Burun Boşluğunu Çevreleyen Boşluklar (Paranasal Sinüsler / Sinus Paranasales) Burun boşluğunun çevres ndek kem kler n ç nde yer alan ç hava dolu boşluklardır. Bu boşlukların ç

yüzü, burun mukozasının (zarının) devamı olan mukoza le örtülüdür. Burada bulunan bezler n salgıları burun boşluğuna boşalır.

S nus paranasales’ n genel özell kler

฀฀Doğumda bu boşluklardan sadece maks ller s nüs le ethmo d s nüsler bulunmaktadır.

฀฀Komşu olan kem kler şgal ederler.

฀฀Paranazal s nüsler bulunduğu yere göre s m alırlar (örneğ n, frontal kem kte (alın kem ğ ) frontal s nüs).

฀฀Maks ller s nüs, maks ller s n r le d ğerler se o alm k s n r le uyarılırlar.

฀฀S nüsler n lenf genell kle nod submand bulares’e g der.

฀฀İçler nde tek yöne hareket eden s lyalar bulunur.

฀฀Maks ller s nüs dışında heps n n açılma yer kend s nden (gövdes nden) aşağıdadır.

฀฀Ses n rezonansının sağlanması ve kafa ağırlığının azaltılması g b görevler vardır.

Res m 4: Paranasal s nüsler

S nus frontal s: Os frontale (alın kem ğ )’de kaş kemerler (arcus superc l ar s) arasında bulunan b r ç boşluktur (Res m 4). Her b r s nüs b r kanal le (ductus frontonasal s) meatus nas med us’a açılır.

Cellulae ethmo dales (s nus ethmo dales): Os ethmo dale (kalbur kem ğ ) ç nde bulunan b r grup küçük boşluktur (Res m 4). Ön, orta ve arka grup olmak üzere üç grup oluştururlar. Ön ve orta grup ethmo d s nüsler, meatus nas med us’a açılırken, arka grup olanlar se meatus nas super or’a açılır.

S nus spheno dal s: Os spheno dale (kama şekl ndek kem k) ‘n n gövdes ç nde yer alan b r ç boşluktur (Res m 4). Sfeno d kem k le ethmo d kem k arasındak b r çıkmaza açılır.

S nus max llar s: Max lla (üst çene kem ğ ) ç nde yerleşm ş b r ç boşluktur. Paranazal s nüsler n en büyüğüdür (Res m 4). D ğer s nüsler n açılma yer nden farklı olarak, açılma yer kend s nden aşağıda yer alır. Bu nedenle sık enfekte olab lmekted r.

Kl n k B lg

Paranazal s nüslerden b r n n ya da heps n n mukozasının lt habına ( nflamasyonu) s nus t s (s nüz t) den r (Res m 5). Akut (b r hastalığı tak ben) ya da kron k (sürekl ) olab l r. Akut s nüz t genell kle ant b yot k le tedav ed l rken, kron k s nüz tte se farklı cerrah şlemler yapılab lmekted r.

Res m 5: S nüz t

4.2.3. Gırtlak (Larynx)

Kıkırdak, zar, bağ ve kaslardan oluşan larynx, ses ve solunum organıdır. Solunum yollarının üst bölümünü oluşturur. Yet şk nde III. ve VI. boyun omurları arasındak sev yede bulunur. Çocukta se II. ve IV. boyun omurları arasındak sev yede ve daha yukarıdadır. Üst tara a os hyo deum (d l kem ğ ) le komşudur ve bu kem ğe b r zar (membrana thyrohyo deum), kas (musculus thyrohyo deus) ve b r bağ (l gamentum hyoep glott cum) le bağlıdır. Yukarıda d l köküne uzanırken aşağıda se soluk borusu (trachea) le devamlıdır (Res m 6).

