Eylem Araştırması Sürecinde Yararlanılan Hikâyeler ve

Araştırma, ilkokul dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim gören çocukların kendi haklarına ilişkin algı ve farkındalık durumlarının geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen bir eylem araştırmasıdır. Eylem planı kapsamında yürütülen çocuk hakları eğitimi sürecinde, temel öğretim materyali olarak çocuk hakları hikâye serisinden yararlanılmış ve bu hikâyeler çerçevesinde çeşitli etkinlikler ile etkili öğrenmelerin sağlanması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda öğretim aracı olarak araştırmada, Cabrera (2013) tarafından kaleme alınan ve TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları arasında yer alan çocuk hakları hikâye serisinden ve bu hikâyelerin ilişkili olduğu çocuk hakkı çerçevesinde hazırlanan ders içi etkinliklerden yararlanılmıştır. Bu çerçevede hazırlanmış etkinlikler ve uygulama planları Ek-14 ve Ek- 15’de sunulmuştur.

Eylem planı süresince, hikâye serisinde yer alan on hikâyeden yararlanılmış ve bu hikâyelerin ilişkili olduğu çocuk hakkı çerçevesinde hazırlanmış on ders içi etkinlik gerçekleştirilmiştir. Çocuk hakları serisinde yer alan hikâyelerin isimleri ve ilişkili oldukları çocuk haklarına ilişkin açıklamalara aşağıdaki bölümde ayrıntılı olarak yer verilmiştir.

Bilge Adamın Yolu (Çocuk Hakları Serisi-1)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 1. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında, dil, din, ırk, renk, cinsiyet, siyasal ya da başka bir görüş, ulusal ya da toplumsal köken ve herhangi bir statü bakımından bir ayrımcılık gözetilmeksizin bütün çocukların eşit haklara sahip oldukları ana fikri vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda hikâye içerisinde, bütün çocukların eşit haklara sahip

124

oldukları, ayrımcılıktan korunma, herhangi bir nedenden dolayı dışlanmama, bu durumlara karşı korunma, bilgiye ulaşma ve seyahat etme hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Pamuk Çocuk (Çocuk Hakları Serisi-2)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 2. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında çocukların, sağlıklı ve güvenli koşullarda bulunarak, saygı görme, özgür olarak bedensel, zihinsel, duygusal, ahlaki, manevi ve toplumsal anlamda gelişimini sağlayacak fırsatlardan yararlanma ve sosyal faaliyetlere katılma hakkına sahip oldukları, her türlü kötü şartlardan ve zararlı olabilecek unsurlardan korunma hakkına sahip oldukları ve hayal kurma, merak etme, araştırma yapma ve bilgiye ulaşma hakkına sahip oldukları ana fikri vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda hikâye içerisinde bütün çocukların sağlıklı ve güvenli bir ortamda bulunma, gelişimini sağlayacak olanaklardan yararlanma, gelişme, sosyal faaliyetlere katılma, her türlü kötü şartlardan ve zararlı olabilecek unsurlardan korunma, hayal kurma, oyun oynama, eğlenme, mutlu olma, arkadaş edinme, merak etme, araştırma yapma, öğrenme ve bilgiye ulaşma hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Amir Yolunu Kaybediyor (Çocuk Hakları Serisi-3)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 3. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında, bütün çocukların bir isme ve vatandaşlığa sahip olma hakkının olduğu ana fikri vurgulanmaktadır. Bu doğrultuda hikâye içerisinde bütün çocukların doğdukları andan itibaren bir isme ve vatandaşlığa sahip olma, bir aileye sahip olma, mutlu olma, barınma, beslenme, oyun oynama, uyuma, dinlenme, sevgi görme ve ilgilenilme hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Ariyanna’nın Sihirli Kutusu (Çocuk Hakları Serisi-4)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 4. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında bütün çocukların, yeterli beslenme, meslek seçebilme, dinlenme, uyuma, barınma, büyüme, eğlenme, sağlık hizmetlerinden yararlanma, sağlıklı olarak gelişme ve yetişme hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

125

Riki’nin Yeni Dünyası (Çocuk Hakları Serisi-5)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 5. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında, özel gereksinimi olan çocukların, gereksinimlerine uygun olarak özel eğitim alma ve özel bakım görme, kitap okuma, öğrenme ve bilgiye ulaşma hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Annem Babam Nerede (Çocuk Hakları Serisi-6)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 6. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında bütün çocukların, sevgi, hoşgörü, güvenlik ve yakınlık ortamında belirli yaşa kadar aile sorumluluğu ve koruması altında yetiştirilme, anne ve babaya sahip olma, bakım görme, beslenme, barınma, oyun oynama, eğlenme, saygı görme, uyuma, dinlenme, sevme ve sevilme hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Kaybolan Renkler (Çocuk Hakları Serisi-7)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 7. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında eşitlik temeli üzerinde, bütün çocukların yeteneklerinin, entelektüel gelişimlerinin, manevi ve toplumsal sorumluluk duygularının geliştirilebileceği eğitimi alma, seyahat etme, bilgiye ulaşma, kitap okuma, öğrenme, merak etme, araştırma, keşfetme, yardımlaşma ve dayanışma hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Minik Korsanlar (Çocuk Hakları Serisi-8)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 8. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında bütün çocukların her türlü tehlikeli durumdan korunma, kurtarılma, yardım almada öncelikli olma, bir yaşama sahip olma, saygı görme, özgürce düşünebilme ve rahat bir biçimde kendini ifade edebilme hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Gülücükler Şatosu (Çocuk Hakları Serisi-9)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 9. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında çocukların, her türlü ihmal, zulüm ve sömürüye karşı korunma, belirli bir yaşa ulaşmadan önce ve uygun olmayan koşullarda kendisine çeşitli açılardan zarar verebilecek bir işte çalıştırılmama, her türlü sömürüye

126

karşı korunma, dinlenme, eğlenme ve oyun oynama hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.

Salyangoz Adam (Çocuk Hakları Serisi-10)

Hikâye, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 10. Maddesi çerçevesinde kaleme alınmıştır. Bu doğrultuda hikâye kapsamında çocukların ırk, din ve başka herhangi bir ayrımcılığı besleyen uygulamalardan korunma ve anlayış, hoşgörü ve halklar arasında dostluk, barış ve evrensel kardeşlik ruhuyla, güç ve yetkilerini insanlığın hizmetine sunması gerektiği bilinciyle yetiştirilme, ayrımcılıklara karşı korunma, barış ve dostluk içinde yaşama hakkına sahip oldukları vurgusu yer almaktadır.