D) A. Subclav a
E) A. t b al s
8.
Aşağıdak lerden hang s pr mer lofo d organdır?A) T mus
B) T ro d bez
C) Dalak
D) Lenf düğümler
E) Karac ğer
9.
Akc ğerlerde tem zlenen (oks jenden zeng n kan) kan nereye g tmekted r?A) Sağ kulaköık
B) Sol kulakçık
C) Sağ karıncık
D) Sol karıncık
E) Tüm vücuda g der
10.
Böbrekler besleyen arter (a. renal s) hang arterden çıkmaktadır?A) A. mesenter ca super or
B) A. mesenter ca nfer or
C) Abdom nal aorta
D) A. l aca externa
E) A. femoral s
CEVAP ANAHTARI
1. d 2. a 3. b 4. b 5. c 6. e 7. d 8. a 9. b 10. c