Lar nks n kıkırdakları (cart lag nes laryng s)

Lar nks n; üç tanes ç ve üç tanes tek olmak üzere toplam 9 adet kıkırdağı vardır (Res m 6). Larinksin tek kıkırdakları: kalkan şek ll kıkırdak (cart lago tyhro dea), yüzük şek ll kıkırdak (cart lago cr co dea) ve gırtlak kapağı kıkırdağı (cart lago ep glott ca/ ep glott s).

Larinksin çi kıkırdakları: br k şek ll kıkırdak (cart lago aryteno dea), boynuzcuk şek ll kıkırdak (cart lago corn culata) ve kama şek ll kıkırdak (cart lago cune form s). Ayrıca, buğday şek ll kıkırdak (cart lago tr t cea) ve susamsı kıkırdak (cart lago sesamo dea)’larda ç kıkırdak olarak bulunab l rler.

Kalkan şek ll kıkırdak (cart lago tyhro dea): Lar nks n en büyük kıkırdağıdır (Res m 6). İk tane dörtgen tabakanın erkekte 90 , kadında ve çocukta 120-140 açı yapacak şek lde b rleşmes nden oluşur.

Erkeklerde daha d k açı le b rleşt ğ ç n orta hatta bel rg n b r çıkıntı oluşturur (Adem elması, prom nent a laryng s). Bu kıkırdak aşağıda, yüzük şek ll kıkırdak (cart lago cr co dea) le eklem yapar.

Obl k seyreden b r ç zg s (l nea obl qua) bulunur. Bu ç zg ye yutak (pharynx) le hyo d altı kasların b r kısmı tutunur.

0 0

Yüzük şek ll kıkırdak (cart lago cr co dea): lar nks n kıkırdakları ç nde en sağlam/güçlü ve en kalın olan kıkırdaktır (Res m 6). Taşlı b r yüzüğe benzer. VI. boyun omuru sev yes nde bulunur. Lar nks kıkırdakları ç nde tam halka şekl nde olan tek kıkırdak olduğu ç n havayolunun açık kalmasında oldukça öneml d r. Ön kısmı dar, arka kısmı se daha gen şt r. Yukarısında bulunan cart lago tyhro dea le eklem yapar. Bu eklem sayes nde ses teller (l gamentum vocale) gevşer veya ger l r. Aşağıda se b r bağ aracılığı

le trachea’ya tutunur.

Res m 6: Larynx anatom s

Gırtlak kapağı kıkırdağı (cart lago ep glott ca/ ep glott s): elast k kıkırdak yapısında olan bu kıkırdak yaprağa benzer (Res m 6-7). İnce b r sap kısmı (pet olus ep glott d s) le t ro d kıkırdağın arka yüzüne tutunur. Lar nks g r ş n n (ad tus laryng s) ön tarafındadır. Yutma esnasında arkaya doğru çek lerek lar nks g r ş n kapatır. Böylece yutulan çer ğ n lar nkse g r ş n önleyerek, far nkse (yutağa) let lmes n sağlar (Res m 7). Çocuklarda ep glott s kısa ve kalındır. Lar nks daha yukarıda yerleşm şt r. Bu durum sıvı gıdaların lar nkse kaçmadan yutulab lmes ne olanak ver r (bebeğ n emerken nefes alması). D l kökü le arasında oluşan 2 adet çukurcuk bulunur (vallecula ep glott ca). Bu çukurcuklarda tükrük salgısı b r kerek tükrük salgısının doğrudan lar nkse kaçması engellen r.

İbr k şek ll kıkırdak (cart lago aryteno dea): Temel olarak ses n (fonasyon) oluşumunda görev alan kıkırdaktır (Res m 6). Kr ko d kıkırdağın hemen üzer ne oturur ve bu kıkırdak le eklem yapar. Bu eklem sayes nde ar teno d kıkırdaklar kayma ve dönme (rotasyon) hareket yaparak ses teller n n (l gamentum vocale) b rb r ne doğru yaklaşması ve uzaklaşmasını sağlarlar.

Boynuzcuk şek ll kıkırdak (cart lago corn culata): Ar teno d kıkırdağın üzer nde yer alan küçük kıkırdaklardır.

Kama şek ll kıkırdak (cart lago cune form s): korn kulat kıkırdağın ön-üst tarafında bulunan küçük kıkırdaklardır. H çb r kıkırdak le doğrudan bağlantısı yoktur.

Res m 7: Yutak bölges nde solunum ve s nd r m kanalını ayıran kapak rolü üstlenen ep glott s’ n fonks yonel şemat ze resm

Lar nks n bağları (l gamenta laryng s)

T rohyo d zar (membrana thyrohyo dea): Hyo d kem k le t ro d kıkırdak arasında uzanan b r zardır. Bu zar ön tara a ve orta hatta kalınlaşarak t rohyo d bağı (l gamentum thyrohyo deum med anum), her k yanda kalınlaşarak dış t rohyo d bağı (l gamentum thyrohyo deum laterale) oluşturur.

Hyoep glott k bağ (l gamentum hyoep glott cum):Ep glott s le hyo d kem k arasında uzanır.

Kr kotrakeal bağ (l gamentum cr cotracheale): Kr ko d kıkırdak le trakea arasında uzanır.

Lar nks n f broelast k zarı (membrana f broelast ca laryng s): Lar nks n ç yüzünü örten mukozanın altında bulunan ve lar nks n şekl n n devamlılığını sağlayan zar yapısıdır. İk bölümü vardır: Ar teno d kıkırdaklar le ep glott s arasında uzanan üst kısmı dörtgen şek ll zar (membrana quadrangular s) den rken; t ro d ve kr ko d kıkırdak arasında uzanan kısmına kr kot ro d zar (membrana cr cotyro deum) den r. Dörtgen şek ll zar (membrana quadrangular s), yalancı ses teller n (l gamentum vest bulare) oluştururken, kr kot ro d zar (membrana cr cotyro deum) gerçek ses teller n (l gamentum vocale) oluşturur.

Lar nks n kasları (muscul laryng s) Dış ve ç olmak üzere k grup kası vardır.

Dış kasları: Başlangıç ve b t şler lar nks n dışında olan kaslardır.

İç kasları: Lar nks n şlev le lg l olan kaslardır. Bunlar;

฀฀Kr kot ro d kas (musculus cr cothyro deus),

฀฀Arka kr koar teno d kas (musculus cr coaryteno deus poster or),

฀฀Dış kr koar teno d kas (musculus cr coaryteno deus lateral s),

฀฀En ne uzanan ar teno d kas (musculus aryteno deus transversus),

฀฀Obl k uzanan ar teno d kas (musculus aryteno deus obl quus)

฀฀T roar teno d kas (musculus thyroaryteno deus)’tır.

Bu kaslardan ses teller n açan/b rb r nden uzaklaştıran tek kas, arka kr koar teno d kas (musculus cr coaryteno deus poster or)’tır. D ğerler ses teller n kapatır/b rb r ne yaklaştırır.

Lar nks n boşluğunun (cav tas laryng s) 3 bölümü vardır:

Aditus laryngis: Lar nks n g r ş anlamındadır. Bu bölüm le yalancı ses teller arasında kalan kısma lar nks n g r ş bölümü (vest bulum laryng s) den r.

Ventriculus laryngis (lar nks n karıncığı): Yalancı ses teller arasındak yarık (r ma vest bul ) le gerçek ses teller arasındak yarık (r ma glott s) arasındak bölüme den r.

Cavitas infraglottica (ses teller altındak boşluk): Gerçek ses teller le kr ko d kıkırdak arasında kalan bölümdür.

Larinksin damar ve sinirleri: Baş ve yüzü besleyen dış şah damarından (arter a carot s externa) gelen dallar (üst t ro d arter ) le köprücük kem ğ altındak damardan (arter a subclav a) gelen damar kütüğünün (truncus thyrocerv cal s) dallarından beslen r. Toplar damarları (venler ) se arterler le aynı s ml d r. Lar nks n lenf der n boyun lenf düğümler ne g der. S n rler se X. kafa ç s n r nden (nervus vagus) gel r.